مریم محمودی

مریم محمودی

مدرک تحصیلی: دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، دهاقان، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۸۹ مورد.
۲۱.

نقش تمثیلی حیوانات در طرب المجالس

کلید واژه ها: تمثیل نماد طرب المجالس میرحسینی هروی حیوانات ادب تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۶ تعداد دانلود : ۱۹۶
استفاده از حیوانات به عنوان شخصیت داستان ها و حکایت های داستانی، یکی از ابزارهایی است که نویسندگان و داستان سرایان از دیرباز تاکنون به آن توجّه داشته و از آن بسیار بهره برده اند. از جمله آثاری که در بخشی از آن از حیوانات برای ایفای نقش تمثیلی و نمادین استفاده شده، کتاب        طرب المجالس اثر میرحسینی غوری هروی است که در قرن هفتم تألیف شده است. میرحسینی هروی در بخش سوم کتاب با عنوان «در فضیلت و شرف انسان بر جمیع حیوانات » از حیوانات گوناگون به عنوان بخشی از شخصیت های داستان کتاب خود استفاده کرده است. در این کتاب از حدود شصت جانور مختلف نام برده شده که هریک از آنها با توجّه به نقشی که در داستان دارند، نمادی از شخصیتی هستند که در جهان بیرون وجود دارند و میرحسینی هروی با استفاده از این نقش های تمثیلی و نمادین که برای هریک از این حیوانات در جامعه و اذهان مردم وجود دارد، به بیان اهداف تعلیمی، اخلاقی و تربیتی خود پرداخته است. این کتاب با توجّه به کاربرد مؤثر و گسترده از نقش سبملیک حیوانات گوناگون در آن، اثری تعلیمی و نمادین و جایگاه آن به عنوان یک اثر تمثیلی به گونه توصیفی در ادب فارسی و عرفانی قابل توجّه است. 
۲۲.

نقد و تحلیل مضامین اجتماعی رمان سووشون (سیمین دانشور)

کلید واژه ها: مضامین اجتماعی ادبیات فارسی رمان سووشون سیمین دانشور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳۷ تعداد دانلود : ۸۸۸
پژوهش حاضر با هدف شناخت فضای اجتماعی سال های پیش از انقلاب و تحلیل مسائلی هم چون نقش زنان در اجتماع، مردسالاری، غرب زدگی و حضور استعمار و خانواده با تکیه بر رمان سووشون سیمین دانشور، به روش، توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. جامعه شناسی ادبیات از سویی با ادبیات و از سوی دیگر با جامعه شناسی در ارتباط است. در این شیوه نقد، ساختار و محتوای اثر ادبی و ارتباط آن با جامعه و تأثیرات متقابل ادبیات و جامعه و چگونگی انعکاس مسائل اجتماعی از دیدگاه خالق اثر مورد بررسی قرار می گیرد. رمان سووشون محصول شرایط اجتماعی سال های وحشت و خشونت پس از کودتای 28 مرداد 1332 است؛ دوره ای که آمال و آرزوهای ملتی آزادی خواه و استقلال طلب در اثر دسیسه عوامل بیگانه و داخلی و پاره ای اشتباهات رهبران سیاسی و مذهبی بر باد رفت و یأس و ناامیدی، احساس شکست و انزواطلبی، گریبانگیر جامعه ازهم گسیخته ایران گردید. نتیجه پژوهش نشان داد که سیمین دانشور با تیزبینی و درایتی متعهدانه تلاش کرده است بخشی از حقایق تلخ اجتماعی و نیز دردها، رنج ها و مصائبی را که در این سال های سیاه بر ملت ایران رفته است، ترسیم نماید. وی به مشکل هویت و جایگاه زن ایرانی در تغییرات و تحولات اجتماعی می پردازد و تلاش برای خودیابی و باید و نبایدها را با انتقاد از جامعه مردسالار در هم می آمیزد.
۲۳.

شیوه های ترغیب در متون عرفانی با تکیه بر منظومه حقیقه الحقّ یا آینه حقّ نما

کلید واژه ها: منظومه های عرفانی حقیقه الحق آینه حق نما عبداللطیف چشتی چشتیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۴۶۴
ترغیب، در متون عرفانی و دینی جایگاه ویژه ای دارد؛ همچنین مهمتر از تحذیر و عامل هدایت غیرمستقیم افکار عمومی است. جستار حاضر موضوع ترغیب در متن حقیقه الحقّ یا آینه حقّ نما اثر عبداللطیف چشتی را به منظور نشان دادن تلاش سراینده این منظومه در جلب سالکان به سمت عرفان توحیدی و نیز چگونگی جاودانه ساختن نام فرقه متبوع خود یعنی چشتیّه را در تاریخ متون عرفانی بررسی می کند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و شیوه ای نقادانه (برگرفته از شیوه های جدید زبان شناسی و تحلیل متن با الهام از نظریّات کارکردگرایانه یاکوبسن و لاسوِل) طرّاحی شده و به سبک آنان، ترغیب را در پنج محور عقلانی و استدلالی، جوّ ترغیب، محرّک، مخاطب، پاداش و محتوای ترغیب بررسی کرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد علاوه بر رعایت امتیازات و آرایه های کلامی که ارزش ادبی فراوانی برای این اثر آفریده، کاربست مناسب و پربسامد ترغیب به عنوان یک شیوه آموزشی، بر غنای تعلیمی این متن افزوده است.
۲۴.

اشارات و درون مایه های عرفانی در دیوان وفای فراهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: وفای فراهانی شعر کلاسیک سعدی غزل عشق مضامین عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۷۷
وفای فراهانی از جمله شاعران سده دوازدهم است که آثار متعددی از خود به جا گذاشته است. یکی از آثار ناشناخته او دیوان اوست که مشتمل بر مضامین گوناگون حکمی، عرفانی، تعلیمی و اخلاقی است. بررسی دیوان این شاعر نشان می دهد که این شاعر توجه ویژه ای به شاعران سنتی ادب فارسی داشته است و از بین شاعران گذشته بیشترین اثرپذیری را از سعدی داشته است. آشنایی او با مضامین و اشارات عرفانی همانند آشنایی سعدی است که با مضامین، درون مایه ها و تعالیم عرفانی انس و الفت داشته است؛ هرچند نمی توان سعدی را یک شاعر عارف به حساب آورد. عشق به عنوان پررنگ ترین مضمون عرفانی در دیوان وفای فراهانی با جلوه های عاشقانه و معشوقانه بروز و نمود داشته است. این پژوهش بر آن است تا به اثرپذیری ها، نمونه ها و گونه های مختلف این اشارات در دیوان وفای فراهانی، شاعر ناشناخته دوره بازگشت اشاره کند.
۲۵.

"سنگ آفتاب" اکتاویو پاز و تأثیر آن بر ذهن و زبان شاملو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تأثیرپذیری نظام بلاغی سوررئالیسم برجسته سازی سنگ آفتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۲۹۷
سنگ آفتاب اکتاویو پاز، یکی از آثاری است که شاملو را در راه رسیدن به زبانی مستقل و تازه، وام دار خود می سازد. این وامداری گاهی چنان منفعلانه است که علاوه برکاربرد آینه وار مفاهیم و واژگان و تصاویر، به توازی درساختارهای نحوی نیز ختم می شود و گاهی چنان عمیق است که به آفرینش خبرعظیم می انجامد و موجب گریز شعرش از قراردادهای مالوف نظام بلاغی می گردد. تعمق مبانی مکتب اکتاویو پاز در پاره ای از اشعار شاملو، مخاطبان را از رسیدن به نظام ثانوی ذهن و زبانش دور می کند. وی در تاثیرپذیری از پاز، به جای ایجاد فضایی سوررئالیستی، عمقی سوررئالیستی به اشعار خود می بخشد. گاهی تحت تاثیر پاز، ترکیبهای عاطفی و فکری ای ارائه می کند که مبتنی بر منطقی حجمی – فضایی اند. شاملو نیز بسان پاز، توجهی خاص به زمان و گریز از آن دارد و هر دو به دنبال فرا زمانند اما واقعیت برتر حاکم بر فرازمانی شعر پاز والاتر است. البته عقل گرایی و عقل گریزی، شاملو وپاز را در تعارض با یکدیگر قرار می دهد. بی
۲۶.

نقد و بررسی تصحیح طرب المجالس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تصحیح طرب المجالس میرحسینی هروی سید علیرضا مجتهدزاده قرن هفتم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
طرب المجالس از میرحسینی هروی، اثری اخلاقی و تعلیمی مربوط به قرن هفتم است. سید علیرضا مجتهدزاده، استاد دانشگاه فردوسی مشهد، نخستین بار در سال 1352 با استفاده از نسخه خطی موجود در کتابخانه دانشگاه فردوسی مشهد این کتاب را مقابله و تصحیح کرد. این تلاش و تصحیح در جای خود درخور ذکر و ارج گذاری است؛ اما به سبب های گوناگون مانند اشکال ها و کاستی های نسخه اساس و نسخه بدل ها، اشکالات پی نوشت و وجود اشتباهات املایی بسیار که در جای جای کتاب وجود دارد، نارسایی ها و نقص های محتوایی و پایانی کتاب مانند درج پی نوشت های ناقص و تعلیقات و نمایه های ناکافی و به طور کلی رعایت نکردن شیوه های تصحیح علمی و انتقادی، تصحیحی ناقص با ایرادهای بسیار است. با توجه به اهمیت این اثر و نویسنده آن، باید این کتاب بار دیگر تصحیح و کاستی ها و نقص های آن رفع شود. این مقاله با استفاده از نسخه خطی شماره 20667 موجود در کتابخانه دانشگاه فردوسی، تصحیح مجتهدزاده را بررسی و نقد می کند.
۲۷.

بررسی ویژگی سهل ممتنع در غزلیّات وحشی بافقی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: وحشی بافقی سهل ممتنع ادب غنایی غزل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۵۶
غزل بهترین قالب برای بیان کردن گونه ادب غنایی است و شاعران بی شماری از این قالب برای بیان کردن اشعارشان استفاده کرده اند. یکی از این شاعران وحشی بافقی است. او یکی از بزرگ ترین شاعران قرن دهم است که نسبت به شاعران دوره خود در جایگاه ممتازی قرار دارد. وحشی بافقی در همه قالب های شعری طبع آزمایی کرده است، امّا شهرتش بیشتر به خاطر غزل های پر سوز و گداز اوست. یکی از دلایلی که غزل های او را ممتاز گردانیده است، ویژگی سهل ممتنع بودن آن هاست. در این پژوهش تلاش بر این است تا به روش توصیفی- تحلیلی غزل های او از نظر سهل و ممتنع بودن مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهش نشان می دهد که استفاده از گفتار عامه، دستور مندی، سادگی و رسایی واژگان و دوری از صنعت پردازی، باعث سهل ممتنع شدن غرلیات وحشی بافقی شده است غزل بهترین قالب برای بیان کردن گونه ادب غنایی است و شاعران بی شماری از این قالب برای بیان کردن اشعارشان استفاده کرده اند. یکی از این شاعران وحشی بافقی است. او یکی از بزرگ ترین شاعران قرن دهم است که نسبت به شاعران دوره خود در جایگاه ممتازی قرار دارد. وحشی بافقی در همه قالب های شعری طبع آزمایی کرده است، امّا شهرتش بیشتر به خاطر غزل های پر سوز و گداز اوست. یکی از دلایلی که غزل های او را ممتاز گردانیده است، ویژگی سهل ممتنع بودن آن هاست. در این پژوهش تلاش
۲۸.

بینامتنیت قرآنی در طرب المجالس براساس نظریه ژرار ژنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرب المجالس آیات قرآن بینامتنیت ژرار ژنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۷
 بینامتنیت یکی از مباحث نوین در نقد جدید است که به ارتباط و تعامل بین متون می پردازد. بر اساس این نظریه، متون و گویندگان آنها از یکدیگر متأثر هستند و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه های ادبی و فکری یکدیگر بهره مند شده اند. استفاده از مفاهیم و تعلیمات قرآنی از دیرباز در بین شاعران و نویسندگان فارسی زبان برای اعتبار و غنای سخن خویش مرسوم بوده است. جنبه های ادبی و بلاغی قرآن همراه با مفاهیم و آموزه های اخلاقی آن باعث این توجه شده است. طرب المجالس یکی از آثار نثر فارسی در قرن هشتم است. دوره ای که به واسطه تأثیر قرآن و حدیث و ادبیات عرب بر ادبیات فارسی، یکی از قابل توجه ترین دوران است. نویسنده کتاب توانسته با استفاده از آیات و احادیث کتاب را به گونه ای اخلاقی و آموزنده تحریر کند. انس و آشنایی هروی با قرآن و معارف دینی و عرفانی در تمام این اثر به چشم می خورد. نویسندگان این مقاله برآنند که با شیوه توصیفی – تحلیلی و روش نقد بینامتنیت ژرار ژنت این ویژگی طرب المجالس را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو نوع بینامتنیّت صریح و ضمنی در طرب المجالس دیده می شود. بیشترین بهره نویسنده از بینامتنیت صریح است که به شکل اقتباس از آیات قرآن به اشکال و دلایل مختلف صورت گرفته است.
۲۹.

سیر انفسی در دیوان حافظ از منظر تحلیل گفتمان انتقادی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: سیر انفسی سیر آفاقی دیوان حافظ تحلیل گفتمان انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۳۰۶
حافظ به عنوان یکی از سرایندگان برجسته ادبیّات عرفانی در میان شاعران پارسی سرا راجع به مسأله سعادت بشر و عوامل پیش برنده و بازدارنده از آن و همچنین نوع موضع گیری وی در قبال تعالیم صحیح و ناصحیح رسیدن به سعادت و سیر انفسی، عقاید ناب و درخور توجهی دارد. در این نوشتار به منظور شناخت بهتر و عمیقتر این نظرات از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است که شامل نظریه ها و روش هایی برای مطالعه تجربی روابط میان گفتمان و تحولات اجتماعی و فرهنگی است. براین اساس دو غزل از حافظ در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین بررسی شده است. نتایج این واکاوی نشان می دهد که شعر حافظ آمیزه ای از تغزّل و تعقّل است و تفسیر آن بدون قرآن کاری عبث و بی فایده است. سیر انفسی از نظر حافظ، فرایندی خرد محور و عملگراست و با زهد منافات دارد. این فرایند پالایشی است، نه پرورشی و نقش مرشد، تنها به عنوان الگو و راهنما است و او هیچ سیطره ای بر سالک ندارد .
۳۰.

گذری برتمثیل در مثنویهای طالب علی خان لکهنویی، متحلص به عیشی

کلید واژه ها: تمثیل طالب علی متخلص به عیشی داستان تمثیلی مثنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۱۹۳
تمثیل یکی از مهمترین و کهن ترین شیوه های بلاغی در ادب فارسی ایران و فرهنگ اجتماعی جهان است. به دلیل ظرفیت معنایی وکاریزمای گفتمان؛ حجم بزرگی از ادبیات تعلیمی را پوشش می دهد. در این مقاله ضمن معرفی ِ نسخه ی خطی "کلیات دیوانِ طالب علی خان متخلص به عیشی" نمونه های تازه ای از تمثیلات داستانی و شعری را از متن آن می آوریم. نسخه خطی این دیوان، به خط نستعلیق کتابت شده است. از ذکر تحمیدیه ها و مناقب اهل بیت و بسیاری از ائمه اطهار (علیه السّلام) می توان فهمید که طالب علی خان (عیشی) شاعری متدین و در مذهب شیعه ی اثنی عشری، با مشرب عرفانیست. این تحقیق که به روش تحلیلی-کتابخانه ای انجام شده، تمثیلات در مثنویِ 2161 بیتی عیشی را بررسی نموده است. بیش از 200 تمثیل در نسخه وجود دارد، و مهم ترین آن ها مثنویِ "چهار دوست" است که به عنوان داستان تمثیلی به آن پرداخته ایم.
۳۱.

معرفی منظومه «منوهر و دمالت» اثر ظهیر کرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۲۷۳
نسخ خطی، میراث فرهنگی ملت ها و نشان دهنده تلاش مردم یک کشور در گردآوری و حفظ دستاوردهای فکری، علمی و تاریخی آن سرزمین هستند. این پژوهش به معرفی منظومه ناشناخته «منوهر و دمالت» (مجمع البحرین) ظهیر کرمانی اختصاص دارد. این اثر تاکنون تصحیح و چاپ نشده است. اصل داستان هندی بوده و سراینده در آن، یکی از افسانه های پنجگانه و مشهور هندی به نام «منوهر و دمالت» را به نظم درآورده است. تاکنون پنج نسخه از این منظومه در کتابخانه های مجلس و آستان قدس رضوی معرفی شده که در بین آن ها نسخه 15927 کتابخانه مجلس با نسخ دیگر تفاوت های فراوانی دارد. ظهیر در بخش حماسی از شاهنامه فردوسی و در بخش غنایی از لیلی و مجنون نظامی تأثیر پذیرفته است. در پایانِ برخی بخش ها، غزل هایی کوتاه در اوزان هزج، خفیف و متقارب آمده که با تخلص شاعر پایان یافته اند. در این مقاله، به روش توصیفی و با کمک منابع کتابخانه ای، ضمن پرداختن به موضوعات برجسته در متن داستان، به معرفی منظومه پرداخته ایم. معرفی منظومه «مجمع البحرین» علاوه بر نشان دادن جایگاه ادبی این اثر، در تبیین گستره زبان فارسی در شبه قاره نیز مؤثر خواهد بود.
۳۲.

شخصیت و شخصیت پردازی در داستان شکر تلخ (جعفر شهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جعفر شهری شکر تلخ شخصیت پردازی داستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹ تعداد دانلود : ۱۱۶
«شخصیّت» یکی از عناصر مهم داستان است؛ عنصری با ویژگی های اخلاقی و آگاهانه پیش شناخته که در انواع داستان و نمایشنامه حضور دارد؛ پایه و اساس داستان است و تمام وقایع، روایت، مضمون و درون مایه داستان حول محور او می چرخد. با این وصف «شخصیت پردازی» از مؤلفه های اصلی و یکی از فنون مهم و قابل توّجه در داستان نویسی است که توانایی و خلاقیت نویسنده را نشان می دهد و حتی می تواند از مشخصه های سبک نویسندگی او به شمار آید. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی عنصر «شخصیت» و انواع آن از لحاظ ماهیت، میزان نقش داستانی، تحوّل پذیری، گستردگی و نوع کاربرد، در رمان «شکر تلخ» جعفر شهری پرداخته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شخصیت های داستان «شکر تلخ» از نظر کاربردی متنوعند چنانکه شخصیت های جامع در کنار شخصیت های ساده دیده می شوند ولی از نظر تحول پذیری، شخصیت های این داستان (بجز یک شخصیت)، همه ایستا هستند. دقت نظر در توصیف دقیق برخی شخصیت ها در بعد ظاهری و روانی از تفوق های هنری در روایت شکر تلخ است.
۳۳.

نکات تعلیمی در منظومه های حماسی با تکیه بر مثنوی هفت لشکر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ادبیات حماسه ادبیات تعلیمی مثنوی هفت لشکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۳۹۵
ادبیات تعلیمی گونه ای از ادبیات فارسی است که دربرگیرنده تعالیم اخلاقی و آموزش دهنده آن است. این گونه ادبی که از دیرباز مورد توجه بزرگان ادبیات فارسی بوده است با اندرزهای آذرباد مهر سپندان، اندرز خسرو قبادان، یادگار بزرگمهر و داستان مینوی خرد که بازمانده از ایران باستان است قدمت خود را به رخ می کشد و با آثار شاعرانی همچون فردوسی، سنایی، سعدی و ... ادامه می یابد. در میان انواع ادبی حماسه نیز این تعالیم را در خود دارد و در ادامه این مبحث آثاری همچون مثنوی هفت لشکر که اثری حماسی و دربرگیرنده تعالیم اخلاقی است، خودنمایی می کند. در این اثر که از شاعری ناشناس در قرن دوازدهم و محتملاً دوره صفویه کتابت شده است مواردی یافت می شود که نگارندگان را بر آن داشت تا به شیوه تحلیلی و توصیفی، درباره ادبیات تعلیمی در این اثر دست به پژوهش بزنند. با طرح این پرسش ها که دسته بندی ادبیات تعلیمی در ادب فارسی چگونه است؟ و شاخصه های ادبیات تعلیمی در مثنوی هفت لشکر کدام است؟ پس از بررسی ها مشخص شد که سراینده با طرح مواردی همچون بزرگداشت خِرَد ، حمد خدا ، توکّل ، پذیرش پند پیران، طلب دعای خیر در حق دیگران و نیز با تبشیر و انذار و.. به طرح موضوعات اخلاقی پرداخنه است که می تواند در زندگی امروزه هم کاربرد داشته باشد از سوی دیگر شیوه نصیحت گویی مشفقانه در این منظومه و کاربرد انها در سراسر داستان نشان از ارزش واقعی اخلاقیات در نزد سراینده دارد.
۳۴.

جایگاه لولی در ادب فارسی باتکیه بر کلیات شمس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لولی کلیات شمس نماد مولانا نشانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۳ تعداد دانلود : ۵۲۷
برای لولی (کولی یا لوری) در لغت نامه ها معانی مختلفی بیان شده است. حضور لولیان در ادبیات شفاهی و کتاب های اسطوره و تاریخ کهن و آثار معاصر، متفاوت است. در ادب فارسی این کلمه همراه با ملازماتش در کلیات شمس کاربرد برجسته ای دارد. پیش از مولانا، این واژه تنها در حد یک کلمه، بدون نماد و استعاره و رمز کاربرد داشت؛ اما مولانا لولی را هم رتبه رند حافظ و گاه بالاتر از آن قرار داد. در کلیات شمس، سرنا (ساز لولیان) همراه با رقص، موسیقی، بی خانمانی، کارهای خلاف عادت و دیگر ملازمات لولی (مانند نی در مثنوی ) بسیار معنا می آفریند. بازتاب این واژه در کلیات شمس از چند منظر درخور بررسی است؛ گاهی حضور لولی تنها در سطح نشانه است؛ در این هنگام بیشتر، جزیی از تشبیه به شمار می رود؛ گاهی نیز از نشانه و کلمه فراتر می رود و به صورت یک نماد پرمفهوم عرفانی جلوه گر می شود. نتیجه این پژوهش نشان می دهد لولی و ملازمات آن آن چنان که از نقش آن در غزل مولانا برمی آید برخلاف جایگاهش در متون پیش از مولانا، به یک نماد عرفانی تبدیل شده است؛ نمادی که ایستایی و گمنامی و بی نشانی این واژه را به پویایی و شهرت تبدیل می کند و بسیاری از مفاهیم عرفانی را در آن جای می دهد.
۳۵.

آسیب شناسی عملکرد نظام آموزش عالی با محوریت توسعه منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی توسعه منابع انسانی نظام آموزش عالی نظریه مبنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۲ تعداد دانلود : ۴۰۹
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی آسیب های مرتبط با عملکرد نظام آموزش عالی در زمینه توسعه منابع انسانی استان یزد با بکارگیری پارادایم کیفی و اصول نظریه مبنایی یا داده بنیاد و ارائه پیشنهاداتی به منظور اتخاذ راهکارهای مناسب جهت جبران و رفع آسیب ها و نقاط ضعف شناسایی شده، انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع پژوهش های کاربردی و از لحاظ نحوۀ گردآوری اطلاعات از نوع تحقیقات توصیفی و غیرآزمایشی است. داده های مورد نیاز این مطالعه از طریق انجام مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند با 45 نفر از خبرگان، نخبگان، سیاست گذاران، برنامه ریزان و مدیران استانی، متخصصان و کارشناسان منابع انسانی استان که به نوعی در فرایند توسعه منابع انسانی استان یزد دخیل بودند، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند جمع آوری شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مقایسه مداوم به شیوه استراوس و کوربین انجام شد. بر اساس یافته های این مطالعه، اصلی ترین آسیب های وارد بر عملکرد نظام آموزش عالی در زمینه توسعه نیروی انسانی استان یزد، ضعف منابع و کارکرد آموزشی موسسات آموزش عالی استان، نامناسب بودن سیاست های توسعه علم و فناوری و عدم توجه به آمایش در نظام آموزش عالی بود. بر این اساس مهم ترین راهکارها در جهت کاهش میزان آسیب های نظام آموزش عالی در زمینه توسعه منابع انسانی استان یزد، برقراری سازوکارهایی به منظور ایجاد ارتباط بین دانشگاه و بخش های اقتصادی استان، اجرای مطالعات آمایش در نظام آموزش عالی و بازنگری در شیوه-های آموزشی پیشنهاد شده است.
۳۶.

بررسی تصویرسازی در اشعار حسین اسرافیلی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: تصویر استعاره تشبیه کنایه متناقض نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۶ تعداد دانلود : ۳۷۶
در قلمرو شعر دفاع مقدس چند تن از شاعران بیشتر از دیگران نامبردار شده اند که از آن میان باید از حسین اسرافیلی شاعر تمام عیار شعر دفاع مقدس نام برد. وی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات پایداری است، ولی پرکاربودن مانع توجه او به ساخت ادبی و هنری شعرش نشده است. لذا در مقاله حاضر تلاش شده است مهم ترین شگردهای ادبی اسرافیلی برای خلق تصاویر شعری در سه دفتر عبور از صاعقه، تولد در میدان و در سایه ذوالفقار (به عنوان مهمترین آثار او) مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بررسی ها نشان از بهره گیری وی از شگردهای بیانی به ویژه استعاره، تشبیه و کنایه و نیز صنایع بدیعی همچون تمثیل و تلمیح دارد.در قلمرو شعر دفاع مقدس چند تن از شاعران بیشتر از دیگران نامبردار شده اند که از آن میان باید از حسین اسرافیلی شاعر تمام عیار شعر دفاع مقدس نام برد. وی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات پایداری است، ولی پرکاربودن مانع توجه او به ساخت ادبی و هنری شعرش نشده است. لذا در مقاله حاضر تلاش شده است مهم ترین شگردهای ادبی اسرافیلی برای خلق تصاویر شعری در سه دفتر عبور از صاعقه، تولد در میدان و در سایه ذوالفقار (به عنوان مهمترین آثار او) مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. بررسی ها نشان از بهره گیری وی از شگردهای بیانی به ویژه استعاره، تشبیه و کنایه و نیز صنایع بدیعی همچون تمثیل و تلمیح دارد.
۳۷.

بررسی شخصیّت ادبی عرفی شیرازی بر اساس کاربست کهن الگوها در دیوان او(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفی شیرازی کهن الگو یونگ روانشناسی ادبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۸ تعداد دانلود : ۲۹۰
نقد کهن الگویی یونگ، از مهمترین رویکردهای نقد ادبی است که کهن الگو (آرکی تایپ) را بن مایه ها و تصاویر اساطیری ماندگار در ناخودآگاه جمعی بشر می داند. دسته بندی این کهن الگوها نامحدود هستند ولی برخی انواع معروف ترین آنها عبارتند از: قهرمان، مادر، کودک، خدا، مرگ، قدرت، پیر خردمند، آنیما، آنیموس، پرسونا (نقاب) و سایه. در این پژوهش که به روش اسنادی و توصیفی انجام می شود، کاربست کهن الگوها در دیوان عرفی شیرازی به شیوه تحلیل محتوا مورد بررسی قرار می گیرد. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که عرفی دارای طبع روان، شورمند ولی عاری از کینه ورزی و توحّش، و نیز دانش ادبی سرشار است زیرا شخصیّت ادبی عرفی را بر اساس کهن الگوها می توان بیشتر متمایل به آنیما و یا پرسونای قهرمان ارزیابی نمود. پیشنهاد می شود نظریّه کهن الگو به منظور تشخیص صادقانه بودن یا حتّی اصالت آثار ادبی، در پژوهش های آینده، کارایی سنجی شود
۳۸.

اثربخشی برنامه مداخله ای روابط والد- نوجوان بر تعاملات بین نسلی خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیوه های والدگری تحول نوجوانی ارتباط والد - نوجوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۰ تعداد دانلود : ۴۵۱
محیط خانواده و برخورد والدین با نوجوان تأثیر قابل ملاحظه ای در تحول شخصیت فرد می گذارد. از جمله مشکلاتی که والدین با آن مواجه هستند، کمبود اطلاعات در مورد تغییرات تحولی طبیعی در دوره نوجوانی و کمبود اطلاعات در مورد شیوه های والدگری است؛ بنابراین وجود برنامه ای که هردوی این مؤلفه ها را پوشش دهد، ضروری به نظر می رسد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه مداخله ای بهبود روابط والدین و نوجوانان بر شیوه های والدگری و رابطه والد- نوجوان طراحی و اجرا گردید. مطالعه حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون تک گروهی است. گروه نمونه شامل 65 نفر از والدین دانش آموزان پیش دبستانی و دبستانی شهر تهران بود. مقیاس شیوه والدگری بامریند و سیاهه رابطه والد- فرزند پیش از مداخله و پس ازآن توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. یافته ها حاکی از آن است که برنامه آموزش والدین تنها بر رضایت از والدگری تأثیر معناداری داشته (0/05> p ) و بر سایر متغیرها اثرگذار نبوده است. خرده مقیاس رضایت از والدگری، سازه ای را در برمی گیرد که از پویایی بیشتری برخوردار است، اما پنج خرده مقیاس دیگر، احتمالاً باورهای پایدارتر و عمیق تر را می سنجند که در طول زمان شکل گرفته اند و برای اینکه تغییر کنند، نیاز به زمان بیشتری دارند.
۳۹.

بررسی ولایت از دیدگاه امام خمینی(ره) و حکیم ترمذی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام خمینی (ره) ولایت حکیم ترمذی ولایت فقیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۰
عمیق ترین ابعاد شخصیت معنوی امامخمینی(ره) بعد عرفان و خداشناسی و به اصطلاح اهل علم «آنتولوژی» وی است که موفق ترین و پر ذوق ترین جاذبه های اجتماعی و دینی او تلقّی میشود. به گواهی مفسران سیاسی و منتقدان اجتماعی، همین وجههانسانی وی بوده کهاو را به مقاومت در برابرطاغوت بیرون وامی داشته است. حکیم ترمذی نیز از عارفان تحوّل برانگیزو محدّثان کشف و شهودی قرن سوم هجری است؛ وی نخستین فرد از سنت اول عرفان اسلامی است که مساله ولایت را به عنوان نظریه یا نظام فکری کامل بیان نمودهاست. در این مقاله نگارندگان؛ پس از تحلیل شیوه ولایتی این دو مرد وارسته، به نظرگاه هایی تازه در عرفان ولایی و اجتماعی دست یافته اند. این پژوهش می تواندگنجینه های اشتراک نظریات شاخصان عرفان اسلامی اهل سنت و تشیع معاصر را پویا نموده، بر غنای ادب عرفانی بیفزاید.
۴۰.

تحلیل جایگاه زن در رمان های غزاله علیزاده (رمان های بعد از تابستان، دو منظره، خانه ادریسی ها، شب های تهران)

کلید واژه ها: غزاله علیزاده ادبیات فارسی رمان بعد از تابستان رمان دو منظره رمان خانه ادریسی ها رمان شب های تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۱۰
پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه های فمنیستی غزاله علیزاده و بررسی سیمای زن در آثار او انجام شده است. نقد فمینیستی به عنوان رویکردی جدی، متمایز و یکپارچه از اواخر دهه ۱۹۶۰ در ادبیات اروپا پدید آمد که هدفش شناخت نقش های فرهنگی و دستاوردهای بزرگ در جهت کسب حقوق اجتماعی و سیاسی زنان بود. این شیوه در اوایل دهه ۱۳۴۰ با داستان های سیمین دانشور در ایران پا گرفت و با ظهور نویسندگانی چون شهرنوش پارسی پور، زویا پیرزاد و غزاله علیزاده ادامه پیدا کرد. در این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به نقد فمینیستی آثار داستانی غزاله علیزاده پرداخته می شود و شخصیت پردازی زنان از منظر تحلیل محتوایی مورد بررسی قرار می گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که علیزاده زنان را بیشتر در معرض حوادث سیاسی اجتماعی پس از انقلاب اسلامی قرار داده است. وی با چشم اندازی اعتدال گرا به انتقاد از تنهایی زن در جامعه پرداخته و با رویکردی اشراقی و عرفانی، تلاش کرده نقش و سهم زنان را در تاریخ اجتماعی ایران پررنگ تر نشان دهد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان