امان الله ناصری کریموند

امان الله ناصری کریموند

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۹ مورد.
۱.

بررسی ویژگیهای منافقان در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال اول بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ 35 - 44

کلید واژه ها: ویژگی های منافقان نفاق دررویی منافقین در قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۰۱ تعداد دانلود : ۶۰۳
«باسمه تعالی» بررسی ویژگی های منافقان در قرآن کریم چکیده یکی از گروه هایی که قرآن کریم به صورت جدّی به آن توجه نموده و با نزول آیات متعددی در سور مختلف به بحث و بررسی جهت شناسایی و بیان مشخصات آن ها از جوانب گوناگون پرداخته و خطرات آن ها را بیان نموده، منافقین می باشند. با توجه به این که شناخت منافق برای مسلمانان مشکل بوده است، خداوند متعال با تخصیص سوره ای با عنوان «منافقین» و همچنین آیات مختلف در دیگر سور نقاب از چهره ی واقعی آنان برداشته است تا این که مسلمانان، این گروه را به خوبی شناخته و خود را در برابر خطرات احتمالی آن ها حفظ نمایند. با بررسی آیات مربوط به منافقین در قرآن کریم، این حقیقت به دست می آید که انواع ویژگی های منافقان را می توان در چهار بُعد: فردی-روانی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مورد بحث و کنکاش قرار داد که هر یک از این ابعاد نیز شامل مواردی می شود: مهم ترین ویژگی های فردی-روانی منافقان عبارتند از: بیماری روحی، ترس و اظطراب، لجاجت، هواپرستی و ... . از ویژگی های سیاسی منافقان می توان به: دوستی با بیگانگان، ولایت ستیزی، فتنه گری و... اشاره کرد. اهمّ ویژگی های منافقان در بُعد فرهنگی عبارتند از: دروغگویی و ریاکاری، ظاهر سازی ،وعده های دروغین و .... و در بُعد اجتماعی: شعار اصلاح و ایمان سردادن ، شماتت، کینه توزی و... از بارزترین ویژگی های منافقین می باشد.
۲.

قاعده «سیاق» و نقش آن در روش های کشف معانی و مفاهیم قرآن در «تفسیر المیزان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم اردیبهشت ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۷۳) ویژه علوم قرآنی

کلید واژه ها: سیاق تفسیر المیزان روش های کشف و بیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۳۶
علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان، توجه خاصی به قاعده «سیاق» برای کشف مراد خداوند متعال از الفاظ قرآن کریم نموده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤالات پاسخ داده است که توجه به سیاق، چه نقشی در تفسیر قرآن دارد. علّامه طباطبائی چگونه و با چه روش هایی از این قاعده در تفسیر قرآن بهره گیری نموده است؟ با توجه به بررسیهای صورت گرفته در تفسیر المیزان، میتوان گفت: علّامه در همه مراحل سیر تفسیری خود، از این قاعده بهره گیری کرده است؛ گاه معنای یک کلمه یا یک عبارت و یا مفهوم یک آیه را کشف و بیان نموده، گاه اجزای یک آیه را از لحاظ ساختاری و معنایی تحلیل کرده است تا معنای حاصل از آن آیه را مطابق با سیاق آن بیان کند، گاهی نیز معنا و مفهوم کاملی از یک آیه را بدون توجه به آیات قبل و بعد آن، بلکه بر حسب سیاق درونی همان آیه به دست میدهد و گاهی نیز معنای چندین آیه را با توجه به آیات قبل و بعد در یک کلام و با هم بیان میکند؛ چراکه چند آیه در سیاق واحد بیان شده است.
۳.

بررسی و نقد دیدگاه ابن جریرطبری در مورد آفرینش حضرت حوا علیها السلام

نویسنده:
منبع: حسنا تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلید واژه ها: آفرینش آدم و حوا خلقت بشر ابن جریر طبری جامع البیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۱ تعداد دانلود : ۹۳۱
در قرآن کریم آیات متعددی در مورد کیفیت خلقت اولیه بشر بیان شده است، بیشتر این آیات به تفصیل آفرینش حضرت آدم علیه السلام را بیان نموده و کمتر به چگونگی خلقت حضرت حوا علیه السلام به صورت صریح پرداخته شده، لذا ابهامات بیشتری در این زمینه وجود دارد که مفسرین قرآن طی تفسیر آیات مربوط به آفرینش آدم و خلقت اولیه انسان، به تشریح و رفع این ابهامات پرداخته اند، و در این میان ابن جریرطبری درتفسیر آیاتی که به نوعی به آفرینش حضرت حوا علیها السلام اشاره شده، با استناد به روایاتی، آفرینش حضرت حوا را ازبدن ( استخوان پهلوی چپ) حضرت آدم علیه السلام می داند. در این مقاله با استناد به آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام و همچنین نظر بسیاری از مفسرین شیعه و اهل سنت، نظر طبری در این زمینه نقد و رد شده و آفرینش حضرت حوا علیها السلام از گل (خاک) اثبات شده است.
۴.

چگونگی نقد آراء فخررازی در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلید واژه ها: المیزان سید محمدحسین طباطبایی مفاتیح الغیب تفسیر کبیر نقد آراء فخر رازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات موارد دیگر کتاب شناسی تفسیر
تعداد بازدید : ۲۳۱۰ تعداد دانلود : ۷۳۹
تفسیر المیزان، به منزله میزان و سنجش بسیاری از تفاسیر دیگر است. از جمله آن تفاسیر، تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی است که علامه طباطبایی به طور گسترده به بررسی و نقد آن پرداخته است. در این بررسی علامه طباطبایی سه نوع دیدگاه نسبت به آراء تفسیری فخر رازی دارد: در مواردی از جمله: مطابقت با سیاق آیات قرآن، مطابقت با روایات، مطابقت نظر فخر رازی با نظر علامه، استناد به برخی از بیانات تفسیر مفاتیح الغیب، رأی فخر رازی را تأیید کرده است، در موارد متعددی از جمله: عدم تعیین معنای صحیح واژگان قرآن، عدم توجه دقیق به قواعد ادبیات عرب، ناسازگاری با سیاق آیات، عدم توجه به ارتباط بین آیات و ... نظر وی را نقد و رد کرده است و در مواردی نیز تنها به ذکر نظر رازی پرداخته است، بدون این که به تأیید یا رد آن مبادرت ورزد.
۵.

علل و اسباب لعن درقرآن

نویسنده:
منبع: حسنا پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۴

کلید واژه ها: لعن و نفرین عاقبت ملعونین علل و اسباب لعن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۱۸
در این نوشتار به تشریح معنا و مفهوم لعن، علل واسباب لعن و عاقبت ملعونین درقرآن کریم پرداخته شده است. معنای لعن دورشدن ازرحمت خدا و دچارشدن به عذاب الهی است و این دورشدن ازرحمت و گرفتار شدن به عذاب الهی علل و اسبابی دارد که عبارتند از: کفر، دروغ، تهمت، شرک، سوءظن به خدا، اذیت خدا ورسول او، نقض عهد، نافرمانی از اوامر خدا، کفربعد از ایمان، کبر وغرور، ظلم، قتل عمد مومن، قطع صله ارحام، فساد در زمین، کتمان حق و خودداری ازنهی ازمنکر. از دیدگاه قرآن افرادی که این اعمال را انجام داده اند مورد لعن خدا و رسولان او قرار گرفته و به سرنوشت های بسیار بد و نافرجام دنیوی و اخروی گرفتار شده اند.
۶.

روش علامه طباطبایی در بررسی و نقد تفاسیر روایی با تکیه بر قاعدة سیاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۸

کلید واژه ها: علامه طباطبایی روایات تفسیری تفسیر المیزان قاعدة سیاق اجتهاد مفسرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۹ تعداد دانلود : ۲۷۰۵
علامه طباطبایی در به کارگیری روایات در تفسیر قرآن دقت و توجه ویژه ای مبذول داشته است، ایشان در خلال تفسیرش بحثی با عنوان «بحث های روایی» مطرح می کند و با بررسی فقه الحدیثی روایات، و عرضة روایات بر قرآن، به ویژه با در نظر گرفتن قاعدة سیاق، به طور مفصل به ارزیابی روایات و نقد و بررسی اجتهاد مفسّران در استفاده از روایات جهت تفسیر قرآن می پردازد، و بر این اساس، در موارد بسیاری مثل ناسازگاری روایت با سیاق آیه به دلیل شواهد درونی آیه، ناسازگاری روایت با سیاق آیه در بیان مکی و مدنی بودن، ناسازگاری روایت با سیاق آیه به دلیل بی ربط بودن روایت شأن نزول با آیه، ناسازگاری روایت با سیاق در بیان مفهوم آیه و... روایات را رد و اجتهاد مفسّران را نقد می کند؛ و در موارد معدودی، مثل سازگاری روایت با سیاق آیه در تعیین معنای کلمه ای خاص، سازگاری روایت با سیاق آیه در تعیین معنای عبارات و جملات، سازگاری روایت با سیاق آیه در تفسیر آیات و... روایات را تأیید می کند و اجتهاد مفسّران و گاه محدثان از روایات را جهت استفادة بجا و صحیح از آن ها مورد قبول قرار می دهد. در مقالة حاضر، شیوه های علامه طباطبایی در بررسی روایات، با تکیه بر قاعدة سیاق، بازبینی و تحلیل می شود.
۷.

عوامل تربیت در قرآن کریم از دیدگاه استاد قرائتی در تفسیر نور

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال پنجم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۲۰) 75 - 90

کلید واژه ها: عوامل تربیت تربیت قرآنی تفسیر نور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۲۸۸
تعلیم و تربیت از مهم ترین ارکان زندگی بشری است و شناخت عوامل این فرآیند از اهمیت خاصی برخوردار است. مهم ترین مسیر آگاهی از عوامل تربیت بشر، واکاوی آموزه های دینی و توحیدی است که از سوی آفریننده ی او ارسال شده است. در این میان قرآن کریم با محتوای اصیل ترین دستورات دینی دارای جایگاه ویژه است. هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل تربیت در قرآن کریم از دیدگاه استاد قرائتی در تفسیر نور است که با روش تحلیل محتوا انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل 11 جلد تفسیر نور بود که همه ی مجلدها به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای اعتبارسنجی از روش هولستی استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که عوامل اساسی تربیت عبارت اند از: یاری خداوند؛ راهنمایی انبیاء؛ پذیرش توبه؛ هجرت هدف دار؛ الگوهای صالح و تجلیل از آن ها؛ مثال های قرآنی؛ تهدید و ارعاب؛ طاغوت؛ صفات خداوند؛ قرآن و سایر کتب آسمانی؛ بیم و امید؛ وراثت، والدین و خانواده، تغذیه و محیط سالم؛ امکانات مادی؛ عبادت؛ معجزه؛ غرایز انسانی؛ عذاب الهی و فرجام ظالمان و کافران؛ ممنوعیت منکرات؛ پیروی از آیات و دستورات الهی؛ آگاهی عمیق؛ دادن و گرفتن نعمت ها و توجه به آن ها؛ احکام و اوامر و نواهی الهی؛ یادآوری سرگذشت پیشینیان؛ تنبیه و تشویق؛ جهاد؛ شفاعت؛ دوستی،هم نشینی و همراهی ب ا راست گویان؛ یادآوری قیامت؛ ایمان به علم و حضور خداوند به اعمال و افکار؛ شکر؛ بخشش و رحمت؛ انفاق؛ ذکر، تسبیح و دعا؛ پدیده های الهی؛ حسابرسی اعمال؛ آزمایش و بلا؛ تسلیم خدا شدن و عمل به دستورات الهی؛ وحی و نزول آیات محکم و متشابه.
۸.

تحلیل و بررسی انتقادی تفسیر المنار از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال یازدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 28 - 49

کلید واژه ها: محمدرشید رضا علامه طباطبایی المیزان فی تفسیر القرآن نقد مؤلفان المنار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۵۰
این پژوهش پس از مطالعه ی تفسیر المیزان و بررسی چگونگی برخورد علامه طباطبایی نسبت به نظرات مؤلفان المنار با روشی توصیفی-تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای علامه طباطبایی در نقد تفسیر المنار به نگارش در آمده است. اهمیت و اعتبار تفسیر المنار از طرفی و بررسی و نقد گسترده ی علامه نسبت به این تفسیر از طرف دیگر، سبب شد تا این سؤال پیش بیاید که مؤلف المیزان با چه مبانی و دلایلی به بررسی و نقد نظرات صاحبان این تفسیر پرداخته است؟ که نگارنده با تتبّع در سراسر تفسیر المیزان مؤلفه ها و معیارهای علامه طباطبایی در نقد نظرات مؤلفان المنار را استخراج، دسته بندی و بیان نموده و نمونه هایی از آیاتی که ذیل آن به نقد آراء مؤلفان المنار پرداخته شده را به عنوان شاهد مثال آورده است. نتیجه این که: مهم ترین دلایل و مبانی علامه طباطبایی در نقد نظرات مؤلفان المنار را می توان در مواردی از جمله: شناخت ناکافی مؤلفان المنار نسبت به اصول تفسیر، بی توجهی به سیاق آیات و تفسیر موضوعی، نظرات بی پایه و بدون استدلال، ناتوانی و ضعف در استناد و بهره گیری از روایات و ناسازگاری دیدگاه آن ها با روایات صحیح فریقین، دیدگاه تعصب آمیز و همراه با پیش فرض و مخالف با قرآن، ضعف در به کارگیری ادبیات عرب(عدم تشخیص صحیح حروف، ضمایر و...)، معناشناسی نادرست واژگان و مفاهیم آیات قرآنی، عدم تشخیص صحیح مخاطب آیات و مصادیق قرآنی، مخالفت با آموزه های مسلّم دینی و... بیان نمود.
۹.

مبانی علامه طباطبایی در نقد نظرات زمخشری در تفسیر الکشاف(با رویکردی بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنی آیات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰شماره ۴۴ 41 - 72

کلید واژه ها: تفسیر المیزان نقد نظرات زمخشری ادله ی قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۹۴۷
یکی از مباحث تفسیری علامه طباطبایی در تمام مجلدات المیزان، پرداختن به صحت و سقم آرای دیگر مفسران می باشد که با در نظر گرفتن معیارهایی به پذیرش و یا نقد نظرات آنان اقدام نموده است. از مهم ترینِ این تفاسیر؛ تفسیر «الکشاف» می باشد که مؤلف المیزان علاوه بر تأیید و بهره گیری از نظرات {نحوی و ادبی} زمخشری، در موارد متعددی با تکیه بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنیِ آیات به بررسی و تحلیل نظرات ایشان پرداخته و با دلایلی از جمله: در نظر نگرفتن ارتباط و قرائن موجود درآیات، بی توجهی به سیاق آیات، تحلیل ناصواب نحوی و ادبی آیات، مخالفت نظر وی با معارف قرآنی، نسبت ناروا به پیامیر اسلام (ص)، تعیین ناصواب مطلق و مقید، عام و خاص، ناسخ و منسوخ، برداشت ناصواب زمخشری از مباحث عقیدتی، ناسازگاری نظر وی با امور مورد تأیید قرآن و علم، عدم توجه به عدل الهی در تفسیر آیات، بدون استدلال بودن نظرات مؤلف الکشاف و... آرای وی را مورد نقد و رد قرار داده است.
۱۰.

کنکاشی در حقیقت بیت المعمور با رویکردی بر تحلیل روایات

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 39 - 49

کلید واژه ها: بیت المعمور ضراح معبد فرشتگان کعبه مساجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۲۲۰
بیت المعمور واژه ای است که تنها یک بار در قرآن کریم(طور/4) از آن یاد شده است. اما این که ماهیت آن چیست؟ در کجا قرار دارد؟ چگونه است؟ و... در قرآن تصریح نشده است. مفسران به شیوه های مختلفی به تفسیر، تشریح و تعیین مصداق برای این واژه پرداخته اند به طوری که اختلاف این تفسیرها تا جایی است که نظرات یکدیگر را نقض نموده اند. پس برای کشف حقیقت باید به روایات معصومین(ع) مراجعه نمود که البته روایات زیادی نیز در این زمینه وارد شده و اختلافات بسیار شدیدی با هم دارند. برخی از این روایات و اخبار گویای این است که بیت المعمور در آسمان است و البته این که در کدام آسمان است آن هم متفاوت ذکر شده، برخی مطلق آسمان گفته اند، برخی دیگر آسمان اول، نقل هایی آسمان چهارم، و در روایاتی آسمان ششم و بالأخره آسمان هفتم، بالای آسمان هفتم و زیر عرش و برخی نیز بیت المعمور را در زمین از جمله: کعبه ی مشرّفه، بیت المقدس و... معرفی کرده اند. ولی آن چیزی که از کنار هم گذاشتن اخبار و روایات مختلف به دست می آید؛ این است که می توان در مورد هر عبادتگاهی در زمین و آسمان ها که انسان ها و فرشتگان در آن عبادت می کنند؛ اصطلاح بیت المعمور را به کار برد. بنابراین می توان تمام مساجد و معابد موجود در زمین و همه ی عبادتگاه های فرشتگان در آسمان ها را بیت المعمور نامید.
۱۱.

گونه شناسی و ارزیابی نقدهای مفسران معاصر شیعی بر آراء علامه طباطبایی (مطالعه ی موردی سوره ی بقره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱شماره ۴۹ 29-62

کلید واژه ها: المیزان نقد نظرات علامه مفسران معاصر شیعی سوره ی بقره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۴۰
نظرات عالمه طباطبایی بازتاب وسیع و تأثیر چشمگیری بر آثار قرآنی معاصر شیعه داشته است. البته مفسران معاصر شیعی عالوه بر بهرهگیری گسترده از نظرات مؤلف المیزان، در موارد قابل توجهی نیز آرای ایشان را مورد بررسی و نقد قرار دادهاند. پژوهش پیشرو که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانهای انجام شده، با مطالعهی آثار تفسیری معاصر، بهکشف و استخراج ادلهی مفسران در نقد آرای مؤلف المیزان)پیرامون آیات سورهی بقره( و ارزیابی آنها میپردازد. برخی از مفسران در مواردی نظیر: چیستی حروف مقطعه، کشف معانی واژگان قرآنی، تعیین مصادیق واژگان و عبارات قرآنی، تبیین مفهوم و مفاد آیات به نقد نظرات عالمه پرداختهاند. مهمترین دالیل مورد استناد ناقدان عبارتنداز: مبهم خواندن، خالف واقع دانستن، ناسازگاری با منابع قرآنی و روایی، ضعیف و نامعتبر دانستن، ناصواب و قابل اثبات نبودن، مغایرت با مفهوم آیات، ناسازگاری با ادلّه و آیات قرآنی، عدم داللت آیه بر تفسیر و... پس از این مقاله مستخرج از رسالهی دکتری دانشجو میباشد. amannaseri@gmail.com :مسئول نویسنده  03 | فصلنامه علمی پژوهشنامه معارف قرآنی | سال سیزدهم |شماره 94 | تابستان 0930 بررسی و سنجش آرای ناقدان، حاصل پژوهش چنین بیان میشود که اغلب این نقدها نامعتبر بوده و با آسیبها و اشکاالت اساسی مواجه است. البته در موارد معدودی نیز نظرات ناقدان صحیح و معتبر بوده و ضعف دیدگاههای عالمه پذیرفته میشود.
۱۲.

چگونگی بهره گیری علامه طباطبائی از سیاق در کشف معانی مفردات قرآن در تفسیر المیزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و نهم بهمن ۱۳۹۹ شماره ۲۷۸ 67-74

کلید واژه ها: تفسیر المیزان معانی واژگان قرآنی قرائن درون متنی قرینه سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۲۷۹
تفسیر المیزان یکی از تفاسیری است که در موارد متعدد و گسترده ای به معناشناسی مفردات قرآن پرداخته است. علامه طباطبائی با در نظر گرفتن قرائن و شواهد درون متنی آیات، به ویژه با بهره گیری از قاعده سیاق، به طور دقیق به کشف معانی واژگان قرآنی مبادرت ورزیده است. نوشتار پیش رو که با روش کتابخانه ای و رویکردی توصیفی تحلیلی انجام شده، به دنبال کشف و ارائه کارکردهای سیاق در تعیین معانی واژگان قرآنی در تفسیر المیزان است. حاصل مطالعات انجام شده این است که مهم ترین کارکردهای سیاق در کشف و تعیین معنای واژگان قرآنی را می توان در مواردی از جمله: تبیین و تشریح معنای واژگان، تعیین دایره مفهومی مفردات، ترجیح معنای یک واژه از بین احتمالات مختلف، تعیین مصادیق واژگان، بیان معنای متفاوت و تحول معنایی یک واژه در کاربردهای مختلف برشمرد.
۱۳.

نقش قرینه «سیاق» در نقد روایات تفسیری «الدرالمنثور» از منظر علامه طباطبایی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۰ 5 - 23

کلید واژه ها: الدرالمنثورِ سیوطی تفسیر المیزان علامه طباطبایی قرینهی سیاق نقد روایات تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۴
علامه طباطبایی در سراسر تفسیر المیزان توجه خاصی به قرینهی سیاق نموده است. یکی از موارد پرکاربرد ایشان در استناد به این قرینه؛ نقد دیدگاه مفسران از جمله اجتهادات سیوطی در بهرهگیری از روایاتِ تفسیر الدرالمنثور میباشد که با در نظرگرفتن مؤلفههای مختلف که غالباً منشعب از قرائن و قواعد قرآنی به ویژه قرینهی سیاق میباشد، بهرهگیری سیوطی از روایات تفسیری را به دلایلی از جمله: از بین بردن ارتباط موجود بین آیات، از بین بردن وحدت سیاق آیات، تجزیهی موضوع آیه به زمانها وحوادث مختلف، مطابقت نداشتن روایت با زمان نزول آیه، تفاوت لحن آیه و روایت، تعیین نادرست مرجع ضمایر، تعیین ناصواب مصادیق، معانی و مفاهیم آیات، تعیین و تطبیق ناصواب شأن نزول آیات، عدم ارتباط روایت با تفسیر آیه، بیگانگی روایت با سیاق آیه، تعیین نادرست مکی و مدنی بودن آیات، تعیین ناصواب ناسخ و منسوخ مورد بررسی و تحلیل انتقادی قرار داده است که نویسنده با ابزار کتابخانهای و با روش توصیف و تحلیل مباحث این نوشتار را کشف، استخراج و به شیوهی کنونی بیان نموده است.
۱۴.

ویژگی ها و شرایط عمومی و اخلاقی مدیران جامعه اسلامی از منظر قرآن کریم

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال سوم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۲) 48 - 65

کلید واژه ها: مدیریت اسلامی مدیریت قرآنی ویژگی های اخلاقی مدیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۳۶۲
مبحث مدیریت از موضوعاتی است که قرآن کریم به صراحت و به تفصیل به آن نپرداخته است، بلکه در برخی از آیات به صورت پراکنده به سرگذشت مدیران و رهبران الهی پرداخته شده که برخی از مفسران-به ویژه تفاسیر اجتماعی در عصر حاضر- در خلال تفسیر این آیات به بحث مدیریت و ویژگی های مدیران جامعه اسلامی پرداخته اند. که با مطالعه پیرامون آیات مربوطه در متون دینی و تفاسیر مختلف می توان ویژگی های عمومی مدیران جامعه اسلامی را چنین برشمرد: تقوا، شرح صدر، عدالت، تدبیر، محبت به مومنان، مهر و محبت به همه انسان ها، اخلاق نیکو، مراقبت در همه امور، وجدان اخلاقی، صبر و شکیبایی، ایمان به خداوند، امانتداری، تواضع و فروتنی، بی اعتنایی به مادیات و پاداش های مردم، اعتقاد به آخرت، پرهیز از ریاست طلبی، درک ناراحتی های و مشکلات زیر دستان، مجازات متخلفان، مدارا با زیر دستان، وفای به عهد، علم وحکمت(علم وآگاهی)، خستگی ناپذیری، مصمم بودن، مشورت با دیگران در کارها، صداقت با مردم.
۱۵.

مؤلفه های تربیت اجتماعیِ معنویت محور از منظر نهج البلاغه

نویسنده:
منبع: قرآن و علوم اجتماعی سال اول زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 108 - 136

کلید واژه ها: مؤلفه های تربیت اجتماعی معنویت نهج البلاغه امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۶۷
تربیت از مباحث مهم و زیربنایی جوامع گوناگون است که یکی از ابعاد آن، تربیت اجتماعی است؛ و غایت آموزه های نهج البلاغه، تربیت انسان بر اساس مؤلفه های معنویت محور است. حاصل تربیت تحت این تعالیم، امنیت عمومی افراد جامعه و رضایت خداوند متعال را در پی دارد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه ای به بررسی مؤلفه های تربیت اجتماعی معنویت محور از منظر نهج البلاغه می پردازد. مهم ترین این مؤلفه ها رعایت حقوق متقابل و پرهیز از خودمحوری، وفای به عهد، عفو و گذشت، خوش رویی و نرم خویی، رعایت احترام بزرگ ترها و مهربانی با کوچک ترها، دفع بدی به نیکی، تغییر رفتار متناسب با اقتضائات مخاطب، تعدیل خوش گمانی و بدگمانی، شکرگزاری در مقابل دیگران، صداقت و حق گویی و پرهیز از دروغ، مشارکت در غم و شادی هم نوعان، اعتماد نداشتن به دیگران قبل از شناخت، توجه به آزادی و پرهیز از بردگی انسان ها، درخواست نکردن از نااهلان، دوری از عُجب و تکبر، پرهیز از مجادله و دشمنی، کنترل خشم و غضب، دوری از تملق و چاپلوسی، دوری از حسادت، پرهیز از لجاجت، دوری از سخن چینی، پرهیز از عیب جویی، و... است. نتایج تحقیق حاکی از این است که در سایه تحقق تربیتِ «معنویت محور»، ناهنجاری های اجتماعی به شدت کاهش می یابد، همیاری اجتماعی به حدّ اعلای خود می رسد و رفتارهای اجتماعی بر اساس حق و حق گرایی تنظیم می شود، به گونه ای که رضایت عمومی را در پی دارد و موجب تبلور ارزش های انسانی در جامعه و مقدمه سازی جهت ایجاد مدینه فاضله می شود.
۱۶.

نقش ارتباط معنایی آیات در تفسیر المیزان با رویکردی بر قرینه سیاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 151 - 176

کلید واژه ها: تفسیر المیزان ارتباط معنایی قرینه سیاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۱۵
یکی از مؤلفه های مهم علّامه طباطبائی در تفسیر المیزان درنظرگرفتن روابط معنایی موجود در بین آیات میباشد که ایشان این روابط را با عنایت به قرائن قرآنی به ویژه قرینه سیاق کشف مینماید. مقاله پیشرو که با ابزار کتابخانهای و به روش توصیفی-تحلیلی نگارش یافته، به بررسی یکی از مبانی مؤلف المیزان (ارتباط معنایی آیات) در فهم قرآن پرداخت هاست. حاصل این مطالعه چنین بیان میشود که از منظر علّامه مهمترین و رایجترین روابط معنایی آیات در گونه هایی از روابط محکم و معناداری از جمله: رابطه تعلیل موجود در آیات (تعلیل قسمتی از آیه برای قسمت دیگر آن آیه و تعلیل یک آیه توسط آیهای دیگر)، مقدمهچینی برای بیان مطلبی (یک جمله برای بیان جملهای دیگر از همان آیه و یک آیه برای بیان آیه دیگر)، جواب به سؤال موجود و مقدّر (در همان آیه و در آیات دیگر)، در نظر گرفتن رابطه مطلق و مقید و رابطه تخصیص و تعمیم (تعمیم خاص و تخصیص عام) نهفته است که کشف مراد خداوند متعال و ارائه تفسیر صحیح از آیات، مستلزم در نظر گرفتن این روابط میباشد.
۱۷.

ارزیابی نقدهای مفسران معاصر شیعی بر روش تفسیری قرآن به قرآن علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال شانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 1 - 30

کلید واژه ها: علامه طباطبایی المیزان فی تفسیر القرآن مفسران معاصر شیعه نقد روش تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹ تعداد دانلود : ۱۸۹
برخی از مفسران معاصر شیعه در خلال بهره گیری گسترده از تفسیر المیزان، در مواردی نیز آرای مؤلف آن را مورد نقد قرار داده اند. پژوهش پیش رو که با روش توصیفی-تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای انجام شده، به بررسی صحت و سقم ادله یِ ناقدانِ آرای تفسیری مؤلف المیزان در بهره گیری از روش تفسیری قرآن به قرآن پرداخته است. مهم ترین اشکالات ناقدان به نظرات علامه غالباً مبتنی بر قواعد ایشان در بهره گیری از دلالت های قرآنی در تفسیر آیات می باشد که عبارتنداز: بهره گیری ناصواب از روابط معنایی و قراین درون متنی آیات، ناهماهنگی و عدم دلالت آیات مورد استناد علامه، مخالفت نظر علامه با سیاق، ناسازگاری آرای مؤلف المیزان با ظاهر آیات، بدون شاهد و قرینه بودن نظرات علامه و مغایرت نظرات ایشان با آیات دیگر. بر اساس یافته های تحقیق، علامه در بهره گیری از روش تفسیری قرآن به قرآن بسیار موفق بوده و غیر از موارد معدودی که ناقدان با ادلّه و استنادات قابل اعتمادی آرای ایشان را نقد و رد نموده اند، اغلب نظرات ناقدان به دلایلی ازجمله درک نادرست و نقل غیرصحیح نظر علامه و همچنین ضعف ادلّه ی آنان در نقد دیدگاه مؤلف المیزان و اختلاف با ایشان در روش و مستندات تفسیری، نامعتبر بوده و از صحت لازم برخوردار نمی باشد.
۱۸.

رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور در قالب بحث های روایی تفسیر المیزان

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال اول زمستان ۱۳۹۴شماره ۱ 35 - 44

کلید واژه ها: الدرالمنثور المیزان فقه الحدیث بررسی و نقد روایات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۴۲۹
بسم الله الرحمن الرحیم رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور در قالب بحث های روایی تفسیر المیزان جواد جمشیدی حسن آبادی امان اله ناصری کریموند چکیده بهره گیری و استفاده از روایات معصومین(ع) به عنوان ثقل اصغر یکی از مهم ترین و اساسی ترین منابع تفسیری برای هر مفسر می باشد، اما مفسرین در شیوه ی گزینش روایات ملاک و معیارهای متفاوتی دارند. علامه طباطبایی در تفسیرش با توجه به ملاک و معیارهای اصیل فقه الحدیثی به صورت تخصصی به بررسی و نقد شیوه ی بهره گیری مفسرین از روایات تفسیری پرداخته است و در این میان یکی از این تفاسیر؛ تفسیر الدرالمنثور سیوطی می باشد که مولف المیزان با توجه به معیارها و مولفه های فقه الحدیثی از جوانب مختلفی از جمله: تأیید روایات الدرالمنثور به دلایلی، استناد به روایات الدرالمنثور در مواردی، رد و نقد روایات الدرالمنثور با معیارهای فقه الحدیثی متعددی و گاهی نیز ذکر روایات الدرالمنثور بدون قضاوت و اظهار نظر به بررسی و تحلیل روایات این تفسیر پرداخته است. در این نوشتار انواع رویکرد فقه الحدیثی علامه طباطبایی نسبت به روایات الدرالمنثور مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
۱۹.

نقد آراء تفسیری طباطبایی در تفسیر نمونه

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه نقد آراء تفسیری سال سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶) 177 - 198

کلید واژه ها: تفسیر المیزان نقد آراء علامه طباطبائی مکارم شیرازی تفسیر نمونه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۴۸
مکارم شیرازی در آثارش به طور گسترده ای از آراء تفسیری طباطبایی بهره برده و در موارد قابل توجهی نیز آراء وی را با دیدگاه نقّادانه ای، بررسی نموده است. در این مطالعه که با ابزار کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی انجام شده است، نخست گونه های نقد مکارم شیرازی نسبت به المیزان استخراج شده، سپس به داوری و تشخیص صحت و سقم آن ها پرداخته شده اشت. سؤال مطالعه حاضر این است که مکارم شیرازی در چه موارد و با چه دلائلی به نقد آراء طباطبایی پرداخته و اعتبار نقدهای وی چه اندازه است. در این مطالعه پس از بیان نقدهای مکارم بر آراء طباطبایی کوشش می شود با بهره گیری از دلائل عقلی، نقلی، آراء مفسران مشهور و ادله دیگر میزان اعتبار این نقدها سنجیده شود. بنا ست از این فرضیه دفاع شود که جز در موارد معدودی که اشکالات ناقد نسبت به آراء طباطبایی معتبر اند، اغلب نقدها از اعتبار لازم برخوردار نیستند و خود به ضعف های متعددی دچار اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان