مهرداد عله پور

مهرداد عله پور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

رویکرد چینی به تحول هژمونی آمریکا در غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی آمریکا سال دوم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵) 147 - 162

کلید واژه ها: ویکرد هژمونی انقباض راهبردی آمریکا چین غرب آسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۷۲
هرچند تحلیل سیاست خارجی جمهوری خلق چین در منطقه غرب آسیا و ترسیم دقیق حدودوثغور آن در دوران گذار، تغییر دکترین سیاست خارجی آمریکا و تحول قدرت جهانی، موضوعی بسیار سهل و ممتنع است، اما بااین وجود، الگوهای رفتاری این کشور در قبال روندها، تحولات و مسائل نوپدید و همچنین بازیگران اصلی این منطقه به حدی از انسجام رسیده که می توان با نگاهی به آن به درک مشخصی از سیاست خارجی چین در غرب آسیا دست یافت. پژوهش حاضر از رهگذر بررسی ادبیات جامعه علمی چین درصدد پاسخ به چرایی این پرسش است که محافل علمی این کشور چه درک و تصویری از تحول موقعیت هژمونیک آمریکا، سطح و ماهیت قدرت آن در منطقه غرب آسیا وجود دارند و مطابق با آن، چه راهبردی در دستورکار سیاست خارجی چین قرارگرفته است؟ پژوهش حاضر در پاسخ این پرسش بر اساس روش توصیفی-تحلیلی اشاره می کند که ادراکات سیاست خارجی چین از موقعیت هژمونیک آمریکا در غرب آسیا مبتنی بر انگاره انقباض راهبردی و اتخاذ موازنه فرامرزی از سوی این کشور است و بر اساس این رویکرد، راهبرد سیاست خارجی چین در منطقه غرب آسیا بر «پوشش ریسک راهبردی و کنترل آن در میانه رقابت قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای»، «ایجاد چارچوب کلیِ پایدار برای رابطه با تمام کشورهای حاضر در منطقه مذکور به منظور تأمین امنیت انرژی»، «تحکیم تدریجی حدود نظم منطقه ای بدیل» و در نهایت «ایفای مسئولیت قدرتی بزرگ و مشارکت مسئولانه در امور منطقه» در حال قوام یافتن است.
۲.

بررسی روابط جمهوری اسلامی ایران و چین از دریچۀ فرهنگ راهبردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۷۰) 205 - 230

کلید واژه ها: فرهنگ راهبردی چین واگرایی همگرایی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۷۵
نگارندگان اثر حاضر درصدد برآمده اند تا از رهگذر مطالعه و سنجش معیارها، منابع و اسناد چینیِ مرتبط با مقوله فرهنگ راهبردی به این پرسش بنیادین پاسخ گویند که پیوست های فرهنگ راهبردیِ چین چگونه بر ساخت سیاست های همگرایانه و واگرایانه این کشور شرق آسیایی در قبال ج.ا.ایران تأثیر گذاشته است؟ فرضیه اصلی پژوهش آن است که چین با تأسی از عناصر و مؤلفه های مستتر در فرهنگ راهبردی و متغیرهای کلان تأثیرگذار بر دیپلماسی عمومی خود مبادرت به اتخاذ سیاست های نوینی از قبیل چندجانبه گرایی، پرهیز از جنگ طلبی و تأکید بر صلح و امنیت در حوزه راهبردی غرب آسیا کرده است. ردگیریِ راهبردهای مورد اشاره به نوبه خود موجب شده تا روابط تهران و پکن طی سالیان اخیر خط سیر سینوسی را در پرتو اقدامات واگرایانه و همگرایانه تجربه نمایند.
۳.

ایندو پاسیفیک و ضرورت نگاه جدی تر جمهوری اسلامی ایران به آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره چهاردهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۹ 91 - 109

کلید واژه ها: رویکرد راهبردی ایندو پاسیفیک نگاه به شرق منطقه گرایی نوین جهانی محلی شدن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۱ تعداد دانلود : ۳۲۳
ایران طی سالیان اخیر به منظور تثبیت و توسعه منافع ملی خود، با تأسی از راهبرد سنتیِ نگاه به شرق، توجه ویژه ای را به برقراریِ رابطه تنگاتنگ و تعامل وثیق با کشورهای حاضر در آوردگاه راهبردی ایندو پاسیفیک مبذول داشته است. با عنایت به دگردیسی های راهبردی که بر دستگاه دیپلماسی ایران سایه افکنده است، نگارندگان پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با به کارگیری مفروضاتِ تئوریکِ مستتر در نظریه نو منطقه گرایی کوشیده اند تا به چرایی این پرسش راهبردی پاسخ گویند که ویژگی، ابعاد، وجوه و ضرورت توجه و تمرکز فزاینده ایران به حوزه قدرت آفرین ایندو پاسیفیک، چگونه ارزیابی می گردد؟ فرضیه ای که از معبر پرسش فوق مطرح گردیده ناظر بر آن است که متأثر از صعوبت های تحمیلیِ ناشی از تحریم های بی سابقه مجموعه غرب و همچنین با عنایت به جایگاه ویژه ای که حوزه راهبردی ایندو پاسیفیک در معادلات ژئوپلیتیکیِ پسا جنگ سرد احراز کرده است، دستگاه دیپلماسی ایران، به منظور حضور هرچه فعال تر در سامانه های چندجانبه منطقه ای و افزایش سطح تعاملات سیاسی اقتصادی خود با منظومه قدرت های شرق آسیایی همچون چین، جهت، محور و گستره سیاست خارجی خود را به سمت مناطق فراسویِ مرزهای شرقی معطوف داشته است.
۴.

آینده پژوهی رویکردهای ایالات متحده و چین در حوزه راهبردی ایندوپاسیفیک و راهکارهای تحصیل منافع ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روابط خارجی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 533 - 570

کلید واژه ها: آینده پژوهی ایندوپاسیفیک سناریونویسی رویکرد راهبردی GBN

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۱۸۷
در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن تحلیل تهدیدات ناشی از کنشگری ایالات متحده و چین در حوزه راهبردی ایندوپاسیفیک، آینده تأثیرات رقابتِ رخ نموده بر منافع جمهوری اسلامی ایران با کمک روش سناریونویسی توصیف و تحلیل شود. این پژوهش بر مبنای نتایج به دست آمده از نوع کاربردی و با توجه به اینکه در خلال آن برای پاسخ به پرسش اصلی تحقیق، یعنی «چگونگی تأثیر آینده تهدیدات رویکردهای چین و آمریکا در حوزه ایندوپاسیفیک بر منافع ایران» به توسعه یکی از انواع روش های کیفیِ نگارش سناریوی موسوم به «GBN» پرداخته، از نوع توسعه ای بوده است. علاوه بر این، پژوهش پیش رو از نوع اکتشافی و با عنایت به توصیف وضعیت کنونی منازعات و عوامل شکل دهنده فضای فعلی و آینده تهدیدات روابط واشنگتن و پکن، توصیفی بوده است. همچنین از طریق مصاحبه با خبرگان و گروه های کانونی، عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر روابط مورداشاره استخراج شده و با توجه به عدم قطعیت های کلیدیِ مستخرج از پرسش نامه های توزیعی در میان 25 نفر از خبرگان، متولیان و سیاست گذاران حوزه سیاست خارجی و روابط بین الملل، چهار سناریو تدوین گشته است: 1) بدترین: تضمین امنیت انرژی چین؛ 2) بهترین: وقوع جنگ اقتصادی و تجاری میان چین و ایالات متحده؛ 3) تداوم روند کنونی: عدم وقوع جنگ تجاری و اقتصادی میان چین و ایالات متحده؛ 4) ناتوانی چین در تضمین امنیت انرژی. در ادامه به تناسب سناریوها و به تفصیل، علاوه بر ارائه پیش نشانگرهای وقوع سناریوها، توصیه های راهبردی، سیاست ها و راهکارهایی برای مدیریت هر یک پیشنهاد شده است.
۵.

ارزیابی عوامل مؤثر بر تعامل اقتصادیِ چین با بلوک های تجاری منتخب مطالعه تطبیقی؛ شورای همکاری خلیج فارس و اوراسیا

نویسنده:
منبع: سازمان های بین المللی سال چهارم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 595-624

کلید واژه ها: اقتصاد سیاسی سیاست خارجی شورای همکاری خلیج فارس چین مرکانتیلیسم اقتصادی اوراسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۳۵
با عنایت به نیاز مُبرم چین به انرژی پایدار که با هدف کاهش آسیب پذیری در حوزه انرژی و بیشینه سازی قدرت رو به تزاید خود در عرصه سیاست و روابط بین الملل صورت پذیرفته است، این کشورِ در حال صعود، طی سالیان اخیر کوشیده است تا بر بستر انرژی، همکاری های سیاسی- اقتصادی ویژه ای را با کشورهای حاضر در شورای همکاری خلیج فارس و منطقه راهبردی اوراسیا به منصه ظهور برساند. در همین رابطه، نگارندگان پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی- تطبیقی و با تأسی از اسناد کتابخانه ای درصدد برآمده اند تا ضمن واکاوی و بررسی حضور فزاینده پکن در حوزه های مورداشاره، به این پرسش راهبردی پاسخ گویند که «جمهوری خلق چین در پرتو تعمیق روابط سیاسی و اقتصادیِ خود با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و کنشگران حاضر در حوزه راهبردی اوراسیا چه اهداف پیدا و پنهانی را دنبال می کنند؟» فرضیه مطرح از معبر این پرسش ناظر بر آن است که پکن با در نظر گرفتن وزن اقتصادی کشورهای حاضر در مناطق مورداشاره و با توجه به موقعیت ویژه آن ها در ابتکار کمربند- راه کوشیده است تا راهبردهای نوینِ ژئوپلیتیکی خود را از رهگذر تلاش برای تضمین امنیت پایدارِ دسترسی به انرژی، حفظ بازارهایِ هدف مستقر در مسیر ابتکار کمربند راه و افزایش سطح همکاری با شُرکای منطقه ای، به دو حوزه «خلیج فارس» و «اوراسیا» گسترش دهد.
۶.

An Analysis of China's Military Diplomacy towards Iran(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Review of Foreign Affairs, Volume ۱۲, Issue ۳۳- Serial Number ۱, January ۲۰۲۱ 279 - 305

کلید واژه ها: Military Relations Arms Cooperation Military Diplomacy China Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۲۰۳
The main goal of this article is to examine the evolutionary process of organizing and advancing China's military relations and arms diplomacy towards Iran. China is now recognized as the most prominent rising power of Asia-Pacific in the international balance of power. In this regard, the authors of the present study, using the formal statements of china`s officials and analyzing documents, have sought to answer this question “what factors affect the formulation and furtherance of China's arms cooperation with Iran”? The hypothesis put forward to answer this question by the present study suggests that “Analyzing China's approach towards military diplomacy and arms cooperation with Iran can be divided into three separate time frames; Since 1979 to 1990, through military cooperation with Iran and besides earning profits and overcoming technological underdevelopment, Beijing sought to contribute to a more balanced distribution of power in West Asia. Until 2012, China adjusted its military engagement with Iran due to the mounting importance of the US parameter in its foreign policy, but since Xi Jinping took office in 2013, China-which now sees itself as a major power-has pursued a more strategic approach towards military ties with Iran.
۷.

ارزیابی بایسته ها و الزامات رفتاری جمهوری اسلامی ایران در سوریه پسابحران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۸ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۷۰) 47 - 64

کلید واژه ها: مدیریت بحران مکتب استنفورد رویکرد راهبردی سوریه جمهوری اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸ تعداد دانلود : ۱۳۶
روابط راهبردی جمهوری اسلامی ایران و سوریه علی رغم فرازوفرودهای کم سابقه ای که طی سالیان اخیر تجربه کرده است، نمونه ای تام و تمام از پایدارترین، راهبردی ترین و ناگسستنی ترین روابط دوجانبه در محیط امنیتی غرب آسیا تلقی می گردد که در فضای پسابحران به منظور تحکیم دستاوردهای به دست آمده نیازمند نقش آفرینی، مدیریت و مهندسی ویژه تر نسبت به قبل است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر ناظر بر آن است که با توجه به نقش آفرینی تهران در تحولات اخیر سوریه و حمایت حداکثری از دولت تحت رهبری بشار اسد، مهم ترین عوامل مؤثر بر کنشگریِ مؤثر ایران در سوریه پسا بحران شامل چه مواردی می باشد. متأثر از هدف مورد اشاره، نگارندگان پژوهش حاضر با تأسی از کتب، مقالات و منابع اینترنتی درجه اول و با روشی توصیفی تحلیلی استنتاجی کوشیده اند تا به چرایی این پرسش راهبردی پاسخ گویند که الزامات رفتاری جمهوری اسلامی ایران برای مدیریت سوریه پسابحران چگونه ارزیابی می گردد؟ نتیجه حاصل از آزمودن پرسش اصلیِ پژوهش حکایت از آن دارد که از نگاه تهران، سوریه به عنوان بزرگ ترین کشور کوچک جهان از مزایای ویژه ای در حوزه راهبردی غرب آسیا برخوردار است: این کشور راهبردی به مثابه دروازه ای به سوی جهان عرب است که نه تنها از آن می توان برای ایجاد توازن قدرت در برابر ایالات متحده و اسرائیل استفاده کرد، بلکه یک پُل ارتباطی مهم برای دسترسی به حزب الله لبنان است. در همین رابطه ضروری می نماید که در فضای پساتحولات، رویکرد راهبردی جمهوری اسلامی ایران بر اساس واقعیت های منطقه ای ترتیب بندی گردد.
۸.

کالبدشکافی بحران سیاسی - امنیتی یمن از منظر مکتب کپنهاگ

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 219 - 241

کلید واژه ها: امنیت بحران راهبردی مکتب کپنهاگ رقابت منطقه ای یمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۳۵۴
پرسشی که نگارندگان پژوهش پیش رو با رویکردی توصیفی تحلیلی و با تأسی از اعتراضاتِ انقلابیِ ملت یمن و سقوط حکومتِ مستبد و دست نشانده «علی عبدالله صالح»، درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده اند چنین ترتیب بندی شده است که مهم ترین چالش های رخ نموده در حکومت پسااقتدارگرا منبعث از چه عواملی می باشد؟ فرضیه ای که از مَعبر پرسش مزبور مطرح شده آن است که تحولات پدیدار شده در فضای پساصالح بیش از هر عامل دیگری منبعث از دخالت نیروهای خارجی و به طور خاص اِئتلاف غربی، عَربی، عِبری به رهبری ایالات متحده و عربستان سعودی می باشد؛ ایشان در پرتو رقابت های راهبردی و تغییر جبهه بندی منطقه ای (ادعای هلال شیعی)، جبران شکست در عراق و سوریه و همچنین کوشش برای حفظ سازه سیاسی کشورهای درحال فروپاشی، موجب شده اند تا حکومت جدید یا پسااقتدارگرا با چالش های ژرفی از جنس فقدان امنیت در حوزه های سیاسی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مواجه گردد.
۹.

آینده پژوهی سیاست امنیت انرژی چین در «آسیای غربی»

نویسنده:
منبع: راهبرد سیاسی سال چهارم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۱۴ 145 - 170

کلید واژه ها: چین امنیت انرژی خلیج فارس آسیای غربی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۳۵۴
از جمله قدرت های نوظهوری که طی سالیان گذشته روند صنعتی شدن فزآینده ای را تجربه کرده است جمهوری خلق چین می باشد.ودیپلماسی امنیت انرژی را برای آینده خود تعریف نمود.که بهترین گزینه برای تأمین انرژی آن کشور، منطقه راهبردی خلیج فارس است. سؤال این است که جمهوری خلق چین در آوردگاه راهبردی خلیج فارس با چه فرصت ها و چالش هایی روبرو است؟ و اینکه استراتژی پکن در مواجهه با فرصت ها و چالش های پیش رو چگونه ارزیابی می شود؟ در راستای پاسخ به پرسش مزبور سعی شده است تا استراتژی پکن در منطقه خلیج فارس در سه سطح جهانی، منطقه ای و داخلی مورد واکاوی قرار گیرد. بدین ترتیب که در سطح جهانی بزرگ ترین مسئله،نفوذ وحضور مؤثر ایالات متحده درمنطقه است؛بدین منظور که رویکرد چین به کشورهای آسیای غربی رارفتار این کشور با ایالات متحده و ادراک چینی ها از اهداف امریکا در منطقه تشکیل می دهد.درسطح منطقه ای نیز چین با رقابت کشورهای زیرسیستم آسیای غربی مواجه است؛ که در این سطح چینی ها به دنبال اعتمادبخشی است.اما در سطح داخلی مهم ترین بحث به ویژه در سال های اخیر تحولات سیاسی در کشورهای آسیای غربی و مسائل مرتبط با مناقشه های دولت ها با ملت های خود درمنطقه بوده است که به نحو بالقوه ای این پتانسیل را داراست که امنیت انرژی چین را که یکی از مهم ترین دلایل حضور پکن در خلیج فارس است با چالش های ژرفی مواجه کند.
۱۰.

جایگاه دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی هند "منابع و چشم انداز آینده"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 109 - 126
تعداد بازدید : ۶۴۶ تعداد دانلود : ۴۰۷
دیپلماسی فرهنگی، به عنوان ابزاری کار آمد و قابل انعطاف در سیاست خارجی که نمونه ی بارز و اَعلای اِعمال قدرت نرم است، شکل نوینی از دیپلماسی قرن است که ضمن بهره گیری از تمامی اَشکال دیپلماسی، درصدد برقراری، توسعه و پیگیری روابط با سایر دولت ملت ها از طریق فرهنگ، هنر و آموزش در راستای پیگیری منافع ملی و اهداف سیاست خارجی است. در این بین هندوستان به عنوان قدرت نو ظهور اقتصادی در فضای پس از جنگ سرد و طی سالیان اخیر، در راستای پیگیری منافع ملی و بیشنیه سازی قدرتِ رو به تزاید خود، درصدد برآمده تا از ظرفیت بالای دیپلماسی فرهنگی بهره گیری حداکثری را به عمل آورد. حال با توجه به موارد فوق الذکر، پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با به کارگری مؤلفه های دیپلماسی فرهنگی درصدد پاسخ به چرایی آن بر آمده اند این است که دیپلماسی فرهنگی چه جایگاهی در سیاست خارجی دهلی نو در فضای پساجنگ سرد داشته است؟ طبق نتایج پژوهش حاضر، دهلی نو با توجه به پیشینه مذهبی، تاریخی، فرهنگی و تمدنی خود، از منابع عظیم فرهنگی در مقایسه با بسیاری از کشور های دیگر برخوردار است. این امر به نوبه خود سبب شده تا مقامات دهلی نو پس از پایان جنگ سرد روی به سمت مؤلفه هایِ ژرف دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی خود بیاورند.
۱۱.

آوردگاه ایندوپاسیفیک و رویارویی پکن واشنگتن در عصر پساجنگ سرد (2019- 2010)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 113 - 138

کلید واژه ها: جمهوری خلق چین ایالات متحده رویکرد راهبردی ایندو پاسیفیک توازن قوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۲۲۶
پهنه سیاست بین الملل در فضای پساجنگِ سرد مناظرات نظری قابل توجهی را درخصوص دگردیسی هایِ ژرف پدیدار شده در ساختار نظام بین الملل تجربه کرده است؛ ازجمله تحولات مزبور تلاش مُجدانه قدرت نوظهور جمهوری خلق چین علیه هژمونی ایالات متحده در آوردگاهِ راهبردی ایندو پاسیفیک است که از آن تحت عنوان «بازی بزرگ جدید»یاد می شود. براساس بازی مزبور، پکن با کاربست رویکرد موازنه جویانه در برابر اصول سه گانه «اشاعه»، «گسترش» و «مداخله گراییِ» واشنگتن، در تلاش است تا با تأثیرگذاری بر دینامیک سیکل قدرت بین المللی و ایجاد سیستم تک چندقطبیِ متعادل، سهم خود را از قدرت جهانی افزایش داده و متعاقباً رقابت سنتی قدرت های بزرگ را وارد فصل نوینی نماید. پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و بهره گیری از مؤلفه های تئوری رئالیسم تهاجمی درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده اند این گونه ترتیب بندی شده است که رویکرد راهبردی جمهوری خلق چین به تحرکات ایالات متحده در حوزه راهبردی ایندو پاسیفیک بر چه مبنایی استوار است؟ فرضیه ای که از مَعبر پرسش فوق مطرح شده ناظر بر آن است که متأثر از شرایط ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیکِ حوزه راهبردی ایندو پاسیفیک، پکن کوشیده است تا در پرتو روابط و تعاملات نوینِ مسالمت آمیز، رویکرد توازن گرایانه ای را در سطوح داخلی و خارجی ردگیری نموده و متعاقباً به زمینه سازی و ایجاد سیستم چندجانبه متعادل مبادرت ورزد.
۱۲.

لیبی در فضای پسابهارعربی؛ از انقلاب تا ناامنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۴) 135 - 162
تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۰۱
متأثر از تحولات موسوم به بهارعربی که منجر به سقوط سلسله وارِ رژیم های اقتدارگرایِ آسیای غربی و شمال افریقا از اریکه قدرت شد، ملت لیبی نیز با پیگیری حرکت های اعتراض آمیز و دخالت مؤثر ناتو، موفق شد «معمرقذافی» را پس از چهار دهه حکومت، به وادی سقوط کشانده و موجبات تحولات ژرفی را در این کشور انقلابی فرآهم آورد. پژوهش پیش رو با هدف بررسی تحولات و کنشگرانِ میدانیِ مؤثر در لیبیِ پساقذافی کوشیده است تا با تأسی از مؤلفه های تئوریکِ مطالعات امنیتی جهان سوم و با رویکردی توصیفی تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که فقدان امنیت در سامان سیاسیِ نوینِ لیبی متأثر از چه عواملی می باشد؟ فرضیه قابل طرح به عنوان یافته پژوهش ناظر بر آن است که انباشت مؤلفه هایِ مانع و پَس ران در دولت سازی پس از انقلاب، موجب شده است تا لیبیِ پساقذافی به عنوان جامعه ای از هم گُسیخته، مُضمحل و واگرا، که در مارپیچِ تنازلی منازعه، ناامنی و فقر قرار دارد به بهشت تروریست های مدرن از جمله داعش بدل شود؛ گروه هایی که با تمسُک به عنصر دین و با هدف کسب قدرت سیاسی، نه تنها در داخل مانع ایجاد هرگونه مردم سالاری نهادمند شده اند، بلکه در سطحی گسترده تر امنیت منطقه و حتی نظام بین الملل را آماج حملات تروریستی خود قرار داده اند.
۱۳.

تأثیر فتاوای علمای دوره ی قاجار بر امنیت ملی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره ششم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۵

کلید واژه ها: فتوا علما عصر قاجار امنیت امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۶۹
تاریخ ایرانِ معاصر مملو از بحران ها، مشکلات، نا امنی ها و از همه مهم تر مصادف با اوج سلطه استعمار بوده است. اندیشمندان امر و صاحب نظران تاریخ شناسی، دوره قاجار که جزء تاریخ ایران معاصر است را بدترین دوران تاریخ ایران می دانند، این دوره تاریخی همراه با انقلاب صنعتی در غرب و گسترش قدرت استعماری و ضعیف بودن کشورهای استثمار شونده از جمله ایران بوده است. همین مساله باعث ناامنی های زیاد در ایران بوده است. قراردادهای ننگین توسط روسیه و انگلیس از یک طرف، اشغال ایران از طرف دیگر، باعث شد تا علمای شیعه با صدور فتوا، بیانیه، سخنرانی و نوشته جات علیه این ناامنی ها مبارزه کنند. هدف پژوهش حاضر درصدد است تا نوع تأثیرات فتاوایی که از سوی علمای دوره قاجار بر امنیت ملی ایران اثرگذار بوده است را در پرتو مفاهیم و معناها، با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار دهد.
۱۴.

تاثیر فتاوای علمای دوره ی قاجار بر امنیت ملی ایران

نویسنده:
منبع: سیاست پژوهی جهان اسلام دوره ششم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱۴

کلید واژه ها: فتوا علما عصر قاجار امنیت امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۸۵
تاریخ ایرانِ معاصر مملو از بحران ها، مشکلات، نا امنی ها و از همه مهم تر مصادف با اوج سلطه استعمار بوده است. اندیشمندان امر و صاحب نظران تاریخ شناسی، دوره قاجار که جزء تاریخ ایران معاصر است را بدترین دوران تاریخ ایران می دانند، این دوره تاریخی همراه با انقلاب صنعتی در غرب و گسترش قدرت استعماری و ضعیف بودن کشورهای استثمار شونده از جمله ایران بوده است. همین مساله باعث ناامنی های زیاد در ایران بوده است. قراردادهای ننگین توسط روسیه و انگلیس از یک طرف، اشغال ایران از طرف دیگر، باعث شد تا علمای شیعه با صدور فتوا، بیانیه، سخنرانی و نوشته جات علیه این ناامنی ها مبارزه کنند. هدف پژوهش حاضر درصدد است تا نوع تأثیرات فتاوایی که از سوی علمای دوره قاجار بر امنیت ملی ایران اثرگذار بوده است را در پرتو مفاهیم و معناها، با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار دهد.
۱۵.

بحران دولت در لیبی و امنیت اروپا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره یازدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۹ 151 - 175

کلید واژه ها: مهاجرت لیبی امنیت اتحادیه اروپا تروریسم بین الملل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۸۵
از زمان سرنگونی قذافی، هیچ دولتی تاکنون نتوانسته است با اقتدار، حاکمیت واحدی را در لیبی ایجاد کند. لذا امروزه، لیبی دارای دو دولت مستقل است؛ «دولت وحدت ملی» که توسط سازمان ملل پشتیبانی می شود و«دولت موقت» که توسط پارلمان طبرق حامی ژنرال «خلیفه حفتر» در شهر البیضا در شرق این کشور تشکیل شده است. در فضای پساقذافی امید می رفت که حکومت جدید بتواند لیبی را به سمت مردم سالاری هدایت کند؛ اما در مقام عمل، تقسیم حاکمیت و تعارضات شدید سیاسی میان مدعیان قدرت، بحران اقتدار و ناامنی های ناشی از خشونت کنشگران قبیله ای و نیروهای سلفی، سبب شده است تا دولت پساقذافی عملاً حائز عنوان دولت ورشکسته شود. امروزه، با شدت گرفتن درگیری های میدانی میان گرو ه های مختلف سیاسی از جمله بین خلیفه حفتر و دولت وفاق ملی در طرابلس، امکان دولت سازی در این کشور، در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. پرسش اصلی مقاله این است: «بحران دولت در شرایط سیاسی نوین لیبی چه تأثیری بر امنیت کشورهای اروپایی دارد؟» فرضیه مقاله این است که «گسترش جنگ داخلی و هرج ومرج در دوران پسا فذافی، موجب شده است تا لیبی به عنوان یک دولت ورشکسته ، به پایگاهی برای مهاجرت گروه های ترورستی و قاچاق انسان به اروپا تبدیل شود.»
۱۶.

تبیین راهبردهای تأمین امنیت انرژی پکن در کانون های مهم انرژی مطالعه موردی؛ آوردگاه راهبردی غرب آسیا

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 121-149

کلید واژه ها: خلیج فارس جمهوری خلق چین ژئوپلیتیک انرژی نومرکانتیلیسم امنیت انرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۶ تعداد دانلود : ۳۹۹
اندیشمندان حوزه اقتصاد سیاسی با استناد به روندهای جاری، قرن 21 را قرن ژئواکونومیک نامیده اند؛ ازنظر ایشان یکی از چالش های مهم جهانی در این قرن، چالش بر سر منابع انرژی با تأکید بر نفت و گاز است که به نوبه خود سبب گردیده است تا کانون های مهم انرژی همچون منطقه راهبردی غرب آسیا و مشخصاً حوزه خلیج فارس به عنوان هارتلند اقتصادی و بیضی راهبردیِ انرژی که 60 درصد نفت و حدود 40 درصد ذخایر گازیِ جهان را به خود اختصاص داده است، جایگاه ویژه ای را در سیاست خارجی قدرت های بزرگِ جهانی به خصوص جمهوری خلق چین احراز نماید. با علم به اهمیت مقوله امنیت انرژی، پرسشی که نگارندگان پژوهش پیش رو با رویکردی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ به چرایی آن برآمده اند چنین ترتیب بندی شده است که جایگاه جمهوری خلق چین در اقتصاد انرژی حوزه راهبردی خلیج فارس چگونه ارزیابی می گردد؟ فرضیه ای که از معبر پرسش فوق مطرح شده ناظر بر آن است که طی سالیان اخیر پکن به سبب رشد فزاینده اقتصادی نیازمند تنوع بخشی به منابع انرژی و کاهش آسیب پذیری های راهبردیِ بر خواسته از آن به عنوان چشم اسفندیار خود بوده است؛ ازاین رو با رویکردی عمل گرا کوشیده است تا ضمن برقراری رابطه با حوزه راهبردی خلیج فارس به عنوان یکی از مهم ترین کانون های مهم تولید انرژی دنیا خود را از حاشیه به متن اقتصاد انرژی این منطقه راهبردی وارد نماید.
۱۷.

افراط گرایی در جهان عرب زمینه های فکری و عوامل خارجی

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۰

کلید واژه ها: آمریکا بنیادگرایی سید قطب سلفی گری افراطی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۳ تعداد دانلود : ۷۷۲
بنیادگرایی را می توان دفاع از سنت به روش سنتی تعبیر کرد. در این راستا جریانات بنیادگرا به شدت به صحت تفاسیر خود از آموزه های دینی باور دارند. در رابطه با چرایی شکل گیری جریانات بنیادگرا دو دسته عوامل قابل ذکر هستند؛ به لحاظ داخلی می توان تحولات درونی جهان عرب مانند دموکراسی های ناقص و اندیشه پردازی های رادیکال و سطحی اندیشمندانی چون سید قطب را اشاره کرد، اندیشمندانی چون سید قطب ضمن رد هرگونه اجتهاد وعقل گرایی، بر نص وسنت تأکید دارند. اما به لحاظ خارجی مهم ترین عامل تأثیرگذار را می توان سیاست های اسرائیل و غرب به سرکردگی آمریکا معرفی کرد که نمونه عینی و بارز آن اشغال عراق توسط آمریکا و کمی دورتر اشغال افغانستان از سوی شوروی می باشد که در این باره غرب با در آغوش کشیدن و تجهیز نیروهای جهادگر و افراطی منافع مدنظر خودش را اجرایی کرد. با توجه به این موارد نگارندگان پژوهش حاضر با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به چرایی این سؤال هستند که چه عواملی زمینه ساز ایجاد و گسترش جریان های افراطی در جهان اسلام شده است و اینکه چه راه کاری را می توان جهت مقابله با این جریانات انحرافی در پیش گرفت؟ یافته های حاصل از پردازش فرضیه حاکی از آن است که نقش نیروهای فرامجموعه ای مانند آمریکا و سطحی نگری نیروهای اسلام گرا مهمترین دلایل ایجاد و گسترش این جریانات می باشد. به نظر می رسد تقابل نظامی بی نظمی و آشفتگی بیشتر را در پی خواهد داشت، در واقع راه کار مناسب وحدت جهان اسلام و بازاندیشی در تفکرات رادیکال اندیشمندان عرب است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان