مطالعات شبه قاره

مطالعات شبه قاره

مطالعات شبه قاره سال دوازدهم بهار و تابستان 1399 شماره 38 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

عبدالماجد دریابادی و ویژگی های تفسیر او(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۷۳ تعداد دانلود : ۳۰۸
عبدالماجد دریابادی از مفسران سنی مذهب قرن چهاردهم و تفسیر او معروف به تفسیر ماجدی از تفاسیر مهم در شبه قاره هند است. دریابادی در قرن نوزدهم میلادی، زمانی که قرآن با شبهاتی جدید روبرو گردید به دفاع و شبهه زدایی از قرآن پرداخت. ازاین رو، تفسیری جدید مطابق با نیاز جامعه بشری در عصر خود به دو زبان اردو و انگلیسی، ارائه داد. درون مایه باارزش این تفسیر، تحقیق و معرفی این اثر ارزشمند را بایسته می سازد. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن معرفی نویسنده و تبیین جایگاه و اهمیت این تفسیر، به ذکر پاره ای از ویژگی های آن پرداخته و چنین نتیجه می گیرد که تفسیر ماجدی از مهم ترین تفاسیر قرن 14 است که پاسخ به شبهات عصر، دوری از تفسیر به رأی، مطالعه تطبیقی قران با کتب پیشین، پاسخ مستدل به شبهات یهود و نصاری، برخورداری از نثری روان و روشن و... از برجسته ترین ویژگی های این تفسیر است.
۲.

بررسی مقایسه ای کیفیت محیط کسب و کار در ایران و کشورهای شبه قاره هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۳۱۴
یکی از روش های سنجش سهولتِ تولید و قوانین حاکم بر آن، بررسی فضای کسب و کار در منطقه مورد نظر می باشد. در این تحقیق با استفاده از شاخص های "سهولت فضای کسب و کار"، "رقابت پذیری جهانی"، "آزادی اقتصادی" و "شکنندگی" کشورها، ابعاد متعدد تاثیر گذار بر فضای کسب و کار ایران و کشورهای شبه قاره طی سال های 2010-2018 مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر اجرا توصیفی با رویکرد تحلیلی – مقایسه ای می باشد و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های آماری میانگین یک جامعه (t تک نمونه ای) و آزمون تحلیل واریانس یکراهه (آزمون f ) استفاده گردیده است. نتایج تحقیق بیانگرآن است که کشور بوتان از نظر شاخص های سهولت کسب و کار و آزادی اقتصادی و کشور هند بر اساس شاخص های رقابت پذیری جهانی و شکنندگی؛ وضعیت مساعد تری نسبت به سایر کشورها دارند. همچنین در رتبه بندی کلی نیز کشور هند در جایگاه اول و کشور ایران در جایگاه چهارم قرار می گیرد.
۳.

رابطه سببیت سبب مجمل در حقوق ایران ،انگلستان و هندوستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۲۶ تعداد دانلود : ۳۱۵
وقتی به اجمال معلوم شود که یکی از چند علت محاط در گروهی معین و محدود زیان را ایجاد کرده است ولی نمی توان به طور قاطع علت وقوع حادثه را معین کرد، احراز رابطه سببیت دشوار است و زیان دیده نمی تواند رابطه سببیت را بین فعل زیان بارو خسارت وارده ثابت کند و سبب در آن مجمل است.دشواری انتساب فعل زیان بار به یکی از اطراف علم اجمالی از یک سو و لزوم جبران خسارت زیان دیده از سوی دیگر موجب شده است. نظریه های گوناگونی ارائه دهند؛ ازجمله مسئولیت تضامنی اسباب مجمل، تقسیم مساوی. سوال اصلی تحقیق اینکه چگونه باید فرد مسئول را از میان مسببان یافت؟ روش تحقیق آنالیز مفهومی تطبیقی است.نتیجه کلی تحقیق، مطالعه تطبیقی مسئولیت مدنی سبب مجمل در سه نظام حقوقی ایران و انگلیس و هندوستان حاکی از آن است که در قوانین و رویه های قضایی این سه کشور اختلافاتی وجود دارد؛به نحوی که در قانون مجازات ایران مسئولیت به تساوی و در حقوق انگلستان مسئولیت به میزان تاثیر و درجه تقصیر و در هندوستان مسئولیت جمعی پذیرفته شده است.لیکن هر سه نظام از جهت گرایش به لزوم جبران ضرر و حمایت از زیان دیده، وجه مشترک دارند.
۴.

گذری به هند: دیار مذاهبی دور امّا نزدیک(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۲۴۴
رمان «گذری به هند» (1926) نوشته ای. ام. فورستر به همان میزان که گذری است بین نژادها، مذاهب، و عقاید سیاسی، اتصالی میان انسان ها در این دو اقلیم نیز هست. به نظر می رسد فورستر در رمان خود تلاش می کند برای نزدیکی غرب و شرق راه حلی انسانی و متمدنانه پیشهاد کند، اما راز و روش شناختن و نزدیک شدن به شرق چگونه در رمان «گذری به هند» تصویر شده است؟ در مقاله حاضر هدف آن است که به روشی کیفی و هرمنوتیکی با تمرکز بر خود داستان و مطالعه و تفسیر ساختار، درون مایه ها، و نمادهای آن، آنچه در دنیای ذهن فورستر راز شناخت و نزدیکی به شرق بوده آشکار شود. راه حل البته رازی مگو، نهفته، و نایافته نیست، بلکه چنان که در این رمان به تصویر کشیده شده، پیشاپیش به صورت طبیعی در گونه گونی و رنگارنگی طبیعت و فرهنگ هند حضور دارد. ساختار، نمادها و درونمایه های اثر، با به تصویر کشیدن امکان وحدت در عین گونه گونی، همه در خدمت این اند که نشان دهند تقریب مذاهب امکان پذیر است، به شرط آنکه هرکس پایبند اعتقادات خود باشد و به اعتقادات دیگران احترام بگذارد.
۵.

آنالیز اثرات سرریز جرم و جنایت و تروریسم بر مخارج عمومی در کشورهای مناپ (رهیافت رگرسیون پانل فضایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۱۷ تعداد دانلود : ۳۹۹
تروریسم فراملی شکلی از تروریسم است که از طریق انواع اتصالات ممکن، بیش از یک کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. محدود مطالعات تجربی انجام شده تلاش می کنند بین منشأ مرکز تروریسم فراملی و متغیر های شناخته شده رابطه برقرار کنند. لذا با توجه به افزایش جرم و جنایت و حملات تروریستی در سال های اخیر در کشور های مناپ، در این مقاله به بررسی اثرات مکانی این دو متغیر بر مخارج عمومی کشور های منتخب در طی سال های 2003 تا 2016 بر اساس رگرسیون فضایی پانلی پرداخته شد. نتایج بررسی، اثرات سرریز فضایی را تأیید می کند به نحوی که افزایش در وقوع جرم و جنایت و تروریسم در یک کشور، تأثیر مثبت و معنی داری هم بر مخارج عمومی وهم بر میزان تروریسم و جرم و جنایت در کشورهای همسایه دارد. از طرفی تفکیک اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیر های الگو نشان می دهد که اثرات غیر مستقیم آن ها بیشتر است.
۶.

جایگاه دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی هند "منابع و چشم انداز آینده"(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۶
دیپلماسی فرهنگی، به عنوان ابزاری کار آمد و قابل انعطاف در سیاست خارجی که نمونه ی بارز و اَعلای اِعمال قدرت نرم است، شکل نوینی از دیپلماسی قرن است که ضمن بهره گیری از تمامی اَشکال دیپلماسی، درصدد برقراری، توسعه و پیگیری روابط با سایر دولت ملت ها از طریق فرهنگ، هنر و آموزش در راستای پیگیری منافع ملی و اهداف سیاست خارجی است. در این بین هندوستان به عنوان قدرت نو ظهور اقتصادی در فضای پس از جنگ سرد و طی سالیان اخیر، در راستای پیگیری منافع ملی و بیشنیه سازی قدرتِ رو به تزاید خود، درصدد برآمده تا از ظرفیت بالای دیپلماسی فرهنگی بهره گیری حداکثری را به عمل آورد. حال با توجه به موارد فوق الذکر، پرسشی که نگارندگان پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی تحلیلی و با به کارگری مؤلفه های دیپلماسی فرهنگی درصدد پاسخ به چرایی آن بر آمده اند این است که دیپلماسی فرهنگی چه جایگاهی در سیاست خارجی دهلی نو در فضای پساجنگ سرد داشته است؟ طبق نتایج پژوهش حاضر، دهلی نو با توجه به پیشینه مذهبی، تاریخی، فرهنگی و تمدنی خود، از منابع عظیم فرهنگی در مقایسه با بسیاری از کشور های دیگر برخوردار است. این امر به نوبه خود سبب شده تا مقامات دهلی نو پس از پایان جنگ سرد روی به سمت مؤلفه هایِ ژرف دیپلماسی فرهنگی در سیاست خارجی خود بیاورند.
۷.

بررسی عناصر داستانی در منظومه عصمت نامه کلانوری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۵۰۹ تعداد دانلود : ۴۴۲
یکی ازشاهکارهای ادبیّات فارسی هندوستان دردوره جهانگیر- پادشاه مغول- داستان «عصمت نامه» یا «مینا و لورک» اثر عبدالحمید کلانوری است. تبیین چگونگی و تحلیل ساختار عناصر داستانی در این منظومه، از پرسش های محوری پژوهش حاضر است. در این مقاله که با روش توصیفی و تحلیل محتوا به انجام رسید ضمن ارائه تعاریف روشن و جامع از عناصر تشکیل دهنده ساختار داستان چون پیرنگ و اجزای آن، شخصیّت پردازی، درون مایه، زاویه دید، لحن، گفتگو و صحنه پردازی و قواعد حاکم بر ساختار داستانِ عصمت نامه تجزیه و تحلیل گردید. با بررسی شواهد این نتیجه به دست آمد که عناصر داستانی دراین منظومه به خوبی در پیش برد داستان به کار گرفته شده و طرحی مبتنی بر روابط علّی،  این عناصر را از آغاز تا پایان، به هم مرتبط ساخته است. پیرنگ داستان ساده ولی منسجم است و دیدگاه نویسنده در بیان حادثه، برگرفته از حقایق و رسوم بومی است. پایه احساسی طرح داستان، سیر عشق و عاشقی است که یکی از عوامل جذابیّت داستان است. مهم ترین عنصرِ داستانی این اثر شخصیّت است و تأثیر درون مایه داستان بر سایر عناصر آن به خوبی مشهود است.
۸.

همگرایی ناتو و هند و اثرات آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۴۲۵
هند در جنگ سرد، با راهبرد عدم تعهد، از رقابت های دو بلوک در دو سازمان امنیتی ورشو و ناتو، دور شد اما با فروپاشی شوروی و تغییر شرایط بین الملل، با فعال کردن ظرفیت های ژئوپلیتیکی خود نه تنها به قدرتی نو ظهور در قرن بیست و یکم تبدیل شده بلکه با راهبرد جهانی سازی، هم گرایی با قدرت های برتر بین المللی از جمله سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را در دستور کار خود قرار داد. رابطه هند با ناتو و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، موضوع مقاله حاضر است و نویسندگان تلاش دارند به این پرسش پاسخ دهند که گسترش زمینه های همکاری هند و ناتو چه تاثیری بر امنیت ملی ایران دارد؟ با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و رسانه ای، فرضیه مقاله عبارت است از این که «ناتو با تقویت همکاری و شراکت راهبردی در منطقه جنوب آسیا با هند به عنوان یک قدرت نوظهور اقتصادی و تکنولوژیک، به دنبال تامین امنیت و گسترش هژمونی در این منطقه با هدف کنترل ایران و چین است». یافته ها نشان می دهد که مشارکت ناتو و هند در سه زمینه موضوع، محیط و سطح، به طور همزمان فرصت ها و تهدید هایی را برای امنیت ملی ایران به دنبال دارد.
۹.

مقایسه ساختارِ مرزبان نامه و کلیله ودمنه (با تکیه بر نمود اندیشه هند و ایرانِ باستان)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۰۳ تعداد دانلود : ۷۷۴
مرزبان نامه به شیوه کلیله و دمنه مشتمل بر حکایات و افسانه های حکمت آمیز است و از زبانِ انسان ها و وحوش نوشته شده است. این مؤلفه ها به همراه شیوه نگارشِ کتاب باعث شده است تا این اثر را تقلیدی از کلیله و دمنه بدانند و اهمیّتِ آن را بیش تر در فنّ نگارشِ آن قلمداد کنند، در صورتی که وقتی زیرساخت و ساحتِ محتواییِ این دو کتاب را مقایسه کنیم، در خواهیم یافت که زیرساختِ فکری شان به دلیلِ دیدگاه حاکم بر آنها، بسیار متفاوت است. پژوهشِ حاضر در پیِ پاسخ به این پرسش است که آیا اندیشه حاکم بر مرزبان نامه تحتِ تأثیرِ جهان بینیِ ایرانِ باستان است و یا فرهنگ و اندیشه هندیِ حاکم بر کلیله و دمنه؟ یافته های حاصل از این پژوهش که به روشِ مقایسه ای - تحلیلی و با نگاهی به زیرساختِ فکریِ هر دو اثر، به انجام رسیده، نشان می دهد که دیدگاهِ حاکم بر مرزبان نامه بر خلافِ کلیله و دمنه - دیدگاهی مثبت نگر است؛ به گونه ای که بیشترِ داستان های آن، دارای پایانِ خوبی هستند. زیرساختِ فکری مرزبان نامه بر اساسِ فلسفه مزدیسنا - فلسفه پیروزی نیکی بر بدی - و جهان بینیِ ایرانی شکل گرفته است و بر همین بنیاد، این اثر نه تنها تقلیدی محض از کلیله و دمنه نیست؛ بلکه تدوینی هدف مند و آگاهانه است.
۱۰.

اهمیّت مندله و نقش معرفت شناسی آن در منازل سلوک در طریقت وجره یانه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۸۲۱ تعداد دانلود : ۳۲۲
وجره یانه یکی از طریقت های راز آمیز بودایی است. در این طریقت یکی از آموزه های مهم مندله است. مقصود ما در این پژوهش نشان دادن اهمیّت و نقش معرفت شناسی مندله در منازل سلوک است. مندله در طریقت وجره یانه، نمادی است آئینی که مظهر وجه ازلی و طریق وصول به قلمرو ابدیّت است. این وجه ازلی ارتباط میان عالم کبیر و عالم صغیر را نشان می دهد. در واقع در طریقت وجره یانه از طریق فهم مندله است که می توان حقائق عالم را طبق ادراک خدایان شهود کرد. مندله در مناسک دینی و آیین های تشرّف جایگاه ویژه ای در مراحل سلوک و تفکر دارد. در طریقت وجره، مقصود نومرید رسیدن به نقطه ی مرکزی مندله و اتحاد با خدای بنیادین است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که مندله طریق سلوک و محیط مقدّسی را تعیین می کند و آن را از مخاطره نیرو های اهریمنی حفظ می کند. حضور در این قلمرو قدسی، به سالک اجازه می دهد تا نیروهای کیهانی را فرا خوانده، عناصر ناپایدار و شرارت آمیز جهان را به بند کشد. در نتیجه، سالک از طریق مراقبه و تفکر پیرامون مطلق از امور وهمی جهان ناپایدار رهایی یافته، به مقام شکوفایی معنوی و کشف حقائق متعالی نائل می آید. پرسش اصلی این پژوهش نشان دادن نقش معرفت شناسی مندله در منازل  سلوک است که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای صورت گرفته است.
۱۱.

مقایسه مولفه های توسعه پایدار و احقاق حقوق شهروندی درایران وافغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۲۹۷
هدف از انجام این تحقیق، مقایسه تطبیقی مولفه های توسعه پایدار و احقاق حقوق شهروندی در ایران و افغانستان می باشد که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در خلال سال های گذشته تلاش های بسیار زیادی از سوی صاحب نظران برای اندازه گیری توسعه در غالب شاخص های متعدد صورت گرفته است. به دست آوردن افکار و حمایت عمومی دیگر به آسانی گذشته نیست و برای آن باید با تمام توان تلاش کرد.بر این اساس با توجه به پیچیدگی ذاتی و ابعاد مختلف مولفه های توسعه پایدار در تحقق حقوق شهروندی و تاثیرگذاری آنها، شناخت عوامل اصلی و کلیدی در جهت دست یابی به پایداری ، ضروری به نظر می رسد. سوال اصلی تحقیق این است که  مولفه های توسعه پایدار و از جمله حقوق شهروندی در ایران و افغانستان چه می باشد؟.باتوجه به بررسی های صورت گرفته می توان نتیجه گرفت که در بلند مدت آزادی اقتصادی و سیاسی لازم و ملزوم یکدیگر بوده و توسعه اقتصادی پایدار مستلزم آزادی اقتصادی و هم آزادی سیاسی است.  تجربه نوسازی سیاسی و توسعه اقتصادی ایران در سده گذشته به ویژه در چند سال اخیروکاهش ولواندک تنش ها وتوجهات به محورانسان درافغانستان ، گواه روشنی است بر این حکم ،که در کل بین تمامی متغیرها و مخصوصا آموزش عالی وتربیت نیروی متخصص ومجرب وثبات نظام درکشورهای ایران وافغانستان رابطه وجود دارد.
۱۲.

بررسی تطبیقی نقش مایه دیو در نگاره های نسخه رامایانای فریر و نمونه های قبل و هم زمان با آن از منظر شمایل نگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۴۵۹
در دوره گورکانیان (932ه.ق/1526م. تا 1274ه.ق/ 1857م.)، بخصوص اکبر شاه توجه بسیاری به اشاعه فرهنگ و هنر نشان داده شد. ازجمله خدمات دوره اکبر شاه ترجمه کتاب های سانسکریت به فارسی و مصور نمودن آن ها بود. یکی از این نسخ، رامایانای مصور موجود در گالری فریر(Freer) به سفارش عبدالرحیم، وزیر اعظم اکبر شاه، داستان نبرد رام چندر، با بزرگ ترین دیو، راون است. بررسی تأثیرپذیری نقش مایه دیو در نسخه رامایانای فریر از متون تصویری پیشین و هم عصرش، به عنوان پرسش اصلی این پژوهش انتخاب شده و هدف تحقیق تطبیق شمایل نگارانه تصویر دیو و جایگاه آن در نسخه رامایانای عبدالرحیم خان با نمونه متن های پیشین و هم عصر در هند بوده است. نتایج مطالعات صورت گرفته به روش توصیفی و تاریخی_تطبیقی حاکی از آن است که نقش مایه دیو در نسخه موردپژوهش به چهار شکل، دیو با عضو تکثیرشده، حیوانی، انسانی و ترکیبی (انسانی- حیوانی) تصویر شده است. همچنین می توان دید که در متون پیشین، دیوها با آناتومی و ویژگی های کاملاً انسانی نقش گردیده و در نسخ تصویرسازی شده هم زمان با نسخه مورد پژوهش نیز شخصیت های اصلی حماسه اکثراً به شکل انسانی و شخصیت های فرعی به شکل ترکیبی ترسیم شده اند. درحالی که در نسخه رامایانای گالری فریر اغلب دیوها به صورت ترکیبی بوده و فقط در موارد اندکی به شکل انسانی تصویر شده اند
۱۳.

مطالعه تطبیقی مسجد رنگونی های هند، امام اصفهان و کوصومبای بنگلادش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۴۰۹
شناخت نحوه گفتگوی بین دو تمدن در خلال مقایسه تطبیقی برونداد های فرهنگی آن ها امکان پذیر است. مسجد رنگونی ها توسط مسلمانان شبه قاره هند در آبادان احداث شده است. این مسجد دارای ظاهری مشابه با مساجد شبه قاره هند است. تحقیق حاضر در پی آن است تا به مولفه های گفتگوی بین دو معماری ایران و معماری شبه قاره در بنا های مذهبی بپردازد. لذا در قالب مطالعه تطبیقی و بر پایه روش های مورد کاوی و تفسیری-تاریخی، عناصر معماری مسجد رنگونی ها در قیاس با مسجد امام اصفهان و مسجد کوصومبا در بنگلادش بررسی شده است. با توجه به اهمیت شکل و مفاهیم فضا، تلاش شده است فارغ از مباحث کالبدی و ظاهری، مفاهیم متعددی از جمله سلسله مراتب دسترسی، نحوه ارتباط با پیرامون و سازمان دهی فضایی دو بنا مطالعه گردد. نتایج نشان دهنده آنست که مسجد رنگونی ها از لحاظ کالبدی پیوستگی های خود را با فرهنگ معماری سرزمین اصلی، برقرار نموده است با این حال در زمینه نحوه شکل گیری و سلسله مراتب فضا از معماری ایرانی تاثیر پذیرفته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۵