مجید قصاب زاده

تقاضای بیش از پیش انرژی از سوی کشورهای صنعتی و تلاش برای دسترسی به انرژی در رقابت های اقتصادی بین الملل، باعث توجه ویژه به مناطق انرژی خیز و تغییر دیدگاه های ژئوپلیتیکی نسبت به این مناطق شده است. هدف از این پژوهش، تحلیل و بررسی ژئواکونومی ج.ا.ایران در معادلات جنوب غرب آسیا است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده که با مراجعه به منابع کتابخانه ای و سایت های معتبر نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام گردیده است. کشور ج.ا.ایران به لحاظ قرار گرفتن بین دو حوزه مهم دریای کاسپین و خلیج فارس و دارا بودن منابع سرشار انرژی نفت و گاز و سایر ذخایر زیر زمینی و قابلیت های اقتصادی دیگر، در قلمروهای ژئواکونومی جدید، دارای نقش بی بدیل به ویژه در منطقه جنوب غرب آسیا و خلیج فارس است اما از رهبری ژئوپلیتیکی منطقه و قدرت تأثیرگذاری بر سیاست های انتقال انرژی برخوردار نیست.

با پایان یافتن جنگ سرد، روند همگرایی منطقه ای وارد مرحله جدیدی شد. به علت اولویت یافتن فعالیتهای اقتصادی بر اقدامات نظامی و بروز ایده ژئواکونومی، بیشتر توافقات منطقه ای در قالب همکاری های متقابل اقتصادی تعریف شده است. این تحقیق در صدد است نقش منطقه گرایی بر روابط ژئواکونومیک ایران و کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با مراجعه به منابع کتابخانه ای و سایتهای معتبر نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام گردیده است. منطقه جنوب غرب آسیا به دلیل دارا بودن منابع انرژی و ظرقیتهای ژئواکونومی مرکز توجه جهانی قرار گرفته است.کشور جمهوری اسلامی ایران به لحاظ قرار گرفتن در حوضه مهم خلیج فارس و منطقه جنوب غرب آسیا و دارا بودن منابع انرژی، علاوه بر اهمیت ژئوپولیتیکی و استراتژیکی اهمیت ژئواکونومیکی ویژه ای پیدا کرده است. کشور جمهوری اسلامی ایران می تواند با بهره مندی از این ظرفیت و با ایجاد همگرایی منطقه ای و منطقه گرایی با کشورهای منطقه جنوب غرب آسیا به اهداف ژئواکونومیک در منطقه دسترسی پیدا کند. اما ج.ا.ایران تا کنون در ایجاد منطقه گرایی و همگرایی های منطقه ای به منظور دستیابی به رهبری ژئوپولیتیکی و قدرت تاثیرگذاری بر سیاستهای انتقال انرژی در منطقه موفق نبوده است.