مطالعات راهبردی ارتباطات (رهپویه ارتباطات و فرهنگ سابق)
مطالعات راهبردی ارتباطات دوره 3 زمستان 1402 شماره 4 (پیاپی 10) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
این مقاله، با هدف معرفی و شناساندن الزامات طراحی شبکه اجتماعی مختص کودکان مبتنی بر شبکه گسترده مخاطبان کانال تلویزیونی نهال، برای نگهداشت و افزایش مخاطبان این شبکه و عمق بخشی به تعامل و نیز ایجاد تنوع ابعاد ارتباطی در فضای پر از رقابت و همگرای رسانه ای حال حاضر و فضای پرآسیب فضای مجازی و رسانه های اجتماعی برای کودکان نگاشته شده است.روش تحقیق به کار رفته، روش دلفی در سه راند، بوده که طی آن، الزامات طراحی یک شبکه اجتماعی مختص کودکان که مکمل شبکه تلویزیونی نهال نیز باشد، ارائه شده است؛ در راند اول، طی مصاحبه با 20 نفر از خبرگان، 87 گویه پایه برای طراحی نظام مدیریت پیام و مدیریت ارتباطات شبکه اجتماعی اختصاصی کودک به دست آمد که این گویه ها، در انتهای اجرای روش دلفی، گویه ها، به سه رویکرد الف) صیانت از کودک، ب) جذاب سازی شبکه برای کودک و ج) مفید بودن شبکه برای کودک تقسیم شدند؛ ذیل هر رویکرد، مراحل 5 گانه مدیریت پیام یعنی 1) تعیین و طراحی پیام، 2) تولید پیام، 3) توزیع پیام، 4) مصرف پیام و 5) بازخوردگیری از مصرف پیام دسته بندی گردید که هرکدام از این بخش ها به صورت جداگانه و تفصیلی برای I)کاربر و II) ساختار شبکه تعیین شد؛ به این صورت، با تقاطع دادن این موارد، طراحی مدیریت ارتباطات شبکه اجتماعی مختص کودک که هم حافظ امنیت وی باشد، برای کودک جذاب و همچنین مفید باشد، در قالب پاسخ به 30 بُعد، به دست آمد.
هوش مصنوعی و استعاره فرانکنشتاین: رویارویی فلسفه نوین علوم اجتماعی با صورت بندی جدید مسئله ارزش گذاری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هوش مصنوعی از مهم ترین فناوری های نوین است که نه تنها توجه رشته های مختلف علمی، بلکه توجه رویکردهای فلسفی، اخلاقی و دینی را جلب کرده است. در این میان، نوع رویارویی فلسفه علوم اجتماعی با هوش مصنوعی فراتر از مباحث متداول درباره جامعه، انسان و تکنیک است. این مواجهه رویکرد هستی شناختی و انسان شناختی پیچیده ای را از فیزیک تا متافیزیک دربر می گیرد. این مقاله از شخصیت «فرانکنشتاین» به منزله استعاره ای برای تفسیر پذیر کردن برخی از مواجهات جدید فلسفه علوم اجتماعی با هوش مصنوعی استفاده کرده و کانون مسئله خود را «ارزش گذاری» قرار داده است. یکی از مبادی بحث «روشنگری» است. به منظور توسعه بحث، مقاله از رویکرد نظری چند-لایه ای و روش تحلیل نشانه شناختی و اسطوره شناختی رولان بارت(با تأکید بر تحلیل ضمنی، فرا-زبانی و ایدئولوژیک) استفاده کرده است تا ابتدا، فیلم «من، فرانکنشتاین» را تحلیل کند و سپس، دلالت های نظری و معرفتی را درباره هوش مصنوعی بسط دهد. یافته ها در سه محور زیر صورت بندی شده اند: 1- تحلیل نشانه شناختی فیلم «من، فرانکنشتاین»(حیات گرایی جدید و نوماتریالیسم در دوره هوش مصنوعی) 2- هوش مصنوعی و الگوریتم های اجتماعی سازی شده با سوگیری های ارزشی(تکامل گرایی دیجیتالی) 3- آرمان شهرگرایی سایبری، اسطوره سازی جدید و امر مقدس(شکل گیری اجتماعی-ایدئولوژیک هوش مصنوعی). بخشی از نتایج نشان دهنده پیوند ایدئولوژیک هوش مصنوعی با شرکت های توسعه دهنده پلتفرم ها و الگوریتم های این فناوری است. در پایان، اشاراتی به نسبت هوش مصنوعی با موارد زیر شده است: حیث التفاتی اشتقاقی، روح و ارزش، میانجی گری معنا، شبیه سازی تفکر و ارزش، مهندسی اجتماعی.
طرح واره های ذهنیت فعالین ایرانی درباره مسئله راهبردی فلسطین(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فلسطین یکی از مهم ترین مسائل منطقه خاورمیانه و جهان است که کشورهای بسیاری را به خود درگیر کرده است. جمهوری اسلامی ایران نیز گریزی از مساله فلسطین ندارد و در طول بیش از 9 دهه در معرض این مساله قرار داشته و شناختی از فلسطین در حافظه جامعه نقش بسته است. در این پژوهش در پی آن هستیم تا با کند و کاو در نوع نگاه و منظر فعالین ایرانی حوزه ی فلسطین با استفاده از نظریه طرحواره به فهمی از نگاه جامعه ی ایرانی به مساله ی فلسطین برسیم. روش بنیادین این مطالعه روش تحلیل مضمون است که داده های آن توسط مصاحبه با فعالین مردمی حوزه ی فلسطین گردآوری شده است. برخی از نتایج مهم به دست آمده عبارتند از: ماهیت انسانی-اسلامی فلسطین، ضرورت مبارزه مسلحانه و فشار حقوقی و دیپلماتیک بر علیه اسرائیل، این همانی جمهوری اسلامی و فلسطین، حمایت نظامی، تسلیحاتی، مدنی و سیاسی ایران از فلسطین و نماد مقاومت و شجاعت فلسطینیان در ذهنیت ایرانیان است.
بررسی روند سیاستگذاری و اقدامات راهبردی تشکیل دولت الکترونیک در کره جنوبی (سال های 1998-2022)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
زمینه و هدف: دولت الکترونیک یکی از پدیده های مهم حاصل از به کارگیری فن آوری اطلاعات و ارتباطات است که تح ولات عمیقی را در شیوه زندگی بشر امروزی ایجاد کرده است. با نگاهی به کشورهای موفق در می یابیم دولت الکترونیکی تا چه حد توانسته است هزینه های عمومی را کاهش و کارایی و اثربخشی کنترل و مدیریت سیستم های عمومی را به حداکثر برساند. برای ایجاد تحول بنیادین در ساز و کار انجام امور در دولت و تغییر رابطه دولت با شهروندان و سایر اجزای جامعه مدنی توسعه دولت الکترونیک یک ضرورت است. بنابراین انجام پژوهش برای پیاده سازی مطلوب در این حوزه مهم است. هدف این پژوهش تحلیل و بررسی فرایند سیاستگذاری کره جنوبی در این زمینه است تا به اقداماتی که ان را در زمره موفق ترین کشورهای جهان در زمینه دولت الکترونیک قرار داده، اشاره شود.روش پژوهش:روش توصیفی- تحلیلی بر پایه مطالعه اسنادی است که اقدامات پنج رئیس جمهور کره جنوبی در زمینه دولت الکترونیکی بررسی شده است.نتیجه: تشکیل کمیته های موقت در دوره های خاص ریاست جمهوری، تصویب قوانین برای تشکیل یک ساختار حاکمیتی محرک همراه با بودجه کافی برای اجرای دولت الکترونیکی، تهیه یک طرح جامع هر پنج سال توسط دولت برای حصول اطمینان ازخدمات دولت الکترونیکی ارائه شده که شامل آخرین فن آوری های موجود و با در نظر گرفتن نیازهای در حال تکامل شهروندان، سرمایه گذاری دولت برای توسعه دولت الکترونیکی از طریق آموزش فناوری اطلاعات برای شهروندان و کارمندان دولت از سیاست های دولت الکترونیکی کره است. تنظیم مقررات، پرورش ایده ها از مردم، تهیه یک طرح جامع براساس ایده های مردم ، سازمان ها و بخش خصوصی، مشارکت کلیه دستگاههای اجرائی، اجرای برنامه برای جامعه، سرمایه گذاری در بخشهای مختلف بعنوان مراحل استقرار دولت الکترونیک یپیشنهاد شده است.
استفاده از فضای مجازی و هویت دینی دانش آموزان دبیرستانی (مورد مطالعه: شهر جهرم)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت دینی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر جهرم پرداخته است. روش بهکار رفته در این پژوهش، پیمایش است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهر جهرم می باشند که تعداد تقریبی آن ها در سال 1400 حدود 7000 نفر می باشد، که 375 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه است که برای تعیین اعتبار آن از روش اعتبار صوری و برای تعیین پایایی، از شیوه هماهنگ درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج توصیفی پژوهش، بیانگر آن هستند که میانگین نمره هویت دینی دانش آموزان در شهرجهرم در سطح متوسط به بالا است. یافته های تحلیلی پژوهش نشان می دهد فضای مجازی (کل) و هویت دینی (کل)رابطه معنادار دارند. فضای مجازی(کل) بر هویت احساسی و عملی دانش آموزان تأثیر دارد، اما رابطه فضای مجازی (کل) با هویت اعتقادی دانش آموزان معنادار نیست. در بین متغیرهای جمعیتی رابطه جنس، پایه تحصیلی، رشته تحصیلی، نوع مدارس، تحصیلات پدر، طبقه اجتماعی با هویت دینی دانش آموزان معنادار است. تبیین متغیر وابسته بر حسب مجموع متغیرهای مستقل، بیانگر آن است. متغیرهای هدف از فعالیت و مشارکت در فضای مجازی، فضای مجازی (کل)، نگرش نسبت به محتوای مطالب در فضای مجازی، طبقه اجتماعی، جنس، شغل مادر، رشته تحصیلی، شغل پدر، تحصیلات پدر به ترتیب قوی ترین پیش بینی کننده هویت دینی دانش آموزان هستند و قادرند 151/0 از تغییرات واریانس هویت دینی را تبیین کنند.
مطالعه تأثیر آسیب های فضای مجازی بر نوجوانان (مطالعه کیفی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف واکاوی و مطالعه کیفی آسیب های فضای مجازی برای نوجوانان (دختران دانش آموز مقاطع متوسطه اول و دوم) انجام شده است. این مطالعه از رویکرد کیفی استفاده می کند و مصاحبه شوندگان افرادی هستند که به صورت روزانه با دختران جوان تعامل دارند. در این نوشتار به منظور گردآوری داده میدانی با 58 نفر از مربیان و کادر اتحادیه انجمن های اسلامی دانش آموزی (به مثابه گروهی که با نوجوانان در ارتباط اند) مصاحبه گروهی نیمه ساختار یافته شده است. همچنین اینکه روش نمونه گیری در این پژوهش غیر احتمالی از نوع هدفمند بوده است و فرآیند گردآوری مصاحبه هم به محض رسیدن به اشباع نظری متوقف شده است. روش تحلیل مقاله پیش رو، تحلیل موضوعی است. از میان مصاحبه های انجام شده، سه موضوع اصلی با عناوین «اثرات منفی فضای مجازی بر نوجوانان» ، «ناتوانی در استفاده از توانمندی های فضای مجازی» و «اهمیت ارتقای سواد رسانه ای» یافت شده است.
نقش سواد رسانه ای در کاهش اخبار جعلی وراهبردهای های مقابله با تهدیدات نرم رسانه های خارجی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این تحقیق با هدف بررسی جایگاه ونقش سواد رسانه ای در کاهش اخبار جعلی ودستیابی به راهبردهای مقابله با تهدیدات نرم رسانه های خارجی در ایران انجام شده است، جامعه آماری شامل تمامی دانشجوهای مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، سوره، آزاد اسلامی واحدهای ، علوم و تحقیقات، تهران مرکزی ، تهران شرق، تهران غرب،تهران شمال و دماوند،( ورودی های 1400 و 1401) به تعداد 300 نفر بوده است، روش تحقیق ازنوع کمی و به شیوه پیمایشی وبا ابزار پرسشنامه اجرا شده است، روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از طریق نرم افز spss انجام شده است،یافته های تحقیق نشان داد، بیش از70درصدپاسخگویان، استفاده از ابزارهای زیباشناختی چون تصایر، کاریکاتور، شعارها و آگهی ها وبه کارگیری روش های غیر اخلاقی و فریب ونیرنگ را در جنگ نرم رسانه ای بر علیه جامعه هدف با سطح تاثیرزیادی ارزیابی کرده اند، قریب 60درصد نیز، آگاه سازی ، توانمندسازی وکسب مهارت سواد رسانه ای کاربران را در شناسایی اخبار جعلی و مقابله با تهدیدات نرم رسانه ای موثردانسته اند،بیش از 80 درصدجامعه آماری بر تاثیر پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی مورد نیاز جامعه (به خصوص در حوادث و رویدادهای مهم )برای مقابله با تهدیدات نرم رسانه ای تاکید کرده اند،آزمون فرضیات تحقیق نیز نشان داد، در راهبردهای مقابله با تهدیدات نرم رسانه های خارجی، آشنایی مخاطبان وکاربران رسانه ها با مهارت ها و توانایی های ادراکی وحسی مرتبط با ابعاد سواد رسانه ای (معیارهای اخلاقی وزیبایی شناختی) می تواند تا حد بسیار زیادی دربی اثر کردن و خنثی نمودن و کاهش تهدیدات نرم رسانه های خارجی برروی مخاطبان تاثیر گذارباشد.