محمدرضا رضوانی

محمدرضا رضوانی

مدرک تحصیلی: استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۲۰۶ مورد.
۱۴۱.

ارزیابی کیفیت محیط سکونتی در روستاهای پیراشهری (مورد مطالعه: شهرستان شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت محیط سکونتی پیرامون شهری توسعه روستایی شهرستان شیراز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۳۳۴
کیفیت محیط سکونتی از مهم ترین شاخص ها برای ارتقاء سطح کیفیت زندگی و رفاه جوامع روستایی به شمار می آید. این پژوهش به بررسی و تحلیل کیفیت محیط سکونتی روستاهای پیرامون شهری واقع در شهرستان شیراز می پردازد. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی تحلیلی است. گردآوری داده ها مبتنی بر دو روش اسنادی و میدانی (پرسشنامه) است. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای ساکن و مدیران محلی در 14 روستای پیرامون شهری واقع در شهرستان شیراز هستند و حجم نمونه آماری 398 نفر (370خانوار و 28مدیر محلی) است. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد کیفیت محیط سکونتی در روستاهای محدوده مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط قرار گرفته و از لحاظ شاخص های مورد مطالعه بین روستاهای نمونه تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد شاخص بهداشت محیطی و امنیت و آرامش به ترتیب بیشترین و کمترین سهم را در تبیین کیفیت محیط سکونتی روستاهای مورد مطالعه به خود اختصاص داده اند.
۱۴۲.

شناسایی عوامل اثرگذار بر توسعه کارآفرینی با بازیافت پسماندهای محصول برنج (مورد مطالعه: استان گیلان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه پایدار کارآفرینی پسماند برنج استان گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۶ تعداد دانلود : ۱۵۱
استان گیلان 238 هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد که به طور میانگین از هر هکتار، 29/1 تن کلش در مرحله برداشت و 2/1 تن فل و سبوس در مرحله تبدیل به عنوان پسماند باقی می ماند. بخشی از این پسماندها با قیمت پایین به استان های دیگر ارسال می گردد؛ بخشی دیگر بدون فرآوری برای خوراک دام استفاده می شود و بقیه در طبیعت رها شده و باعث آلودگی محیط زیست می شود در حالی که می تواند فرصت خوبی برای توسعه کارآفرینی و بهبود وضعیت مدیریت پسماند برنج باشد. بدین سان، هدف از این مطالعه، شناسایی عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی با بازیافت پسماند برنج بوده است. جامعه آماری تحقیق 191 هزار نفر بهره بردار برنج می باشند که با استفاده از جدول مورگان 400 نفر به عنوان نمونه تعیین شده است. روش تحقیق توصیفی و کمی است. برای تعیین رواﯾﯽ از نظر خبرگان و کارشناسان مرتبط و برای سنجش پایایی از آلفای کرونباخ (0.89=α) استفاده شد. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ از ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺴﯿﺮ و ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺳﺘﻔﺎده گردید. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد در بعد اقتصادی عامل تولید و ویژگی های محصول با ضریب بتا 1/0، در بعد اجتماعی عامل فرهنگی – اجتماعی با ضریب بتا 5/0، در بعد محیطی عامل حفاظت زیست محیطی با ضریب بتا 081/0 و در بعد نهادی عامل مدیریت پسماند با ضریب بتا 026/0 بیشترین قدرت متغیر وابسته پژوهش را در هر بعد تبیین نموده است. از این رو، بعد اجتماعی- فرهنگی با ضریب بتا 5/0 از بقیه عوامل تاثیرگذارتر است که با مواردی همچون ارتقاء سطح آموزش و ایجاد تشکل کارآفرینی پسماند می توان باعث افزایش درآمد، ایجاد اشتغال، حفظ محیط زیست شده و در ایجاد و تقویت کارآفرینی پسماند برنج در منطقه تاثیر گذاشت.
۱۴۳.

تحلیل پدیدار شناسی آثار منفی شهرک های صنعتی بر تجربه زیسته مردم بومی روستا (مطالعه موردی شهرک صنعتی خیرآباد آراک)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آثار منفی پدیدارشناسی روستای خیرآباد شهرک صنعتی مردم بومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۴
در مطالعات مربوط به ارزیابی آثار صنعتی سازی بر توسعه روستایی ، بیشتر، پیامدهای مثبت این پدیده در نظر گرفته شده و به آثار منفی آن بر مردم بومی روستا صریح و همه جانبه پرداخته نشده است . یکی از دلایل این امر آن است که نظری ه جامعی دربار ه پیامدهای منفی صنعتی سازی وجود ندارد ؛ هرچند در برخی مطالعات در کنار پیامدهای مثبت به برخی پیامدهای منفی نیز اشاره شده است. دلیل دیگر آن است که در مطالعات داخل کشور از رویکردهای کمی و شاخص های از پیش تعیین شده و عینی استفاده شده و امکان بررسی همه ابعاد ، به ویژه آثار منفی آن در قالب پرسش نامه ، وجود نداشته است. اما نظریات و مطالعات مختلف نشان می دهد که صنعتی سازی ، به خصوص اگر از نوع شهرک های صنعتی باشد ، می تواند آثار منفی و جبران ناپذیری بر فضای روستا بگذارد . بنابراین ، برای شناخت و فهم آثار منفی این پدیده از رویکرد کیفی و بررسی روستای خیرآباد استان مرکزی به عنوان مورد مطالعاتی روستای دارای شهرک صنعتی استفاده شده است. در میان رویکردهای کیفی نیز ، ب ه دلیل آنکه هدفْ کشف و ایجاد درکی عمیق تر از پدید ه صنعتی سازی است که کنشگران فعال آن را تجربه کرده اند، از روش پدیدارشناسی بهره گرفته شده است. نتایج ب ه دست آمده با استفاده از روش پدیدارشناسی نشان داده است که آثار منفی در قالب مضمون های کاهش امنیت اجتماعی، گسترش ناموزون چشم اندازهای شهری در روستا، تغییر و تضعیف فرهنگ بومی روستا، رشد نامتوازن منطقه ای جمعیت، افزایش آلودگی محیط زیست، ناپایداری اقتصادی روستا، فقدان ظرفیت اقتصادی برای زنان، و از بین رفتن ظرفیت های گردشگری روستا برای مردم بومی روستا تجربه شده است که کمتر موردتوجه نظریه پردازان بوده است.
۱۴۴.

سنجش قابلیت توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی با تأکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم گیری (مورد مطالعه: استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آنالیز حساسیت اکوتوریسم خطرپذیری در تصمیم گیری روستاهای مناسب مازندران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
امروزه، اکوتوریسم صنعتی کلیدی و مهم در عرصه توسعه اقتصادی کشورها به شمار می رود. این صنعت همواره با مفهوم خطر در تصمیم گیری جهت انتخاب مکان های با پتانسیل بالا همراه بوده است و هدف از این مطالعه سنجش قابلیت توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی با تأکید بر خطرپذیری محیطی در تصمیم گیری بود. در این مطالعه، از دوازده معیار مکانی استفاده شد. جهت ارزیابی مفهوم خطر در تصمیم گیری از روش میانگین وزنی مرتب شده (OWA)، جهت محاسبه وزن و اهمیت معیارها از روش فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)، جهت رتبه بندی روستاهای مناسب از روش تاپسیس، و جهت ارزیابی دقت مدل سازی از روش آنالیز حساسیت استفاده شد. نتایج نشان داد بین معیارهای مورد استفاده معیارهای فاصله از اراضی ساخته شده و فاصله از گسل به ترتیب دارای بیشترین و کمترین وزن اند. با افزایش و کاهش درجه خطرپذیری به ترتیب مساحت کلاس پتانسیل بالا افزایش و کاهش می یابد؛ به صورتی که در درجه خطرپذیری= 0 کمتر از 1 درصد و در درجه خطرپذیری= 1 به میزان 35 درصد از مجموع مساحت کل منطقه در کلاس پتانسیل خیلی بالا قرار دارد. بررسی روستاهای مناسب در خطرپذیری= 5/0 جهت توسعه اکوتوریسم نشان داد از مجموع روستاهای استان مازندران تنها 55 روستا در مناطق با پتانسیل خیلی بالا قرار گرفته اند که از این میان روستای عالی کلا با فاصله نسبی 8505/0 توانمندترین روستا جهت توسعه اکوتوریسم است. در نهایت، نتایج آنالیز حساسیت ثبات قابل قبول نتایج مدل در سناریوهای مختلف و به عبارتی قابلیت اطمینان بالای نتایج مدل را نشان داد.
۱۴۵.

بازشناسی و اولویت بندی ارزش های میراث فرهنگی در نقش آفرینی توسعه پایدار روستایی بر اساس مدل ارسته (مورد مطالعه: میراث فرهنگی اورامان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بازشناسی میراث فرهنگی توسعه پایدار اورامان ارسته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۱۹۴
یکی از کلیدی ترین موضوعات در مباحث مربوط به میراث فرهنگی موضوع ارزش است؛ چراکه تمام آنچه ما در رابطه با میراث فرهنگی انجام می دهیم اعم از شناسایی، حفاظت و معرفی همه به خاطر ارزش هایی است که در میراث فرهنگی مستتر است. همچنین مخرنی غیرقابل جایگزین دانش و یک منبع ارزشمند برای رشد اقتصادی، اشتغال و ارتقای انطباق اجتماعی است که می تواند نقش تعیین کننده ای در توسعه ی پایدار داشته باشد. بااهمیت این موضوع، پژوهش حاضر باهدف بازشناسی و اولویت بندی ارزش های میراث فرهنگی در توسعه ی پایدار منطقه ی اورامان تدوین گردیده است. تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی، ازنظر روش تحقیق آمیخته، ازنظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و ازنظر ابزار مبتنی بر مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را متخصصین و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری منطقه اورامان، فرمانداری های و بخشداری های منطقه اورامان و مدیران محلی (دهیاران و شوراهای اسلامی) تشکیل می دهند. در بخش اول این پژوهش جهت بازشناسی ارزش های میراث فرهنگی منطقه اورامان، مطالعه اسنادی و مصاحبه با جامعه کارشناسان- متخصصان صورت گرفته است. در بخش دوم به منظور اولویت بندی ارزش های میراث فرهنگی منطقه در تحقق توسعه پایدار، ظرفیت های شناسایی شده در قالب 11 ارزش در پرسشنامه ای تحت عنوان میزان اهمیت هر یک از ارزش ها در تحقق توسعه پایدار به تفکیک سه بعد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی طراحی و توسط جامعه کارشناسان، نخبگان محلی و مدیران روستایی (146 نفر) مورد ارزیابی قرارگرفته است. درنهایت بر اساس تکنیک آنتروپی وزن دهی شاخص ها و بر اساس تکنیک ارسته رتبه بندی ارزش ها صورت می گیرد. نتایج پژوهش بیانگر 46 ظرفیت در قالب 11 ارزش در منطقه می باشد که از میان این ارزش ها به ترتیب ارزش های معنوی با 5/358 نمره در رتبه اول، تاریخی با ۳۶۷.۵ نمره رتبه دوم، معماری با 5/444 نمره رتبه ی سوم، تفریحی با ۴۹۷ نمره رتبه ی چهارم، اجتماعی با 5/520 نمره رتبه ی پنجم، محیط زیست با نمره ۶۳۱ نمره رتبه ی ششم، آموزشی با 5/557 نمره رتبه ی هفتم، تنوع زیستی با ۶۳۱ نمره رتبه ی هشتم، بصری با 5/672 نمره رتبه ی نهم، هنری با ۶۷۵ نمره رتبه ی دهم و ارزش علمی با ۸۳۳ نمره در رتبه ی یازدهم به ترتیب دارای بالاترین و پایین ترین اهمیت در نقش آفرینی میراث فرهنگی بوده اند
۱۴۶.

بازسازی معنایی مهم ترین مسائل ساکنان مناطق همجوار سایت های اسکان طبیعت گردی نوروزی (مطالعه موردی: روستای زنجیره علیا، شهرستان چرداول، استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سایت دراوهر روستای زنجیره علیا طبیعت گردی نوروزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۶ تعداد دانلود : ۱۷۵
جنگل های زاگرس در نیمه غربی ایران، به عنوان یکی از مناطق بسیار جذاب به شمار می روند که سالانه جاذب شمار وسیعی از ساکنان بومی و غیر بومی بوده است. ساکنان مناطق شمالی استان ایلام، در طی سال های اخیر به شیوه ای خاص در اواخر اسفند ماه تا اواسط فروردین سال جدید، در مناطق جنگلی مجاور سکونتگاه های خود چادر زده و تمام تعطیلات نوروز را در دامان طبیعت، به همراه خانواده و خویشاوندان سپری می کنند. اسکان دو یا سه هفته ای آنان، با اقدامات و فعالیت های متعددی همراه است که سبب ایجاد پیامدهایی در طبیعت منطقه خواهد شد. این پیامدها به طور مستقیم و یا غیر مستقیم، محیط زیست سکونتگاه های همجوار را درگیر می نمایند. هدف پژوهش حاضر، مدلسازی مفهومی درک ساکنان محلی از مهم ترین چالش های همجواری با سایت های اسکان طبیعت گردی نوروزی است. در این راستا، با توجه به مولفه های مهمی مانند جذابیت، دسترسی پذیری، انبوهی جمعیت طبیعت گرد، تقاضای وسیع ساکنان محلی و تکرار سالانه اسکان در سایت جنگلی دراوهر، روستای زنجیره علیا به عنوان میدان مطالعه انتخاب شد. این پژوهش با بهره گیری از روش کیفی قوم نگارانه از تعداد 23 نمونه به روش نمونه گیری هدفمند استفاده و تا رسیدن به اشباع نظری نمونه گیری ادامه یافت. نتایج نشان داد که پاسخگویان مهم ترین چالش های همجواری با سایت مذکور را شامل تداوم بحران محیطی در روستای زنجیره علیا می دانند که ناشی از آلودگی محیط زیست، تغییر رفتار جانوران جنگلی، بحران بهداشتی، بحران اقتصاد دامداری، تغییرات بصری سایت جنگلی مجاور روستا است.
۱۴۷.

تحلیل عوامل و فرایندهای مؤثر بر تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه کالبدی مناطق روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرایند سیاست گذاری سیاست گذاری فضایی مناطق روستایی توسعه کالبدی تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۱۹۰
روستاهای ایران با مشکلات عدیده ای در ابعاد اکولوژیکی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی روبه رو هستند. مجموعه مشکلات فوق منجر به تبدیل روستاها به مکانی برای استقرار گروه های پردرآمد شهری،  اغتشاش کالبدی، تغییر کاربری اراضی و عدم توجه به فرآیند تدوین سیاست ها و برنامه ها در برابر فراورده و برآیند آنها می شود و در نتیجه، آینده توسعه کالبدی مناطق روستایی با چالشی جدی مواجه است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت موجود چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه پایدار کالبدی مناطق روستایی کشور انجام شده است. در این راستا، هم محتوای سیاست های توسعه روستایی و هم فرآیند تدوین این سیاست ها و نقش عوامل مؤثر در آن مورد بررسی قرار می گیرند. دستیابی به شناخت در این پژوهش با استفاده از دو روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار و نظریه داده بنیاد(گراندد تئوری) انجام شده است.نتایج نشان می دهد که چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی موجود توسعه پایدار کالبدی مناطق روستایی در ایران متشکل از عوامل سیاست گذاری، فرآیندهای سیاست گذاری و محتوای سیاست هاست. افزون بر این، عوامل مهمی نظیر نبود سیاست های کلی نظام در توسعه روستایی، تمرکزگرایی و جایگاه حاشیه ای جامعه روستایی در سطح ملی بر چارچوب تدوین سیاست گذاری فضایی نیز اثرگذار است. همچنین، فرآیندهای کنونی سیاست گذاری، چالش های متعددی دارند که دربرگیرنده سیاست های بخشی و متمرکز و نیز عدم انسجام و هماهنگی دستگاه ها در تدوین برنامه ها می باشند. تعدیل چالش های یادشده مستلزم اصلاح فرآیندها و نهادها به جای گسترش تشکیلات اداری، یکپارچگی سیاست های توسعه کشاورزی و روستایی و در نهایت ایجاد و تقویت خوشه ها، منظومه ها و شبکه های روستایی است. تحلیل محتوای کیفی اسناد نشان داد که عوامل برنامه ریزی، بودجه ریزی و تدوین استراتژی ملی توسعه پایدار بیشترین نقش واثربخشی را در تدوین سیاست گذاری فضایی توسعه روستایی داشته و بعد از آن، لزوم هماهنگی بخش ها و ارتباط سطوح مختلف ملی و محلی و نیز بعد اقتصادی، بعد زیربنایی – کالبدی قرار دارند.
۱۴۸.

بررسی نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش بر رابطه بین سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری (مورد مطالعه: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سرمایه فکری توانمندسازهای مدیریت دانش هوش سازمانی اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان یزد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۸۵۶
مقاله حاضر به بررسی نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش بر رابطه بین سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری می پردازد. در این پژوهش برای توانمندسازهای مدیریت دانش از مدل غفور ( 2008)، برای سرمایه فکری از مدل بنتیس( 1997) و برای هوش سازمانی از مدل آلبرشت( 2003) استفاده شده است. روش تحقیق، از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق، کارکنان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد بوده اند که از بین آنها 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رابطه سرمایه فکری و هوش سازمانی در سازمان های گردشگری با نقش میانجی توانمندسازهای مدیریت دانش از تکنیک مدل یابی معادلات ساختاری و همبستگی پیرسون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه انسانی در سرمایه فکری، فرهنگ سازمانی و نیروی انسانی در توانمندسازهای مدیریت دانش و بینش راهبردی در هوش سازمانی بیشترین بار عاملی را دارا می باشد و در مجموع از تجزیه و تحلیل داده های پژوهش می توان نتیجه گرفت که سرمایه فکری بر توانمندسازهای مدیریت دانش در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد تاثیر دارد و هر دوی آنها بر روی هوش سازمانی تاثیر مستقیم و معنادار دارند.
۱۴۹.

راهبرد های توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی، مورد مطالعه: دهستان شیوه سر-شهرستان پاوه)

کلید واژه ها: اکوتوریسم گردشگری روستایی برنامه ریزی راهبردی دهستان شیوه سر SWOT

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۹۵
 پژوهش حاضر به دنبال شناخت پتانسیل ها و محدودیت های توسعه اکوتوریسم و ارائه راهبرد گردشگری هدفمند و متناسب با مقتضیات منطقه دهستان شیوه سر می باشد. در این راستا با جمع آوری داده های کتابخانه ای و  میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید ها در قالب مدل SWOT به  معرفی  راهبردهایی در جهت توسعه اکوتوریسم دهستان شیوه سر پرداخته است. جامعه آماری تحقیق را سه گروه (مردم محلی، گردشگران و مدیران محلی) تشکیل می دهند که از دو گروه مردم محلی و گردشگران هر کدام 30 نفر و از گروه مدیران محلی 20 نفر همه  به عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از تکمیل پرسشنامه ها ، در قالب مدلSWOT  تحلیل صورت گرفت . نتایج حاصل از SWOT نشان داد که اکوتوریسم منطقه دهستان شیوه سر با 14 نقطه قوت ، 19 نقطه ضعف داخلی ، 8 فرصت و 5 تهدید بیرونی مواجه است . همچنین  نتایج نشان داد که اکوتوریسم دهستان شیوه سر در مرحله رشد و شناخت قرار دارد، بنابراین استفاده از راهبرد تهاجمی خفیف مناسب  است.  علاوه  بر این  می توان گفت منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل ها و توانمندی های بالا برای توسعه اکوتوریسم است که البته وضعیت کنونی گردشگری در آن با قابلیت ها و استعداد های بالقوه آن تناسبی ندارد. با توجه به کمبود زیرساخت ها، امکانات اقامتی و رفاهی و ضعف سرمایه گذاری می توان گفت که این منطقه مستعد سرمایه گذاری بخشهای دولتی و خصوصی و مشارکت مردم محلی برای توسعه اکوتوریسم می باشد. در این راستا ضمن تحلیل و بررسی ساختار وضع موجود، پیشنهادهای کاربردی برای  توسعه برنامه ریزی اکوتوریسم منطقه مورد مطالعه ارائه شده است.
۱۵۰.

تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماع محلی در برنامه ریزی توسعه گردشگری کشاورزی. مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگرش اجتماع محلی مشارکت برنامه ریزی گردشگری کشاورزی شهرستان تنکابن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۱۰۷
کشاورزی به عنوان اصلی ترین بخش فعالیت در مناطق روستایی کشور، با محدودیت های ساختاری متعددی روبرو است که در این خصوص، ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی با مشارکت ساکنین نواحی روستایی می تواند به بهبود وضعیت بخش کشاوزی کمک شایان توجهی کند. البته مشارکت روستاییان به عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و نهادی بستگی دارد که هدف از ارائه این پژوهش بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر نگرش جامعه محلی به مشارکت در ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی می باشد و به منظور تحلیل یافته ها از آزمون های آماری توصیفی نظیر توزیع فراوانی، درصد و میانگین و همچنین بسته به مقیاس و حجم داده ها، از آزمون های تحلیلی مانند T تک نمونه ای و مدل تحلیل مسیر استفاده شده است. منطقه مورد مطالعه، نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن را شامل می شود که علاوه بر مزارع و باغات کشاورزی، از جاذبه های طبیعی بسیار زیبایی برخوردار هستند به گونه ای که سالانه پذیرای حجم زیادی از گردشگران از نقاط مختلف کشور می باشند. یافته های تحقیق بیانگر آن است که وضعیت متغیرهای اجتماعی، نهادی، اقتصادی و محیطی از دیدگاه ساکنین در راستای ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی در شرایط مطلوبی قرار دارد. همچنین میزان اثر کل بدست آمده از مدل تحلیل مسیر نشان می دهد که متغیر مستقل اقتصادی با مقدار (0.446) بیشترین تأثیر را بر میزان مشارکت ساکنین در راستای ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی دارد. و مابقی متغیرها به ترتیب متغیر نهادی، متغیر اجتماعی و متغیر محیطی، بر متغیر وابسته مشارکت تأثیرگذارند. بنابراین عامل اقتصادی مهمترین عامل تأثیر گذار بر مشارکت پاسخگویان در ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی است. بر اساس نتایج، پیشنهاد می شود که بانک ها و نهادهای مالی دولتی در راستای توسعه گردشگری کشاورزی، مشارکت بیشتری داشته باشند.
۱۵۱.

تحلیل مکانی بیکاری در نواحی شهری و روستایی ایران با رویکرد تحلیل اکتشافی داده های مکانی

کلید واژه ها: بیکاری تحلیل اکتشافی داده های مکانی نواحی شهری نواحی روستایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۶۳
بیکاری از مقولات اساسی اقتصاد جهانی است. افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، یکی از شاخصه های مهم توسعه یافتگی تلقی می شود. کشور نه تنها از مشکل بالا بودن نرخ بیکاری رنج می برد، بلکه توزیع فضایی نرخ بیکاری نیز بسیار نگران کننده است. این مقاله با تأکید بر رویکرد تحلیل اکتشافی داده های مکانی، توزیع فضایی نرخ بیکاری را در نواحی شهری و روستایی ایران در سال 1390 مطالعه کرده است. نتایج تحلیل اکتشافی داده های مکانی بیانگر وجود خوشه بندی (خود همبستگی مکانی مثبت) و ناهمگنی فضایی در توزیع شاخص های نرخ بیکاری شهری و روستایی در سطح   شهرستان های ایران است. نتایج این مطالعه می تواند زمینه را برای برنامه ریزی مناسب جهت رفع نابرابری های منطقه ای بر حسب نرخ بیکاری فراهم سازد.
۱۵۲.

مرور نظامند و فراتحلیل کیفی فرایندهای ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین خدمات مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی مرور نظامند فراتحلیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۶۴
یک عامل کلیدی استراتژیک برای افزایش اثربخشی خدمات گردشگری روستایی و تحقق بخشیدن بهتر به اهداف از جمله افزایش رقابت، خدمات بهتر به مشتری و افزایش سودآوری و اشتغال در نواحی روستایی، ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی است. مرور پژوهش های پیشین نشان دهنده ضعف چارچوب های موجود در تبیین الگوی ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین گردشگری روستایی است. هدف این تحقیق، توسعه یک چارچوب جامع از فراینده های سازنده مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی با رویکر مرور نظامند است. پژوهش حاضر از نظر هدف، بنیادی است، و با رویکرد مرور نظامند ادبیات مرتبط با مولفه های مدیریت زنجیره تامین خدمات و گردشگری در فاصله سال های 2000 تا 2017، با استفاده از 6 کلیدواژه مشخص و استراتژی شفاف و از پیش طراحی شده، از 15 پایگاه های اطلاعاتی، جمع آوری شد. پس از غربالگری و ارزیابی کیفی، تحلیل نهایی روی 42 مقاله انجام شد. با تحلیل مقاله ها یازده فرایند و 136 مولفه برای ارزیابی عملکرد زنجیره تامین گردشگری شناسایی شد. مطالعه نشان می دهد ارزیابی عملکرد در زمینه زنجیره تامین گردشگری نسبت به دیگر زنجیره های تامین خدماتی اندک و به صورت تک بعدی، پراکنده و فاقد نگاه سیستمی و فرایندی است و هنوز یک چارچوب جامع برای ارزیابی عملکرد فعالیت های گردشگری ارائه نشده است. الگوی پیشنهای می تواند ابزار عملی قابل اندازه گیری برای مدیریت عملکرد زنجیره تامین گردشگری روستایی باشد و می تواند به مدیران زنجیره تامین گردشگری روستایی کمک کند تا به طراحی و مدیریت فرایندهای زنجیره تامین به صورت جامع و سیستمی بپردازند.
۱۵۳.

شناسایی عوامل تاثیرگذار بر وفاداری الکترونیکی در صنعت گردشگری مورد مطالعه: هلدینگ سیاحتی و مراکز تفریحی بنیاد مستضعفان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت خدمات الکترونیکی رضایتمندی اعتماد وفاداری الکترونیکی به هلدینگ سیاحتی و مراکز تفریحی بنیاد مستضعفان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۸۲
با رشد روزافزون اهمیت خدمات الکترونیکی، بکارگیری این خدمات به ضرورتی برای کلیه کسب وکارها تبدیل شده است و وفاداری به خدمات الکترونیکی ابزاری مهم برای رقابت و بقا بشمار می رود. امروزه با توجه به گسترش تکنولوژی و جایگزین شدن آن با روش های سنتی در صنعت روبه رشد گردشگری، وفاداری الکترونیکی مشتریان فاکتور بسیار مهمی در توسعه صنعت گردشگری نیز می باشد. در این راستا، وجود مدلی جامع برای اندازه گیری و سنجش عوامل موثر بر وفاداری به خدمات الکترونیکی به منظور بهبود و مدیریت خدمات گردشگری، به خوبی قابل درک است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر بر وفاداری الکترونیکی گردشگران در هلدینگ سیاحتی و مراکز بنیاد مستضعفان است. بنابراین سه عامل موثر بر وفاداری الکترونیکی شامل رضایت الکترونیکی، اعتماد الکترونیکی، و کیفیت الکترونیکی و همچنین شاخص های موثر بر هر سه عامل شناسایی شدند. پس از انتخاب مدل تحقیق، با استفاده از پرسشنامه و توزیع آن میان مشتریان هلدینگ سیاحتی و مراکز تفریحی بنیاد که از طریق نمونه گیری تصادفی ساده به تعداد 384 نفر انتخاب شده بودند و همگی از خدمات الکترونیکی استفاده کرده بودند، داده های مورد نیاز جمع آوری و اعتبار و صحت اجزای مدل مورد سنجش قرار گرفت. به منظور تحلیل نتایج از تحلیل عاملی، تحلیل رگرسیون و واریانس و معادلات ساختاری در نرم افزارهای آماری لیزرل و SPSS بهره گرفته شد. نتایج تحقیق بیانگر این است که کیفیت خدمات الکترونیکی بر اعتماد و رضایتمندی و در نتیجه وفاداری مشتریان در صنعت گردشگری موثر است.
۱۵۴.

Evaluation of Tourism Websites from Urban Development Perspective (Case Study: Metropolitan Tehran)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Urban Development Urban Tourism Website Website Evaluation Website Effectiveness Digital Culture

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۰
Tourism organizations have become one of the main users of the internet in recent years by setting their own urban tourism websites. However, not all the websites are effective to promote their goals and objectives. An effective evaluation of urban tourism websites can help organizations on how best to employ them. Using the ICTRT (Information, Communication, Transaction, Relationship and Technical merit) model, this study tries to evaluate the efficiency of Iranian official tourism websites from functional perspective and their role in urban development. The aims of the study fulfilled by content analysis of two official urban tourism websites. The results demonstrated that the websites were not able to support Iranian Tourism Industry effectively. The focuses of these websites mainly based on the basic services such as information and communication. Advanced services such as transaction and relationship building were generally being ignored. Furthermore, a converse correlation was seen between complexity and performance of websites. Based on the research findings suggestions and implications in urban development were discussed.
۱۵۵.

تحلیل عوامل مؤثر بر ناپایداری جمعیت سکونتگاه های روستایی، مورد مطالعه: استان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ناپایداری جمعیت سکونتگاه های روستایی مهاجرت های روستایی کردستان (استان) ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۵۸
 بررسی تحولات جمعیت روستایی استان کردستان در شش دهه اخیر نشان می دهد که روستاهای این استان همواره روند غالب ناپایداری جمعیتی را طی کرده اند. بر این اساس، هدف پژوهش کاربردی حاضر شناسایی مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر این پدیده در مناطق روستایی و روش آن نیز توصیفی- تحلیلی با رویکرد پیمایشی بود. بدین منظور، نخست، با محاسبه نرخ رشد جمعیت در طول سه دهه از سال 1365 تا 1395، طبقه بندی شهرستان های مورد مطالعه در سه طبقه (ناپایدار، نسبتاً پایدار، پایدار) صورت گرفت و در مجموع، 23 روستا به عنوان روستاهای نمونه از هر سه طبقه انتخاب شدند؛ سپس، با استفاده رابطه کوکران، 264 خانوار با روش نمونه گیری خوشه ای و طبقه بندی شده در تابستان و پاییز 1398 به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. توزیع فضایی پایداری سکونتگاه های روستایی با استفاده از نرم افزار GIS در منطقه مورد مطالعه نشان داد که به لحاظ جمعیتی، وضعیت 56 دهستان ناپایدار، 23 دهستان نسبتاً ناپایدار و شش دهستان پایدار است. نتایج رگرسیون گام به گام نیز نشان داد که در تأثیرگذاری بر ناپایداری جمعیت سکونتگاه های روستایی در منطقه مورد مطالعه، عوامل اقتصادی، کالبدی، محیطی و اجتماعی، به ترتیب، با ضرایب بتای 511/0، 478/0، 363/0 و 218/0، در رتبه های اول تا چهارم قرار دارند.
۱۵۶.

تحلیل اثرات فضای کسب و کار محلی در توسعه صنایع خانگی روستایی مورد مطالعاتی: دهستان غنی بیگلو شهرستان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه روستایی کسب و کار خانگی صنایع خانگی خانوارهای روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۱
 از آنجایی که در خلال سال های 92-1384 تعداد کسب و کارهای خانگی در روستاهای دهستان غنی بیگلو با رشد 4.5درصدی به 230 مورد رسیده است، از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل عواملی است که در فضای کسب و کار صنایع خانگی در منطقه موردمطالعه مؤثر می باشند. برای انجام این کار ابتدا 8 روستا از مجموع 33 روستا به عنوان نمونه از بین الگوهای مکانی سکونتگاهی روستایی برگزیده شدند که تعداد 1614 خانوار در آنها ساکن می باشد و از این میان با فرمول کوکران و جدول مورگان 280 سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه محاسبه شدند. اطلاعات گردآوری شده دارای سه مقیاس نسبی، رتبه ای و فاصله ای می باشد که در دو سطح خانوار و روستا قابل تحلیل می باشند. تحلیل داده ها هم با نرم افزار spss و آزمون های مناسب پارامتریک و ناپارامتریک صورت گرفت و نتایج ذیل حاصل شدند: اغلب کسانی که به سمت کسب و کارهای خانوادگی روی آورده اند افراد با میانگین سنی بالا، کم سواد و یا زنان سرپرست خانوار بوده اند که بیشتر به سبب اجبار اقتصادی به این سمت سوق پیدا کرده اند و در این مسیر زمینه های کارآفرینی، خود مدیریتی و خانواده مدیریتی، ارتقاء و بهبود وضعیت کسب و کار کنونی، درخواست برای صدور مجوز و تشکیل تعاونی ها، درخواست برای دریافت تسهیلات و اعتبارات مالی، تلاش برای خلق ایده های جدید و تنوع شغلی و امثال آن را مورد توجه قرار نداده اند. پیشنهاد می شود که دهیاران و شورای اسلامی در حیطه اختیارات خود با فراهم آوردن زمینه برای رسمیت این کسب وکارها و تشکیل تعاونی ها و صندوق های اعتبارات خرد روستایی امکان بهبود وضعیت این کسب و کارها را فراهم آورند.
۱۵۷.

شراکت روستایی - شهری و توسعه پایدار ناحیه ای؛ رویکردی مفهومی و تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جریان ها و پیوندهای روستایی - شهری همکاری روستایی - شهری شراکت روستایی - شهری توسعه پایدار ناحیه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۴
شهرها و روستاها با مجموعه ای از جریان ها و پیوندهای با یکدیگر تعامل دارند. این تعاملات جغرافیای مختلفی را شامل می شود که اغلب فراتر از مرزهای اداری محلی و ناحیه ای است. این تعاملات و پیوندها می تواند علاوه بر آثار مثبت،آثار منفی نیز به همراه داشته باشد. مدیریت شهری و روستایی همیشه به طور جداگانه قادر به مدیریت آثار جریان ها و پیوندها برای توسعه پایدار شهری و روستایی نیست. همکاری روستایی - شهری و به طور خاص شراکت روستایی - شهری، الگوی مؤثری برای پاسخگویی به ضرورت حکمرانی این تعاملات در راستای رفاه و توسعه اقتصادی ناحیه ای است. مقاله حاضر با استفاده از روش مرور روایتی به تشریح مفاهیم و ابعاد شراکت روستایی-  شهری و بررسی تجربه های جهانی در این زمینه و نیز تأثیرات آن بر توسعه اقتصادی - اجتماعی و پایداری ناحیه ای می پردازد. یافته ها نشان می دهد نواحی شهری و روستایی دارایی های مختلف و غالباً مکمل یکدیگر دارند. درواقع، شراکت مؤثر روستایی - شهری با استفاده از این دارایی ها می تواند در تحقق اهداف توسعه اقتصادی و افزایش تولید کالاهای عمومی و همچنین دستیابی به صرفه جویی ناشی از مقیاس در ارائه خدمات عمومی نقش مؤثری داشته باشد، و ظرفیت شرکا را برای تصمیم گیری در زمینه های دارای تأثیرات قلمروی افزایش دهد. علاوه بر این ،شراکت می تواند به توسعه فرصت های جدید اقتصادی در شهر و روستا کمک نماید. 
۱۵۸.

بررسی وضعیت نابرابری و بی عدالتی در شاخص های سلامت و تعیین کننده های اجتماعی آن در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نابرابری سلامت تعیین کننده های اجتماعی سلامت نابرابری فضایی تحلیل فضایی استان های ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۳
سلامتی از مؤلفه های حیاتی بهزیستی انسان ها است. عدالت در سلامت از اولویت های سیاستی دولت ها به شمار می رود. اغلب نواحی کشور با مشکل ارتقاء سطح سلامت مواجه اند که این امر مانع بزرگ بر سرراه توسعه پایدار نواحی مذکور به شمارمی رود. شناخت و تحلیل نابرابری های فضایی سلامت و تعیین کننده های آن در مقیاس های مختلف(ملی، ناحیه ای، محلی) گامی مؤثری در امر سیاست گذاری ها به شمار می رود. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل فضایی نابرابری در وضعیت سلامت و تعیین کننده های اجتماعی آن در استان های ایران می باشد. شاخص های مناسب از طریق مرور ادبیات و نظر متخصصین انتخاب شد. داده های موردنیاز برای سال 1395 از طریق سالنامه های آماری مرکز آمار ایران و دانشگاه های علوم پزشکی جمع آوری شد. برای سنجش الگوی فضایی و خوشه بندی فضایی به ترتیب از آماره های موران سراسری و گیتس- ارد جی استفاده شد. همچنین، برای سنجش روابط بین وضعیت سلامت و متغیرهای مستقل پژوهش از آماره موران دو متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که وضعیت سلامت و تعیین کننده های آن در میان استان ها به طور نابرابری توزیع شده است. آماره موران سراسری نشان داد که شاخص های وضعیت سلامت به صورت خوشه ای توزیع شده اند. در وضعیت سلامت استان های مرزی و به خصوص شرق و جنوب شرق کشور در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. استان های تهران، البرز، کردستان و اردبیل مقادیر بالا را به دست آوردند به عبارتی می توان گفت در وضعیت مناسبی قرار دارند در مقابل، استان های خراسان شمالی، خوزستان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان کم ترین امتیاز را به دست آوردند که می توان گفت در وضعیت نامناسبی قرار دارند. وضعیت سلامت و متغیرهای مستقل پژوهش یعنی نیروی انسانی 0.142(p<0.001)، کالبدی/ فیزیکی 0.147(p<0.001)، بهداشت و کیفیت محیط 0.135(p<0.001) و وضعیت اقتصادی- اجتماعی 0.222(p=0.000) رابطه مثبت و معناداری را با وضعیت سلامت در استان ها نشان می دهد. بااین حال، این روابط در میان استان ها تغییر می کند و همه استان ها از یک الگوی مشابه پیروی نمی کنند. میزان تأثیرگذاری متغیرهای مستقل پژوهش در میان استان ها تغییر می کند که در استان های جنوب شرقی و شمال غربی کشور بیشتر است.
۱۵۹.

بررسی اثر بخشی یادگیری مشارکتی بر نگرش و رفتار مسئولانه زیست محیطی کارکنان اقامتگاه های بوم گردی (اقامت گاه های بوم گردی منتخب بخش بسطام، شاهرود)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری مشارکتی نگرش رفتار مسئولانه زیست محیطی اقامتگاهای بوم گردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۳۸۷
یادگیری مشارکتی می تواند ش رایط را ب رای آم وزش بهت ر ف راهم نمای د. در واقع یادگیری مشارکتی را ی ک اعت دال در ب ا ه م ک ارکردن ، باهم ساختن ، یادگیری باهم ، تغییر با ه م و توس عه دادن و کمک به رشد یکدیگر می داند. هدف این مقاله بررسی اثربخشی یادگیری مشارکتی (روش جیگساو) بر نگرش و رفتار مسئولانه زیست محیطی در اقامتگاه های منتخب بخش بسطام بود. بدین منظور، طی یک پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل، 30 نفر از کارکنان اقامت گاه های بوم گردی منتخب بخش بسطام، شاهرود به صورت نمونه در دسترس که تابه حال هیچ گونه آموزشی ندیده بودند، انتخاب شدند. نتایج نشان داد که یادگیری مشارکتی با الگوی جیگساو در مقایسه با یادگیری سنتی برنگرش و رفتار مسئولانه زیست محیطی کارکنان اقامت گاهای منتخب بخش بسطام اثربخش تر بوده است.انتخاب شدند. نتایج نشان داد که یادگیری مشارکتی با الگوی جیگساو در مقایسه با یادگیری سنتی برنگرش و رفتار مسئولانه زیست محیطی کارکنان اقامت گاهای منتخب بخش بسطام اثربخش تر بوده است.
۱۶۰.

Aspects of Spirituality in Eco-Lodges’ Landscape in Iran (from the Perspective of Tourists)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Tourism and Spirituality landscape Eco-lodge Accommodation Destination

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰ تعداد دانلود : ۱۲۰
It is truly undeniable that tourism is a system leading to epistemology and resulting in spiritual growth and excellence. The mission of the journey lies in its spiritual achievements and eco-lodges provide the potential context for mutual interconnections and gaining meaning and excellence. Therefore, lacking emphasis on spiritual potentials of eco-lodges in the accommodation sector is the main concern of this research. The present study aims to identify the factors influencing the landscape development of eco-lodges from the viewpoint of tourists to explain and analyze the realization of the spiritual landscape of eco-lodges via the perception of the eco-lodges’ landscape. The main concern of this qualitative research is seeking what a tourist sees, what he understands, how the type of accommodation would lead him from objectivity to subjectivity and ultimately, how the perception of the spiritual landscape from tourist’s view is. Answering research questions through the qualitative method with an interpretive approach and inductive strategy has been conducted by a semi-structured interview tool. Besides, the research data is gathered via two phases of coding the general concepts and classification of concepts based on the frequency. Lastly, the findings have been analyzed and interpreted through a conceptual framework. Based on research results, staying in eco-lodge causes leading resident tourist from objectivity to subjectivity and this is derived from perception of spiritual landscape. The components of the eco-lodges’ landscape adapting with three  parameters of spirituality in tourism, lead tourists to the perception of the spiritual landscape as well as the realization of the mutual understanding of nature and man in the journey and the achievement of the meaning and spirit through accommodation in eco-lodges.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان