محمد اخباری

محمد اخباری

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۸۱ مورد.
۶۱.

بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 533 - 570

کلید واژه ها: نفوذ منطقه ای شیعیان عراق ایران مشارکت سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۳۱
پس از فروپاشی رژیم بعث عراق این کشور به دورانی گام نهاد که مهم ترین ویژگی آن به قدرت رسیدن بازیگران داخلی جدید در ساختار سیاسی است. با توجه به تغیرات پیش آمده در کشور عراق پس از سال ۲۰۰۳، شیعیان که در طول تاریخ عراق در موضع ضعف قرار داشتند توانستند نفوذ قابل توجهی در ساختار دولت عراق به وجود آورند. هدف اصلی از انجام این پژوهش عبارت است از بررسی روند مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران است. سوال اصلی رساله این است که مشارکت شیعیان عراق در ساختار قدرت سیاسی این کشور از 2003 تاکنون چگونه بوده و تاثیر آن بر نفوذ منطقه ای ایران تا چه اندازه حائز اهمیت است؟ این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و براساس منابع کتابخانه ای نگاشته شده است. نتایج مقاله نشان می دهد که ساختار قدرت سیاسی در عراق بعد از 2003 زمینه کنشگری شیعیان عراق را در کنار سایر گروه ها فراهم کرده است. شیعیان عراق از تاثیر گذارترین گروه های سیاسی در عرصه سیاسی عراق خواهند بود. پیوند فرهنگی و مذهبی شیعیان ایران و عراق می تواند ابزارهای نرم نفوذ منطقه ای ایران را تسهیل نماید.
۶۲.

تبیین امنیتی شهرک سازی در کرانه باختری با رویکرد تله فضایی(2020-2000)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۶۳) 32 - 60

کلید واژه ها: رژیم اسرائیل کرانه باختری شهرک سازی امنیت تله فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
با تاسیس رژیم اسرائیل و مهاجرت جمعیت شهرک نشین با گرایشات فکری، سیاسی، قومی، نژادی و ... از کشورهای مختلف جهان، شهرک سازی در مناطق اشغالی کرانه باختری فلسطین شکل گرفت. شهرک نشینان با کارکرد مادی و معنوی حضور موثری در ساختار قدرت اسرائیل کسب کرده و وزن ژئوپلیتیکی خود را ارتقاء بخشیده اند و به عنوان بازیگر اصلی در عرصه داخلی و بین المللی اسرائیل نقش ایفا می نمایند، رژیم اسرائیل به شهرک نشینان امکانات مالی، رفاهی، تسهیلات ویژه همراه با آزادی عمل فراقانونی عطا نموده است. شهرک نشینان به مرور کارکردها و مطالباتی داشتند که تحقق آنها تاثیر منفی بر امنیت یهودیان ساکن در داخل اسرائیل داشته است. بطوری که یهودیان داخل اسرائیل هزینه شهرک ها و شهرک نشینان را در عرصه امنیتی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، حقوقی و بین المللی می پردازند. این سوال مطرح می شود که آیا شهرک سازی برای اسرائیل یک تله فضایی است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که کارکرد شهرک سازی از سال 2000 به بعد در جهت تامین امنیت رژیم صهیونیستی نبوده و موجب تضعیف امنیت رژیم اسرائیل شده که در نتیجه می توان شهرک سازی را تله فضایی عنوان نمود. این پژوهش به لحاظ ماهیت کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات و بررسی اسناد و مدارک می باشد. این پژوهش به لحاظ ماهیت کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات و بررسی اسناد و منابع اینترنتی می باشد.
۶۴.

بررسی تحلیلی عوامل همگراساز (قوت ها و فرصت ها) در شکل گیری منطقه گرایی ایران و اسیای مرکزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱-۲ (پیاپی ۳۸) 421 - 441

کلید واژه ها: ژئوپلتیک همگرایی منطقه ای سازمان منطقه ای ایران آسیای مرکزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۲۵
ایران و آسیای مرکزی در مسیرهمگرایی دوره روابط متقابل دارای قوت ها و فرصت هایی هستند که برخی از آنها ریشه در محیط داخلی و برخی دیگر ریشه در محیط بیرونی منطقه و جهان دارد و برای رسیدن به همگرایی باید براساس راهبردهای پنج گانه به آن دست پیدا کرد. در این مقاله، به عوامل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با تأکید بر عوامل مختلفی چون اشتراکات فرهنگی و تاریخی، مزیت های متقابل موقعیت جغرافیایی ایران و کشورهای آسیای مرکزی، ژِئواکونومی انرژی، بازار مصرف کالا، سرمایه گزاری به عنوان قوت هادر این منطقه واحد مورد بررسی قرار می گیرد. همچنین در بخش مربوط به عوامل بیرونی (خارجی) عضویت ایران در سازمان منطقه ای، همکاری روسیه، چین و ایران در جلوگیری از هژمونی غرب در آسیای مرکزی از طریق ایران، به عنوان فرصت های موجود مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. در این راستا این سوال اصلی قابل طرح است براساس ساختار ژئوپلتیکی موجود عوامل داخلی (قوت ها) و عوامل خارجی و فرصت ها چگونه می تواند به منطقه گرایی پایدار بین ایران و آسیای مرکزی منجر گردد. در پاسخ به این سوال این فرضیه مطرح می شود چنین به نظر می ر سد که براساس ساختار ژئوپلتیکی موجود ارائه الگوی مبتنی بر واقعیات و منافع ژئوپلتیکی همگراساز (قوت ها و فرصت ها) می تواند به منطقه گرایی پایدار بین ایران و آسیای مرکزی در راستای منافع مشترک منجر گردد.
۶۵.

تبیین ژئوپلیتیکی بحران های مذهبی در جنوب غرب آسیا (مطالعه موردی: عراق 2003-2016)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱-۱ (پیاپی ۳۷) 227 - 252

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک ژئوپلیتیک مذهبی بحران های مذهبی جنوب غرب آسیا عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۶ تعداد دانلود : ۶۰
عوامل شکل دهنده به کم و کیف معادلات سیاسی و امنیتی عراق امروزه به ترتیب اولویت در سطوح سه گانه ی داخلی ، منطقه ای و منطقه ای قابل بررسی است. با توجه به این که اولین و مهم ترین سطح شکل دهنده به حیات سیاسی و اجتماعی هر کشوری سطح داخلی است و اگر بپذیریم که مؤلفه های داخلی سبب آغاز بحران و تداوم آن است، باید گفت مؤلفه های منطقه ای و فرامنطقه ای، دارای نقش تشدید کننده و تسریع کننده ی بحران و تداوم آن هستند. بر این مبنا، هدف این پژوهش تبیین ژئوپلیتیکی بحران های مذهبی در جنوب غرب آسیا (مطالعه موردی عراق ) بود که برای این منظور و آزمون فرضیه های پژوهش، از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از تحقیقات میدانی و استانی و مصاحبه و پرسشنامه با اساتید و کارشناسان ارشد ژئوپلیتیکی و متخصص در حوزه پژوهش استفاده گردید و برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده پژوهش از آمار توصیفی و برای نشان دادن اطلاعات به صورت جداول فراوانی و درصد و نمودارها و آزمون T تک نمونه ای برای رد یا تائید فرضیه های پژوهشی استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که ژئوپلیتیک بحران های مذهبی در قدرت یابی گروه های سیاسی و مذهبی در عراق مؤثر است. همچنین خلأ قدرت ایالات متحده امریکا در عراق منجر به بحران های ژئوپلیتیکی توسط قدرت های منطقه ای در آن کشور شده است. علاوه بر این بحران های مذهبی در عراق منجر به متزلزل شدن قدرت سیاسی در سطح ملی و منطقه ای شده است.
۶۶.

تحلیل تاثیر مولفه های توسعه اقتصادی بر امنیت پایدار منطقه مرزی (مورد مطالعه: منطقه مرزی بورالان تا سردشت)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 79 - 96

کلید واژه ها: توسعه توسعه اقتصادی امنیت پایدار منطقه مرزی بورالان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۷۱
توسعه اقتصادی ﯾﮑﯽ از رویکردهای ﻋﻤﺪه ﮐﺸﻮرﻫﺎ نسبت به مناطق مرزی به شمار می رود.این کشورها ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﮔﯽﻫﺎ، ﻓﺮار از ﻓﻘﺮ ﺳﯿﺎﺳﯽ، اﻗﺘﺼﺎدی، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪای ﻣﺘﻌﺎدل و ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻊ زﻧﺪﮔﯽ ساکنین مناطق مرزی ﻣﻨﺠﺮﮔﺮدد ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺻﺤﯿﺢ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰیﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺑﻬﯿﻨﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪای اﺳﺖ هستند.ﺗﻮﺳﻌﻪ اقتصادی و اﻣﻨﯿﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮزی ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻠﯽ ﺑﺮﻫﻢ دارﻧﺪ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪایﮐﻪ ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﯽ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺮ اﻣﻨﯿﺖ ﻣﯽﮔﺬارد.ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ، ﻣﻨﺎﻃﻖ دارای ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺑﺎﻻی ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﺿﺮاﯾﺐ اﻣﻨﯿﺘﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻧﺴﺒﺖﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪﻧﯿﺎﻓﺘﻪﺗﺮ ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ.از این رو ،نگارندگان با روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری ازمطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی و با هدف تحلیل مولفه های توسعه اقتصادی بر امنیت پایدار منطقه مرزی بورالان تا سردشت ،در صدد پاسخگویی به این سوال هستند : مولفه های تاثیرگذار توسعه اقتصادی بر امنیت پایدار منطقه مرزی بورالان تا سردشت کدامند؟
۶۷.

بررسی نقش ترانزیت ریلی در ارتقای منزلت ژئوپلیتیکی بندر چابهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هجدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۶۷) 70 - 100

کلید واژه ها: منزلت ژئوپلیتیکی بندرچابهار ترانزیت ریلی اقتصاد ریلی سیاست ریلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۱۸
بندر چابهار با توجه به توانمندی های ممتاز محیطی و نزدیکی به کشورهای آسیای مرکزی و شرقی در منطقه ی جنوب شرق در مقوله ی کشتیرانی و ترابری دریایی، پیوند با راهگذر شمال- جنوب و مسیر ترانزیتی شرق- غرب موقعیت خاص جغرافیایی را دارد. علی رغم ارزش حیاتی این منطقه، مسئله اصلی این است که اتصال این شبکه به ترانزیت حمل ونقل ریلی داخل و خارج کشور و کریدور شمال-جنوب چه تأثیری بر منزلت ژئوپلیتیکی  بندر چابهار خواهد داشت؟روش تحقیق این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است که از طریق مطالعه اسناد و مدارک کتابخانه ای گردآوری و انجام گردید. برقراری ترانزیت ریلی بندر چابهار موجب افزایش تعامل دولت جمهوری اسلامی ایران با سایر دولت ها، جذب سرمایه های خارجی، رونق اقتصادی و افزایش اشتغال و مهاجرت معکوس با تقویت چشم گیر شهرسازی، ایجاد امنیت و ثبات سیاسی در منطقه ی شکننده خاورمیانه، تسریع در احیای راه ابریشم دریایی و اتصال این بندر به هارتلند "مکیندر" و بهره مندی از مزیت ژئوپلیتیکی آن خواهد شد
۶۸.

تعاملات ژئوپلتیکی جمهوری اسلامی ایران با آسیای مرکزی و تاثیر آن بر امنیت ملی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۱ 158 - 170

کلید واژه ها: کشورهای مشترک المنافع ژئواکونومیک ژئوپلتیک ژئوکالچر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۸۱
تحولات سال 1991 میلادی در اتحاد جماهیر شوروی سابق که منجر به استقلال جمهوری های آسیای مرکزی(CSI) گردید، برای جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است . زیرا بستر مناسبی برای نزدیکی بیشتر در راستای تعاملات ژئوپلتیکی ایران و آسیای مرکزی فراهم آمده است . بحث رژیم حقوقی دریای خزر و تاثیرات این دریا در زندگی انسان های ساکن در پنج جمهوری حاشیه خزر نیز از تعاملات ژئوپلتیکی معنا و مفهوم خاصی پیدا می کند و لازم است که ج.ا.ا با سایر کشورهای ساحلی به نتیجه قابل قبولی دست یابد . ج.ا.ا با وضعیت خاص خود به دلیل دارا بودن نقش بارز ژئواکونومیکی ، ژئوکالچر و سایر مولفه های موجود می تواند در زمینه صدور انرژی نفت و گاز منطقه از طریق مسیر ایران و در تعاملات فرهنگی منطقه نقش مهمی ایفا نماید و از آثار و تبعات منفی ناشی از حضور کشورهای فرا منطقه ای به ویژه غرب در کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز بکاهد و همچنین، در زمینه جلوگیری از قاچاق کالا و مواد مخدر و نیز استرداد مجرمین  همکاری نماید و خلاصه، احترام متقابل به ارزش های ملی و میهنی، مسافرت مقامات این کشورها به یکدیگر، تقویت نمایندگی های سیاسی و توجه ویژه به امر صادرات و واردات کالا و خدمات در راستای منافع ملی ما خواهد بود .
۶۹.

ارزیابی ساختار ثبات و امنیت منطقه ای فضاهای جغرافیایی و ژئوپلیتیکی پسا داعش در منطقه غرب آسیا (مطالعه موردی عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: فضاهای جغرافیایی امنیت منطقه ای ژئوپلیتیکی غرب آسیا پساداعش عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴ تعداد دانلود : ۸۵
منطقه ﻏﺮب آﺳیﺎ از ﻟﺤﺎظ ﺗﺎریﺨی ﻣﺤﻞ ﺗﻼﻗی ﺗﻤﺪن ویژگی ها و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮده و از ویژگی های ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺗﺎریﺨی، ﻓﺮﻫﻨﮕی و اﺟﺘﻤﺎﻋی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. از آﻧﺠﺎیی کﻪ ایﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ دارای اﻫﻤیﺖ ﺳﻮق اﻟﺠیﺸی است، ﺻﻠﺢ، اﻣﻨیﺖ و ﺛﺒﺎت آن ﭘیﺶ ﺷﺮط دﺳﺘیﺎﺑی ﺑﻪ ﺻﻠﺢ، اﻣﻨیﺖ و ﺛﺒﺎت ﺟﻬﺎﻧی ﻣﺤﺴﻮب می شود. این منطقه در چند سال گذشته کانون اصلی بحران های جهانی و محل اصلی رقابت قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای بوده است. غرب آسیا از مهم ترین مناطق ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی جهان است، با تبدیل شدن این منطقه به جولانگاه گروه های تروریستی نوظهور و سپس حرکت به سوی ساختار پسا داعش عرصه ای پیچیده و پر بحران را در برابر تمامی قدرت های منطقه ای و جهانی قرار داده است. ائتلاف های ضد داعش ابزاری برای موازنه ژئوپلیتیک و تغییرات در جغرافیای سیاسی و ساختار ژئوپلیتیکی منطقه به ویژه در عراق بوده است. برآیند تغییرات ژئوپلیتیک جریان سلفی تکفیری برآوردهای ج.ا.ا را در منطقه مشخص تر و دقیق تر می کند و فرصتی است برای بازسازی شناختی خود از روندها و آینده تحولات در برهه زمانی 2003 تا 20017. رقابت های ژئوپلیتیک منطقه و جنگ داخلی عراق با گروه تروریستی داعش منجر به شکست حاکمیت داعش در منطقه شده است. با شکست داعش تحلیل فضای ژئوپلیتیکی پسا داعش بسیار سخت خواهد بود، با شروع پسا داعش رقابت و چالش میان جبهه مقاومت به رهبری ایران با جبهه غربی، عربی و عبری به رهبری آمریکا در منطقه، تنش ها و قطب بندی هایی را در فضای پسا داعش شکل داده که می تواند این رقابت های ژئوپلیتیکی حرکتی به سوی حذف کامل داعش و پوست اندازی منطقه از محور ژئوپلیتیک وابسته به سمت محور ژئوپلیتیک غیر وابسته (مقاومت) باشد. فضای منطقه در پسا داعش با ساختار خاص سیاسی، امنیتی بین کشورها حاضر در مبارز با داعش و کشورها جبهه مقاومت منجر به کنترل تهدیدات گردیده است. امنیت ژئوپلیتیکی و فضای ژئوپلیتیکی در این فضا تنش های و قطب بندی هایی را شکل داده است. با توجه به اشتراکات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژی میان کشورهای این منطقه بخصوص عراق با همسایگان، تبیین سناریوهای احتمالی تحولات عراق و ارزیابی تأثیرات فضاهای جغرافیایی در پسا داعش در منطقه غرب آسیا موضوع اصلی این تحقیق هست.
۷۰.

تبیین مهمترین موانع همگرایی روابط ایران و مصر (2018 الی 2022)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۴ 121 - 143

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک خاورمیانه همگرایی جمهوری اسلامی ایران جمهوری عربی مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۸۷
همواره در ادبیات ژئوپلیتیک، از همگرایی میان دو کشور به عنوان در هم آمیزی سیاسی، اقتصادی و استراتژیک کشورها یاد می کنند، که همگرایی های بین المللی، علاوه بر اینکه می تواند ارتقاء جایگاه های ژئوپلیتیکی آن کشور را در پی داشته باشد، می تواند بر گسترش نفوذ آن کشور در قلمروهای ژئوپلیتیکی بی انجامد. با توجه به اهمّیت کارکردی جایگاه دوکشور ایران و مصر در معادلات منطقه خاورمیانه، وجود موانع همگرایی میان این دوکشور می تواند پیامدهای گسترده ای را در این منطقه جغرافیایی در پی داشته باشد، که به این منظور پژوهش حاضر، با روش توصیفی - تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی، تبیین مهمترین موانع همگرایی روابط ایران و مصر (2018 الی 2022) را مورد مطالعه قرار داده است. در پژوهش حاضر، جامعه آماری را کلیه صاحب نظران و اساتید رشته های ژئوپلیتیک و روابط بین الملل تشکیل می دهند که حجم نمونه، تعداد 50 نفر بر اساس مدل کوکران تخمین زده شده. در راستای تحلیل یافته های تحقیق نیز، از آزمون میانگین در نرم افزار spss استفاده گردید. نتایج نشان داد، عوامل فرامنطقه ای، منطقه ای و داخلی از مهمترین موانع همگرایی میان دو کشور ایران و مصر می باشد، که در این میان نقش عوامل فرامنطقه ای، بیش از سایر عوامل می باشد.      
۷۱.

نقش منطقه گرایی بر روابط ژئواکونومی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: منطقه گرایی همگرایی منطقه ای ژئواکونومی ژئواستراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۳
با پایان یافتن جنگ سرد، روند همگرایی منطقه ای وارد مرحله جدیدی شد. به علت اولویت یافتن فعالیتهای اقتصادی بر اقدامات نظامی و بروز ایده ژئواکونومی، بیشتر توافقات منطقه ای در قالب همکاری های متقابل اقتصادی تعریف شده است. این تحقیق در صدد است نقش منطقه گرایی بر روابط ژئواکونومیک ایران و کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با مراجعه به منابع کتابخانه ای و سایتهای معتبر نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام گردیده است. منطقه جنوب غرب آسیا به دلیل دارا بودن منابع انرژی و ظرقیتهای ژئواکونومی مرکز توجه جهانی قرار گرفته است.کشور جمهوری اسلامی ایران به لحاظ قرار گرفتن در حوضه مهم خلیج فارس و منطقه جنوب غرب آسیا و دارا بودن منابع انرژی، علاوه بر اهمیت ژئوپولیتیکی و استراتژیکی اهمیت ژئواکونومیکی ویژه ای پیدا کرده است. کشور جمهوری اسلامی ایران می تواند با بهره مندی از این ظرفیت و با ایجاد همگرایی منطقه ای و منطقه گرایی با کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا به اهداف ژئواکونومیک در منطقه دسترسی پیدا کند. اما ج.ا.ایران تا کنون در ایجاد منطقه گرایی و همگرایی های منطقه ای به منظور دستیابی به رهبری ژئوپولیتیکی و قدرت تاثیرگذاری بر سیاستهای انتقال انرژی در منطقه موفق نبوده است.
۷۲.

چالش های امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ایران پاکستان تروریسم امنیت جبر جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۷۵
با توجه اینکه کشورهای ایران و پاکستان در معرض این تهدید قرار دارند، ضرورت مقابله با این پدیده، نگارندگان بر آن داشت تا در این مقاله درصدد بررسی چالش های امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017 برآیند. ایران و پاکستان دارای مرزهای مشترک هستند که طول آن به بیش از 900 کیلومتر می رسد، این مرزها طی یک دهه گذشته به محل تردد گروه های تروریستی تبدیل شده که در خاک ایران به فعالیت های تروریستی دست می زنند. سؤال اصلی مقاله این است که چالش های امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017 کدام اند؟ فرضیه این مقاله برای پاسخگویی به سؤال اصلی این است که با وجود اراده دو کشور ایران و پاکستان برای مقابله با تروریسم مرزی اما با چالش های خارج از دایره اراده دو کشور که ناشی از جبر جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و نیز دخالت های کشورهای ثالث منطقه ای و غیر منطقه ای است مواجه هستند. نتایج مقاله نیز نشان می دهد که مؤلفه های جغرافیایی، اعتمادسازی در روابط امنیتی ایران و پاکستان و نقش واگرای کشورهای همسایه و غیر همسایه چالش های امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم می باشند. روش تحقیق در این رساله از نوع مطالعات توصیفی، تحلیلی است و به روش کتابخانه ای انجام می پذیرد. اطلاعات اسنادی و کتابخانه ای از طریق مراجعه به کتب، مجلات علمی و پژوهشی، مقالات و سایت های اینترنتی گردآوری شده است.
۷۳.

تبیین چالش ها و فرصت های ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۴۵) 201 - 236

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک خاورمیانه همگرایی ایران مصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۹۶
کنش و کنش متقابل روابط ایران و مصر در نظام جهانی و منطقه ای همواره مسائل جدیدی را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا می آفریند و در واقع هرگونه رفتار دو کشور، ژئوپلیتیک مناطق یاد شده را با تغییرات گسترده مواجه می کند. در طی سال های اخیر، تحولات خاورمیانه، فرصت های ژئوپلیتیکی بی شماری را در راستای توسعه روابط دو کشور ایران و مصر فراهم کرده است که به این منظور، پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی ، تبیین چالش ها و فرصت های ژئوپلیتیکی روابط ایران و مصر را مورد مطالعه قرار داده است. این پژوهش عوامل سیاسی، منطقه ای و بین المللی را از چالش ها و موانع هم گرایی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عربی مصر دانسته و رفع این موانع را موجب ارتقاء جایگاه منطقه ای دو کشور م داند و هم چنین فرصت ه ای ژئوپلیتیک و عوامل ژئواکونومیک را موجب افزایش هم گرایی های میان دو کشور می داند. در پژوهش حاضر، جامعه آماری را صاحب نظران و اساتید رشت ه های ژئوپلیتیک و روابط بین الملل تشکیل می دهند که حجم نمونه، تعداد 50 نفر بر اساس مدل کوکران تخمین زده شده و از آزمون میانگین در نرم افزار spss استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که وجود آثار تاریخی با ریشه مشترک، عدم حساسیت دو کشور از هوّیت تمدنی یکدیگر و تغییر دولت مصر پس از حکومت حسنی مبارک، از فرصت های ژئوپلیتیکی موجود در راستای توسعه روابط محسوب می شود و عوامل داخلی و منطقه ای از موانع هم گرایی دو کشور می باشد.
۷۴.

ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقه ای خاورمیانه: مطالعه موردی کشورهای ایران، عراق و ترکیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ساختار ژئوپلیتیکی همگرایی منطقه خاورمیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹ تعداد دانلود : ۸۶
منطقه غرب آسیا با تشابهات کشورهای آن در چالش ها و برخی قوت ها، ضعف ها و فرصت ها بعضا شامل کشورهایی با مختصات سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و موقعیتی همگرا می شود. یکی از زیرمنطقه های این منطقه شامل کشورهای ایران، عراق، ترکیه است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقه ای خاورمیانه میان کشورهای ایران، عراق و ترکیه است. سوال اصلی مقاله این است که بر اساس واقعیت های ژئوپولیتیکی منطقه چه نوع الگویی می توان ارائه داد که ضمن تنش زدایی به نوعی همگرایی منطقه ای پایدار بین سه کشور منجر گردد؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به این سوال در صدد تحلیل آن هستیم این است که با توجه به واقعیت های ژئوپلیتیکی خاورمیانه می-توان الگویی شامل تعدیل و کاهش ضعف ها و تهدیدات ژئوپولیتیکی و بهره گیری مناسب از قوت ها و فرصت های ژئوپلیتیکی ارائه داد که ضمن تنش زدایی به نوعی همگرایی منطقه ای پایدار بین سه کشور منجر گردد. این مقاله از نظر هدف جز تحقیقات کاربردی محسوب می گردد. به لحاظ ماهیت و روش نیز در دسته تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می-گیرد. اطلاعات مورد نیاز مقاله به شیوه کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است. در این میان بخشی از اطلاعات از طریق مراجعه به کتابخانه ها و بخشی نیز از طریق فضای مجاز و پایگاه های علمی معتبر داخلی و خارجی از طریق دریافت مقالات، گزارش ها و تحلیل های علمی گردآوری شده است. یادداشت ها، مصاحبه ها و نظرات صاحب نظران در این حوزه هستند نیز مورد استفاده واقع شده است.
۷۵.

علل عدم موفقیت به کارگیری GPS در گشت های انتظامی در شهر مقدس مشهد

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت انتظامی سال سوم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳ 357 - 372

کلید واژه ها: سیستم پیشگیری از جرایم گشت های انتظامی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۰۱
سیستم موقعیت یاب جهانی یک سیستم متکی به ماهواره است که برای هدایت و تعیین موقعیت مورد استفاده قرار می گیرد. این سیستم می تواند مکان (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع) سرعت، مسیر، جهت حرکت، فاصله و زمان باقیمانده تا مقصد، زاویه انحراف از مسیر موقعیت های ثبت شده و شمال جغرافیایی را نشان داده و مقصد شما را با توجه به نیازتان به درستی هدایت نمایند و متعلق به ایالت متحده آمریکا می باشد . سیستم SPG امکان فنی بسیار دقیق توانمندی است که می تواند در کنترل واحد های گشت بسیار مؤثر واقع شود. پلیس با توجه به نوع مأموریت ها و حساسیت بالای آن شدیداً به چنین فنآوری نیازمند بوده و نمی تواند به دور از پیشرفت های علمی و تجهیزات مدرن، ایفای نقش نموده بهره وری را افزایش دهد. هدف کلی این تحقیق شناسایی و بررسی علل عدم موفقیت به کارگیری سیستم SPG در گشت های انتظامی مشهد مقدس می باشد. بدین منظور با طرح چهار فرضیه 1- همراه نبودن تجهیزات لازم درکنار SPG 2- ضعف آموزش کارکنان 3- عدم حمایت بعضی از کارکنان و مدیران 4- ضعف در برنامه ریزی مناسب. جامعه آماری تحقیق عبارتند از، رؤسای کلانتری ها و سرکلانتر فرماندهی انتظامی شهرستان مشهد و جمعاً 40 نفر می باشند . برای هر فرضیه چهار شاخص تعیین و پرسشنامه ای با 16 سؤال اصلی طراحی شده که پس از اطمینان از روایی و پایایی، اجرا و داده های گردآوری شده از طریق نرم افزار SPGS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت هر چهار فرضیه تحقیق مورد تأئید قرار گرفتند. علاوه بر آن هریک از فرضیات تحقیق مورد بررسی و اولویت بندی شده است. با توجه به نتایج حاصل از سؤالات پرسشنامه، پیشنهاداتی نیز جهت بهبود عملکرد نیروی انتظامی در راستای به کارگیری سیستم SPG در جهت پیشگیری از وقوع جرایم ارائه گردید.
۷۸.

تحلیل روابط جمهوری اسلامی ایران و روسیه پس از اعمال تحریم ها در مقطع زمانی 2013 تا 2015(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲-۱ (پیاپی ۲۵) 213 - 223

کلید واژه ها: زلزله گسل برنامه ریزی کشاورزی رفسنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۳ تعداد دانلود : ۹۰
شهرستان رفسنجان در شمال استان کرمان قرار گرفته است. این شهرستان از مراکز مهم کشاورزی به ویژه تولید پسته محسوب می شود. چون منطقه جزو مناطق زلزله خیز ایران است جهت برنامه ریزی شهری و رونق کشاورزی ایجاب می نماید تا این شهرستان از لحاظ پدیده های گسل و زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. از لحاظ زمین شناسی این شهرستان در محدوده ایران مرکزی واقع شده و دارای سه گسل مهم می باشد. گسل بافق-باغین در قسمت شمال شرقی، گسل رفسنجان در قسمت جنوب و جنوب غربی و گسل رفسنجان-زرند در قسمت شمال شرقی تا شرق شهرستان ایجاد شده اند. معیار ایمنی و حفاظت از مناطق شهری در برابر زلزله معیاری است که می تواند به عنوان اهداف اصلی در برنامه ریزی کاربری زمین مناطق زلزله خیز در نظر گرفته شود. گسل های رفسنجان و رفسنجان-زرند دارای سابقه زلزله اند که باید در برنامه ریزی ها در نظر گرفته شوند. گسل بافق-باغین دارای سابقه زلزله نیست ولی گسلی فعال است که می تواند در آینده زلزله ایجاد نماید. محدوده های شمال شرقی تا شرق و جنوب غربی تا غرب شهرستان برای گسترش شهر و یا ایجاد سازه های مهم و همچنین توسعه فیزیکی زمین های کشاورزی مناسب نیستند. در قسمت های شمال غربی و جنوب شرقی شهرستان امنیت زمین ساختی و زلزله به نسبت برقرار است و جهت گسترش شهر و ایجاد سازه ها، تاسیسات و گسترش زمین های کشاورزی مناسب می باشند. ایجاد انحراف در آبراهه ها و ایجاد پشته های مسدود کننده توسط حرکت گسل ها می تواند در گسترش مناطق مسکونی و زمین های کشاورزی تاثیرگذار باشند.
۷۹.

پیامدهای امنیتی شهرک سازی در کرانه باختری طی دوره 20 ساله ( 2020- 2000)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای سیاسی سال هفتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۲۷ 1 - 19

کلید واژه ها: امنیت رژیم اسرائیل کرانه باختری شهرک سازی پیامد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴ تعداد دانلود : ۹۷
سازمان های صهیونیستی با نگاه پدافندی و تامین امنیت رژیم اسرائیل ، اقدام به تاسیس شهرک ها در کرانه باختری نمودند. در طی نیم قرن گذشته قدرت های مافیایی صهیونیستی با رانت های  مادی و معنوی که از طرف افراد بانفوذ و همراهی کابینه عبری اسرائیل اقدام به توسعه جغرافیای شهرک ها در کرانه باختری در راستای منافع خود نمودند. با قدرتمند شدن شهرک ها، آنها اقدام به دخالت مستقیم در انتخابات، تصویب قوانین، تعیین بودجه و اعتبار، تعیین نخست وزیر و کابینه رژیم اسرائیل کردند که استمرار این روند موجب ناکارآمدی شکلی و محتوایی دموکراسی در اسرائیل شد و از طرفی در طی دو دهه اخیر ماهیت وجودی شهرک ها به عنوان معضلی امنیتی برای این رژیم در آمده بطوریکه جامعه داخل اسرائیل مجبورند هزینه های تامین امنیت شهرک ها را به صورت مادی و معنوی بپردازند. لذا این سوال مطرح می شود که پیامدهای امنیتی شهرک سازی در کرانه باختری چیست و چگونه صورت بندی می شود؟ در پاسخ به این پرسش می توان گفت که اهداف اولیه تاسیس شهرک ها طی دروه 20 سال گذشته تغییر کرده و محیط داخل رژیم اسرائیل را تحت تاثیر منفی قرار داده و موجب تضعیف امنیت ملی این رژیم در ابعاد مختلف شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی و از طریق گردآوری اطلاعات و بررسی کتابحانه ای و اسنادی و منابع اینترنتی می باشد.
۸۰.

تبیین نقش فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور ترانزیتی جنوب به شمال، بر افزایش همگرایی ایران با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۳ 199 - 220

کلید واژه ها: کریدور جنوب- شمال ژئوپلیتیک همگرایی سازمان شانگهای آسیای مرکزی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۴۶
امروزه یکی از موقعیت هایی که می تواند در اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران نقش بسزایی داشته باشد، موقعیت گذرگاهی است و در این رابطه موقعیت جغرافیایی جنوب و شمال ایران در این رابطه موقعیت جغرافیایی جنوب و شمال ایران با دارا بودن ظرفیت ها و فرصت های ژئوپلیتیک اقتصادی، امنیتی، دسترسی، ارتباطات منطقه ای و بین المللی، واجد شرایط کارکردهای ترانزیتی در سطوح مختلف ملی و بین المللی بوده که تاکنون این مسئله مورد غفلت واقع شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی، نقش فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور ترانزیتی جنوب به شمال بر افزایش همگرایی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای را مورد مطالعه قرار داده است. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان حوزه ژئوپلیتیک و روابط بین الملل تشکیل می دهند. حجم نمونه آن براساس مدل کوکران تعداد 40 نفر برآورد شد. تحلیل یافته های تحقیق براساس مدل تاکسونومی عددی در نرم افزار Matlab انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که فرصت های ژئوپلیتیکی توسعه کریدور شمال-جنوب می تواند برای کشورهای چین و روسیه بسیار همگرا؛ برای کشورهای تاجیکستان، هند و ازبکستان همگرا؛ برای کشورهای پاکستان و قزاقستان کمترین همگرا و برای قرقیزستان فاقد همگرایی باشد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان