غلامرضا ثناگوی محرر

مسائل شغلی از موضوع های مهم و بنیادین امروزه جوام ع هس تند. گس ترش شهرنش ینی، توسعه ص نعت، جه انی ش دن، رقابت اقتصادی و عواملی مانند آنها ش غل را به یک مسأله اساسی در زندگی انسان امروزی تبدیل کرده است. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر فرسودگی و انگیزش شغلی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از لحاظ روش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل است. جامعه پژوهش را کلیه کارکنان مرد و زن شاغل در سازمان تأمین اجتماعی شهر تهران در سال 1400- 1399 تشکیل دادند که از بین آنها به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای 60 نفر به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 30 شرکت کننده) قرار گرفتند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و همکاران (MBI) (1981) و انگیزش شغلی هاکمن الدهام (MPS) (1975) بود. مداخله آموزش پذیرش و تعهد طی 9 جلسه 90 دقیقه ای و هفته ای یکبار انجام شد؛ اما گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده های پژوهش، به روش تحلیل کوواریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد آموزش پذیرش و تعهد بر فرسودگی و انگیزش تحصیلی موثر است (05/0>P). از یافته های فوق می توان نتیجه گرفت که آموزش گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش فرسودگی و افزایش انگیزش شغلی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی موثر است.

انباشت فشارهای های روانی متعدد فردی، خانوادگی و اجتماعی در زندگی نوجوانان، می تواند منجر به شکل گیری آسیب های روانی و اجتماعی گردد. این مسئله لزوم توجه به پژوهش در زمینه روش های مقابله متناسب با فرهنگ دینی و اجتماعی را برجسته می کند. هدف پژوهش بررسی تأثیر آموزش مقابله دینی بر سلامت روان و تنظیم شناختی هیجان در دختران نوجوان است. طرح پژوهش از نوع «نیمه آزمایشی» بوده و جامعه آماری 45 تن از دختران نوجوان مراجعه کننده به مرکز مشاوره آموزش و پرورش هستند که براساس نمونه گیری در دسترس انتخاب و پس از یک جلسه مصاحبه تشخیصی و توجیهی، پیش آزمون (مقیاس سلامت روان و نظم جویی شناختی هیجان) اجرا گردید. پس از بررسی نتایج آزمون ها، 24 تن که کمترین نمرات را داشتند، در 2 گروه 12 نفره آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایگذاری شدند. برای گروه آزمایش آموزش هشت جلسه مهارت های مقابله دینی اجرا گردید. سپس برای مقایسه اثر این مداخله، از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. تحلیل کوواریانس چندمتغیری با 90/0 معناداری آموزش را بر عامل های تنظیم شناختی هیجان نشان می دهد. همچنین در متغیر سلامت روان تأثیرگذاری با 81/0 نشان می دهد که آموزش مقابله دینی بر نشانگان سلامت روان موجب بهبود عملکرد شده است.

هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی آموزش یوگای خنده بر کیفیت خواب و عاطفه مثبت و منفی معلمان زن مبتلا به دیابت بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با دو گروه آزمایش و گواه، طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری دوماهه و جامعه آماری 70 نفر از معلمان زن مبتلا به دیابت شهرستان زاهدان در سال 1397 بود. از این جامعه 60 زن به شیوه در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی تعداد 30 نفر در هر یک از دو گروه آزمایش و گواه کاربندی شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (1989) و مقیاس عاطفه مثبت و منفی واتسون، کلارک و تلگن (1988) و نیز برنامه یوگای خنده پزشکی (1390) در 8 جلسه 60 دقیقه ای گروهی هفته ای دو جلسه به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر آموزش یوگای خنده بر کفیت خواب (15/4 =F، 046/0 =P)، عاطفه مثبت (16/12 =F، 001/0 =P) و عاطفه منفی (64/14 =F، 001/0 =P) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش می توان از آموزش یوگای خنده به عنوان یک درمان مکمل در کنار سایر روش های درمانی جهت بهبود کیفیت خواب و عاطفه مثبت و کاهش عاطفه منفی زنان مبتلا به دیابت استفاده نمود.

روان شناس یک متخصص بهداشت روان است که به بررسی رفتار و فرایندهای ذهنی آن می پردازد. سلامت روان روان شناسان بسیار حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرح واره درمانی در افزایش سلامت روان در داوطلبان متمایل به انتخاب رشته روان شناسی و بررسی مجدد تصمیم آنها به انتخاب رشته روان شناسی می باشد. این مطالعه به روش شبه تجربی بود و با استفاده از روش پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه انجام شد. 40 نفر از داوطلبان متمایل به انتخاب رشته روان شناسی به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار موردسنجش، پرسشنامه سلامت عمومی روان بود؛ که با این پرسشنامه سطح سلامت روان در جنبه های مختلف از قبیل اضطراب، نشانه های جسمانی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی سنجیده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان دادند میانگین نمره های سلامت روان گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به پیش آزمون افزایش معناداری داشت و همچنین نسبت به گروه گواه افزایش معناداری یافت. همچنین نمرات گروه آزمایش در مرحله پیگیری به طور معناداری بالاتر از نمرات پیش آزمون بود؛ به عبارت دیگر، طرح واره درمانی سلامت روان در داوطلبان متمایل به انتخاب رشته روان شناسی را به طور معناداری افزایش داد؛ و به دنبال 7 نفر از آزمودنی های گروه آزمایش از انتخاب رشته روان شناسی منصرف شدند.

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر درگیری تحصیلی و ناسازگاری رفتاری دانش آموزان دارای اضطراب امتحان انجام گرفت. پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان پایه هفتم پسر ناحیه 2 مشغول به تحصیل شهر کرمان سال تحصیلی 1399- 1398 به تعداد 1500 نفر تشکیل داد. 30 نفر از دانش آموزانی که نمرات اضطراب امتحان شان یک انحراف معیار بالاتر از میانگین بود، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و به صورت تصادفی 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر دیگر در گروه کنترل جایگزین شدند. ابتدا پرسشنامه های پرسشنامه سازگاری رفتاری سینها و سینگ و پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو به عنوان پیش آزمون در مورد هر دو گروه اجرا شد. سپس درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به مدت 2 ماه (8 جلسه) در مورد گروه آزمایش اجرا شد. گروه کنترل هیچ گونه درمانی دریافت نکردند و در پایان از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل فرضیه ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شده است. مقایسه گروه آزمایش با گروه کنترل نشان داد که درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش به طور معنی داری موجب کاهش درگیری تحصیلی و ناسازگاری رفتاری در دانش آموزان دارای اضطراب امتحان می شود (01/0≥p). با توجه به اثربخشی این بسته آموزشی پیشنهاد می شود در جهت بهبود درگیری تحصیلی و کاهش ناسازگاری رفتاری دانش آموزان دارای اضطراب امتحان استفاده گردد.

مقدمه: خانواده، قدیمی ترین نهاد اجتماعی است که از زمان پیدایش بشر وجود داشته و اساس تشکیل جامعه است. لذا پژوهش حاضر به اثربخشی آموزش خانواده درمانی ساختاری به شیوه گروهی بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی زنان دارای همسر جانباز می پردازد. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با استفاده از طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه در سال 1397 انجام گرفت. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ زﻧﺎن ﻫﻤﺴﺮ ﺟﺎﻧﺒﺎزان 25 ﺗﺎ 40 درﺻﺪ شهر زاهدان ﺑﻮدﻧﺪ که  پس از بررسی ویژگی های دموگرافیک بیماران و انجام مصاحبه بالینی، تعداد 50 نفر از مراجعان دارای شرایط لازم برای پژوهش موردنظر مشخص شدند که ﭘﺲ از ﭘﺎﺳﺦ دادن ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ عملکرد خانواده اپستاین، بالدوین و بیشاب (1983) و رضایت زناشویی السون و فورز (1989) و مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات محور I و II و DSM- IV، درنهایت از ﻣﯿﺎن آنها 48 ﻧﻔﺮ ﮐﻪ در آزﻣﻮن عملکرد خانواده و رضایت زناشویی کم ترین نمره  را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، انتخاب شده و به صورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ در دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ و گواه (ﻫﺮ ﮔﺮوه 24 ﻧﻔﺮ) ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺟﻠﺴﺎت آﻣﻮزش ﻃﯽ نه ﺟﻠﺴﻪ ﻫﻔﺘﮕﯽ (ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪ 90 دﻗﯿﻘﻪ) ﺑﺮای ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﮔﺮوه گواه ﺗﺤﺖ ﻫﯿﭻ آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و در ﺟﻠﺴﻪ آﺧﺮ ﻫﻢ پس آزمون ﺑﺮای ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﺟﺮا شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها آزمون شاپیرو ویلک، آزمون لوین، آزمون باکس، لامبدای ویلکز و تحلیل کواریانس با استفاده از نرم افزار SPSS-20 استفاده شد. نتایج: یافته ها نشان داد که آموزش خانواده درمانی ساختاری به شیوه گروهی موجب بهبود و ارتقای عملکرد خانواده و رضایت زناشویی  زنان دارای ﻫﻤﺴﺮ ﺟﺎﻧﺒﺎز شده است و نیز تفاوت نمره حاصله در گروه آزمایش و کنترل معنی دار بود (05/0< p). بحث: در خانواده درمانی ساختاری به شیوه گروهی به زنان کمک شد تا هم زمان با آشکار ساختن تعارضات موجود، امکان حل وفصل تضادها و تعارض های موجود فراهم شود و عملاً روش درست حل آنها را آموخته و آن را در زندگی واقعی به کار ببرند که این امر باعث ارتقا و بهبود عملکرد خانواده و رضایت زناشویی در آنها شد.

مقدمه: هدف از این پژوهش مقایسه شیوه های مقابله با استرس و جرأت ورزی دانش آموزان آموزش دیده در پایگاه های بسیج و دانش آموزان غیر بسیجی بود. روش: روش پژوهش توصیفی، از نوع علی- مقایسه ای بود و جامعه آماری را کلیه دانش آموزان پسر بسیجی آموزش دیده در پایگاه های بسیج مساجد ناحیه دو زاهدان به تعداد 1875 نفر و دانش آموزان پسر عادی مقطع متوسط ناحیه دو زاهدان به تعداد 4769 تشکیل می دادند. در این پژوهش از روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای استفاده گردید و تعداد 355 پرسشنامه از بین دانش آموزان عادی و 318 پرسشنامه از بین دانش آموزان آموزش دیده در پایگاه های بسیج گردآوری شد. ابزار شامل پرسشنامه راهبردهای مقابله ای بلینگز و موس و جرأت ورزی گمبریل و ریجی بود. نتایج: نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که دانش آموزان آموزش دیده در پایگاه های بسیج، در برخورد با موقعیت های استرس زا، از پاسخ های (مقابله ای رفتاری، مقابله ای شناختی و مقابله ای حل مسئله) و دانش آموزان عادی مدارس در برخورد با موقعیت های استرس زا، از پاسخ های مقابله ای متمرکز بر هیجان و پاسخ های اجتنابی بهره می برند، همچنین دانش آموزان آموزش دیده در پایگاه های بسیج، از شیوه های جرأت ورزی (پیش قدم شدن در آغاز یک برخورد اجتماعی، کنار آمدن و قبول انتقاد، ابراز وجود در موقعیت هایی که باید کمک کرد) و دانش آموزان عادی مدارس از شیوه های جرأت ورزی (رد کردن تقاضا و پس خوراند منفی) بهره می برند. بحث: دوره های بسیج مساجد تأثیر بسزایی در جرأت ورزی و شیوه های مقابله با استرس در دانش آموزان دارد.

هدف: هدف پژوهش تعیین اث ربخشی آموزش یوگا بر پرخاشگری دانش آموزان مبتلا به اختلال کاستی توجه/ فزون کنشی بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی، پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری دو ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری 60 دانش آموز پسر 7 الی 12 سال شهر زاهدان که در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ به مراکز مشاوره ارجاع داده شده بودند و با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان گادو و اسپرافکین، 1994؛ غربالگری شدند. 40 دانش آموز دارای اختلال کاستی توجه/ فزون کنشی که هم زمان نمره پرخاشگری بالایی داشتند پس از بررسی معیارهای ورود به مطالعه شناسایی شدند و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (20 دانش آموز) و گروه کنترل (20 دانش آموز) جایگزین شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) و نیز برنامه آموزش یوگا به مدت 16 جلسه 45 دقیقه ای در 8 هفته به گروه آزمایش آموزش داده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر آموزش یوگا بر پرخاشگری کلی (74/21F=، 001/0P=)، پرخاشگری بدنی (70/13F=، 001/0P=)، پرخاشگری کلامی (41/10F=، 001/0P=)، خشم (86/7F=، 008/0P=) و خصومت (43/5F=، 026/0P=) در مرحله پس آزمون و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: نتایج حاکی از تأثیر آموزش یوگا بر کاهش پرخاشگری در مبتلایان به اختلال کاستی توجه/فزون کنشی بود. در نتیجه؛ برنامه ریزی برای استفاده از آموزش یوگا در کودکان ضروری و درمانگران می توانند از آموزش یوگا جهت کاهش پرخاشگری در کودکان استفاده کنند. 

سابقه و هدف: فرسودگی ازجمله خطرات شغلی کارکنان به ویژه پرستاران است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش ذهن آگاهی و تجارب معنوی در پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران صورت گرفته است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - همبستگی است. جامعه پژوهش تمامی پرستاران شهر بیرجند در شش ماه دوم سال 1401 بودند که 280 نفر از آنان به شیوه نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه های ذهن آگاهی چادویک و همکاران، تجارب معنوی اندروود و ترسی و فرسودگی شغلی ماسلاچ بود. جهت تحلیل داده های پژوهش از میانگین، انحراف معیار و آزمون همبستگی پیرسون با نرم افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: نتایج نشان داد که رابطه بین ذهن آگاهی (569/0-=r) و تجارب معنوی (615/0-=r) با فرسودگی شغلی معکوس بود و مؤلفه های ذهن آگاهی و تجارب معنوی ۹/۴۲% از واریانس فرسودگی شغلی را پیش بینی کردند (۰۱/0>P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، با برنامه ریزی در جهت افزایش ذهن آگاهی و تجارب معنوی پرستاران می توان به کاهش فرسودگی شغلی آنان کمک قابل توجهی کرد.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه فشار زمانی و اضطراب مربوط به شغل در کارکنان دارای فرسودگی شغلی بالا و فرسودگی شغلی پایین سازمان تأمین اجتماعی بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش علی- مقایسه ای بود. جامعه پژوهش را کلیه کارکنان مرد و زن شاغل در سازمان تأمین اجتماعی شهر تهران در سال 1400- 1399 تشکیل دادند که از بین آنها 50 کارمند دارای فرسودگی شغلی بالا و 50 کارمند دارای فرسودگی شغلی پایین به عنوان نمونه و به صورت هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش حاضر شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و همکاران (MBI، 1981) و استرس شغلی پارکر و همکاران (MPS، 1983) بود. داده های پژوهش، به روش تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد بین مقایسه فشار زمانی و اضطراب مربوط به شغل در کارکنان دارای فرسودگی شغلی بالا و کارکنان دارای فرسودگی شغلی پایین تفاوت معناداری وجود دارد (05/0>P)؛ به طوری که اندازه اثر حاکی از آن است که حدود 7/58 درصد از تغییرات فشار زمانی و 57 درصد از تغییرات اضطراب مربوط به شغل در کارکنان سازمان تأمین اجتماعی تحت تأثیر «میزان فرسودگی شغلی» در آن ها است. از یافته های فوق می توان نتیجه گرفت که فرسودگی شغلی در افزایش فشار زمانی و اضطراب مربوط به شغل در کارکنان سازمان تأمین اجتماعی موثر است.