حسین حاتمی نژاد

حسین حاتمی نژاد

مدرک تحصیلی: دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۲۵۵ مورد.
۱۸۱.

تحلیل تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران بر اساس نظریه پیچیدگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 23 - 42

کلیدواژه‌ها: نظریه پیچیدگی تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۰۸
شهر همیشه پویا و در حال دگرگونی است.این پویایی در بخش مرکزی شهر به علت تنوع عناصر، بازیگران و فرایندهای گوناگون فضاساز  شدت و حدت بیشتری دارد، به گونه ای که برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری را با پیشامدها، عدم قطعیت و پیچیدگی همراه ساخته است.از این رو هدف این پژوهش تحلیل فرایندها، عوامل، ساز و کارها و بازیگران مؤثر بر پیچیدگی های تحولات فضایی بخش مرکزی شهر تهران و معرفی نظریه پیچیدگی به عنوان نظریه مبنا در مطالعات و برنامه ریزی پویش فضایی بخش مرکزی شهرهاست. روش تحقیق  مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار است و گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و مصاحبه صورت گرفته است. نمونه آماری نیز شامل ۳۰ نفر از مدیران و کارشناسان نخبه شاغل در شهرداری های منطقه ۱۲ و نواحی ۱ و ۲ منطقه ۱۱ (محدوده پژوهش)است که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که چهار پارامتر اصلی یعنی بازیگران فضایی، فرایندها،مدیریت و برنامه ریزی و الگوهای کاربری ها بر تحولات پیچیده فضایی بخش مرکزی شهر تهران تأثیر می گذارند و سبب بروز ویژگی های پیچیدگی چون تنوع،پیشامدها، ماهیت فراکتال،عدم قطعیت،رشد غیر خطی و... در برنامه ریزی این محدوده ارزشمند شهری می شوند.در نتیجه انگاره بخش مرکزی شهرها به عنوان یک سیستم پیچیده متبلور می شود؛ همچنین،علی رغم پیچیدگی سیستمی در بخش مرکزی شهر تهران و سیر صعودی آن در بستر زمان، برنامه ریزی این سیستم پیچیده با گزینش طرح های جامع و تفصیلی با تقلیل گرایی همراه بوده است که زوال و پژمردگی بخش مرکزی شهر تهران را به همراه داشته است. بر این اساس، در مطالعه و برنامه ریزی تحولات بخش مرکزی شهرها، نیاز نظری جدیدی احساس می شود و آن نظریه پیچیدگی است.
۱۸۲.

بررسی میزان رضایت مندی شهروندان از سازمان زیباسازی و عوامل مؤثر بر آن برای بهبود منظر شهری. مطالعه موردی: منطقه 6 کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۲ 20 - 38

کلیدواژه‌ها: رضایت شهروندی آگاهی شهروندی تکالیف شهروندی سازمان زیباسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۱۱۱
رضایت مندی شهروندان از عملکرد و خدمات شهرداری ها، عامل اصلی بهبود مستمر در فرایند کارهایی است که برای افزایش کارایی و بهبود کیفیت مدیریت جامع و خدمات شهری صورت می گی رد و توسعه ی پایدار و همه جانبه ی شهر زمانی عملی خواهد بود که شهروندان از عملکرد شهرداری و سازمان های آن رضایت داشته باشند. زیباسازی شهری همواره از دو بعد کارکردی و بصری مطالع ه می شود که بعد کارکردی با جسم انسان و بعد بصری با روح انسان در ارتباط است. بنابراین زمانی که منظر شهری زمینه های رضایت شهروندان را فراهم آورد، در واقع توانسته سلامتی جسم و روح انسان را تضمین کند. اصطلاح زیبایی در چشمان بیننده است و میزان رضایت فرد از زیباسازی بستگی به نوع فرهنگ، ادراک فرد، آگاهی شهروندی و عوامل گوناگون دارد. بنابراین برای تأمین رفاه و رضایت شهروندان در طراحی شهری و زیباسازی باید همه عوامل را در نظر گرفت. در این پژوهش میزان رضایت مندی شهروندان از عملکرد سازمان زیباسازی در منطقه ی 6 کلان شهر تهران بررسی می شود و عواملی که بر چگونگی رضایت مندی مؤثرند، مورد تحلیل قرار می گیرد. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بوده، جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسش نامه انجام شده است و داده های حاصل از پرسش نامه با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که رضایت مندی شهروندان از سازمان زیباسازی در وضعیت متوسط قرار دارد. طبق نتایج، میان متغیرهای آگاهی شهروندی و تکالیف شهروندی با متغیر رضایت شهروندی رابطه ی معنادار و مثبتی وجود دارد. رابطه ی میان متغیرهای سواد و سن با متغیر رضایت مندی معنادار نیست ولی تفاوت معناداری میان متغیرهای جنس و شغل با متغیر رضایت مندی وجود دارد.
۱۸۳.

تحلیلی بر سلامت شهری از منظر سرمایه اجتماعی در کلان شهرهای مذهبی ایران. مورد پژوهش: کلان شهر قم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 51 - 66

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی سلامت اجتماعی سلامت شهری کلان شهرهای مذهبی کلانشهر قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۳ تعداد دانلود : ۱۵۵
حقیقت این است که زندگی شهری امروزی درکنار ویژگی های مثبت خود آکنده از عواملی است که ابعاد مختلف سلامت افراد را در معرض خطر قرار می دهد. با توجه به اهمیت این موضوع، این پژوهش  نیز که بر پژوهش موردی استوار است، با استفاده از روش توصیفی- تحلیل به مطالعه سلامت اجتماعی کلان شهر قم(محدوده پژوهش)، از منظر سرمایه اجتماعی می پردازد. بر این اساس، باتوجه به مدل کوکران و با استفاده از تیمی هشت نفره از دانشگاه قم، تعداد322 پرسشنامه در میان سرپرست های خانوار (واحد تحلیل)، هشت منطقه مورد مطالعه توزیع گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS و ArcGIS و مدل TOPSIS، به تشریح پرسش های مطرح شده پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که نوعی تقسیم بندی فضایی از بُعد مناطق بومیو مهاجرنشین از حیث برخورداری از شاخص های مورد مطالعه وحود دارد. به طوری که با تأثیرپذیری مستقیم از پایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود، دارای سرمایه اجتماعی و به تبع آن سلامت اجتماعی متفاوتی هستند. باتوجه به این مهم، مناطق 1، 3، 4 و 7 که دارای بیشترین جمعیت بومی نشین نیز هستند، در وضعیت مناسب تری از حیث برخورداری از شاخص های مورد مطالعه در قیاس با مناطق 2، 6، 5 و 8 که دارای جمعیتی اغلب مهاجر ایرانی و غیرایرانی است، قرار دارند. همچنین مشخص شد که اعتقادات دینی- مذهبی نیز که به عنوان یکی از شاخص های مؤثر در سلامت اجتماعی افراد مورد تأکید نگارندگان است، نمی تواند به تنهایی در پیشبرد اهداف سرمایه و سلامت اجتماعی مثمرثمر واقع شود. به طوری که مناطق برخوردار از پایگاه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در نسبتی مشابه با مناطق غیربرخوردار از پایگاههای مذکور، نتایج احساسات مذهبی و دینی متفاوتی را در ایجاد سرمایه و سلامت اجتماعی مناطق خود ایجاد نموده اند.
۱۸۴.

The analysis of the impact of the sense of place attachment to new residential neighborhoods on an increasing sense of security Case study: Elahieh neighborhood of Mashhad

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۲ زمستان ۱۳۹۸ شماره ۷ 8 - 21

کلیدواژه‌ها: احساس امنیت حس تعلق مکانی محله الهیه مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۳۹۱
Security is one of the most important needs of people after basic needs. Due to the unnecessary developments in cities and the lack of identifying elements as well as the decrease in the sense of attachment to new neighborhoods, it has created problems, such as reduced levels of security. Therefore, the most necessary action to achieve a sense of security at the residential level is to strengthen and enhance the sense of attachment to the neighborhood. The purpose of this present study has to analyze the feeling of security by emphasizing the influence of sense of place attachment in Elahieh neighborhood of Mashhad. The research method is descriptive-analytical and library-documentary sources and questionnaire distribution among residents of Elahieh neighborhood used for data collection. Sample size estimated to be 397 according to the neighborhood population using PASS software. The results of the study show that the feeling of security is low in the neighborhood of Elahieh and there is a weak sense of belonging among the residents. In this regard, measures affecting the sense of attachment to increase the sense of security in the neighborhood have been analyzed and ranked by Friedman test. Finally, measures of neighborhood boundary status, reminiscences and participation of residents, as well as neighborhood identity, are effective in reducing neighborhood security.
۱۸۵.

ارائه پیشران های کلیدی آینده حکمروایی شهری هوشمند (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی سال چهارم بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۲) 17 - 40

کلیدواژه‌ها: شهر هوشمند حکمروایی شهری هوشمند آینده پژوهی شهر رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۲۵۵
توسعه مستمر جمعیت شهری و نیازهای رو به افزایش آنها، شهرنشینی گسترده در کشورهای در حال توسعه، تغییرات جمعیت شناختی، چالش های محیط زیستی، معضلات اقتصادی، معضلات حمل و نقل شهری، پیشرفت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و بوروکراسی، فرمولاسیون شهر هوشمند و حکمروایی شهری هوشمند را ضروری ساخته است. در خصوص شهر رشت می توان بیان نمود که شهر رشت نتوانسته آینده های پیشروی توسعه را متصور شود و پیشرفتی در زمینه حکمروایی شهری هوشمند داشته باشد. لذا هدف این پژوهش واکاوی پیشران های کلیدی حکمروایی شهری هوشمند با رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی - تحلیلی و اکتشافی است. گردآوری داده ها به روش اسنادی و نیز به صورت پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. جامعه آماری کلیه متخصصان شهری شهر رشت در زمینه تحقیق می باشند. حجم نمونه با استفاده از قوانین راسکو، 45 نفر تعیین شد و شیوه نمون ه گیری به صورت گلوله برفی می باشد. 8 مؤلفه و 20 پیشران در خصوص حکمروایی شهری هوشمند تدوین شد و پرسشنامه ماتریس اثرات متقابل (وزن 0 تا 3) در اختیار متخصصان قرار گرفت و در نهایت با استفاده از نرم افزار میک مک پیشران های کلیدی استخراج شدند. نتایج حاصل از تحلیل حاکی از آن است که آموزش شهروندی و آگاهی رسانی، مشارکت شهروندان و تعهد مسئولان جزء 3 پیشران اول حکمروایی شهری هوشمند شهر رشت محسوب می شوند.
۱۸۶.

تحلیل نابرابری فضایی سکونتگاه های رسمی و غیر رسمی محلات منطقه 2 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۶) 322 - 295

کلیدواژه‌ها: اسکان غیررسمی نابرابری فضایی تولید فضا بورژوازی مستغلات منطقه 2

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
دستیابی به توسعه، مستلزم برقراری تعادل در درون شهر می باشد که در قالب عدالت فضایی در شهر بروز می کند. برقراری عدالت اجتماعی و به تبع آن عدالت فضایی راه حل بسیاری از نارسایی ها و ناهنجاری ها در شهر است. در این فرایند اسکان غیر رسمی و نابرابری فضایی کانون بی ثباتی و تعارض محسوب می شوند و به واسطه فرایندهای مشابه به یکدیگر مرتبط می گردند. هدف این مقاله، بررسی عوامل ساختاری موثر برشاخص های عدالت فضایی سکونتگاه های غیررسمی منطقه 2 تهران است که با استفاده از روش های تحلیل عاملی، آمار فضایی در محیط GIS، به مقایسه تطبیقی نابرابری فضایی محلات غیررسمی و تحلیل شاخص های اجتماعی، اقتصادی و رفاهی-کالبدی این محلات پرداخته است. نتایج نشان می دهد که محلات منطقه 2 شهر تهران، به لحاظ برخورداری از شاخص های مورد بررسی در وضعیت مناسبی قرار ندارند. محلات شهرک غرب و پونک در بهترین وضعیت برخورداری و محلات اسلام آباد و فرحزاد در بدترین وضعیت برخوردری از شاخص های مطرح شده، قرار دارند. در مجاورت محلات کم برخورداری مانند اسلام آباد و فرح زاد، در محلات برخوردار منافع عده ای محدود و مرفه شکل گرفته، انگاره ای که نشانگر مهندسی نسبتاً دقیق، علم، فن و معماری و ... می باشد(تولید فضای برآمده از رفاه). در مقابل، فضایی که تنها براساس رفع نیاز ساده توده فقیر شکل می گیرد و هر روز در یک سیر قهقرایی رو به زوال است(تولید فضای برآمده از فقر)، به نابرابری هرچه بیشتر محله اسلام آباد و فرحزاد و حتی کوهسار با محلات هم جوارشان دامن می زند. این مهم، نمایانگر این است که در محلات برخوردار همبودگی پول، سرمایه، قدرت، رانت و... بر فضا غالب شده و موجب شکل گیری فضای نابرابر در کل منطقه و پهنه های هم جوار در ساختار فضایی منطقه 2 می شود.
۱۸۷.

شناسایی مؤلفه های اثرگذار بر افزایش میزان تاب آوری اقتصادی و اجتماعی شهری در مواجهه با بحران زلزله مطالعه موردی: شهرستان بروجرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 189 - 210

کلیدواژه‌ها: تاب آوری اجتماعی و اقتصادی زلزله شهر بروجرد مدیریت بحران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۲۲۱
تاب آوری یکی از مؤثرترین روش ها برای دستیابی به پایداری در برابر زلزله است؛ بنابراین می توان از آن به عنوان راه حلی برای تقویت جوامع استفاده کرد. هدف این پژوهش مطالعه ابعاد مؤثر در افزایش تاب آوری شهرستان بروجرد در مواجهه با بحران زلزله است. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی است. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه بوده است؛ حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 330 نفر است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون T تک نمونه ای، مدل تحلیل رگرسیون و Tدو نمونه ای مستقل استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که در میان زیرشاخص های مربوط به ابعاد تاب آوری اجتماعی، زیرشاخص دسترسی به امکانات رفاهی دارای کمترین میانگین(3.02) و زیرشاخص سرمایه اجتماعی دارای بیش ترین میانگین(3.49) بوده است. هم چنین در میان زیرشاخص های مربوط به تاب آوری اقتصادی، زیرشاخص توانایی جبران خسارت با میانگین 2.83 کمترین و توانایی بازگشت به شرایط مناسب بیشترین میانگین(3.97) را به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل رگرسیون نیز با توجه به میزان بالای F(91.03) و سطح معناداری زیر 0.05 درصد معنادار است. همچنین نتایج T دو نمونه ای مستقل برای مقایسه نظرات کارشناسان و مردم در مورد ابعاد تاب آوری اجتماعی بیانگر آن است که تفاوتی میان نظرات این دو دسته مشاهده نمی شود؛ اما در مورد برخی زیر متغیرهای اقتصادی(میزان یا شدت خسارت، توانایی جبران خسارت) و مؤلفه کلی بعد تاب آوری اقتصادی نظر کارشناسان و مردم متفاوت است.
۱۸۸.

ارزیابی پایداری زیست محیطی گردشگری شهری (نمونه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱-۲ (پیاپی ۳۸) 185 - 194

کلیدواژه‌ها: پایداری محیط زیست گردشگری شهری شهر رشت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
امروزه پایداری به یکی از مهمترین مباحث در بخش گردشگری شهری تبدیل شده است زیرا رشد و توسعه گردشگری شهری به دلیل پذیرش حجم انبوهی از گردشگران دارای پیامدهای مثبت و منفی متعددی برفضای بوم شناختی منطقه است. از این رو با ارزیابی وضعیت پایداری گردشگری می توان به برنامه ریزی و اتخاذ تمهیدات لازم جهت گسترش پیامدهای مثبت و کاهش اثرات منفی پرداخت. شهر رشت به دلیل موقعیت طبیعی خود و دارا بودن جاذبه های فرهنگی و انسان ساخت به عنوان یکی از مقاصد گردشگری، سالانه پذیرای گردشگران بسیاری است. هدف این پژوهش سنجش پایداری زیست محیطی گردشگری شهری رشت با توجه به ظرفیت زیستی منطقه و پاسخ به این سوال که آیا ظرفیت زیستی منطقه متناسب با میزان مصرف منابع توسط گردشگران است یا خیر؟ می باشد. این پژوهش بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از روش جای پای اکولوژیک است. جامعه آماری پژوهش تعداد گردشگران شهر رشت در نظر گرفته شد از این رو 384 پرسشنامه بر اساس مدل کوکران از طریق دو روش نمونه گیری منظم و اتفاقی بین گردشگران جهت دستیابی به داده های اولیه توزیع گردید. با توجه به نتایج محاسبات جای پای اکولوژیک گردشگری شهر رشت معادل 907177 هکتار و ظرفیت زیستی منطقه معادل 662871 هکتار می باشد. بنابراین می توان نبود تناسب میان منابع موجود و میزان مصرف و به تبع آن ناپایداری زیست محیطی منطقه را که موجب ایجاد فشار بر فضای بوم شناختی می گردد، مشاهده نمود. در نتیجه برنامه ریزی جهت دستیابی به پایداری امری ضروری محسوب می گردد.
۱۸۹.

ارزیابی تاب آوری اجتماعی و اقتصادی در برابر زلزله (مطالعه موردی: بجنورد)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: Journal of Rescue and Relief (امداد و نجات) دوره نهم بهار ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ م) شماره ۱ (پیاپی ۳۳) ۲۶-۱۵
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۱۹
مقدمه: مدیریت بلایای طبیعی نیازمند شناخت ماهیت، ارزیابی های دقیق، برنامه ریزی و سپس ارائه راه کار مناسب می باشد. امروزه اکثر برنامه ریزی های صورت گرفته در زمینه مدیریت زلزله به بازه زمانی حین و بعد از وقوع بحران محدود شده است و کمتر به برنامه ریزی های پیش از وقوع زلزله توجه می شود. از میان برنامه های کاهش مخاطرات می توان تاب آوری را برنامه ای دقیق تر وموفق تر به دلیل توجه آن به ابعاد اجتماعی و اقتصادی از دیگر ابعاد قابل ارزیابی یک شهر دانست. طبق آیین نامه طراحی ساختمان، شهر بجنورد واقع در استان خراسان شمالی جزء شهرهایی با آسیب پذیری زیاد می باشد و همچنین پیشینه شهر نشان می دهد که درطول سالیان شاهد زمین لرزه های گسترده ای بوده است. هدف از انتخاب پژوهش ارزیابی میزان تاب آوری معیارهای اجتماعی و اقتصادی شهر بجنورد و نیز شناسایی ضعف های زیرمعیارهای مورد ارزیابی در پژوهش می باشد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه انجام، توصیفی- تحلیلی است؛ بدین صورت که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای همه تعاریف و معیارهای مورد ارزیابی مناسب شهر بجنورد استخراج گردید، سپس در روش میدانی میزان تاب آوری شهر با استفاده از روش سلسله مراتبی و SPSS سنجیده شد. در پایان برای سنجیدن معناداری میان تاب آوری شهر و پایداری، با استفاده از روش همبستگی پیرسون میزان معناداری در معیارهای اجتماعی و اقتصادی ارزیابی شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد شهر بجنورد با وجود 3 منطقه موجود، میانگین تاب آوری اجتماعی در مناطق1، 2 و مهر به ترتیب 03/89 درصد ، 04/87 درصد، 53/86 درصد و در کل شهر 67/87 درصد می باشد؛ همچنین میانگین تاب آوری اقتصادی در مناطق1، 2 و مهر به ترتیب مساوی است با 31/49 درصد ، 69/47 درصد ، 59/39 درصد و در کل شهر 50/45 درصد می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد شهر بجنورد با ضریب همبستگی در معیار اجتماعی 020/0- باSig 936/0 فاقد معناداری و در معیار اقتصادی با ضریب همبستگی 632/0 با Sig05/0 دارای معناداری می باشد.
۱۹۰.

ارائه الگوی حکمروایی شهری هوشمند با رویکرد آینده پژوهی؛ مورد مطالعه شهر رشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ ۵۰-۲۲
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۹۴
اهداف: شهرها در ارتقاء ارزش های انسانی نقشی کلیدی دارند. امروزه افزایش جمعیت، شهرنشینی گسترده در کشورهای در حال توسعه، تغییرات جمعیت شناختی، چالش های محیط زیستی، معضلات اقتصادی، معضلات حمل و نقل شهری، پیشرفت های فناوری اطلاعات و ارتباطات و بوروکراسی لزوم حکمروایی شهری هوشمند را ضروری ساخته است، لذا هدف اصلی این پژوهش ارائه الگوی حکمروایی شهری هوشمند با رویکرد آینده پژوهی می باشد. ابزار و روش ها: روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است. جامعه آماری متخصصین و خبرگان در زمینه تحقیق می باشند. حجم نمونه با استفاده از قوانین راسکو، حجم نمونه های بیشتر از 30 و کمتر از 500 برای اکثر پژوهش ها مناسب هستند. 45 نفر تعیین شد و شیوه نمونه گیری به صورت گلوله برفی می باشد. یافته ها: پیشران های حکمروایی شهری هوشمند از منابع لاتین و همچنین با روش دلفی استخراج شدند. 9 پیشران کلیدی برای آینده حکمروایی شهری هوشمند در نظر گرفته شد. در مرحله بعد سناریوهای برای هر پیشران تدوین شد. سپس برای هر سناریوی مطلوب راهبردهای در نظر گرفته شد. در نهایت الگوی حکمروایی شهری هوشمند در شهر رشت ارائه گردید. نتیجه گیری: آموزش مستقیم شهروندی، طراحی فرصت های مشارکت عمومی، تدوین سیاست های محلی، مدیریت یکپارچه شهری، ایجاد مدل مالی جهت تخصیص بودجه مناسب، توسعه زیرساخت ارتباط داده و شبکه دسترسی، تشویق سرمایه گذاران با ارائه مجوزهای سودآور، ایجاد پورتال های داده باز جهت آزادسازی داده و اطلاعات، وضع قوانین قوی برای حفظ حریم خصوصی افراد و سازمان ها، ارائه خدمات به صورت آنلاین و حذف بوروکراسی و برنامه ریزی دقیق دولت هوشمند در سطح ملی بیشترین امتیاز را در رسیدن به الگوی حکمروایی شهری هوشمند آینده نگر بدست آوردند.
۱۹۱.

واکاوی نقش اقتصاد سبز بر کاهش فقر شهری (مورد پژوهی: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 257 - 274

کلیدواژه‌ها: اقتصاد سبز توسعه پایدار فقر شهری شهر مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹ تعداد دانلود : ۱۵۷
مقدمه : اقتصاد سبز یکی از مهم ترین جلوه های ادغام ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی است و بدون آن توسعه پایدار محقق نخواهد شد. هدف این مقاله شناسایی مؤلفه ها و شاخص های سازنده اقتصاد سبز در هم پیوند با کاهش فقر شهری در شهر مشهد است. داده و روش : این پژوهش، از حیث روش جز پژوهش های کمی- کیفی، به لحاظ هدف جز پژوهش های کاربردی و به لحاظ ماهیت در زمره پژوهش های توصیفی و تحلیلی است. در گام اول با استفاده از اطلاعات بلوک های آماری مرکز آمار برای شهر مشهد در سال 1395، اقدام به شناسایی پهنه های فقر شهری با استفاده از تحلیل های فضایی در محیط نرم افزار GIS شده است. سپس پهنه های فقر شناسایی شده، اقدام به بررسی تأثیر شاخص های سازنده اقتصاد سبز بر کاهش فقر شهری شده است و با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون شاخص ها مورد تجزیه و تحلیل واقع شدند. یافته ها : یافته های این تحلیل نشان می دهد که مؤلفه های دربرگیرنده  اقتصاد سبز شامل دسترسی به منابع، سرمایه انسانی، ساختار اقتصادی، مدیریت سبز، سرمایه گذاری سبز، مشاغل سبز و حمل و نقل سبز به طور معنی داری فقر شهری مشهد را تبیین می کند که مقدار آن برابر با 3/87 درصد است. به عبارتی دیگر، مؤلفه های سازنده  اقتصاد سبز 3/87 درصد از تغییرات متغیر فقر شهری شهر مشهد را تبیین می کند که مقدار قابل توجهی است. نتیجه گیری : : با توجه به اینکه مؤلفه های سازنده اقتصاد سبز به طور معنی داری فقر شهری مشهد را تبیین می کنند باید برنامه ریزی لازم در این مورد انجام شود که در این پژوهش راهکارهایی را با محوریت اقتصاد سبز در راستای کاهش فقر در پهنه های فقیرنشین شهر مشهد آورده شده است.
۱۹۲.

تحلیل فضایی زیست پذیری کالبدی کلان شهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال چهارم بهار ۱۳۹۸شماره ۱ (پیاپی ۱۳) 11 - 23

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری شاخص های کالبدی کلان شهر اهواز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۹
زیست پذیری شهری گفتمانی نیرومند را در توسعه ی شهری و طراحی شهری بازتاب می دهد که در پیشینه ی برنامه ریزی شهری رواج پیدا کرده است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تحلیل شاخص های منتخب زیست پذیری کالبدی در مناطق کلان شهر اهواز صورت گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی و داده ها و اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی جمع آوری شده است. در تجزیه وتحلیل داده ها از مدل هایTopsis ،Vikor، Sar و روش ترکیبی (ادغام)، بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد، منطقه 2 در رتبه اول ، منطقه 1 در رتبه 2 ، منطقه 6 در رتبه 3 ، منطقه 3 در رتبه 4، منطقه 8  در رتبه 5، منطقه 7 در رتبه 6 و منطقه 4 در رتبه آخر (نامطلوب ترین ) قرارگرفته است. در کل، مناطق هفتگانه این شهر از حیث سطح زیست پذیری کالبدی در شاخص های کیفیت مسکن، زیرساخت، تحرک شهری و شکل شهری متفاوت است، به طوری که به لحاظ سطح مطلوبیت زیست پذیری کالبدی تنها مناطق 2و 1 در سطح مطلوبیت کامل و مناطق 8،3،6 و4 نامطلوب ترین مناطق زیست پذیری کالبدی مشخص شد. ارائه راهکارهای چون بازآفرینی بافت فرسوده شهری، توسعه حمل و نقل ارزان و توسعه زیرساخت و دسترسی، بهبود ساخت و ساز گام مؤثری در مسیر زیست پذیری کالبدی است.
۱۹۳.

آینده پژوهی و شناسایی پیشران های کلیدی بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری (مورد مطالعه: بافت تاریخی شهر کرمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 149 - 170

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی شهری بافت های ناکارآمد آینده پژوهی پیشران های کلیدی بافت تاریخی شهر کرمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵ تعداد دانلود : ۲۰۱
مقدمه : پیچیدگی و چندبعدی بودن مشکلات و مسائل شهری همراه با رشد سریع فناوری و جهانی شدن الگوهای تولید، فزونی یافته و عدم ثبات شرایط و احتمال وقوع آینده های گوناگون سبب دشواری تصمیم گیری و برنامه ریزی در خصوص مسائل شهری شده است. در چنین شرایطی بازآفرینی شهری پایدار با رویکرد آینده پژوهی می تواند راهکاری برای مشکلات بافت های ناکارآمد شهری و به طور خاص بافت های تاریخی باشد. داده و روش : پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی، از نظر ماهیت بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. داده های تحقیق با استفاده از روش پیمایشی و ماتریس تأثیرات متقاطع جمع آوری شده است. تحلیل اکتشافی ماتریس تأثیرات متقاطع با استفاده از نرم افزار Micmac انجام گرفته است. یافته ها : بر اساس نمودار و پراکندگی متغیرها بر روی نقشه متغیرهای تحقیق حاضر به پنج  دسته متغیرهای تأثیرگذار ورودی، متغیرهای دووجهی ریسک و هدف و متغیرهای وابسته و متغیرهای مستقل تقسیم می شوند. بر اساس شدت تأثیرگذاری و تأثیرپذیری مستقیم و غیرمستقیم متغیرها درنهایت 9 پیشران کلیدی و به عنوان عوامل اصلی بازآفرینی بافت تاریخی شهر کرمان شناسایی شدند که همان متغیرهای دووجهی و تأثیرگذار محسوب می شوند. نتیجه گیری : پیشران های کلیدی بازآفرینی بافت تاریخی شهر کرمان عبارت ند از: حفظ اصالت طرح و اثر، ایجاد مدیریت یکپارچه بافت تاریخی، استفاده مجدد از ابنیه و معاصرسازی کاربری ها، تنوع عملکردی و ایجاد سرزندگی، ایجاد ابزارهای حقوقی و قانونی، مشارکت مردم و بخش خصوصی در فرآیند بازآفرینی، پرداخت یارانه و تسهیلات بانکی و ایجاد معافیت های مالیاتی، الگوی جامع برنامه ریز و مدیریت و نقش فرهنگ و صنایع فرهنگی در بازآفرینی.
۱۹۴.

بررسی تأثیر آگاهی شهروندی بر پاسخگویی و عملکرد سازمان زیباسازی برای بهبود منظر شهری. مطالعه موردی منطقه 6 کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ 1 - 22

کلیدواژه‌ها: آگاهی شهروندی تکالیف شهروندی پاسخگویی منظر شهری سازمان زیباسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۶
مفهوم شهروندی یکی از دیرپاترین مفاهیم سیاسی، اجتماعی، حقوقی و شهری است که متفکران، در حوزه های مختلف و از یونان باستان تا به امروز به آن توجه داشته اند. کسب مهارت های شهروندی، یا به عبارت دیگر تبدیل شدن به یک شهروند مؤثر و کارامد، مستلزم آگاهی از حقوق و تکالیف شهروندی است. آگاهی از حقوق شهروندی از جنبه های مهم روابط انسانی و اجتماعی و عامل بسیار اساسی برای تداوم زندگی جمعی در دنیای پر مخاطره مدرن است. آگاهی شهروندی باعث می شود فرد تکالیف و حقوق خود را بشناسد. این شناخت از یک سو عاملی است تا شهروندان تکالیفشان را به به نحو احسن انجام دهد و از سوی دیگر باعث رسیدن آنها به حقوقی می شود که جامعه برای آن در نظر گرفته است. با توجه به اهمیت زیبایی و زیباسازی در کلانشهرها از یک سو و اهمیت آگاهی از حقوق شهروندی در تحقق این مهم از سوی دیگر، در این پژوهش ابتدا، میزان و عوامل مؤثر بر آگاهی از حقوق شهروندی در زمینه زیباسازی شهری در منطقه 6 کلانشهر تهران بررسی می شود، سپس، رابطه میان آگاهی شهروندی و پاسخگویی و عملکرد سازمان زیباسازی مورد تحلیل قرار می گیرند. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی بوده، جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجام شده است و داده های حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS و با استفاده از  آزمون های t-test, crosstabs, chi square و Spearman، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان آگاهی شهروندی در وضعیت متوسط به بالا قرار دارد. طبق نتایج میان متغیر آگاهی شهروندی  با متغیرهای: تکالیف شهروندی، پاسخگویی سازمان، تحصیلات، جنس و شغل رابطه معنادار وجود دارد و میان متغیر آگاهی با متغیرهای تأهل و سن رابطه معناداری وجود ندارد.
۱۹۵.

واکاوی مؤلفه های حکمروایی خوب شهری در ایجاد رضایتمندی سکونتی با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۸۱ 43 - 61

کلیدواژه‌ها: حکمروایی خوب شهری رضایتمندی سکونتی شهر رشت آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۷۱
با توجه به گسترش شهرها و افزایش جمعیت، بررسی رضایتمندی سکونتی ساکنین برای برآورده کردن نیازهای آتی و رسیدن به توسعه پایدار، جایگاه ویژه ای در مطالعات مختلف پیدا نموده است. رضایتمندی سکونتی براساس مولفه های بسیاری مورد بررسی قرار می گیرد و بعنوان ابزاری برای تصمیم گیری و سیاستگذاری در نظر گرفته می شود. در این راستا بررسی رضایتمندی سکونتی در شهر رشت به عنوان یزرگترین و پرجمعیت ترین شهر استان گیلان حائز اهمیت می باشد. لذا هدف این پژوهش سنجش مؤلفه های حکمروایی خوب شهری در ایجاد رضایتمندی سکونتی در شهر رشت با رویکرد آینده پژوهی است. پژوهش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی- تحلیلی و اکتشافی بوده است. گردآوری داده ها به روش اسنادی و نیز به صورت پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. ابتدا 35 عامل به عنوان عوامل مؤثر در رضایتمندی سکونتی شهر رشت با توجه به مولفه-های حکمروایی خوب شهری شناسایی و در گام بعدیاز نرم افزار میک مک برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است و نوع پرسشنامه به صورت ماتریس اثرات متقابل و با توجه به نظرات کارشناسان و متخصصان برنامه ریزی شهری شهر رشت می باشد. وزن دهی این پرسشنامه به صورت مقایسه ای زوجی و میزان ارتباط متغیرها با اعداد بین صفر تا سه سنجیده می شود. در نهایت 13 عامل کلیدی شناسایی شد و تعداد 29 وضعیت احتمالی برای عوامل کلیدی در نظر گرفته شد. پرسشنامه سناریو ویزارد نیز به صورت ماتریس اثرات متقابل طراحی و در اختیار کارشناسان قرار گرفت. در این پرسشنامه، وضعیت ها می توانند تأثیرگذاری تقویت کننده یا تأثیرگذاری محدودکننده را نشان دهند و اعداد پرسشنامه از3+ تا 3- متغیر است. مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه شهری، مشارکت شهروندان و اجتماعات محلی، وجود زیرساخت ها و سازوکارهای لازم برای مداخله شهروندان و همکاری سازمان های مردم نهاد با شهرداری بیشترین ارزش سازگاری را بین عوامل کلیدی در بهبود وضعیت رضایتمندی سکونتی شهر رشت در چارچوب حکمروایی خوب شهری دارند.
۱۹۶.

بررسی و ارزیابی سیاست های مسکن گروه های آسیب پذیر در کسب رضایت ساکنان (مورد شهر خرم آباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کیفیت فضای ذهنی کیفیت زندگی شاخص های کیفیت زندگی شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۹۶
تأمین مسکن و بهبود کیفیت زندگی شهری اقشار ضعیف و آسیب پذیر جامعه یکی از مباحث مهم در مطالعات شهری می باشد. خروجی این مطالعات می تواند اطلاعات مفیدی برای برنامه ریزان به همراه داشته باشد. آگاهی برنامه ریزان شهری در مورد چگونگی تأثیرگذاری تصمیماتشان بر رضایت اقشار ضعیف جامعه از زندگی شهری مزایای زیادی را به همراه خواهد داشت. کیفیت زندگی شهری معمولاً از طریق شاخص های ذهنی (ارزیابی ادراکات و رضایت شهروندان از زندگی شهری) و یا با استفاده از شاخص های عینی (حاصل از داده های ثانویه) و به ندرت استفاده از هر دو نوع شاخص ها اندازه گیری می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی کیفیت فضای زندگی ساکنین سایت کمالوند مسکن مهر شهر خرم آباد شهر نسبت به فضای زندگی آنان با استفاده از روش میدانی است. رویکرد حاکم بر پژوهش توصیفی– تحلیلی می باشد. ابتدا با استفاده از روش های تحلیلی و اسنادی به جمع آوری داده ها و اطلاعات از طریق مطالعات کتاب خانه ای و پیمایش میدانی (پرسشنامه) اقدام شده است. در این تحقیق برای ارزیابی و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل عاملی استفاده شده و از میان 31 متغیر مربوط به کیفیت زندگی، 18 گویه استخراج شده که از طریق آزمون KMO تأیید شدند. شاخص های انتخابی با روش تحلیل عاملی به 5 عامل تقلیل یافت که این عوامل جمعاً 291/59 درصد واریانس را در بر می گیرد. در بین 5 عامل فوق، عامل زیست محیطی، اجتماعی و نهادی با توزیع 438/27 درصد واریانس تاثیرگذارترین عامل در پژوهش بودند. بر اساس نتایج به دست آمده میزان رضایتمندی ساکنان در حد متوسط (با میانه نظری 2.37) می باشد که بیانگر عدم رضایتمندی ساکنان از وضعیت زندگی در این سایت می باشد.
۱۹۷.

تحلیل و ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده و ناپایدار شهر بجنورد در برابر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 41 - 63

کلیدواژه‌ها: ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده زلزله شهر بجنورد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۹
امروزه در پی تغییرات سریع شهرها، بخشی از بافت های شهری به علت فرسودگی و ناکارآمدی نتوانسته اند ارتباطی مناسب با محیط خود و خدمات دهی به بهره برداران برقرار کنند. به عنوان قلمرو موردپژوهش بافت فرسوده شهر بجنورد به این علت که  بخش قابل توجهی از مشکلات شهر بجنورد در این بافت نمود عینی یافته است و به دلیل گستردگی بیش ازحد بافت فرسوده و روند فرسودگی شدید در آن موردپژوهش قرار گرفت. این پژوهش از نظر روش مطالعه، توصیفی - تحلیلی و ماهیت آن از نظر هدف نظری - کاربردی است. در تحقیق حاضر به منظور جمع آوری داده ها، تجزیه وتحلیل و پردازش اطلاعات از سه روش میدانی، کتابخانه ای و نرم افزارها و مدل های کاربردی استفاده شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها، با توجه به ضریب و تأثیر متفاوت هم جواری هر یک از معیارها در آسیب پذیری از روش وزن دهی چند متغیره AHP- Fuzzy برای تعیین مراتب وزنی استفاده شده است. سپس اصول و معیارهای هم جواری مد نظر استخراج و شناسایی می شود، و با استفاده از نرم افزار ARC GIS10.4.1 نقشه های هم جواری تهیه گردید. در ادامه نقشه های وزن دار شده به دلیل اینکه فاقد توابع فازی و حریم استاندارد خطرپذیری هستند، جهت افزودن این توابع و فواصل خطرپذیری از منطق فازی (fuzzy Membership) استفاده شد، در نهایت در با استفاده از ابزار Fuzzy overly با گامای 9/0 نقشه خطرپذیری بافت فرسوده شهری بجنورد تهیه شد. نتایج نشان می دهد که گستره معدودی از بافت فرسوده شهر بجنورد وجود دارد که کمترین آسیب را دارا است، اما بیشترین آسیب پذیری را مرکز بافت به سمت غرب شهر بجنورد بخصوص حاشیه ی غربی آن دارا است. همچنین وضعیت کلی خطرپذیری شاخص های کالبدی نشان دهنده آن است که تمام بافت فرسوده شهر بجنورد خطرپذیری متوسط به بالا را دارا است.
۱۹۸.

تحلیل عوامل فضایی موثر بر مکان گزینی مهاجران با استفاده از روش پیش بینی درخت تصمیم (مطالعه موردی: شهر مشهد)

نویسنده:
منبع: چشم انداز شهر های آینده دوره اول تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 18-1

کلیدواژه‌ها: مهاجرت مکان گزینی مهاجران درخت تصمیم مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۳۳۲
مهاجرت و جابجایی هایی سکونتی، یکی از پدیده های شهرنشینی است که با ساختار های اجتماعی، اقتصادی و فضایی دارای رابطه علت و معلولی است. این نوع از مهاجرت تحت تأثیر عواملی هم چون نزدیکی به محل کار، مدت سکونت، وضعیت اشتغال، سطح درآمد، سن، جنس و شرایط خانوادگی باشد. از این رو، مکان گزینی محلات و انتخاب محله ای برای سکونت از اهمیت بسزایی برخوردار است و از عوامل بسیاری تأثیر می پذیرد تا جایی که موقعیت مکانی بر مکان گزینی اثر می گذارد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی می باشد. داده های مورد نیاز پژوهش با استفاده از اطلاعات بلوک های آماری سرشماری سال 1390 استخراج شده است. با مطالعه ادبیات تحقیق و تعیین شاخص های مورد نیاز استخراج و به روش تحلیل سلسله مراتبی وزن دهی شده اند. شاخص میانگین مهاجرت به عنوان شاخص هدف و سایر شاخص ها به عنوان شاخص ورودی در درخت تصمیم انتخاب شدند. محاسبات مربوط به درخت تصمیم در نرم افزار کلمنتاین انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان تحصیلات بیشترین تأثیر را در مکان گزینی مهاجران در محلات شهر مشهد داشته است. به طور کل 12 شاخص با میزان تأثیر گذاری های متفاوت بر میانگین مهاجرت اثر گذار بوده اند. این درحالی است که هر چه میزان عوامل پیش بینی کننده در این شهر کمتر باشد میزان مهاجرت بالاتر است. هم چنین نتایج نشان می دهد که سیستم داده کاوی با درخت تصمیم قادر خواهد بود تا با اندازه گیری عوامل پیش بینی کننده و میزان تغییرات آن ها، میزان مهاجرت و ماندگاری افراد در محله های شهری را پیش بینی نماید. بنابر نتایج به دست آمده از کارایی این سیستم قابل قبول می باشد.
۱۹۹.

ارائه سناریوهای آینده حکمروایی شهری هوشمند (مورد مطالعه: شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: چشم انداز شهر های آینده دوره سوم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰) 56-31
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۹۲
امروزه نیازهای رو به افزایش در بسیاری از ابعاد مرتبط با زندگی شهری مانند: حکمروایی محیط، امنیت عمومی، برنامه ریزی شهری، صرفه جویی در مصرف انرژی، کنترل ترافیک، ارتباطات بین فردی، فعالیت های اجتماعی و ... وجود دارد. ناکامی در رسیدن به هر کدام از نیازهای ذکر شده می تواند توسعه پایدار یک شهر را تهدید کند. در این زمینه شهر هوشمند و حکمروایی شهری هوشمند می تواند یک راه حل باشد. در خصوص شهر رشت می توان بیان نمود که بسیاری از چالش های گستره فضایی شهر رشت به دلیل فقدان یکپارچگی عملکردی صاحبان قدرت و تصمیم گیری است . لذا هدف این پژوهش واکاوی سناریوهای حکمروایی شهری هوشمند در شهر رشت جهت ارائه راهکارهایی برای آینده است. پژوه ش حاضر کاربردی و به لحاظ روش انجام توصیفی- تحلیلی و اکتشافی است. گردآوری داده ها به روش اسنادی و نیز به صورت پیمایشی مبتنی بر تکنیک دلفی می باشد. جامعه آماری کلیه متخصصان شهری شهر رشت در زمینه تحقیق می باشند. حجم نمونه با استفاده از از قوانین راسکو 45 نفر تعیین شد و شیوه نمونه گیری به صورت گلوله برفی می باشد. 9 پیشران کلیدی و 28 وضعیت احتمالی با استفاده از نظر متخصصان و خروجی نرم افزار میک مک برای آینده حکمروایی هوشمند شهر رشت در نظر گرفته شد و پرسشنامه ماتریس اثرات متقابل(وزن 3- تا 3 ) در اختیار متخصصان قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل با استفاده از نرم افزار سناریو ویزارد حاکی از آن است که سناریوهای بسترسازی مناسب در زمینه آموزش شهروندی و ارتقاء آگاهی رسانی، مشارکت مردمی و شهروندسالای و مشارکت بخش خصوصی، ایجاد تمهیدات جهت افزایش بودجه در زمینه هوشمندسازی و پشتیبانی شهرداری از دولت هوشمند دارای بیشترین ارزش سازگاری در آینده حکمروایی شهری هوشمند شهر رشت می باشند. شماره ی مقاله: 3
۲۰۰.

ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 69 - 80

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۰
امروزه افزایش جمعیت شهرنشین و درنتیجه آن توسعه مناطق شهری و اتکا به حمل و نقل موجب افزایش مصرف انرژى و ایجاد اثرات مخرب زیست محیطی شده است در نتیجه برای دست یافتن به توسعه پایدار استفاده از ابزارها و روشهای مناسب جهت بررسی و شناخت پیامدهای مخرب ناشی از توسعه شهری ضروری است. یکی از این روشها، ارزیابی جای پای اکولوژیک است که به محاسبه میزان اثرات منفی هر فرد بر محیط زیست می پردازد. شهرستان لاهیجان بعنوان بزرگ ترین شهرستان شرق گیلان و سومین شهرستان پر جمعیت گیلان شاهد افزایش روزافزون جمعیت شهری و در نتیجه توسعه شهری و افزایش استفاده از وسایل حمل و نقل است. هدف این پژوهش ارزیابی جای پای اکولوژیک حمل و نقل شهرستان لاهیجان است و پاسخ به این سؤال که آیا فضای بوم شناختی شهرستان لاهیجان توان تأمین حمل و نقل پایدار شهری را داراست؟ روش تحقیق بر پایه روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از شاخص جای پای اکولوژیک است. یافته ها بیانگر این موضوع هستند که جای پای اکولوژیک حمل ونقل هر فرد ساکن شهرستان لاهیجان برابر 8922/0 هکتار زمین است. باتوجه به جمعیت شهرستان در کل 32/150325 هکتار زمین برای بخش حمل و نقل مورد نیاز است که در مقایسه با میزان زمین در دسترس، شهرستان لاهیجان دارای 32/122831 هکتار کسری زمین است و این موضوع بیانگر میزان فشار وارده بر فضای بوم شناختی جهت تأمین انرژی مورد نیاز حمل و نقل است که منجر به ناپایداری اکولوژیکی شهرستان لاهیجان می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان