نجمه دری

نجمه دری

مدرک تحصیلی: عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۶۱ مورد.
۲۱.

بررسی رجعت نوستالژیک به عناصر فرهنگ عامّه در دو منظومة «یادِتِن» و «مارووزو»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوستالژی فرهنگ عامه یادتن مارووزو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فرهنگ عامه آیین ها و باورها
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق شاعران و نویسندگان فارسی زبان بر یکدیگر
تعداد بازدید : ۸۵۸ تعداد دانلود : ۶۱۱
شعر محلی یکی از جلوه گاه های فرهنگیِ هر قومی است. دو بومی سرودة «یادِتِن» اثر صالح سنگبُر و «مارووزو» از فرامرز شکوری که مورد نخست به گویش فارسی بندرعباسی و دومی به گویش گیلکی آبکناری سروده شده اند، آینة تمام نمای فرهنگ عامّة دو قوم ساکن در بندرعباس و بندرانزلی هستند. هر دو سروده بازتاب رجعت حسرت بار شاعر به روزگار گذشته است. در این پژوهش، تلاش می شود مؤلفه های نگاه نوستالژیک این دو شاعر به عناصر فرهنگیِ جامعه ای که در آن زیسته اند، بررسی شود. به همین منظور، مفاهیم نوستالژیک این دو منظومه زیر دو عنوان کلیِ خاطرة فردی و جمعی مورد تحلیل و مقایسة تطبیقی قرار گرفته است. بررسی این مقاله نشان می دهد با وجود آن که هر دو شاعر در بهره گیری از مؤلفه های نوستالژی اشتراک دارند اما میزان، نحوه و اهداف کاربرد عناصر فرهنگ عامّه در دو منظومه تفاوت هایی دارد.
۲۳.

بررسی آسیب شناسانه آثار ادبی فمینیستی با تأکید بر جایگاه خانواده و مسائل آن در نظریه های فمینیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فمینیسم داستان نویسی خانواده آسیب شناسی نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۷۳۲
آثار داستانی یکی از عرصه هایی است که فمینیست ها در بیان مسائل و دغدغه های زنان از آن بهره می گیرند. فمینیسم در هر جا که ردپایی از زنان دیده می شود بسیاری از هنجارها، سنّت ها و باید و نبایدها را به چالش کشیده و مورد تردید قرار داده است. شماری از داستانهای زن محور در کنار بیان مشکلات زنان آثار مخربی نیز داشته است؛ زیرا این آثار با دیدگاهی ضد ارزشی به جایگاه خانواده، ازدواج و روابط زناشویی می نگرد. این در حالی است که از ارزش خانواده به عنوان نهادی کوچک ولی تأثیرگذار در سلامت روانی و تأمین آرامش و نیازهای عاطفی افراد، غفلت شده است. مقاله حاضر درصدد است تا با رویکردی آسیب شناسانه و به روش مطالعه متن و بررسی مقایسه ای، آسیب ها در حوزه مسائل خانواده را با تحلیل شماری از آثار داستانی فمینیستی بررسی و نقد کند. این آثار عبارت است از رمان های سگ و زمستان بلند (از شهرنوش پارسی پور) پرنده من (از فریبا وفی)، داستان های کوتاه لکه ها، آپارتمان (1) و (2) و (3) از مجموعه «طعم گس خرمالو» (از زویا پیرزاد). داستانها برمبنای معیارهایی نظیر زن محور بودن، زن بودن نویسندگان، ارتباط محتوای آثار با مسائل خانوادگی و قرار گرفتن شخصیتهای زن در جایگاه قهرمان اصلی انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد که این آثار با برجسته سازی مقوله هایی مانند طلاق عاطفی، تضاد دیدگاه ها در زندگی مشترک، بی هویتی زن و طلاق قانونی و با تکیه بر پدیده هایی نظیر مردسالاری و مردستیزی تأثیرات مخربی را در جایگاه ارزشی خانواده و ازدواج به دنبال داشته است.
۲۴.

بررسی رده شناختی تطبیقی حرکت پرسش واژه ها در زبان-های فارسی و عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رده شناسی جهانی های زبان حرکت پرسشواژه ها فارسی - عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۵۸۰
یکی از بحث های مهم زبان شناسی در قرن اخیر، بحث رده شناسی و جهانی های زبان است. در رده شناسی مؤلفه های متعددی بررسی می شوند. یکی از آن مؤلفه ها، تشخیص حرکت پرسش واژه ها در زبان هاست. رده شناسان در این زمینه، دو رده اصلی را مشخص کرده اند: نخست آنکه پرسش واژه ها در جای عنصری که از آن در جمله پرسش می کنند، می آیند و دیگر آنکه پرسش واژه ها به ناچار در آغاز جملات پرسشی قرار می گیرند. در این پژوهش قصد داریم حرکت پرسش واژه ها در زبان های فارسی و عربی را بررسی کنیم تا بتوانیم جایگاه آن ها را در نظام رده شناسی زبانی روشن سازیم. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و جملات مورد بررسی و تحلیل، از متون مختلف گونه رسمی هر دو زبان جمع آوری شده است. بر اساس یافته های این پژوهش، زبان های فارسی و عربی از لحاظ حرکت پرسش واژه ها در دو رده متفاوت قرار می گیرند. گرایش بیشتر پرسش واژه های فارسی این است که در جای عنصری که از آن پرسش می کنند، می آیند، در حالی که پرسش واژه های زبان عربی، در آغاز جملات پرسشی قرار می گیرند. همچنین، هر دو زبان با جهانی های زبانی ارائه شدند و در این زمینه سازگار هستند. از دیگر نتایج این پژوهش آن است که دلایل ساختاری، معنایی و پردازشی بر موضوع حرکت پرسش واژه تأثیر گذارند.
۲۶.

مقایسه تطبیقی ساختار عشقی منظومه های عاشقانه کلاسیک و عامیانه از دیدگاه ریخت شناسی پراپ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: منظومه های عاشقانه کلاسیک منظومه های عاشقانه عامیانه ریخت شناسی/ ادبیات تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۶۱۸
منظومه های عاشقانه کلاسیک از مهم ترین و گسترده ترین انواع شعر غنایی محسوب می شوند. البته تعداد زیاد و تأمل برانگیزی از این منظومه ها از بین مردم برخاسته و در میان آنان منتشر شده اند؛ به این منظومه ها «عاشقانه عامیانه» گفته می شود. این مقاله به بررسی ساختار عشقی شش منظومه عاشقانه فارسی می پردازد که از مشهورترین و مهم ترین منظومه های کلاسیک و عامیانه به شمار می روند. برای دستیابی به نتایج دقیق، در این پژوهش داستان ها به شیوه ریخت شناسی پراپ و با کمک جداول تجزیه وتحلیل شده اند. سپس با مقایسه نتایج به دست آمده، کنش های مشترک و متفاوت در این داستان ها دسته بندی شده اند. نتیجه آنکه این داستان ها به عنوان نماینده جمعی از داستان های عاشقانه کلاسیک و عامیانه نشانه ها و ساختار عشقی مشترکی دارند که آن ها را به هم نزدیک می کند. منظومه های کلاسیک بررسی شده عبارت اند از: خسرو و شیرین، یوسف و زلیخا و ویس و رامین. منظومه های عامیانه نیز عزیز و نگار، حیدربیک و سمنبر، حسینا و دلارام هستند.
۲۷.

تحلیل گفتمانی بازنمایی اشعار عامه در داستان های طنزآمیز هوشنگ مرادی کرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هوشنگ مرادی کرمانی تحلیل گفتمان اشعار عامه داستان های طنزآمیز کنشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۵ تعداد دانلود : ۳۱۵
یکی از نویسندگان حوزه کودک و نوجوان ایران، هوشنگ مرادی کرمانی است که بیش از دیگر نویسندگان به فرهنگ مردم در آثارش توجه آگاهانه داشته است. وی در بیشتر آثارش از انواع ادبیات عامه ازجمله اشعار عامه بهره گرفته است؛ به گونه ای که کاربرد اشعار عامه و طنز از ویژگی های مهم سبک این نویسنده است و بازتاب این اشعار در هر کدام از داستان های طنزآمیز وی نیز به گونه ای خاص است؛ با توجه به این امر در پژوهش حاضر بازنمایی اشعار عامه در شش اثر داستانی طنزآمیز هوشنگ مرادی کرمانی برمبنای نظریه تحلیل گفتمانی ون لیوون کانون توجه بوده و از روش توصیفی تحلیلی برای بررسی و تحلیل استفاده شده است. دیدگاه ون لیوون برپایه بررسی کنشگران اجتماعی شکل گرفته است. وی مؤلفه های مختلفی را برای بررسی این کنشگران ارائه می دهد. در این جستار با توجه مؤلفه های حذف و ذکر مشخص شد کنشگران اصلی اشعار عامه در آثار داستانی طنز هوشنگ مرادی کرمانی، معمولاً ذکر می شوند و در بیشتر موارد روستاییان کنشگر فعال هستند و افرادی با اصالت شهری بیشتر نقش پذیرنده و منفعل را دارند. همچنین کودکان و نوجوانان نیز معمولاً در نقش پذیرنده و منفعل ظاهر می شوند. زنان در برخی موارد نقش منفعل و در برخی موارد نقش فعال را بر دوش می کشند. مؤلفه تشخص زدایی و تشخص بخشی و تعیین ماهیت نیز در بازنمایی کنشگران اشعار عامه دیده می شود که تأکید نویسنده بر نقش روستاییان در حفظ اشعار عامه را نشان می دهد.
۲۸.

انسان خردمند از هدایت تا هراری؛ تبیین اشتراکات نظری و هستی شناسانه هدایت و هراری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی صادق هدایت یووال نوح هراری انسان خردمند نیهیلیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۳۲۰
جهان هدایت، جهان اشباع شده از مفهوم نیهیلیسم است؛ جهانی فاقد معنا و سرشار از تضادها و تناقض های چند بُعدی و پیچیده. آثار داستانی، تابلوهای نقاشی، ترجمه ها و بقیه شؤون حیات فرهنگی صادق هدایت به صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر تکانه های شدید نیست انگاری هستند. در طرف دیگر، یووال نوح هَراری قرار دارد که سال ها پس از هدایت، از چشم اندازی تقریباً یکسان به مسائل بنیادینی از قبیل انسان، خداوند و هستی پرداخته است؛ بر این اساس، مسئله اصلی مقاله حاضر، تبیین و سپس تطبیق نوع نگاه هراری در کتاب پرمخاطب و مشهور انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر و صادق هدایت در داستان های کوتاه، نسبت به سه مؤلّفه بنیادین خداوند، انسان و هستی و سپس تبیین خاستگاه چنین برداشت هایی است. ذکر این نکته ضروری است که تطبیق نظر این دو نویسنده و تحلیل اندیشه های آنها که گاه در تعارض با آموزه های مبین انسانی-اسلامی قرارمی گیرد به معنی تأیید توسط نویسندگان مقاله نیست و دیدگاه انتقادی مطرح شده در جای جای مقاله فلسفه پوچ انگارانه ایشان را به چالش می کشد. نتایج حاصل از تشریح و تحلیل آثار مذکور با رویکرد تطبیقی و بر پایه مکتب آمریکایی، نشان می دهد هر دو نویسنده در نسبت با مؤلّفه های مورد نظر همسو هستند و در این میان، مسیر آنها از مجرای علم مدرن و به صورت اخصّ از آراء زیست شناسان عبور کرده است. خداناباوری، افول انسان و در نهایت انحطاط جهان، ازجمله مهمترین وجوه اشتراکی است که میان هدایت و هراری برجسته شده است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی و جمع آوری اطلاعات نیز بر مبنای جستجوی کتابخانه ای بوده است.
۲۹.

نقش و کارکرد اجتماعی زنان در بومی سروده ها (مطالعه موردی بومی سروده های منطقه کهگیلویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ عامه بومی سروده ها کارکرد اجتماعی زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۱۵
یکی از کارکردهای شعر، بازنمود تیپ های مختلف جامعه است. از آنجا که شعر عامه در پیوند با زندگی مردم است، برای نشان دادن انواع تیپ های اجتماعی، ظرفیت و توانایی بیشتری دارد. اشعار عامه و بومی سروده ها با توجه به تفاوت های بینادین فرمی و محتوایی نسبت به اشعار کلاسیک، درباری و محافل روشنفکری؛ به واقعیت زندگی توده مردم نزدیک تر است و ازین رهگذر بستر مناسبی برای مطالعه رفتارهای اجتماعی به شمار می رود. از آنجا که بومی سرودها سراینده مشخص ندارند و در موقعیت های مختلف زندگی از جمله سوگ، سرور، حین انجام کارها و فعالیت ها به کار می روند، به سادگی نمی توان گفت که ماهیت آنها زنانه است یا مردانه و یا اینکه زنان و مردان کدام یک نقش فعال تری در این میان، برعهده دارند؛ اما می توان گونه های ایفای نقش، کارکرد و میزان حضور ایشان را با توجه به انواع اشعار موجود مشخص کرد. این پژوهش در پی تبیین جایگاه زنان روستایی و دستاوردهای آنان با توجه به محیط و گروه هایی است که در آن فعالانه زندگی می کنند؛ همچنین نتایج حاصل از آن می تواند به درک بیشتر ما از هستی اجتماعی زنان در مناطق روستانشین کهگیلویه کمک کند. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق میدانی همراه با مطالعات کتابخانه ای بومی سروده های مورد نظر جمع آوری شده و با تکیه بر جامعه شناسی ادبیات از جمله رویکرد جامعه شناسی گلدمن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. شیوه ارائه مطالب با استفاده از روش توصیفی تحلیلی بر اساس مطالعه موردی منطقه کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است.
۳۰.

مضامین مشترک در شعر شاملو ، الوار و هیوز از منظر ادبیات متعهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر معاصر شاملو پل الوار هیوز ادبیات تطبیقی جامعه شناسی ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۴۲۷
تعامل میان ادبیات دربین ملت ها از طریق مفاهیم مشترک و تأثیرپذیری شاعران در آثار ادبی ازهم درحوزه ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار می گیرد. بخشی ازشعرمعاصر در جامعه امروز برخواسته از زندگی اجتماعی است و تأثیر پذیری ازفرامتن های شعری در محیط های اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی حاکم بر جامعه است. شاملو، پل الوار و هیوز شاعرانی هستند که از سه فرهنگ متمایز و در قرنی مشترک و البته در محیط جغرافیایی متفاوت به شاعری می پردازند؛ زمینه های اصلی شعر این سه متأثر از زندگی اجتماعی است و هرسه در دوره ای از زندگی شعری شان به جریان های چپ گرایش داشته اند و همین گرایش ها مضامین مشترکی را در شعر ایشان پدید آورده است. مضامینی همچون آزادی ، عدالت ، ظلم ستیزی ، استبداد ستیزی، توجه به وضعیت زندگی کارگران،بازنمود آموزه های مارکسیستی و یاد مبارزانی که در راه این اهداف تلاش می کردند از جمله این اشتراکات است. به طوری که شعرآنها نمایانگر وضعیت و بحران های جامعه خود و جهان است. این پژوهش به شیوه توصیفی ، تحلیلی دیوان شاعران مورد بحث را برای استخراج این مشابهت ها و نقد و تحلیل آن برمبنای جامعه شناسی ذوق ادبی و هنری ایشان بررسیده است.
۳۱.

نقالی های مکتوب به عنوان یک ژانر ادبی در نثر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نقالی های مکتوب سنت نقالی ژانر یا نوع ادبی ادبیات عامه نثر فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۴۹۶
«نقالی های مکتوب»، داستان های بلند عامیانه ای هستند که در طی سنّت نقالی و داستان گزاری از شکل شفاهی - با حفظ برخی ویژگی های زبان مردم- به شکل مکتوب درآمده اند. سنّت داستان گزاری، سنّتی دیرپا در ایران بزرگ است که همواره منابع لازم برای آفرینش آثار ادبی ارزشمند را فراهم نموده است. داستان-هایی که از قلمرو ادبیات شفاهی به قلمرو ادبیات مکتوب وارد شده اند، دارای ویژگی ها و خصلت های منحصر به فرد محتوایی و ساختاری، تاریخی و فرهنگی هستند و هویت جداگانه ای دارند. این هویت جداگانه ما را ترغیب می کند تا این داستان ها را ذیل یک نوع یا ژانر ادبی خاص قرار دهیم. دانش انواع ادبی، زمینه را برای پژوهشگران فراهم می کند تا در یک چارچوب منظم، آثار ادبی را مطالعه کنند. پیش تر برخی محققان، «نقالی های مکتوب» را زیر انواع ادبی «رمانس»، «حماسه منثور»، «رمان شهسواری- قهرمانی» و «افسانه» قرار داده اند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از سه متغیر درون متنی «محتوا، فرم و وجه» و چهار متغیر برون متنی «کارکرد، بافت، مخاطب، روابط بینامتنی»، «نقالی های مکتوب» به عنوان یک ژانر ادبی جداگانه با ویژگی های خاص معرفی شود.
۳۲.

طغیان پرسش در شعر معاصر- ابزاری برای القای اغراض ثانوی در ایران و عراق (مطالعه موردی نیما یوشیج و نازک الملائکه)

کلید واژه ها: اغراض ثانوی بلاغت پرسش نازک الملائکه نیما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۱۶۵
پرسش گری از ویژگیهای بارز شعر نو است. عنصر پرسش در تشکیل بیشتر مضمونهای شعر نو شریک است و برای فهمیدن فکر و اهداف شاعران باید پرسشهای گوناگون آنها مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. در این پژوهش، عنصر پرسش در شعر ایران (نیما) و عراق (نازک الملائکه) به عنوان دو نماینده از شاعران پیشرو شعر معاصر مقایسه و بررسی شده است. پرسش در شعر هر دو شاعر از کاربرد اصلی خود خارج شده و دستاویزی برای بیان احساسات و دیدگاه شاعران در مضمونهای مختلف اجتماعی و فلسفی می شود. این مقاله، ابعاد مختلف اندیشگانی و احساسی این شاعران را با استفاده از عنصر پرسش و چگونگی کاربست آن در فضای شعرشان بررسی می کند. همچنین پس از استخراج نمونه های شعری در مضمونهای مختلف، آنها را به شیوه توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی طبقه بندی و تحلیل کرده ایم. شعر شاعران منتخب تا حد شگفت انگیزی به خصوص در انتخاب پرسش به عنوان قالب، برای بیان تفکرات و احساسات خود شبیه هم است؛ مضمونهایی مانند (مرگ، عشق، تنبه به امور سیاسی، بیان اعتراض، نارضایتی و غیره) در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. پرسش در شعر «نیما و نازک» ابزاری برای ایجاد داستان در شعر و خلق ماجرا است. شاعران از طریق تکرار ادات سوال یا طرح پرسش تجاهل العارف یا از طریق استفاده از دو ادات استفهام در جمله (بیشتر در شعر نیما) بر ایده خویش تأکید می کنند. از این رو نتایج حاصل از این پژوهش در بهبود فن ترجمه و مطالعه متون مذکور از منظر علم معانی می تواند مفید واقع شود.
۳۵.

گونه شناسی نام های دوبیتی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوبیتی شروه شعر ادبیات عامه ژانرشناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۴۰۱
در میان انواع اشعار عامه، دوبیتی بیشترین رواج را دارد. در متون ادبی کهن و همچنین در نواحی مختلف ایران، در اشاره به دوبیتی نام های متفاوتی به کار می رود؛ مانند فهلوی، ترانه، حاجیانی، غریبی، فریاد، شروه و بسیاری موارد دیگر. در رویارویی با این اسامی متنوع این پرسش پیش می آید که آیا این نام های متفاوت مصداق های متفاوتی هم دارند؟ و آیا وجوه تمایز احتمالی که بین آن ها وجود دارد، به گونه ای هست که بتوان به هر یک از آن ها نام جداگانه ای داد و هر یک را نوع مستقلی به شمار آورد؟ یا اینکه بر اساس معیارهای ادبی و ژانرشناسی، نمی توان آن ها را نوع مستقلی به شمار آورد، بلکه همه آن ها زیرمجموعه دوبیتی محسوب می شوند؟ برای پاسخ به این پرسش، ویژگی های ساختاری و محتوایی حدود هزار و پانصد دوبیتی فارسی را از نقاط مختلف ایران که در ذیل نام های متفاوتی مانند چهاربیتی، سیتک، شروه، فراقی، فریاد، فلکی، کلّگی، هزارگی، حسینا، نجما، شرمه، شربه و... گردآوری شده بودند بررسی کردیم. درنهایت، مشخص شد که به لحاظ ژانرشناختی همه آن ها را باید ذیل ژانر دوبیتی طبقه بندی کرد و تمام این موارد نام هایی متفاوت برای نوعی واحد هستند.
۳۶.

طبقه بندی و تحلیل بنمایه مرگ عشّاق در منظومه های عاشقانه فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات غنایی منظومه های عاشقانه بنمایه مرگ عشاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۵۲۴
یکی از بنمایه های داستانی منظومه های عاشقانه "مرگ عشّاق" است. سراینده در این متون هنر خود را به کار می گیرد تا مرگ قهرمان را همانند تولّد او، حادثه ای به یادماندنی توصیف کند. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی به این سؤالات پاسخ می دهد که بنمایه مرگ عشّاق در منظومه های عاشقانه فارسی را چگونه می توان طبقه بندی کرد و هر زیرگونه آن چه نقشی در روایت داستان ایفا می کند. برای این منظور کتاب " یک صد منظومه عاشقانه فارسی" (ذوالفقاری،1394) مبنای کار قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که سه گونه مرگ طبیعی، خودکشی و قتل به همراه زیرگونه ها و عللی برای عشّاق اتّفاق افتاده است.
۳۷.

تحلیل گونه شناسی دوبیتی فارسی در ادب عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوبیتی شعر عامه فارسی قالب شعری نوع ادبی مطالعات ژانری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۵۸
از میان اشعار عامه فارسی، بیش از همه دوبیتی رواج دارد. در موقعیت ها و مراسم مختلف، در سوگ و سرور، هنگام کار و استراحت، بر زبان پیر و جوان دوبیتی جاری است. درواقع دوبیتی پرکاربرد ترین قالب شعری ادب عامه است و در عین حال دارای ویژگی هایی است که آن را از سایر قالب های شعری فارسی متمایز می کند. برای مثال زبان آن عمدتا عامیانه و مضمون آن بیشتر مسائل روزمره زندگی عموم مردم و به خصوص احساسات عاشقانه و هجران یار است و به طور کلی محل بروز احساسات و عواطف جاری آنهاست. علاوه بر آن، ویژگی های ساختاری منحصربه فردی دارد. از این رو آیا می توان گفت دوبیتی فارسی یک ژانر ادبی نیز هست؟ و آیا اساساً یک قالب شعری می تواند محور یک ژانر ادبی قرار گیرد؟ برای بررسی این موضوع، در این پژوهش با انتخاب هزار و پانصد دوبیتی از مناطق مختلف ایران، مؤلفه های ژانری متنی و برون متنی دوبیتی بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد دوبیتی های فارسی غالبا ویژگی های ژانری نسبتا واحد و همانندی دارند که راه را برای سخن گفتن از ژانر دوبیتی در کنار قالب دوبیتی تا حدودی هموار می کند.
۳۸.

دراسه مقارنه لترتیب مکوّنات الجمله فی اللغتین العربیه والفارسیه على ضوء علم التصنیف اللغوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم التصنیف اللغوی القواعد العالمیه اللغویه ترتیب مکوّنات الجمله اللغه العربیه اللغه الفارسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۵۶۱
یهتمّ علم التصنیف اللغوی بدارسه التشابهات الترکیبیه بین اللغات فی سیاقٍ متصل. لقد أثبتت الدراسات اللسانیه وجود اشتراکات بین لغات العالم، وهی ما عُرفت بالعالمیات اللغویه أو قواعد جرینبرغ العالمیه نسبهً لواضعها. إنّ موضوع ترتیب مکوّنات الجمله من أهم المواضیع التی تدرس فی التصنیف اللغوی. فهناک تنوّع بین اللغات على هذا الصعید، مما یشکل أرضیه مناسبه للدراسه التصنیفیه. إضافه إلى ذلک، ترتبط أغلب الخصائص اللغویه للغهٍ ما بکیفیه ترتیب المکوّنات الرئیسه للجمله، وهی الفعل، والفاعل، والمفعول. لقد درسنا فی هذا البحث، تسلسلات الفعل والفاعل، والمضاف والمضاف إلیه، والصفه والموصوف، والفعل والمفعول فی اللغتین العربیه والفارسیه اللتین تنتمیان إلى طبقتین مختلفتین، من حیث ترتیب المکوّنات الرئیسه؛ وذلک بغیه معرفه خصائص تسلسل المکوّنات فی اللغتین، والعوامل المؤثره علیه، والوقوف على وضع اللغتین بالنسبه إلى القواعد العالمیه اللغویه الخاصه بتسلسل المکوّنات. لإنجاز الدراسه، تمّ جمع ألف جمله من النصوص الرسمیه المختلفه لللغتین، کنموذج لغوی وقد أتی ببعضها کأمثلهٍ أثناء الدراسه. لقد تبیّن أن اللغه العربیه توافق ما ذهب إلیه علماء اللغه بالنسبه للغات VSO، کما أنها تتناسب مع القواعد العالمیه ذات الصله. بالمقابل، تخالف الفارسیه ببعض خصائصها آراء العلماء بالنسبه للغات SOV، کما هناک تباین فی انطباقها مع القواعد العالمیه، فهی توافق فی قاعدهٍ وتخالف فی أخرى. مما توصلت إلیه هذه المقاله أیضا حریه تسلسل المکوّنات فی اللغتین، مما یستخدم عادهً لإبراز أهمیه أحد المکوّنات من خلال تقدیمه على مکوناتٍ أخرى فی الجمله.
۳۹.

تحلیل و بررسی حضور عناصر شرقی در فرانکنشتاین مری شلی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مری شلی ادبیات تطبیقی ادبیات انگلیسی فرانکنشتاین هزارویکشب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۳۱۶
بر اساس اصول بینامتنیت، متون وامدار یکدیگرند و شاهکارهای ادبی جهان صرف نظر از نبوغ و نوآوری به کار گرفته شده توسط نویسنده، از این تأثیرپذیری مصون نخواهند بود. فرانکنشتاین یا پرومته در بند شاهکار مری شلی نویسنده انگلیسی در اوایل قرن نوزدهم میلادی است که از جمله رمان های علمی - تخیلی است و تحت تأثیر ژانر وحشت یا سبک گوتیک نوشته شده است. از مطالعه این اثر و و تأمل در احوال نویسنده آن رد پای تأثیرپذیری از ادبیات و اندیشه های شرقی هویداست. تکنیک داستان درونه ای است و حضور برخی بن مایه های شرقی به نظر می رسد در نتیجه آشنایی با آثاری همچون هزار و یک شب که ترجمه اش در آن زمان به شدت شهرت داشته و در دسترس بوده، رنگ و بوی شرقی به خود گرفته است. اظهار نظر برخی شخصیت های رمان همچون ویکتور، هنری کلروال و مخلوق غول آسا و اشاره مستقیم به فلسفه شرق و زبان فارسی و عربی، همچنین وجود دختری عرب به نام صفیه و شرح زندگی او در خلال رمان، جلوه های دیگری از این تأثیرپذیری را باز می-تاباند. در این پژوهش بر اساس مکتب آمریکایی و با رویکرد تطبیقی به مطالعه عناصر شرقی موجود در این رمان ارزشمند پرداخته ایم و به شیوه توصیفی-تحلیلی حاصل مطالعات کتابخانه ای و جستجو در منابع موجود به زبان فارسی و عربی را ارائه نمودیم. نتیجه و حاصل پژوهش های تطبیقی در ادبیات شرق و غرب و مطالعه شاهکارهایی که هرکدام منشأ و مولد آثار متنوع و مبتکرانه بسیاری بعد از خود می باشند و تحلیل منابع الهام بخش و مورد اتکای نویسنده آنها در شناخت بهتر این گونه آثار راهگشاست.
۴۰.

بررسی تطبیقی وجوه نوستالژی گرایی در منظومه های محلیِ معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ عامه اقوام ایرانی نوستالژی منظومه های محلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۳ تعداد دانلود : ۸۲۵
یکی از بارزترین مظاهر فرهنگ عامه اقوام ایرانی، اشعار محلی است که به زبان و گویش محلی سروده می شوند. منظومه بلند نوستالژیک، گونه نوپدیدی از شعر محلی است که نشانه های آن از نیمه دوم قرن اخیر، در اقوام مختلف ایرانی مشاهده می شود. این منظومه ها که عمدتاً روزگار ماقبل تجددِ عصر پهلوی را بازتاب می دهند، نمایشگر غم غربت و نوستالژی گرایی شاعران محلی و به تبع آن اقوام ایرانی اند. در مقاله حاضر، وجوه نوستالژی گرایی در 40 منظومه برجسته محلی بررسی شده است. واکاوی این منظومه ها نشان می دهد که بازگشت به کودکی و بازگشت به طبیعت، برجسته ترین وجوه نوستالژی گرایی در این اشعار است و شاعران محلی می کوشند از طریق اشاره به جغرافیای بومی، آداب و رسوم، بازی ها، ابزارها، اشخاص و اماکن نوستالژیک، خاطره جمعی مردم خویش را بیدار کنند و بر حفظ مؤلفه های هویت بومی تأکید ورزند. برخی دیگر از وجوه نوستالژی گرایی نظیر اسطوره گرایی و شکایت از روزگار، با فراوانی کم تر در این منظومه ها بازتاب یافته اند. بازنمایی عناصر فرهنگ عامه اقوام ایرانی در این پژوهش نشان می دهد که این مؤلفه ها، با وجود تنوع و تفاوت، دارای جنبه های مشترک بسیاری هستند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان