سید امیرحسین گرکانی

سید امیرحسین گرکانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

آسیب شناسی جابه جایی سکونتگاه های روستایی با رویکرد کاهش آثار مخاطرات طبیعی در سایت های جدید روستاها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱۸۵ 75 - 92

کلید واژه ها: سکونتگاه روستایی سایت جدید مخاطرات طبیعی آسیب شناسی جابجایی روستا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۸۷
در این مقاله باتوجه به اینکه در ایران هرساله با رخداد مخاطرات طبیعی اعم از سیل، زلزله، زمین لغزش، فرونشست زمین و ... روبه رو هستیم و سکونتگاه های شهری و روستایی از رخداد آن دچار خسارت و گاهاً منجر به جابه جایی سکونتگاه ها می گردد، به بررسی برخی جابه جایی سکونتگاه های روستایی و نحوه انتخاب سایت های جدید مبتنی بر رخداد مخاطرات طبیعی احتمالی پرداخته شده است. بررسی ها باتوجه به مشاهدات میدانی از 9 سایت جدید روستاهای جابه جا شده در استان های مختلف کشور و مخاطرات طبیعی و ژئوتکنیکی موجود در سایت های جدید و کاستی ها در مکان یابی، نحوه انتخاب و ساخت وساز در سایت های جدید شامل سایت جدید روستاهای قزل اطاق، آق تقه، خوجه لر، کوروک، چاتال، قپان علیا، قپان سفلی، پاشائی، ارازعلی شیخ و قره سعید شهرستان کلاله، قره چای شهرستان مانه و سملقان، عرب شهرستان بجنورد، علی آباد و اکوجان شهرستان قزوین، شارب ماء و سلیمان آباد شهرستان فاریاب و خلج شهرستان ماهنشان صورت گرفته است. با عنایت به بررسی های صورت گرفته در برخی سایت های جدید روستاهای جابه جا شده در کشور، مشخص شد که انتخاب شتاب زده سایت جدید، مکان یابی نادرست، عدم توجه به مخاطرات تهدیدکننده سایت انتخابی و عدم انجام مطالعات ژئوتکنیک باعث آسیب دیدن سکونتگاه های روستایی جدیدالاحداث شده است. لذا انجام بررسی های محیطی و شناخت مخاطرات طبیعی تهدیدکننده سایت های جدید و رعایت الزامات فنی به منظور کاهش آسیب پذیری و آثار رخداد سوانح طبیعی و انجام مواردی از قبیل عدم تصمیم گیری شتاب زده، مطالعات مکان یابی بهینه و انتخاب سایت مناسب و بررسی کلی مخاطرات طبیعی، بررسی مخاطرات تهدیدکننده سایت منتخب اعم از زلزله (فاصله از گسل های فعال)، سیل، زمین لغزش، خزش، روانه گلی، فرونشست و فروچاله، شن های روان، سنگ افتان مطابق چک لیست های مرتبط و جمع بندی نهایی مخاطرات تهدیدکننده سایت و ارائه راهکارهای کاهش آسیب پذیری، حفاری های ژئوتکنیکی و آزمایش های صحرایی و آزمایشگاهی به فراخور نیاز هر سایت و مطابق با شرایط ژئوتکنیکی هر سایت و مطالعات پایدارسازی و ایمن سازی در صورت نیاز، ضروری است. این اقدامات درنهایت منجر به رضایت ساکنین سایت جدید و موفقیت آمیز بودن جابه جایی می شود.       
۲.

ارزیابی و تبیین ابعاد سرمایه اجتماعی مؤثر در فرآیند توسعه نواحی روستایی (مورد مطالعه: دهستان دشت ارزنه، شهرستان باخرز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روستا و توسعه پایدار فضا دوره ۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۱۷) 98 - 112

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی توسعه روستایی پرسشنامه جوامع محلی باخرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹ تعداد دانلود : ۳۳
دستیابی به توسعه روستایی مستلزم اهتمام ویژه به ذینفعان و بهره مندی از ظرفیت های جوامع محلی می باشد و این امر زمانی میسر خواهد بود که از سرمایه های اجتماعی در مناطق روستایی به نحو مطلوب استفاده نمود. در این پژوهش دو بعد سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد و مشارکت اجتماعی تعریف و مورد بررسی قرار گرفته است. دهستان دشت ارزنه یکی از دهستان های با ظرفیت بالای نیروی انسانی، اقتصادی، طبیعی و گردشگری در شهرستان باخرز است که کم توجهی به شاخص های اجتماعی همچون مشارکت، اعتماد، انسجام اجتماعی, تعهد و مسئولیت پذیری و .. زمینه ساز مشکلات متعدد در روستاها و حتی مهاجرت از روستاها، نارضایتی مردم، عدم احساس مسئولیت در زمینه جریانات روستایی شده است. که برنامه ریزی در این زمینه بسیار ضروری می باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوار روستایی دهستان ارزنه در شهرستان باخرز بوده و بر اساس آخرین سرشماری نفوس مسکن تعداد جامعه مطالعاتی 2779 خانوار می باشد و بر مبنای فرمول کوکران حجم نمونه مطالعاتی 300 نفر تعیین شده است. بمنظور بررسی ابعاد سرمایه های اجتماعی از آزمون های همبستگی اسپیرمن و مقایسه میانگین بین مؤلفه ها (تی مستقل) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که در بین مؤلفه های سرمایه های اجتماعی، مشارکت، احساس مسئولیت و اعتماد سازی تاثیر بسزایی در تقویت سرمایه های اجتماعی و دستیابی به توسعه روستایی در روستاهای مورد مطالعه داشته است و از بین 5 روستای مورد مطالعه، سه روستا توانسته اند به توسعه مطلوب بعد از انجام پروژه توان افزایی دست پیدا کنند، برمبنای یافته های پژوهش تقویت تشکل ها و گروه های مردمی از مهمترین راهبردهای تقویت سرمایه های اجتماعی و دستیابی به توسعه روستایی می باشد.
۳.

شناسایی راهبردها و اولویت بندی مکانیابی بهینه سکونتگاههای روستاهای استان آذربایجان شرقی (مطالعه موردی روستای باشسیز کوه)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره ۴ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 23 - 42

کلید واژه ها: مکان یابی جابجایی سکونتگاه مخاطرات محیطی سکونتگاه روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۲۹
زمینه و هدف: در دهه های اخیر، تحولات جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی، به ویژه در مناطق روستایی، نیازمندی به یک نگاه کارآمد و مستدام به مسائل مسکن و توسعه سکونتگاه های روستایی را افزایش داده است. شناختن اصول مکان یابی بهینه در این حوزه امری حیاتی است که تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی اهالی روستاها و همچنین توسعه پایدار این مناطق دارد. روش بررسی: این پژوهش باهدف شناسایی راهبردها و اولویت بندی مکان یابی بهینه سکونتگاه های روستایی، به بررسی چالش ها و فرصت های این زمینه می پردازد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و در زمره مطالعات میدانی محسوب می شود و در راستای اولویت بندی از روش «تحلیل سلسله مراتبی» به عنوان یک شیوه در دسترس، برای مراجع تصمیم گیر درزمینه راهبرد دفاعی- امنیتی می پردازید، تا این مراجع از این روش برای اولویت بندی و تعیین راهبرد دفاعی- امنیتی استفاده نمایند، یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصله از بررسی این معیارها و زیر معیارها بر اساس مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، نشان از امتیاز نسبی مکان شماره یک نسبت به مکان شماره دو هست. مکان شماره یک به لحاظ طبیعی و مخاطرات طبیعی از پایداری بیشتری نسبت به مکان پیشنهادی شماره دو برخوردار است هرچند مکان شماره دو نیز دارای پایداری نسبی هست. مکان پیشنهادی شماره یک دارای امتیاز 0.523 و مکان پیشنهادی شماره دو امتیاز 0.481 است. لازم به ذکر است با توجه به مساحت کم مکان پیشنهادی شماره یک، گروه کارشناسی مکان پیشنهادی شماره دو نیز جهت توسعه آتی روستا در نظر گرفته شود. بدین ترتیب پیشنهاد بر این است که ضمن تائید اولویت مکان شماره یک به عنوان سمت توسعه روستا در آینده، مکان پیشنهادی (سمت توسعه شماره دو) نیز به لحاظ طبیعی – اقتصادی - اجتماعی مورد تائید هست و ساکنین روستا به ویژه بخش های زاغه دار به آنجا انتقال داده می شوند.
۴.

نقش سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی مبتنی بر توان افزایی جوامع محلی؛ مطالعه موردی: روستای اشتیوان، شهرستان باخرز، استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۸۱ ۴۴-۳۱

کلید واژه ها: توان افزایی جوامع محلی تحلیل شبکه سرمایه اجتماعی توسعه روستایی اشتیوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۳۷
توان افزایی و ظرفیت سازی روستائیان و تشکل ها، یکی از پیش شرط های توسعه پایدار است. یکی از راهبردهای مؤثر در توسعه پایدار روستایی، نقش سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی حاصل تعاملات میان انسان ها، سازمان ها و نهادها است که مبتنی بر اعتماد و همدلی است و به واسطه مشارکت و همکاری اجتماعی تسهیل می شود. هدف از این پژوهش، بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی (اعتماد و مشارکت اجتماعی) در توسعه روستایی جهت توان افزایی جوامع محلی است. در این پژوهش، سرمایه اجتماعی شبکه جوامع روستای اشتیوان، ازطریق تکمیل پرسش نامه تحلیل شبکه ای و مصاحبه مستقیم با اعضای گروه های خرد توسعه روستایی بررسی می شود. پژوهش با رویکرد شبکه های اجتماعی انجام گرفت. بنابراین، کارگاه های مشارکتی بسیج منابع اجتماعی در روستا برگزار شد که خود زمینه ساز تشکیل گروه های خرد توسعه روستایی بود. به منظور تحقق توانمندسازی اجتماعی باید مؤلفه های سرمایه اجتماعی مانند مشارکت و اعتماد در میان افراد تقویت شود. پیوندهای اعتماد و مشارکت میان 113 عضو در 11 گروه خرد توسعه روستایی با استفاده از شاخص های کمی سطح کلان شبکه بررسی شد و سرمایه اجتماعی گروه های خرد توسعه در مراحل مختلف قبل و بعد از اجرای پروژه بررسی شد. نتایج نشان می دهد که میزان اعتماد، مشارکت و به نوعی سرمایه اجتماعی در قبل از اجرای پروژه در حد متوسط و گاهاً ضعیف بوده که پس از اجرای این پروژه میزان این مؤلفه ها افزایش یافته است. سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت بین افراد و نیز اتحاد و یگانگی بین افراد بعد از اجرای طرح افزایش یافته است. به طورکلی باتوجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که به دنبال اجرای این پروژه میزان سرمایه اجتماعی درون گروهی شبکه افزایش یافته و درواقع می توان استدلال نمود که پس از اجرای پروژه، با تقویت سرمایه اجتماعی، تحقق و ارتقای توانمندی جوامع روستایی امکان پذیر شده است.
۵.

تحلیل پیشران های مؤثر بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی با مدل DPSIR؛ مطالعه موردی: منظومه روستایی بخش های مرکزی و دوتپه شهرستان خدابنده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱۸۳ 75 - 90

کلید واژه ها: منظومه روستایی یکپارچه انتظام فضایی شبکه های محلی شهرستان خدابنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۶۳
برنامه آبادانی و پیشرفت منظومه های روستایی، به منظور توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی از طریق انتظام فضایی منظومه های روستایی در قالب شبکه های محلی و ناحیه ای و با تأکید بر روابط و پیوندهای روستایی-شهری و ترغیب حکمروایی محلی از طریق مشارکت مردمی و همچنین، تقویت روابط و مناسبات کارآمد اجتماعی-اقتصادی واحدهای سکونتگاهی منظومه تدوین می شود. این برنامه با محوریت فعال سازی چرخه تولید در فضاهای روستایی و ایجاد اشتغال و کارآفرینی می تواند مسیر برون رفت از بحران توسعه روستایی را هموارتر نماید. مقاله حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال تحلیل مؤلفه های تأثیرگذار بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی در منظومه بخش مرکزی و دوتپه شهرستان خدابنده است. گردآوری داده ها با مطالعات کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل ساکنین بخش دوتپه و مرکزی به تعداد 93939 نفر است. باتوجه به تخصصی بودن موضوع، از جامعه آماری متخصصین با روش گلوله برفی به تعداد 30 نفر استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از مدل TODIM و روش حداقل مجذور مربعات در قالب مدل DPSIR با کمک نرم افزارExcel  و SmartPLS بهره گیری شد. یافته های تحقیق نشان داد که پیشران «نیروی محرکه» با امتیاز 637/0، بیش از دیگر مؤلفه ها بر اجرای طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی بخش مرکزی و بخش دوتپه در شهرستان خدابنده تأثیر داشته است. علاوه بر این، به منظور اجرای مؤثرتر طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی، سازه های P1. سامان دهی مشاغل مرتبط با کارکرد و ظرفیت روستاها و شهرستان (809/0)؛ D2. حمایت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی (782/0)؛ S1. توجه به ظرفیت های اقتصادی و تولیدی خوشه ای در پهنه بندی منظومه (778/0)؛ و P3. امکان پیگیری تخلفات و کم کاری از طریق نهادهای تصمیم گیر (استانداری و فرمانداری) (778/0) بیشترین تأثیرگذاری را دارند. در نهایت، به منظور دستیابی به اهداف طرح آبادانی و پیشرفت منظومه روستایی، ارائه تسهیلات اعتباری از طریق پیگیری و با نظارت دفتر تسهیلگری؛ برگزاری جشنواره های روستایی؛ تقویت ارتباط مستقیم تسهیلگران با کارآفرینان؛ تقویت تشکل های محلی؛ بازنگری در شرح خدمات دفاتر منظومه روستایی ضروری به نظر می رسد.  
۶.

شناسایی و اولویت بندی روستاهای درمعرض خطر سوانح طبیعی کشور با هدف ارائه طرحهای ایمن سازی و تحقق بند 8 ماده 27 برنامه ششم توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال ۱۰ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ ۱۰۸-۹۱

کلید واژه ها: روستاهای درمعرض خطر ایمن سازی شناسایی اولویت بندی سامانه اطلاعات مکانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۴۰
سوانح طبیعی به عنوان پدیده هایی تکرارشدنی و مخرب، همواره در طول دوران حیات کره زمین وجود داشته و زندگی بشر را با خطر جدی مواجه ساخته اند؛ به ویژه در مناطق روستایی که به دلیل توان محدود در مقابله با این تهدیدات محیطی و ارتباط تنگاتنگ زندگی ساکنان این سکونتگاهها با محیط طبیعی، از دیرباز بیش از دیگر جوامع در معرض خطر سوانح طبیعی و اثرات گسترده آنها بوده اند. از آنجا که شناخت محیطی و برنامه ریزی پیش از سانحه، در کاهش اثرات فاجعه آفرین سوانح طبیعی در سکونتگاههای روستایی اثربخش می باشد، در این پژوهش با استناد به بند 8 ماده 27 قانون برنامه ششم توسعه کشور و با رویکرد پیشگیری، کاهش خطر و مدیریت ریسک مخاطرات و بویژه تعیین اولویت مداخله به منظور تخصیص بودجه جهت ایمن سازی روستاها در برابر مخاطرات طبیعی، به شناسایی، ارزیابی آسیب پذیری و اولویت بندی سکونتگاه های روستایی در سراسر کشور پرداخته شده و همزمان با توجه به برداشت حجم عظیمی از اطلاعات میدانی در مقیاس روستا در سرتاسر کشور، سامانه اطلاعات مکانی بر بستر وب طراحی و مستقر گردیده و اطلاعات برداشت شده در بازدیدهای میدانی 1418 روستا در 31 استان، مشتمل بر ویژگیهای محیطی، کالبدی، سوابق مرتبط با مخاطرات مورد بررسی، شاخصهای خطر و پتانسیل خطرپذیری در این پایگاه داده ثبت گردیده است. این سامانه قادر است با کنار هم قرار دادن اجزای خطر سوانح و حوادث، راهکارهای مدیریتی مناسب جهت کاهش آسیب پذیری را آشکار سازد و با تعریف سطح دسترسی برای ذینفعان مختلف از سطوح ملی تا سطوح محلی، امکان به روز رسانی اطلاعات فراهم گردد.
۷.

تحلیل و ارزیابی سرمایه اجتماعی گروه های خرد در راستای توسعه پایدار روستایی با رویکرد تحلیل شبکه؛ مطالعه موردی: استان خراسان رضوی، شهرستان باخرز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۴۰ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۷۶ ۴۴-۳۱

کلید واژه ها: پروژه توان افزایی جوامع محلی تحلیل شبکه سرمایه اجتماعی توسعه پایدار روستایی شهرستان باخرز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۳۱
اهمیت توسعه پایدار روستایی و نقش حیاتی آن در توسعه بیشتر کشورهای درحال رشد، بر کسی پوشیده نیست و به باور کارشناسان و دست اندرکاران امر تحقیق، این مهم بیش از هرچیز در گِرو برخورداری از سرمایه مناسب، به ویژه سرمایه اجتماعی از طریق مشارکت و اعتماد اجتماعی امکان پذیر است. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل سرمایه اجتماعی به منظور توسعه پایدار روستایی در سه روستای شهید بهشتی و جیزآباد و مرادآباد از توابع شهرستان باخرز استان خراسان رضوی است که در آن، پروژه توان افزایی جوامع محلی عملیاتی شده است. جامعه هدف در این تحقیق 96 نفر (55 مرد و 41 زن) است که عضو گروه های خرد توسعه روستایی اند و در قالب 9 گروه شامل می گردد. در این مطالعه، میزان روابط اعتماد و مشارکت در شبکه ذی نفعان با استفاده از پرسش نامه های تحلیل شبکه ای و بر اساس مشاهده مستقیم و مصاحبه با تمام کنشگران، همچنین توجه به سنجش شاخص های سطح کلان شبکه (از جمله تراکم، دوسویگی، انتقال یافتگی و میانگین فاصله ژئودوزیک در دو مرحله قبل و بعد از اجرای پروژه) بررسی شده است و بیانگر میزان اعتماد و مشارکت و سرمایه اجتماعی متوسط قبل از اجرای پروژه توان افزایی جوامع محلی است. پس از اجرای پروژه توان افزایی جوامع محلی، میزان این شاخص ها افزایش پیدا کرده و به حد مطلوبی رسیده است. سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت بین افراد، پس از اجرای طرح، در مقایسه با قبل از اجرای آن افزایش یافته و اجرای طرح، انسجام، اتحاد و همبستگی و همکاری بین افراد را بیشتر کرده است. ازاین رو، اجرای این پروژه، میزان اعتماد و مشارکت و سرمایه اجتماعی را افزایش داده است و در نتیجه، بسترهای اجتماعی موردنیاز برای تحقق مطلوب توسعه پایدار روستایی را فراهم کرده است.
۸.

بررسی تأثیر عایقکاری حرارتی دیوارها در مسکن روستایی اقلیم سرد (نمونه موردی: روستای نظم آباد شهرستان اراک)

نویسنده:
منبع: پژوهش های معماری نوین دوره اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 25 - 37

کلید واژه ها: عایق‌کاری دیوارهای خارجی مسکن روستایی اقلیم سرد آسایش حرارتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۹ تعداد دانلود : ۱۴۴
مسکن روستایی تحت تأثیر معیشت دارای ویژگی هایی است که آن را از مسکن شهری متمایز می کند. مهم ترین نکته در معماری جدید، استفاده بیش ازحد از انرژی های تجدیدناپذیر است که علت اصلی آن عدم طراحی مطلوب بدون توجه به شرایط اقلیمی می باشد. ازاین رو با استفاده صحیح از مصالح بومی در مناطق روستایی می توان از انرژی های تجدیدپذیر جهت بهبود شرایط آسایش حرارتی بهره برد. از مسائلی که صرفه جویی مصرف انرژی در روستاها را امری مهم قلمداد می کند این است که سکونتگاه های روستایی با مشکلات مضاعفی همچون عدم دسترسی بسیاری از روستاها به شبکه گاز، هزینه های تأمین سوخت موردنیاز، مخاطرات حمل و نگهداری سوخت (غالباً نفت سفید و گازوئیل در اقلیم سرد)، هزینه های برق مصرفی روبرو هستند. در این پژوهش بناست در خصوص میزان تأثیر عایق کاری در دیوارها در اقلیم سرد مسکن روستایی استان مرکزی بررسی شود. در این میان با توجه به وضعیت معیشت، بناست عایق کاری دیوارهای در معرض تبادل حرارت به عنوان گامی ابتدایی، بررسی گردد. بنابراین هدف این پژوهش ضمن بهینه سازی دیوارهای خارجی، آسایش حرارتی نیز می باشد. در این پژوهش اصل بر این اساس است که بدون تحمیل هزینه گزاف، مصرف انرژی مسکن روستایی در پهنه موردنظر با ابتدایی ترین راهکارها بررسی شود.
۹.

The Role of Daylight within the Vault of Shahrak-e-Gharb Jame Mosque in Tehran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Architecture and Urban Development, Volume ۱۰, Issue ۳ - Serial Number ۳۷, Summer ۲۰۲۰ 41 - 46

کلید واژه ها: Daylight Architecture Jame mosque Simulation

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۱۸
Light plays an important role in the valuation of architectural elements, and it is a factor in designing spaces. Elements have no visual identity without light. This paper is intended to analyze the lighting in the vault of Shahrak-e-Gharb Jame Mosque with an emphasis on the role of daylight in order to find out how the designer has viewed the use of daylight in designing this mosque. The main ques tion of this research is, “what is the role of natural daylight within the vault of Shahrak-e-Gharb Jame Mosque?”. For this purpose, the light intensity was measured in the Shabes tan and the vault of the mosque as an architectural monument using photometric ins truments. Then, the trajectory of natural light was simulated using DIALux during a whole year, and the results were analyzed indicating that the role of natural light as an identity element in exhibiting the luminance of the mihrab has been neglected, and the light intensity seems uniform and boring within the vault. 
۱۰.

ارزیابی پیامدهای ناشی از تجمیع سکونتگاهای روستایی (مطالعه موردی: طرح تجمیع روستاهای شرق استان گلستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال ۱۴ بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 75 - 86

کلید واژه ها: آسیب پذیری جابه جایی سکونتگاه تجمیع روستاها سیل 1384 استان گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۷
بشر همواره در زندگی خود با مخاطرات طبیعی مواجه بوده و سعی در کاهش جبران خسارت های جانی و مالی آن داشته است. در این میان ارزیابی اقدامات گذشته از اهمیت بالایی برخوردار است تا امکان اتخاذ بهترین تصمیمات را در مورد سوانح آتی با توجه به سانحه خیزی کشور ایران فراهم سازد. هدف این پژوهش، ارزیابی پیامدهای ناشی از بازسازی و جابه جایی روستاها پس از سیل 1384 شرق استان گلستان می باشد. این پژوهش، از نوع کاربردی و به صورت ترکیبی از تحلیل محتوای کیفی و پیمایش مقطعی درمرحله کمی است. جامعه آماری این پژوهش از ساکنان شهر فراغی (تجمیع 11روستا) و روستاییانی که به روستاهای قدیم بازگشته اند می باشد. برای مقایسه پیامدهای بازسازی در نمونه های مورد مطالعه، از آزمون t نمونه های مستقل استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ساخت سکونتگاه جدید علی رغم کاهش آسیب پذیری کالبدی با افزایش پدیده هایی چون افزایش مهاجرت به شهرها و بازگشت به روستاهای قدیم همراه بوده است.
۱۱.

رویکردی تحلیلی بر کیفیت نور طبیعی در فضای گنبدخانه مسجد سپهسالار (مدرسه شهید مطهری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ 245-256

کلید واژه ها: نور عبادی گنبد خانه محراب معناشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۱۵
نور ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺎﻣﯿﻦﮐﻨﻨﺪه روﺷﻨﺎیﯽ در ﺑﻨﺎی ﺗﺎریﺨﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻀﺎی داﺧﻠﯽ ﺑﻨﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﻪﺳﺰایﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻌﻤﺎران ایﺮاﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻧﻮر را ﺑﺎ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪی ﺧﻮد ﺑﻪ داﺧﻞ ﺑﻨﺎ ﻫﺪایﺖ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺪیﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ ایﺠﺎد ﻓﻀﺎیﯽ از ﻧﻮر و ﺗﺎریﮑﯽ، ﻓﻀﺎی یﮑﭙﺎرﭼﻪای را ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﻟﺢ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه، ﺑﻪ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﺠﺰا ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﻨﺪ. ﺳﺌﻮال اﺻﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ایﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮر ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در ﻓﻀﺎی ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎ ایﺠﺎد ﺳﺎیﻪ و روﺷﻦ و ﺗﺎریﮑﯽ، ﻓﻀﺎﺳﺎزی ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﻧﻘﺶ ﻧﻮر در ایﺠﺎد ﺣﺲ ﻗﺪاﺳﺖ ﻣﺤﺮاب اﺻﻠﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟. ﺑﻪ ایﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎی ﻧﻮرﺳﻨﺠﯽ، ﻧﻮر ﻓﻀﺎی ﺷﺒﺴﺘﺎن و ﻣﺤﺮاب ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﺴﺠﺪ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار دیﺎﻟﻮﮐﺲ ۷ ﺳﯿﺮ ﻧﻮر ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﮐﻞ ﺳﺎل ﺷﺒﯿﻪﺳﺎزی و ﺑﻪ واﮐﺎوی و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان درﺧﺸﻨﺪﮔﯽ ﻧﻮر در ﮐﻠﯿﻪ روزﻫﺎی ﺳﺎل در زﻣﺎن اذان ﻇﻬﺮ در ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮیﻦ درﺟﻪ ﺧﻮد ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰایﺶ ﺣﺲ ﻗﺪاﺳﺖ و ارﺗﻘﺎی ﻓﻀﺎی ﻣﻌﻨﻮی ﻣﺤﺮاب ﻣﯽﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻓﻀﺎی ﮔﻨﺒﺪﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی اﺳﺘﻔﺎده از دیﻮارﻫﺎی ﺟﺪاﮐﻨﻨﺪه، ﻣﯿﺰان ﺷﺪت ﻧﻮر ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻓﻀﺎﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮدی ﻣﯽﺷﻮد. ﺗﻔﺎوت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ در اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی ﻧﻮرﺳﻨﺠﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻤﯽ ﻧﻮر ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ رویﮑﺮد ﮐﯿﻔﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺟﺎیﮕﺎه ﻧﻮر ﻣﻌﻨﻮی در ﻣﺴﺠﺪ اﺳﺖ.
۱۲.

ارزیابی کیفیت زندگی در روستاهای جابه جا شده استان ایلام (مطالعه موردی: روستاهای اسلامیه، اندیشه، فرخ آباد، لرینی علیا و سفلی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۸ پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۶۷ ۱۴۴-۱۳۱

کلید واژه ها: کیفیت زندگی ارزیابی جابجایی روستایی استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۹۸
از زمان استقرار سکونتگاه های روستایی در سطح دنیا، همواره بخشی از آن ها به دلایل مختلف از جمله بلایای طبیعی، حفاظت از منابع و عرصه های طبیعی، جنگ، پروژه های توسعه شامل دسترسی به منابع، خدمات و امکانات مناسب و سایر عوامل از مکان اولیه خود به مکان های دیگر جابه جا شده اند. در این زمینه کیفیت زندگی روستاییان در روستاهای جدید از دغدغه های اصلی متولیان و صاحب نظران توسعه روستایی است. لذا پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با هدف ارزیابی کیفیت زندگی روستاییان در روستاهای جابجاشده اسلامیه، اندیشه، فرخ آباد، لرینی علیا و سفلی در استان ایلام تدوین شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای ساکن در روستاهای مورد مطالعه می باشند که با توجه به محدود بودن آن ها، همه کسانی که حاضر به همکاری بوده اند، به عنوان حجم نمونه مورد مطالعه قرار گرفته اند (N=320). در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات میدانی مورد نیاز، از پرسشنامه محقق ساخته ای استفاده شده است که روایی آن براساس نظر گروهی از متخصصان و اساتید دانشگاه و پایایی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ به میزان (775/0) تأیید شده است. داده ها با آزمون هایT تک نمونه ای و تحلیل واریانس با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد براساس دیدگاه روستاییان ساکن در روستاهای مورد مطالعه، از 8 مؤلفه مورد بررسی، روستاها از نظر 4 مؤلفه در وضعیت مناسب و از نظر 4 مؤلفه دیگر در وضعیت نامناسب از نظر کیفیت زندگی قرار گرفته اند. همچنین روستاهای مورد مطالعه با درنظر گرفتن ابعاد کیفیت زندگی با استفاده از آزمون تحلیل واریانس و آزمون توکی در 3 طبقه قرار گرفته اند. در پایان نیز پیشنهادهایی در دو بعد قابل اجرا در طرح های مشابه در آینده و بهبود وضعیت روستاهای مورد مطالعه ارائه گردیده است.
۱۳.

بررسی کیفیت زندگی در روستاهای درب آستانه و باباپشمان استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۸ بهار ۱۳۹۸ شماره ۱۶۵ ۱۴۰-۱۲۹

کلید واژه ها: روستای درب آستانه روستای باباپشمان سکونتگاه روستایی کیفیت زندگی توسعه روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
پایین بودن سطح کیفیت زندگی در سکونتگاه های روستایی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی بسیاری در این مناطق بدنبال دارد. از طرفی بهبود کیفیت زندگی در روستاها می تواند زمینه های توسعه منطقه ای را فراهم نماید لذا توجه به موضوع کیفیت زندگی در مفاهیم توسعه روستایی در سال های اخیر از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. هدف از این تحقیق، بررسی مؤلفه های سازنده کیفیت زندگی در روستاهای درب آستانه و باباپشمان استان لرستان است که پس از زلزله سال 1385 جابه جا شده اند. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. جامعه آماری شامل خانوارهای ساکن در دو روستای بابا پشمان و درب آستانه بوده اند که جمعیت آن ها به ترتیب 500 و 860 نفر می باشد. نمونه گیری بر اساس طبقه بندی صورت گرفته و تعداد نمونه ها بر اساس سهم جمعیتی هر روستا توزیع و پرسشگری از آن ها به صورت تصادفی انجام شده است. بر اساس جدول مورگان حجم نمونه برای دو روستا با سطح اطمینان 95 درصد به ترتیب 100و 120 نفر انتخاب شده و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. پس از شناسایی مؤلفه های تأثیرگذار بر بهبود کیفیت زندگی روستاییان معادله ای رگرسیونی برای سنجش کیفیت زندگی مشخص شد که بر آن اساس در روستای باباپشمان 81 درصد و در روستای درب آستانه 64 درصد بدست آمد. تحلیل واریانس نیز حاکی از تفاوت بین مؤلفه های مشخص شده بود که براساس آزمون بنفرونی تفاوت بین سطوح مؤلفه های مشخص شده، تعیین گردید. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که هر دو روستا از سطح کیفیت زندگی مطلوبی برخودار می باشند.
۱۵.

بازشناسی مولفه های معماری ایرانی اسلامی با تاکید بر فضاهای آموزشی

نویسنده:
منبع: معماری شناسی سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۲

کلید واژه ها: معماری ایرانی - اسلامی شاخص سبک مدارس ایرانی - اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۳۷۷
در نگاهی کلی، هرچند از قرون اول تا چهارم قمری آثار معماری زیادی باقی نمانده، اما شاید بتوان این دوره را بیشتر با اتکا به اطلاعات موجود در متون تاریخی، راجع به شهرها و بناهای آن، دوره تولد و شکل گیری این معماری نامید. قرون پنجم و ششم دوران اوج گیری است. قرن هفتم، که با حمله مغول آغاز می شود، دوران سکوت است و قرن هشتم زمان ابداع های پرشتاب و پرهیجان بسیار. قرن نهم آغاز دوران تصیم گیری و قرن دهم ادامه آن و سده یازدهم دوران شکوفایی است. قرن دوازدهم مکث و آغاز حرکت جدید و سده های سیزدهم و چهاردهم عصر مهم نوآوری و خلاقیت های دوباره ، همزمان با خودباختگی در برابر غرب است. علی رغم این دگرگونی ها و افت و خیزهای مکرر، این معماری همواره حرکتی پیوسته و رو به جلو داشته و هیچ گاه فعالیت مداوم و پیگیرش، تلاش ها و جستجوهای دائمی و خلاقیت ها و نوآوری های چشمگیر در دامنه آن، در طول سال ها و سده ها، قطع نشده است. استمرار و تداومی، که این معماری را در طول تاریخ طولانی و عرض وسیع جغرافیایی-اش یک تن واحد و «یک معماری» کرده ، از مشخصات اصلی آن محسوب می شود.از این میان مدارس ایران همواره جایگاه ویژه ای داشته اند و در پارادایم معماری ایرانی- اسلامی نیز در دوره های مختلف شاخصه های ویژه ای داشته اند. این پژوهش سعی دارد از طریق بررسی اسناد کتابخانه ای و متون پژوهشی در باب معماری ایرانی – اسلامی، شاخص های مورد قبولی برای این معماری بیان داشته و همچنین با تاکید بر مدارس سنتی، شاخص های این ابنیه را در پارادایم معماری ایرانی – اسلامی استخراج نماید.
۱۶.

بررسی آسیب پذیری سکونتگاه ها در نواحی روستایی مطالعه مقایسه ای شهر فراغی و روستاهای سیل زده شرق استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال پنجم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 67-82

کلید واژه ها: آسیب پذیری جابه جایی سکونتگاه های روستایی شهر فراغی استان گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۶ تعداد دانلود : ۳۳۴
مخاطرات طبیعی در اغلب موارد، تلفات سنگین جانی و مالی بر سکونتگاه های انسانی وارد می سازد. زیرساخت های نامناسب، عدم توزیع عادلانه امکانات میان شهرها و روستاها، نابرابری های اجتماعی و اقتصادی، سبب روند رو به رشد آسیب پذیری سکونتگاهی کشور در برابر مخاطرات است. هدف از این پژوهش، بررسی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی جابه جاشده شرق استان گلستان پس از سیل 1384 می باشد. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی و داده های آن در دو بخش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده اند. جامعه آماری حاضر (1392 خانوار) مجموعه ای از، ساکنان شهر فراغی و روستاییانی که به روستاهای چاتال، قپان علیا و سفلا بازگشته اند می باشد. از این میزان، با توجه به رابطه ی کوکران (سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 0.05) تعداد 301 خانوار به صورت تصادفی ساده برای تکمیل پرسشنامه انتخاب و درنهایت باوجود تلاش پژوهشگران، تنها تعداد 185 مورد از پرسشنامه ها جمع آوری شد. برای مقایسه آسیب پذیری در دو نمونه، از آزمون t نمونه های مستقل استفاده شده است. از آنجاکه بررسی میزان آسیب پذیری کالبدی تنها با رویکردهای متداول، ممکن نبوده، پژوهش حاضر با استفاده از نرم افزار GIS به پیش بینی مناطقی که پس از رخداد مخاطرات به سبب حساسیت موجود به پهنه های بحرانی تبدیل می شوند پرداخته است. بررسی ها نشان دهنده ی افزایش میزان آسیب پذیری شهر فراغی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کاهش میزان آسیب پذیری کالبدی – محیطی آن نسبت به سه روستا می باشد. از آنجا که کاهش آسیب پذیری منوط به کاهش خسارات در تمامی ابعاد است؛ نتایج این پژوهش نشان می دهد، بازسازی پس از سیل 1384 استان گلستان نه تنها در کاهش میزان آسیب پذیری شهر فراغی نسبت به سه روستای مورد بررسی، موفق نبوده بلکه بر روند رو به رشد آسیب پذیری آن مؤثر بوده است.
۱۷.

بررسی محدوده آسایش حرارتی خانه خشتی روستای لاسجرد استان سمنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۷ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۱۶۳ ۶۰-۴۷

کلید واژه ها: آسایش حرارتی اتلاف انرژی محدوده آسایش خانه خشتی روستای لاسجرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
طراحی اقلیمی و تأمین آسایش حرارتی یکی از مهمترین موارد در طراحی خانه های روستایی است. آسایش حرارتی و کیفیت هوای درون از عوامل تأثیرگذار بر سلامت و رضایتمندی روستاییان می باشد. استفاده از مصالح بومی و ظاهر همساز با اقلیم ، همواره ازعوامل پایدار ساختمان های روستایی عنوان شده است و محققان همواره در پی رفع نواقص استفاده از مصالح بومی و تأمین آسایش حرارتی ساکنین با بکارگیری راهکارهای بومی می باشند. این تحقیق در پی بررسی آسایش حرارتی در تجربه ساخت خانه خشتی روستای لاسجرد استان سمنان در طرح پژوهش سال1391 با هدف ساخت خانه خشتی مقاوم با استفاده از مصالح FRP است. این تحقیق با استفاده از برداشت های میدانی دستگاه دیتالاگر(دما و رطویت) و تطبیق آن با شبیه سازی نرم افزار دیزاین بیلدر انجام شده و در بررسی، صحت اعتبار نتایج حاصل، نشان می دهد که دمای هوای داخل ساختمان در شبیه سازی نرم افزاری و دمای هوای برداشت شده توسط دستگاه ها بسیار نزدیک به یکدیگر می باشد. با توجه به مشخص شدن اعتبار مدل در شبیه سازی، عملکرد حرارتی و برودتی سایر ماه ها ی سال توسط نرم افزار مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. همچنین وضعیت آسایش حرارتی ساکنان ساختمان بر اساس مدل آسایش فنگر و نیز رابطه میان ویژگی های معماری و نتایج عملکرد حرارتی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان می دهد در سردترین روز سال انتقال حرارت از سقف و در گرم ترین روز سال انتقال حرارت ناشی از تابش خورشید از پنجره بیشترین نقش در اتلاف انرژی را داشته اند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که باوجود استفاده از مصالح خشتی در ساخت بناهای مورد مطالعه به علت عدم توجه به مسائل اقلیمی در طراحی معماری و عدم توجه به پل های حرارتی و نفوذپذیری بازشوها کمتر از 10 درصد ایام سال بنای ساخته شده بدون تهویه طبیعی مناسب در محدوده آسایش قرار دارد.
۱۸.

رویکردی تحلیلی بر منظر روستای نایبند استان خراسان جنوبی پس از بازسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۷ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۶۱ ۴۴-۳۳

کلید واژه ها: روستای نایبند بازسازی سکونتگاه جدید منظر جابه جایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۲
ایران به عنوان یک کشور در حال توسعه و سانحه خیز و به دلیل موقعیت جغرافیایی خود سوانح متعددی را تجربه نموده و پدیده هایی چون زلزله، سیل، رانش زمین و غیره تاکنون موجب بروز خسارات جانی و مالی فراوان در کشورمان شده است. مداخله در سکونتگاه های روستایی با توجه به سانحه خیزی سکونتگاه های روستایی همواره مطرح بوده است و مسئولین و متولیان مربوطه به جهت کاهش خسارات احتمالی در پروژه های بازسازی بعضاً اقدام به جابه جایی روستاهای در معرض سوانح طبیعی می نمایند. طراحی روستای جدید و اسکان مجدد روستاییان، بدون شناسایی و لحاظ نمودن مؤلفه های تأثیرگذار بر کیفیت سکونتگاه و رضایتمندی روستاییان، منجر به از دست رفتن حس تعلق و هویت گذشته، پراکنده شدن قوم ها، برهم خوردن انسجام کالبدی روستا و همچنین گسیختگی شبکه های اجتماعی و اقتصادی و در مواردی خالی از سکنه ماندن واحد های احداثی و یا مهاجرت روستاییان به شهرها و یا روستاهای مجاور شده است. از آنجا که ساختار فضایی هر روستا در هر منطقه از قانونمندی هایی خاص، تبعیت می کند و عوامل بسیاری در شکل گیری روستاها تأثیر گذارند، این پژوهش با هدف تبیین تأثیر مؤلفه منظر در بازسازی سکونتگاه های روستایی به آزمون فرضیه این تحقیق که بررسی رابطه میان مؤلفه منظر در بازسازی و استقبال روستاییان از روستای جدید است، می پردازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و رابطه کوکران تعداد 135 نمونه، انتخاب شدند که در نهایت تعداد 126 مورد از آن ها با استفاده از نرم افزار SPSS و تحلیل همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. این پژوهش به بررسی لایه های منظر روستای نایبند در سه بعد منظر زیستی، منظر کالبدی معنا و منظر اجتماعی پرداخته و نتایج این پژوهش حاکی از آن است که لحاظ نمودن مؤلفه منظر در ارتقای کیفیت فضایی سکونتگاه های روستایی جدید بر میزان رضایت مندی روستاییان، تأثیرگذار است، به طوری که در نظر نگرفتن مؤلفه منظر در طراحی و مکان یابی روستای جدید نایبند از مهمترین دلایل عدم استقبال روستاییان از سکونتگاه جدید می باشد.
۱۹.

ارزیابی طرح های اسکان عشایر با تأکید بر نگرش اسکان یافتگان (نمونه موردی: سایت تلخاب- استان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۵ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۵۶ ۸۰-۶۷

کلید واژه ها: ارزیابی سایت اسکان نگرش عشایر تلخاب استان ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵ تعداد دانلود : ۹۶
امروزه عوامل متعددی از جمله فروپاشی ساختار و نظام های ایلی، تخریب و کاهش مراتع، عدم برخورداری کودکان و نوجوانان از سیستم آموزشی مناسب، فقدان برخورداری از امکانات بهداشتی و درمانی و ... روند زندگی کوچ نشینی را با مشکل مواجه کرده است. لذا برنامه ریزان و متخصصان مربوطه به منظور ارتقای کیفیت زندگی عشایر راهبردهایی را ارائه کرده اند که یکی از مطلوب ترین این راهکارها، طرح اسکان عشایر است. سایت اسکان عشایر تلخاب از توابع بخش مرکزی شهرستان بدره در استان ایلام از جمله سایت هایی است که در سنوات گذشته بنا به درخواست عشایر ساکن در آن، با برنامه ریزی مدیریت امور عشایری، توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی طراحی گردیده است. هدف مقاله حاضر ارزیابی طرح اسکان عشایر تلخاب با تأکید بر نگرش عشایر اسکان یافته است. این مقاله جنبه کاربردی دارد و به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از جمع آوری اطلاعات به روش میدانی از قبیل تکمیل پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده و استفاده از آزمون آماری t و نرم افزار آماری spss انجام گرفته است. این مقاله با هدف بررسی اثرات کالبدی- فضایی طرح اسکان بر عشایر اسکان یافته در سایت تلخاب در ابعادی از جمله سکونتگاه (مسکن، معابر و دفع آب های سطحی و فاضلاب)، دسترسی به خدمات زیربنایی و روبنایی، مشارکت عشایر در اجرای طرح، تأثیر اسکان بر معیشت ساکنان و رضایت مندی عشایر تدوین گردیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که عشایر اسکان یافته در مجموع از سایت اسکان رضایت دارند و از جهاتی از جمله وضعیت معابر و کانال کشی روستا، مشارکت عشایر در اجرای طرح، مکان یابی سایت و دسترسی به برخی از خدمات، انتظارات آن ها برآورده شده است. اما از جهاتی دیگر از جمله کمبود میزان اعتبارات بانکی، دسترسی به برخی از خدمات (آب، اماکن بهداشتی- درمانی، ورزشی، مذهبی و تجاری) و دسترسی به فرصت های شغلی جدید، سایت اسکان نتوانسته است انتظارات عشایر را برآورده کند.
۲۰.

بررسی پیامدهای درجاسازی روستای عالیشاهی (نورآباد ممسنی) پس از زلزله 1389 فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسکن و محیط روستا دوره ۳۴ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۵۱ ۵۴-۳۵

کلید واژه ها: بازسازی مسکن جابه جایی درجاسازی روستای عالیشاهی زلزله 1389 فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۸۷
در اغلب برنامه های بازسازی پس از سانحه، سیاست جابه جایی سکونتگاه به عنوان راه حلی مناسب در راستای کاهش خطر در مقابل سوانح قلمداد می شود. با این حال بررسی تجارب مختلف حاکی از آن است که پیامدهای جابه جایی به گونه ای بوده که عموماً بازماندگانی که جابه جا شده اند به دلایل مختلفی از جابه جایی رضایت نداشته و این امر در مواردی به خالی از سکنه شدن واحد های احداثی در روستای جدید و بازگشت به روستای قدیم منجر شده است. به منظور تبیین ضرورت بازنگری در اتخاذ سیاست جابه جایی سکونتگاه های روستایی در جریان بازسازی مسکن پس از سوانح، این پژوهش از طریق تجارب اجرایی نگارندگان در حین اجرا، مشاهدات میدانی و مصاحبه عمیق با روستاییان و با رویکردی کیفی و روش بررسی موردی به تحلیل پیامدهای سیاست درجاسازی روستای عالیشاهی در شهرستان نورآباد ممسنی استان فارس پس از زلزله سال 1389 می پردازد. درجاسازی روستای عالیشاهی نشان داد که در بسیاری از موارد، جابه-جایی روستاها پس از وقوع سانحه تنها گزینه پیش روی نمی باشد و در صورت حذف و یا کاهش موارد تهدید و آسیب-پذیری ساختگاه موجود، از منظر رضایت مندی و بهره گیری از سرمایه های موجود، سیاست درجاسازی هر چند با هزینه-های اولیه بالاتر، گزینه مناسب تری نسبت به جابه جایی و انتقال روستاییان است. در صورت درجاسازی سکونتگاه علاوه بر حفظ منابع معیشتی مردم، منظر روستا نیز تا حد امکان حفظ می شود. ضمن این که در فرآیند بازسازی باید همواره رفع مشکلات موجود در مسکن سنتی را درنظر داشته و به تناسب مسکن با اقلیم منطقه نیز توجه نمود. از سویی در این تجربه برخلاف تصور رایج که استفاده از مصالح بومی و تکیه بر دانش ضمنی روستاییان، منجر به کاهش سرعت بازسازی می شود، با حضور و مشارکت مردم در مراحل مختلف برپایی مسکن، این بازسازی در مقایسه با روستاهای مشابه، طبق برنامه زمانی از پیش تعیین شده انجام گردید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان