مهدی گل وردی

در عصر ارتباطات و تکنولوژی که هر پدیده ای در حال تغییر است، نیاز توجه کردن به ارزش های اخلاقی در تعاملات انسانی و سازمانی، بیش از گذشته احساس می شود. اخلاق حرفه ای از حوزه هایی است که با مبانی ارزشی و اعتقادی، ارتباطی وثیق دارد. انسان عامل بنیادی حرکت و تحول در سازمان است و توجه به این عامل استراتژیک در محیط کار و فعالیت، تعالی و رشد مجموعه را به دنبال خواهد داشت. از این رو، اخلاق حرفه ای با توجه به ارائه راهکارهای سالم سازی ارتباطات درون سازمانی، نقشی مهم در این مورد ایفا خواهد نمود. در این پژوهش ابتدا، گذری به تبارشناسی واژه های مرتبط شده است، سپس مهم ترین مؤلفه های اخلاق حرفه ای سازمان، مبتنی بر نظام ارزشی اسلام در دو قالب تفصیلی و نموداری استخراج و ارائه گردیده است. همچنین در پایان جهت فراهم سازی تحقیقات مشابه، مؤلفه های اخلاق حرفه ای، از دیدگاه قرآن، سیره نبوی، سیره علوی و آموزه های مهدوی مورد تبیین قرار گرفته اند.

در دنیای امروز که دنیای سازمان ها است، با به وجود آوردن معنویت در محیط های کاری، کارکنان به تلاش و کوشش تمایل زیادی دارند و بیش تر با اهداف سازمان و مأموریت آن عجین می شوند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطة معنویت در محیط کار با درگیرشدن در کار انجام گرفته است. نمونة پژوهش را 160 نفر از کارمندان سازمان جهاد کشاورزی استان قم تشکیل می دهند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است. برای سنجش متغیرهای تحقیق، پرسشنامة معنویت در محیط کار میلیمن و پرسشنامة درگیرشدن در کار سالانوا، به کار گرفته شد. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی پیرسون و اسپیرمن نشان دهندة رابطة مثبت و معنادار ابعاد معنویت در کار با درگیرشدن در کار در سازمان فوق بود و فرضیة اصلی پژوهش تأیید شد. از آنجا که رابطة معنویت در کار با درگیرشدن در کار به خوبی مشخص شده است، کاربرد معنویت در محیط کار و نحوة به کارگیری آن، برای افزایش درگیرشدن کارکنان در کار، ضروری است. همچنین، در این راستا پیشنهاد هایی برای مدیران و مسئولان سازمان بیان شد.

طی دهه گذشته با مطرح شدن مباحثی مانند شایسته سالاری و پرورش و توسعه مدیران کشور، جرقه های مطالعه در زمینه جانشین پروری زده شده است؛ اما با توجه به نیاز روزافزون سازمان ها، بویژه سازمان های فرهنگی به نظام جانشین پروری، تلاش های مطالعاتی اندکی در این زمینه، بویژه بررسی عوامل مؤثر در بروز رفتار جانشین پروری انجام شده است. این پژوهش، با هدف شناسایی عوامل مؤثر در بروز رفتار جانشین پروری صورت پذیرفته است. جامعه آماری پژوهش، شامل مدیران سازمان های فرهنگی استان قم و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری انتخاب شد. این پژوهش، بر اساس نوع هدف کاربردی و به لحاظ نوع روش، کیفی و شیوه توصیفی بود. به منظور جمع آوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه و برای تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه ، از فن تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، سبک رهبری، عوامل روان شناختی و عوامل اخلاقی و ارزشی، عوامل مؤثر در بروز رفتار جانشین پروری از سوی مدیران هستند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی تبعات بیگانگی مجریان از خط مشی های مالیاتی است. روش: جامعه پژوهش، شامل کارکنان مأمور تشخیص مالیات اداره کل امور مالیاتی استان قم بوده و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری انتخاب شد. این پژوهش، به لحاظ نوع هدف بنیادین و به لحاظ نوع روش، کیفی و شیوه توصیفی بود. به منظور جمع آوری داده های کیفی، از ابزار مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه، از فن تحلیل مضمون استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها، به شکل گیری 14 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی منجر شد. نتایج نشان داد که اجرا نشدن مطلوب خط مشی های مالیاتی (عدم تمایل و بی تفاوتی مجریان به اجرای خط مشی های مالیاتی)، ناکارآمدی سازمان امور مالیاتی در تحقق اهداف سازمانی (تحقق نیافتن اهداف سازمان، نارضایتی مؤدیان مالیاتی از سازمان و کاهش عملکرد مجریان) و شکل گیری برون دادهای ناکارآمد شغلی در سازمان امور مالیاتی (سکوت سازمانی مجریان، بروز رفتارهای انحرافی در سازمان، بی هویتی سازمانی مجریان، کاهش رفتار شهروندی سازمانی مجریان، وقوع رفتارهای واپس گرایانه در سازمان، کاهش رضایت شغلی مجریان، تحلیل رفتگی مجریان، کاهش سلامت روانی مجریان و آسیب دیدن زندگی خانوادگی و اجتماعی مجریان)، از تبعات پدیده بیگانگی مجریان از خط مشی های مالیاتی در ایران است که مدیران و خط مشی گذاران مالیاتی باید به آن توجه کنند. نتیجه گیری: بررسی های اندک انجام شده در زمینه بیگانگی از خط مشی عمومی، فقط تعداد محدودی از پیامدهای این پدیده را شناسایی و بررسی کرده اند و پیامدهای دیگری وجود دارند که دیده نشده اند. بر این اساس، این پژوهش توانست پیامدهای دیگری از این پدیده را نظیر بی تقاوتی مجریان به خط مشی ها، سکوت سازمانی، بروز رفتارهای انحرافی، تحلیل رفتگی، کاهش سلامت روانی مجریان و ... را شناسایی و در سه مضمون اصلی دسته بندی کند.

یکی از مراحل فرایند خط مشی گذاری عمومی مرحله اجرا است که در آن خط مشی عمومی تدوین شده در عرصه عمل پیاده می شود. پژوهش ها و مطالعات متعددی در حوزه اجرای خط مشی عمومی در ایران انجام شده است، ولی درک کلی و مشخصی از این وجود ندارد که این پژوهش ها بیشتر به چه حوزه های تخصصی پرداخته اند، روش شناسی آن ها چیست و خلأ پژوهش های داخلی در مطالعات اجرای خط مشی کدامند؟ هدف پژوهش حاضر این است که به این سؤالات پاسخ دهد. بدین منظور، 98 مقاله علمی-پژوهشی نمایه شده در سه پایگاه داده معتبر داخلی، با به به کارگیری روش شناسی مروری از نوع دامنه ای بررسی شد. یافته ها نشان داد بیشترین تعداد مقالات در 5 سال اخیر منتشر شده است. همچنین، بیشترین تعداد مقالات در حوزه خط مشی های اقتصادی انجام شده است (22 مقاله) و خط مشی هایی نظیر فضای مجازی سهم بسیار اندکی داشتند (2 مقاله). علاوه بر این، بخش قابل توجهی از مقالات با هدف طراحی الگوی اجرا (26 مقاله) و نیز موانع اجرای خط مشی ها (23 مقاله) انجام شده اند. بررسی سطح تحلیل مقالات نیز نشان داد که اکثر مطالعات در سطح ملی انجام شده است (71 درصد) و نگاه فراملی و رویکردهای مقایسه ای و تطبیق چندان مورد توجه قرار نگرفته است. اکثر پژوهش ها به روش کیفی (40 مقاله) انجام شده است و روش شناسی های مروری سهم اندکی داشتند (13 مقاله). یافته ها بیانگر آن است که خلأهای نظری (نظیر تلفیق علوم شناختی و رفتاری با اجرا)، روش شناختی (نظیر مرورهای نظام مند و روش شناسی انتقادی) و موضوعی (نظیر خط مشی فضای مجازی) در مقالات بررسی شده وجود دارد.

مدیریت دولتی به مطالعه دولت ها، نهادها و ساختارهای دولتی و هم چنین اقدامات افراد در بخش دولتی می پردازد. در رشته مدیریت دولتی کتاب های متعددی تألیف و ترجمه شده اند. در این میان تعداد محدودی از این کتاب ها مورد استقبال خوانندگان قرار گرفته اند. کتاب نهضت های مدیریتی در بخش دولتی، تألیف دکتر حسن دانائی فرد از جمله بروز ترین و جامع ترین کتاب هایی است که در چند سال گذشته به عنوان یکی از منابع اصلی در تدریس واحدهای درسی مرتبط با مدیریت دولتی و منبعی برای طرح سوالات کنکور کارشناسی ارشد و دکتری این رشته، استفاده شده است. در این مقاله تلاش شد با اتخاذ رویکرد توصیفی- تحلیلی همراه با ارائه شواهد و مستندات به معرفی و نقد این کتاب پرداخته شود. معرفی و نقد این اثر از چهار بُعد ظاهری، ساختاری، نگارشی و محتوایی انجام شد. بر این اساس، نقاط قوت کتاب مواردی نظیر استفاده از منابع معتبر، جامعیت و بروز بودن محتوا، رعایت دستورالعمل های ارجاع دهی، استفاده از مثال های عینی هستند. در عین حال، این کتاب نقاط قابل بهبودی دارد که شامل عدم رعایت علائم نگارشی، روان نبودن برخی از جملات، عدم کیفیت تصویر طرح جلد و عدم تناسب آن با موضوع کتاب و عدم انسجام ساختاری و محتوایی در ارائه برخی از مطالب، می شود. کلیدواژه ها:  

با توجه به اهمیت رویکرد شایستگی به عنوان ابزاری در دست سازمان ها و مدیران منابع انسانی به منظور تامین، حفظ و نگهداری و توسعه منابع انسانی و همسوسازی آن ها با استراتژی ها و اهداف سازمان طراحی مدل نیم رخ شایستگی برای شرکت های بزرگ امروزه به یک خواسته ضروری تبدیل شده-است. این تحقیق با هدف تدوین مدل نیم رخ شایستگی کارکنان در گروه صنعتی انتخاب سرویس و با تمرکز بر کارکنان مرکز تماس و تکنسین ها انجام شد. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش کیفی است. داده های کیفی این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته با مدیران، سرپرستان و کارشناسان ارشد، تکنسین ها، از استان های مختلف و سرپرستان و مدیران مرکز تماس ( کال سنتر) گروه صنعتی انتخاب سرویس حامی گردآوری شد. پس از شناسایی کدهای شایستگی و تدوین مضامین فرعی و اصلی به منظور اطمینان از تناسب این کدها با مضامین پرسشنامه ای تهیه شد و مورد تایید خبرگان قرار گرفت. 35 کد، 8 مضمون فرعی و 2 مضمون اصلی از یافته های این پژوهش بود که نهایتا با مشورت خبرگان، مدل نیم رخ شایستگی نهایی طراحی شد. مضامین اصلی مدل نیم رخ شایستگی کارکنان مرکز تماس و تکنسین های گروه صنعتی انتخاب سرویس، شامل دو مضمون اصلی شایستگی فردی و شایستگی سازمانی و 8 شایستگی فرعی شامل: ویژگی های شخصیتی، مهارت ارتباطی، تفکر سیستمی و تصمیم گیری، اخلاق حرفه ای، کارتیمی و مشارکت، توان رهبری، بهبود و توسعه سازمانی و توان اجرایی و عملیاتی تعیین شد.

هدف از انجام این مطالعه فهمِ تجربه زیسته کارکنان از پیشایندهای پدیده سرایت هیجانی در زمان همه گیری کووید 19 در ایران است. در این پژوهش، از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسی برای فهم تجربیات کارکنان استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان سازمان های دولتی و عمومی شامل می شود. داده ها ازطریق 40 مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. با تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل کلایزی، سه درون مایه اصلی و دوازده درون مایه فرعی به عنوان پیشایندهای سرایت هیجانی در زمان همه گیری کووید 19 از دیدگاه کارکنان شناسایی شدند. درون مایه های اصلی عبارتند از: عوامل فردی (برون گرایی، بدتنظیمی هیجانی، عدم ذهن آگاهی، گشودگی به تجربه، توافق پذیری و همدلی)، عوامل میان فردی (صمیمیت بین افراد، تعاملات میان فردی، وابستگی متقابل وظایف( و عوامل سازمانی (جو احساسی در سازمان، مولفه های فرهنگ سازمانی و مولفه های ساختار سازمان). یافته های این پژوهش نشان داد که علاوه بر مفاهیم نرم با سبقه روان شناختی مثل برون گرایی و گشودگی به تجربه، مفاهیم سختی نظیر مولفه های ساختاری نیز در شکل گیری پدیده سرایت هیجانی در سازمان نقش دارند. فهم پیشایندهای سرایت هیجانی در سازمان، به مدیران کمک می کند تا راهبردهای مناسبی را برای مدیریت هیجانات در محیط کار اتخاذ کنند.

نتایج افزایش بهره وری نیروی انسانی سازمان از مهم ترین اهداف هر سازمانی است. سازمان های نظامی و انتظامی نیز از این امر مستثنی نیستند و برای تحقق اهداف سازمانی شان نظیر تحقق امنیت پایدار نیازمند افزایش بهره وری در کارکنان شان هستند. در این میان عوامل سازمانی وجود دارند که با در نظر گرفتن آنها به عنوان گره های حل مسئله می توان تا حد زیادی بهره وری نیروی انسانی را ارتقا داد. لذا این پژوهش، با هدف شناسایی عوامل سازمانی موثر بر بهره وری عوامل گشت یگان عملیاتی پلیس 110 استان قم صورت گرفته است. این پژوهش، بر اساس نوع هدف کاربردی، به لحاظ نوع روش کیفی و شیوه توصیفی و از نظر رویکرد استقرایی است. جامعه آماری پژوهش، شامل مدیران و فرماندهان انتظامی استان قم و نمونه ی تحقیق به روش نمونه گیری هدفمند از این افراد بود. به منظور جمع آوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه و به منظور تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ، از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که عوامل سازمانی نظیر سبک رهبری، ویژگی های شغلی، نظام جبران خدمات، آموزش، پاداش و تنبیه، پشتیبانی و حمایت سازمانی و ارتقای شغلی بر میزان بهره وری عوامل گشت یگان عملیاتی فوریت های پلیسی 110 استان قم تاثیر دارند.

پژوهش حاضر با هدف واکاوی موانع کنترل سازمانی اثربخش در اداره امور مالیاتی گیلان انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی، مبتنی بر روش شناسی کیفی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی بود. جامعه مورد مطالعه شامل تمام کارکنان اداره امور مالیاتی گیلان (رودسر، لاهیجان، چابکسر و کلاچای) بود. برای انتخاب مشارکت کنندگان از روش انتخاب هدفمند از نوع گلوله برفی استفاده شد و درنهایت 13 نفر از رؤسای امور مالیاتی، مدیران فناوری و حسابداری چهار شعبه ذکر شده به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل مصاحبه های عمیق با مشارکت کنندگان منتخب بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل مضمون استفاده شد. تحلیل داده ها منجر به شناسایی 38 مضمون فرعی شد که در 6 مضمون اصلی با عنوان موانع قانونی و راهبردی، موانع انگیزشی، موانع اخلاقی، موانع سازمانی، موانع زیرساختی و موانع اجرایی (فرایندی) دسته بندی شدند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان امور مالیاتی گیلان درباره موانع کنترل سازمانی اثربخش انجام شده است.طراحی/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نوع روش شناسی کیو می باشد. جامعه آماری پژوهش در هر دو بخش کیفی و کمی شامل کلیه کارکنان اداره امور مالیاتی استان گیلان می باشد که از بین آن ها تعداد 13 نفر به صورت هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شده اند. داده های بخش کیفی از طریق مصاحبه با خبرگان و در بخش کمی از طریق کارت های کیو و جدول کیو، گردآوری شده است. تحلیل داده های بخش کیفی با استفاده از تحلیل محتوا و بخش کمی با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی منجر به شناسایی 27 گزاره شده است.یافته های پژوهش: یافته های پژوهش نشان می دهد که 6 الگوی ذهنی شناسایی شده عبارت اند از: قوانین و خط مشی های کنترلی ضعیف سازمان، انتصاب کارکنان بی انگیزه، فساد در فرآیند کنترل، مشارکت ندادن کارکنان توانمند در طراحی و اجرای مکانیسم کنترل، ضعف در زیرساخت های انسانی، فنی و اطلاعاتی در نظام کنترل و کنترل سلیقه ای.محدودیت ها و پیامدها: از محدودیت های پژوهش حاضر دسترسی سخت به نمونه آماری به دلیل شیوع کرونا و عدم آشنایی آنان با روش کیو است.پیامدهای عملی: پیامدهای پژوهش حاضر به مدیران و رؤسای مالیاتی کمک می کند تا برای ارتقای سطح اعتماد، کارایی و تشویق افراد به مشارکت بیشتر و سخت کوشی در راستای نیل به اهداف سازمانی، خط مشی های مناسب تری را در پیش بگیرند.ابتکار یا ارزش مقاله: استفاده از روش کیو برای شناسایی الگوهای ذهنی کارکنان در راستای کمک به مشاوران و مجریان مالیاتی برای ارائه مشاوره و خدمات بهتر در زمینه اداره امور مالیاتی.نوع مقاله: مقاله پژوهشی

امروزه اهمیت مفهوم حریم خصوصی افراد در سازمان بالا رفته و اغلب کارکنان در صورت مواجهه با سؤالاتی که جنبه فضولی دارند آزرده خاطر خواهند شد. هدف از انجام این مطالعه، شناسایی پیامدهای فضولی در سازمان با تأکید بر نیمه تاریک کنجکاوی است. در پژوهش حاضر از روش کیفی و راهبرد تحلیل مضمون برای شناسایی پیامدهای فضولی در سازمان استفاده شد. مشارکت کنندگان در این پژوهش، پرستاران مراکز درمانی استان اصفهان بودند. داده ها از طریق 38 مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد. با تحلیل داده ها، چهار مقوله اصلی و 11 مقوله فرعی به عنوان پیامدهای فضولی در سازمان از دیدگاه پرستاران شناسایی شدند. مقوله های اصلی عبارت اند از: پیامدهای منفی فردی (اختلالات روانی و نشانه های آن، بروز هیجانات منفی، کاهش عملکرد فردی و اتلاف وقت و گسست روان شناختی از کار)، پیامدهای منفی بین فردی (کاهش تعاملات میان فردی و روابط میان فردی ناسالم)، پیامدهای منفی سازمانی (بروز رفتار انحرافی در سازمان و محیط کاری ناسالم) و پیامدهای مثبت فردی (مدیریت بهتر شیفت کاری و افراد، خیرخواهی و کمک به همکاران و افزایش اطلاعات فردی و یادگیری). یافته های این پژوهش نشان داد که علاوه بر پیامدهای منفی گسترده ای که فضولی در سطح سازمان به دنبال دارد، پیامدهای مثبتی نیز در سطح فردی خواهد داشت. در نهایت، پژوهش حاضر به مدیران توصیه می کند که صیانت از حریم خصوصی را در اولویت قرار دهند و فرهنگ احترام به مرزهای شخصی کارکنان را برای کاهش پیامدهای منفی فضولی در سازمان تقویت کنند.