شهریار نصرتی

در قرن بیست ویکم، یکی از ملزومات ورود کشورها به جریان جهانی شدن و برقراری صلح پایدار منطقه ای و جهانی، همگرایی است. با توجه به برخی موانع موجود در رابطه با همگرایی ایران با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز از جمله جمهوری آذربایجان و ترکمنستان، لزوم امکان سنجی و طراحی راهبردهای مناسب برای ایجاد زمینه های همگرایی، ضروری به نظر می رسد. بنابراین، این نوشتار، با روش ترکیبی (توصیفی- تحلیلی و پیمایشی) و روش حل مسائل از نوع تصمیم گیری چندمعیاره در پی پاسخ به این پرسش است که با توجه به شرایط منطقه ای و بین المللی در قرن بیست ویکم، مناسب ترین راهبردها بر حسب اولویت برای افزایش نقش ایران در ایجاد همگرایی با جمهوری آذربایجان و ترکمنستان کدامند؟ در این راستا با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و استفاده از روش سوات، 4 نقطه قوت، 4 نقطه ضعف، 5 فرصت و 3 تهدید در مورد همگرایی ایران با جمهوری آذربایجان و ترکمنستان شناسایی و 8 راهبرد کاربردی تدوین شده است و سرانجام، این راهبردها با استفاده از روش ام سی دی ام به وسیله پرسشنامه و مصاحبه، اولویت بندی شدند. نتایج به دست آمده از پرسشنامه مقایسه های زوجی نشان می دهد که راهبرد «ایجاد پیوندهای ژئواکونومیک» در رتبه اول و راهبردهای دیگر در رتبه های بعدی قرار گرفتند.

موضوع مدیریت بهینه دریای خزر، برای گسترش منابع با هدف پایداری و بهره وری صلح آمیز و مشارکتی و نیز کاهش تنش های سیاسی و ایجاد امنیت پایدار با توجه به تعارضات موجود، مهم ترین مسئله پیش رو در این حوزه است. مسئله این است که با توجه به شرایط کنونی دریای خزر برای ایجاد همگرایی و تفاهم بین کشورهای ساحلی در مورد اداره اصولی دریاچه، راهبردهایی برای مدیریت دریای خزر می توانند مناسب باشند. بنابراین با هدف ارائه یک رویکرد تصمیم گیری با چندمعیار در این زمینه با بررسی ادبیات و یافته های پژوهش و با نظر پژوهشگران در حوزه مورد مطالعه با روش اس دبلیو اُ تی، 8 نقطه قوت، 4 نقطه ضعف، 5 فرصت و 5 تهدید شناسایی و همچنین 10 راهبرد مناسب و کاربردی ارائه شد و سرانجام این راهبردها با استفاده از روش ای ان پی و با شرایط قطعیت نداشتن به صورت فازی رتبه بندی شدند. روش این نوشتار، ترکیبی (توصیفی- تحلیلی و پیمایشی) و روش حل مسائل از نوع تصمیم گیری چندمعیاره است. نتیجه های به دست آمده از پرسش نامه مقایسه های زوجی نشان می دهد که راهبرد «به کا رگیری رویکرد مدیریت سیستمی و اشتراکی منابع دریا از سوی همه دولت های ساحلی و تمرکز بر رهیافت چندجانبه گرایی به ترتیب در رتبه اول و دوم و سایر راهبردها در رتبه های بعدی قرار گرفتند.

   در قرن بیست و یکم، یکی از ملزومات ورود کشورها به جریان جهانی شدن و برقراری صلح پایدار منطقه ای و جهانی، همگرایی است. با توجه به برخی موانع موجود در رابطه با همگرایی ایران با کشورهای پیرامونی، لزوم امکان سنجی و طراحی استراتژی های مناسب در خصوص ایجاد زمینه های همگرایی، بادرنظر گرفتن واقعیات زمانی، ضروری به نظر می رسد. بنابراین، تحقیق حاضر، با روش ترکیبی (توصیفی-تحلیلی و پیمایشی) و روش حل مسائل از نوع تصمیم گیری چند معیاره در پی پاسخ به این سؤال است که با توجه به شرایط منطقه ای و بین المللی در قرن بیست و یکم، مناسب ترین استراتژی ها بر حسب اولویت جهت افزایش نقش ایران در ایجاد همگرایی باکشورهای پیرامونی کدامند؟ در این راستا با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و استفاده از تکنیک SWOT، 4 نقطه ی قوت، 4 نقطه ی ضعف، 5 فرصت و 3 تهدیدعمده در خصوص همگرایی ایران باکلیه ی کشورهای پیرامونی شناسایی و 8 استراتژی کاربردی تدوین گردیده و در نهایت، این استراتژی ها با استفاده از روش MCDM از طریق پرسشنامه و مصاحبه، الویت بندی شدند. نتایج حاصله از پرسشنامه مقایسات زوجی نشان می دهد که استراتژی "ایجاد پیوندهای ژئواکونومیک" در رتبه ی اول و سایر استراتژی ها در رتبه های بعدی قرار گرفتند