صادق عسکری

صادق عسکری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۶ مورد از کل ۱۶ مورد.
۱.

المفارقه في ديوان "ولاده أخرى"لفروغ فرخزاد و"الرقص مع البوم" لغاده السّمّان: دراسه مقارنه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: المفارقه فروغ فرخزاد غاده السمان ولاده أخرى الرقص مع البوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 868 تعداد دانلود : 658
المفارقه، فن بلاغی یتّسم بالمحایله اللغویّه، وهی عباره عن التواصل الخفی بین منشئ النص والمتلقّی؛ فالمکوّنات المستخدمه فیها تشبه ألغازا لغویّه تحتاج إلى الحل والتفکیک، وهذه الوظیفه ترجع إلى القارئ المتمکّن النشیط الذی یستقصی معنى النص، فلا یتوقّف إلا بعد الوصول إلى معنى النّص المکتوب وتحویله إلى النّص المستنبط الذی یؤدّی إلى التمتع واللذه فی نفسه؛ والمفارقه هی أبرز الفنون البلاغیه فی شعر الشواعر المعاصرات المناضلات فی سبیل حل المشاکل النفسیه والمصائب الاجتماعیه؛ وفروغ فرخزاد وغاده السّمّان، تعدّان من الشواعر اللاتی یکدّسن القسم الکبیر من نصوصهن الشعریه للتعبیر عن قضایا المرأه والمشاکل التی تواجهها فی المجتمع. یهدف هذا البحث إلى دراسه المفارقه فی دیوان «ولاده أخرى» لفروغ فرخزاد و «الرقص مع البوم» لغاده السّمّان، مستخدما المنهج المقارن ومستعینا بالوصف والتحلیل ومن النتائج التی وصل إلیها، هی: إنّ المفارقه تعدّ من المکوّنات الرئیسه فی شعر فروغ فرخزاد وغاده السّمّان، وهما توظّفان هذه الظاهره، للتعبیر عن مکنوناتهما النفسیه والاجتماعیه مثل: فقدان الحریه للنساء فی المجتمع. فقد استخدمت غاده السّمّان، المفارقه للتعبیر عن غطرسه الرجل أمام المرأه، ومخادعته إیّاها وتشاؤمها من الحب المادی الذی ینتهی إلى الفشل والکآبه، وهی تتمنّى عالما مثالیا بعیدا عن عالم سوداوی تعیش فیه وتبحث عن حب صادق طیب؛ أمّا فروغ فرخزاد فقد وظّفت هذه الظاهره للإشاره إلى الاحتجاج ضد القوانین الصارمه التی لا تتغیر، والخیبه، والموت والانضمام إلى الحیاه الأبدیه لأجل لقاء الله والحب الروحی وعدم تعلّقها بالشؤون المادیه والوصول إلى المرتبه الإنسانیه العلیا، وحلول الروح الإلهیه فی وجودها؛ ومن قبیل هذه الموضوعات التی لا یمکن التعبیر عنها إلا بواسطه لغه المفارقه التی تمتاز بالغموض والالتباس المرتبطین بالنزعه الصوفیه لدى الشاعره.
۲.

ظاهره التضاد و دوره فی الترابط النصی فی دیوان رسائل الحنین إلی الیاسمین لغاده السمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: النصی التضام التضاد دیوان رسائل الحنین إلی الیاسمین غاده السمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 451 تعداد دانلود : 952
یتکون النص الشعری الحدیث من التعبیرات التی تعکس مشاعر الشاعر المعاصر، وفق المؤثرات السیاسیه والاجتماعیه التی عاشها. والقارئ المعاصر بحاجه إلى معرفه العلاقات الداخلیه فی النص الشعری لفهم تلک المشاعر والتعبیرات، وذلک بمساعده آلیات تبین هذه العلاقات؛ منها الاتساق المعجمی من خلال علاقات داخلیه متشابهه أو مختلفه کالتکرار والتضام، والذی یدل علی علاقه نسقیه متمایزه کالتضاد، والجزئیه، والکلیه، والعموم والخصوص، والترتیب والمجاوره . وبما أن التضاد یؤدی دورا هاما فی التماسک النصی ویخلق عالما متشابکا من العلاقات التی تحتضنها اللغه ولاسیما اللغه الشعریه؛ فقد قمنا بمعالجه هذه التقنیه التعبیریه فی دیوان رسائل الحنین إلی الیاسمین لغاده السمان، وتناولنا کیفیه استخدام هذه الظاهره فی الدیوان المذکور، محاولین استخراج المعانی الکامنه فیها، معتمدین على المنهج الوصفی التحلیلی. تشیر النتائج إلی أن ظاهره التضاد بأقسامها اللفظیه، والمعنویه والتصویریه فی شعر غاده السمان قد جعل نصها الشعری نصا منسجما، مما یدل علی اهتمام الشاعره باختیار المفردات المناسبه التی تعبر عن مشاعرها؛ وتعکس متناقضات حیاتها؛ بین الحنین إلى الوطن والعیش فی الغربه، والحب والکره، والموت والولاده، والصدق والکذب، والبکاء والضحک، والغرب والشرق، کما تنادی بجرأه بالتساوی بین المرأه والرجل.
۳.

تحلیل انتقادی کتاب: «البحث العلمی؛ أسسه، مناهجه و أساسیبه، إجراءاته» (پژوهش علمی؛ مبانی، روش ها وضوابط)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 115 تعداد دانلود : 554
نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی، نقاط قوّت و ضعف نویسندگان را برجسته کرده، و تقویت نقاط قوت و اجتناب از نقاط ضعف را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی پس از نقدهای صریح و سازنده میسّر می باشد. در این نوشتار کتاب «البحث العلمی؛ أسسه، مناهجه و أساسیبه، إجراءاته» أثر ربحی مصطفی علیان، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.نتایج بدست آمده از بررسی این کتاب نشان می دهد که کتاب حاضر علی رغم برخی نکات قوت از قبیل استفاده از منابع فراوان و متنوّع، استفاده از تمرینها و جدولها و نمودارها که در تبیین و آموزش مفاهیم نقش مؤثری داشته است، متأسفانه دارای نواقص شکلی ومحتوایی فراوانی است. مهمترین نواقص شکلی عبارتند از: عدم رعایت دقیق قواعد عمومی نگارش، خطاهای لغوی، عدم رعایت قواعد صرف و نحو، خطاهای تعبیری و انشایی ناشی از عدم استعمال درست واژه ها و ترکیبها، فقدان جامعیت صوری ناشی از فقدان مقدمه روشمند و فقدان خاتمه در پایان فصلها و پایان کتاب. مهمترین نواقص محتوایی هم شامل: تکراری بودن موضوع، تنظیم و فصل بندی ناقص، بررسی سطحی و شتابزده، تکیه بر تدوین و جمع آوری و در نتیجه فقدان نقد و نوآوری.
۴.

رویکرد پنهان سیاست و ایدئولوژی در برگردان واژگان رسانه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه رسانه سیاست ایدئولوژی سوگیری بی طرفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 480 تعداد دانلود : 238
واژگان در رسانه ها، هدفمند و برای القای مفاهیمی خاص، انتخاب می شوند، نگاهی گذرا به چگونگی -انتخاب واژگان در رسانه ها نشان می دهد معنای مورد نظر رسانه ها در ورای واژگان پنهان می شود- انتخاب هدفمند واژگان ، شامل فعالیت های ترجمه ای رسانه ها هم می شود. در این پژوهش، ابتدا به اهمیت و جایگاه ترجمه رسانه ای اشاره می کنیم، سپس در باره عواملی مانند سیاست و ایدئولوژی سخن می گوییم که چگونه به صورت نامحسوس در لایه های زیرین معنایی نفوذ کرده و خود را به شکل حقیقت به مخاطبان معرفی می کنند. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی و جامعه آماری، متون خبری ترجمه شده عربی به فارسی و برعکس است؛ به این صورت که با جست وجو در رسانه های عربی و فارسی، متون خبری ای که در چندسال اخیر در این رسانه ها منتشر شده بود، جمع آوری شد و از بین این متون خبری، عبارت هایی که در راستای اهداف پژوهش بود به صورت هدفمند انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. هدف از انتخاب رسانه های مختلف این است که بگوییم تکنیک استفاده از واژه ها برای انتقال معنای پنهان در ترجمه رسانه ای، محدود به رسانه خاصی نیست و در رسانه های مختلف وجود دارد. نتایج به دست آمده بیانگرآن است که مترجمان رسانه ها در انتخاب واژگان، تابع باورها و سیاست های رسانه خود هستند؛ بنابراین، تلاش می کنند با زیرکی تمام، واژه ای را برای انتقال معنا در ترجمه انتخاب کنند که اهداف و خواسته های رسانه خود را تأمین کنند و معنای موردنظر آن ها به مخاطب منتقل شود. استفاده از واژگان جایگزین به کارگیری واژه های دارای بار معنایی منفی، تغییر واژگان و افزودن صفت به برخی از واژه ها از جمله روش هایی هستند که مترجمان رسانه ها برای القای معانی و مفاهیم موردنظرخود در ترجمه به کار می گیرند.
۵.

شکوه متنبی در بوته نقد: نقد و بررسی کتاب شکوه متنبی اثر موسی اسوار

نویسنده:

کلید واژه ها: شکوه متنبی موسی اسوار شعر عربی نقد ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 109 تعداد دانلود : 553
نقد و بررسی انتقادی تولیدات علمی، و یادآوری موارد قوت و ضعف آن ها، رشد و ارتقای کیفی آثار علمی را به دنبال خواهد داشت. رسیدن به کمال مطلوب در نگارش علمی، پس از نقدهای صریح و سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب شکوه متنبی أثر موسی اسوار، که دربردارنده ترجمه و شرح فارسی 55 قصیده مشهور متنبی است، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، نقد و بررسی شده است. نتایج به دست آمده از بررسی این کتاب نشان می دهد که کتاب حاضر دارای موارد قوت شکلی و محتوایی فراوانی ازقبیل صحافی زیبا و حروف نگاری حرفه ای، دقت در تایپ و املای کلمات، انتخاب عنوان زیبا و الهام بخش، و مهم تر از همه مهارت فراوان در فهم معنای ابیات عربی، است. اما مهم ترین نقص های شکلی و محتوایی این کتاب عبارت اند از: فقدان طراحی جلد، نوشتن عنوان کتاب و عنوان های مباحث در پایین تمامی صفحات کتاب به جای بالای صفحات، فقدان مقدمه روشمند در آغاز کتاب، آشفتگی در تنظیم بخش های اصلی کتاب که به جدایی و فاصله بین دو بخش ترجمه قصاید و شرح آن ها منجر شده است، فقدان ارجاعات و استنادات و درنتیجه عدم ذکر منابع تحقیق و ترجمه، و مهم تر از همه کاربرد فراوان واژه ها و عبارات مبهم و نامأنوس عربی فارسی.
۶.

أثر السیاق فی توظیف الأفعال لدى أحمد عبد المعطی حجازی دراسه من منظور إستراتیجیه الخطاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: إستراتیجیه الخطاب السیاق توظیف الأفعال المنهج التداولی أحمد عبد المعطی حجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 824 تعداد دانلود : 95
إستراتیجیه الخطاب عملیه یقوم بها المرسل لتخطیط الخطاب واستعمال الوسائل اللغویه التی توصله إلى الهدف. تجعل هذه العملیه المرسل یختار فی المستوی الصرفی، البنى الصرفیه المناسبه التی توافق قصده فی سیاق محدّد. من هنا قد یستخدم المرسل البنى الصرفیه فی غیر معناها ویرید بها معنى یدلّ على القصد ویناسب السیاق ویستخدم من أبواب الأفعال ما تنقل الهدف إلى المرسل إلیه بدقّه وسهوله. هذا، وقد أثّر السیاق والهدف على استعمال البنى الصرفیه عند عبد المعطی حجازی فجعلاه یستعمل الأفعال فی شعره حسب ما یقتضی السیاق. یهدف هذا البحث إلى دراسه إستراتیجیه الشاعر حجازی فی توظیف الأفعال للتواصل مع المخاطب والوصول إلى الهدف. وبما أنّ هذا التوظیف یختلف على أساس السیاق، فیعتمد البحث على المنهج التداولی الذی یهتمّ کثیرا بالسیاق وعناصره. أمّا النتائج التی توصّل إلیها البحث فهی خضوع الأفعال لنفسیه الشاعر وسیاق کلامه، حیث تعدل الأفعال أحیانا عن زمنها الأصلی إلى التعبیر عن الزمن النفسی وتحمل المعنى الموافق للسیاق والمقاصد. وإنّ کثره الأفعال الماضیه لدى الشاعر فی حدیثه عن الغربه فی المدینه القاسیه تؤدّی إلى أن یخیّل المخاطب أنّ الشاعر قد أنشد تلک القصائد بعد ترکه المدینه، بینما أنشدها الشاعر خلال عیشه فی المدینه؛ فمن هنا قد یحمل الفعل الماضی معنى یوافق مقاصد الشاعر ونفسیته فی السیاق المحدّد. وکذلک قد انحرف الشاعر عن استخدام الأفعال الماضیه إلى استخدام الأفعال المضارعه للحدیث عن قضیه تاریخیه؛ ذلک أنّه لم یقصد وصف حادثه تاریخیه فحسب، بل أراد من وراءها التعبیر عن حالته النفسیه فی عصره الحاضر. قد وظّف الشاعر أبواب الأفعال حسب مقاصده وجاء بأبواب تکون کوسیله تنقل المعانی إلى المخاطب وکمرآه تصوّر نفسیه الشاعر وأفکاره.
۷.

تمظهرات التشظی فی روایه أحیاء فی البحر المیت لمؤنس الرزاز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: التشظی أحیاء فی البحر المیت مؤنس الرزاز السردانیه العربیه البناء الزمکانی المتشظی تداخل الفضاءات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 653 تعداد دانلود : 463
تناولت هذه المقاله ظاهره التشظی فی روایه أحیاء فی البحر المیت التی هی ولیده مجتمع متبعثر ومتخلخل والتی یظهر عبرها تداخل الفضاءات والحلقات السردیه والتشظی فی الزمان والمکان والتشظی فی الشخصیات والحبکه وکأن الکاتب مؤنس الرزاز یهدف إلى تجسید رؤیه لا یقینیه ولا منطقیه لیکسر الجمود فی النص السردی ویقدمه عاریا کعمل متخیل، مُسقِطاً القناع الواقعی الذی بنیت علیه الروایه الکلاسیکیه؛ فلیست روایته إلا ممارسه لدیمقراطیه التعبیر تستهدف عکس اللاائتلافات وتجاوز کل ما هو منطقی وواقعی إلى حریه لا نهایه لها فی التشکیل تصل إلى درجه التشظی والتبعثر فی النص الروائی لیبتدع شکلا روائیا جدیدا. تهدف المقاله إلى عرض تمظهرات التشظی فی روایه أحیاء فی البحر المیت بالاعتماد على المنهج الوصفی- التحلیلی، حیث تمثل الروایه تجربه جدیده مشظاه ومتکسره للتعبیر عن تجربه عدمیه وأجواء کابوسیه قد ترافق الإنسان المعاصر. ویسعى الروائی إلى إبراز التخلخل وعدم الانتظام داخل أعماله الروائیه عبر بعض التقنیات الحداثیه کتداخل الفضاءات والحلقات السردیه وبناء الزمکانی المتشظی والمتفکک فی الشخصیات والحبکه داخل مسار الروایه الأصلیه، وهو ما درسناه خلال هذه المقاله. وأهم ما توصل له البحث أنّ هذا التشظی یعبر عن مرحله الانهیار فی المجتمع العربی التی امتدت منذ هزیمه حزیران وبلغت ذروتها فی الاجتیاح الإسرائیلی للبنان، کما یعکس تفککاً عربیا بشعا ومرعبا ویصبح صدى لواقع التکسر الاجتماعی العربی ووعاءً للواقع وانکساراته، وهو لیس انعکاسا تلقائیا أو عفویاً، بل هو مدبر ومتعمد.
۸.

تحلیل انتقادی کتاب الأدب المصری من قیام الدولة الأیوبیة إلى مجیء الحملة الفرنسیة(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 83 تعداد دانلود : 459
تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف و قوّت آثار گذشتگان و اجتناب از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوّت را به دنبال خواهد داشت. بنابر این، می توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی فقط پس از نقدهای سازنده میسر است. در این نوشتار کتاب الأدب المصری من قیام الدولة الأیوبیة إلى مجیء الحملة الفرنسیة نقد و بررسی می شود. نتایج به دست آمده از نقد و بررسی این کتاب نشان می دهد که کتاب حاضر باوجود برخی نکات قوّت ازقبیل رعایت قوانین نگارشی و انسجام و تنظیم منطقی باب ها و فصل ها متأسفانه نواقص فراوانی در عرصة شکل و محتوا دارد. مهم ترین نواقص شکلی این اثر عبارت اند از ثبت نکردن ارجاعات و فقدان کتاب نامه، فقدان مقدمه و خاتمه برای باب ها و فصل ها، خطاهای لغوی ناشی از رعایت نکردن قواعد صرف و نحو، و خطاهای تعبیری و انشایی ناشی از استعمال نادرست واژه ها و ترکیب ها. اما مهم ترین نواقص محتوایی موجود در این کتاب عبارت اند از تکراری بودن موضوع، بررسی سطحی و شتاب زدة ناشی از وسیع بودن موضوع، تکیه بر تدوین و جمع آوری، و درنتیجه، فقدان تحلیل و نقد و نوآوری. امید است که نتایج به دست آمده از این بررسی مختصر برای نگارنده و دیگر پژوهش گران مفید باشد و باعث ارتقای علمی آثار گردد.
۹.

تجلیات السرد البولیفونی فی روایه "اعترافات کاتم الصوت" لمؤنس الرزاز باعتباره مظهرا من مظاهر ما بعد الحداثه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: السرد البولیفونی الراوی اعترافات کاتم الصوت مؤنس الرزاز الروایه التشظی ما بعد الحداثه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 841 تعداد دانلود : 880
تقنیه السرد البولیفونی أو تعددیه الأصوات فی الروایه أبدعها الناقد الروسی "میخائیل باختین" ثم طرحها دعاه ما بعد الحداثه. والسرد البولیفونی یکسر الجمود فی النص السردی ویقدمه عاریاً کعمل متخیل مُسقِطاً القناع الواقعی الذی بنیت علیه الروایه الکلاسیکیه، فهذه التقنیه ما هی إلا ممارسه لدیمقراطیه التعبیر تستهدف کسر هیمنه "الأنا" لیزول موقع الراوی الواحد والمهیمن. کما تعتبر مظهراً من مظاهر التخفیف من النزعه النرجسیه لدى المؤلف مستنده على تعددیه الأصوات وتارکهً تأثیرها على البنیه السردیه فی الروایات. ویرافق هذه التقنیه الروایات المتشظیه داخل مسار الروایه الأصلیه وظهور عالم الأحلام والکوابیس. <strong>تهدف</strong> المقاله إلى تعریف مفهوم السرد البولیفونی وتمظهراته فی روایه "اعترافات کاتم الصوت" للقاص "مؤنس الرزاز"باعتباره مظهراً من مظاهر ما بعد الحداثه بالاعتماد على <strong>المنهج</strong> الوصفی- التحلیلی. وتظهر هذه التقنیه فی هذه الروایه، إذ یسعى الروائی إلى إبراز موقعها داخل أعماله الروائیه بالتواری خلف ضمائر مختلفه وهو ما یجعله یتماهى مع ضمائر الشخصیات داخل عملیه السرد والتراوح بینها فیتناوب أکثر من سارد علیم عملیه الحکی فی الفقره الواحده من الروایه محتفلا بوجهات نظر مختلفه. ویرافق هذه المیزه ظهور الروایات المتشظیه داخل مسار الروایه الأصلیه وظهور العوالم الخیالیه وعالم الکوابیس وهو ما درسناه خلال هذه المقاله.
۱۰.

لمسات سمیائیة فی ألوان أبی تمام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: أبو تمام السیمیائیة الدلالة الألوان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 158
تختلف أحیاناً دلالات الألوان عن خواصّها المادیة المعهودة لها مما یجعل المتلقی أن یسرّح فکره فی ثنایا النص لیکتشف تلک الرؤیة غیر المعهودة واستیحاء دلالاتها استعانة بالعلامات المتبلورة فی النص، وتبحث المقالة عن دلالات الألوان عند أبی تمام مستعینة بالسیمیائیة لکشف مدلولاتها؛ حیث إنها قادرة على تقدیم حلول مناسبة لفهم ما یعرو ظواهرها من إبهام فکل لون یحمل دلالة سیمائیة فی النص الشعری خصوصا أن أباتمام یسعى من خلال ذلک أن یترک فی شعره شحنات تعبیریة یفرغها قصداً، ومن هنا رأینا ضرورة البحث عن دلالات الألوان وأبعادها النفسیة؛ لأن السیمائیة تمیط اللثام عن دلالاتها وإیحاءاتها الشعریة، وقامت الدراسة على وفق المنهج الوصفی التحلیلی لتبیّن تلک المدلولات الغائرة فی الألوان المتنوعة ضمن عدد من الأبیات الشعریة المنتخبة، وتبیَّن أنّ أبا تمام یستخدم الألوان فی شعره للتعبیر عن مشاعره فهی وسائط لإبرازها یستعین بها فی تلوین شعره، وأن الدلالات العقلیة والطبیعیة والوضعیة متوفرة فی شعره، فإنها لعبت دورا بارزا فی إبانة المعانی الثانویة وتفسیر ما یعرو دلالات الألوان الثانویة من غموض وإبهام. وتبیّن، أخیراً، أن أبا تمام شاعر رسّام مبدع استطاع بمخیلته أن یزاوج بین الألوان الأصلیة بغیة خلق لون جدید یحمل دلالة معنویة کان یقصدها، وفی نفس الوقت معبّرعن حالته النفسیة، وتتحقق تلک العملیة الفنیة بأسلوب أخّاذ.
۱۱.

بررسی و نقد کتاب أفاق الشعر العربی فی العصر المملوکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : 695 تعداد دانلود : 262
آنچه در این نوشته می آید ملاحظات مختصری پیرامون کتاب  آفاق الشعر العربی فی العصر المملوکیأثر نویسنده مشهور لبنان دکتر یاسین الأیوبی است، بر این اساس پس از معرفی کلی اثر، نتیجه نقد و بررسی در دو مبحث شکل و محتوا متمرکز شده است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که کتاب حاضر در کنار نکات قوت از قبیل صحافی مناسب، صفحه آرایی وحروف نگاری دقیق، رعایت قواعد نگارشی و ویرایشی، پیوست ها و نمایه های متعدد، تنظیم شایسته باب های سه گانه، استفاده از منابع متعدد ومعتبر، دارای نواقصی در زمینه شکل ومحتوا است، که مهمترین آنها عبارتند از: استعمال واژه های نا مأنوس ومبهم لغوی، آشفتگی در ثبت ارجاعات وتنظیم کتابنامه، وسیع و تکراری بودن موضوع کتاب، فقدان مقدمه و خاتمه منهجی و روشمند برای برخی از باب ها و بسیاری از فصل ها، تنظیم ناقص برخی فصل ها و درنتیجه تشابه و حتی تداخل مضامین برخی فصل ها با یکدیگر، استفاده از عناوین رایج و کلیشه ای برای فصل ها، افراط و مبالغه در جانبداری ودفاع از شعر وادبیات عربی در عصر مملوکی وتعریف تمجید غیر علمی، برخی جهت گیری ها و تعصب های قومی و مذهبی، فقدان یا ضعف تجزیه تحلیل و نقد به دلیل تکیه بر جمع آوری مطالب از منابع متعدد و ضعف نوآوری و تولید علم.
۱۲.

نقدی بر تاریخ الأدب العربی فی العصرین المملوکی و العثمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تاریخ ادبیات نقد کتاب عصر مملوکی و عثمانی جهانگیر امیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 838 تعداد دانلود : 618
نقد و تحلیل انتقادی تولیدات علمی باعث شناساندن نقاط ضعف و قوت تألیفات گذشتگان گردیده، و درنتیجه اجتناب از نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، می توان گفت که رسیدن به کمال مطلوب در تدوین منابع دانشگاهی فقط پس از نقدهای سازنده میسر است. بر این اساس و به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی وزارت علوم، تاریخ الأدب العربی فی العصرین المملوکی و العثمانی اثر هم کار ارجمند آقای جهانگیر امیری، نقد و بررسی شده است. نتایج به دست آمده از نقد و تحلیل اثر فوق الذکر نشان می دهد که کتاب حاضر به رغم برخی نکات قوت که بارزترین آن اختصار و تسهیل برای دانش جویان است، به عنوان کتابی دانشگاهی متأسفانه نواقص فراوانی در عرصه های شکل و محتوا دارد. مهم ترین نواقص شکلی این کتاب عبارت اند از: بندهای طولانی و چندسطری، آشفتگی و فقدان و حدت رویه در ثبت ارجاعات و معرفی شخصیت ها در پانوشت. مهم ترین نواقص محتوایی آن نیز عبارت اند از: فقدان فصل بندی دقیق و عدم تسلسل منطقی مباحث در برخی فصل ها، انتخاب عناوین نا مناسب برای برخی فصل ها و مباحث، فقدان تناسب بین محتوای کتاب و سرفصل درس مربوطه، و در نهایت فقدان تجزیه و تحلیل و نقد و در نتیجه فقدان نوآوری و تولید علم. امید است نویسندة محترم با بازبینی و برطرف نمودن نواقص مذکور باعث ارتقای کیفیت علمی این اثر دانشگاهی گردد.
۱۳.

انتخاب موضوع وتنظیم مباحث داخلی در پژوهش های تطبیقى (گفتاری پیرامون روش تحقیق در ادبیات تطبیقى)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی روش تحقیق مقالات پژوهشی انتخاب موضوع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 581
انتخاب موضوع وتنظیم مباحث داخلی، نخستین گام اساسی هر پژوهش است که بر اساس استانداردها ومعیارهای روش تحقیق در آن رشته صورت می گیرد. از سوی دیگر باید گفت که برجسته ترین تفاوت پژوهش های تطبیقی با پژوهشهای دیگر در روش تحقیق می باشد. در این مقاله، ضمن ارائه برخی معیارهای روش تحقیق در ادبیّات تطبیقى، به نقد و بررسى انتخاب موضوع و تنظیم مباحث فرعى و عناوین داخلى مقالات تطبیقى که در مشهورترین مجلات معتبر علمى پژوهشى کشور چاپ شده اند، پرداخته شده است. یافته های این پژوهش، نشان می دهد که تعدادی از مقالات تطبیقی، در انتخاب موضوع، تنظیم مباحث و عناوین داخلی فاقد نگاه تطبیقی می باشد. به عبارت دیگر، پژوهشگر در انتخاب موضوع، تنها به دنبال یافتن تشابهاتی جهت اثبات تأثیرپذیری بوده و از وجوه اختلاف که بیانگر تفاوت ها و نوآوری های ادیبان می باشد، غفلت ورزیده است. افزون بر این، بسیاری از مقالات تطبیقی، فاقد نگاه تطبیقی در تنظی م مباحث فرعی و عناوین داخلی بوده اند و غالباً به بیان ویژگی های هر شاعر یا ادیب به طور جداگانه بسنده کرده و از مقایسه و بررسی تطبیقی دقیق غافل مانده اند؛ هر چند برخی از این مقالات، دارای استانداردهای لازم بوده و در پایان به عنوان نمونه های مناسب پژوهشی تطبیقی ذکر گردیده اند.
۱۴.

لونیّات ابن خفاجه الأندلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن خفاجه وصف الطبیعه اللونیات أدب الأندلس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 924 تعداد دانلود : 887
اللون من أبرز العناصر الموجوده فی الطبیعه الّتی حولنا. یستخدمه الناس فی صناعه الألبسه والأدوات والمنازل وتزیینها. وقد استفاد الشعراء من الألوان الموجوده فی الطبیعه فی قصائدهم خاصّه أثناء الوصف. وکان الأدب العربی فی الأندلس یتمتّع بالرقی والازدهار تبعا لازدهار المجتمع فی الأندلس العربیّ وطبیعته الساحره. وقد کان ابن خفاجه من شعراء الأندلس المشهورین بوصف الطبیعه. فأکثر من استعمال اللون فی شعره، وأجاد فی وصف المناظر الطبیعیّه مستفیدا من الألوان المختلفه، وذلک یعود إلى ما یتمتّع به من دقّه الملاحظه والحسّ المرهف والمعرفه بمواطن الجمال. ومن أبرز الشواهد على إکثار هذا الشاعر الأندلسی من استعمال الألوان فی شعره وجود قصائد کثیره التزم الشاعر فی معظم أبیاتها باستعمال الألفاظ الدالّه على الألوان. ممّا جعلنا نسمّی ابن خفاجه مبدعا لنوع خاصّ من شعر الوصف باسم ""اللونیّات""، اقتداء بالخمریّات والزهدیّات والطردیّات.
۱۵.

نفسیّه المتنبّی وسَعدی وأثرها فی حکمتهما الشعریّه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: المتنبی الحکمه سعدی النفسیه والأخلاق الدراسه المقارنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 767 تعداد دانلود : 589
إنّ نفسیه المتنبی وسَعدی من أهمّ المؤثّرات على حِکمه الشاعرین. لأنها تؤثّر على حِکمتهما من جهتین، الأولى بتأثیرها على إقبالهما علی الحِکمه، والثانیه بتأثیرها على المضامین والموضوعات الحکمیّه الملائمه لنفسیّتهما. واتّضح لنا أخیرا أنّ الشاعرین مختلفان فی هذا الجانب کلّ الاختلاف، إذ لا نلاحظ أیّ تشابه بینهما، فکلّ ما ذکرنا فی هذه المقاله هو تفاوت وتباعد، بل تناقض وتعاکس أحیاناً. لأنّ تواضع سَعدی یناقض غرور المتنبّی، وتفاؤله عکس تشاؤم المتنبّی، وتدیّنه یناقض ضعف عقیده المتنبّی. فخلاصه الکلام فی هذا المجال أنّ معالجه نفسیّه الشاعرین تُظهر لنا التفاوت بین المتنبّی کشاعر المدح وسَعدی کشاعر الموعظه والنصیحه، أی: التفاوت بین المدّاح والواعظ. وإن اشترک الشاعرین فیما یؤخذ علیهما، هو بسبب بعض التناقضات بین حکمتهما الشعریّه وبین حیاتهما العملیّه، من قبیل التکسّب والإباحیّه. أمّا تأثیر هذا الاختلاف فی المضامین الحکمیّه، فیظهر فی الإکثار من بعض المضامین دون غیرها. فکان حثُّ المتنبّی على الشجاعه والجرأه أکثر بکثیر من حثّ سَعدی علیهما، وبالعکس لا یقاس إقبال المتنبّی على التواضع مع إقبال سعدی علیه. وکذلک أنّ المتنبّی ما حثَّ على القناعه والعداله ولم یمنع عن الأنانیّه والغرور، بینما حثّ سَعدی على القناعه والعداله والإنصاف ومَنَع عن الغرور والأنانیّه کثیراً.
۱۶.

نقدی بر انتخاب موضوع و عنوان مقاله در مجلات علمی – پژوهشی زبان و ادبیات عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ادبیات عربی مقالات پژوهشی انتخاب موضوع تنظیم عنوان معیارهای علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 158 تعداد دانلود : 992
یکی از معیارهای ارزشیابی و داوری مقالات علمی پژوهی، اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق، تنظیم عنوان مناسب برای آن می باشد. صاحب نظران در زمینه بهبود روشهای تحقیق به یافته ها و تجربه های ارزشمندی دست یافته اند که منجر به تعیین معیارهایی برای انتخاب موضوع و تنظیم عنوان مناسب برای آن شده است. این معیارها شامل محدود و محصور بودن موضوع، جدید و مفید بودن آن، و همچنین مختصر و واضح و جذاب بودن عنوان آن می باشد که پایبندی و رعایت آن نیاز به مهارت و تجربه و دقت فراوان دارد. بررسی معیارهای فوق در بیش از هشتاد مقاله علمی پژوهشی چاپ شده در مجلات معتبر زبان و ادبیات عربی نشان می دهد که صرف نظر از تعداد معدودی ، بسیاری از مقالات منتشر شده دارای نواقصی از قبیل وسیع و تکراری بودن موضوع تحقیق، و همچنین طولانی و مبهم بودن عنوان آن می باشند، که خود ناشی از عدم اهتمام یا حتی عدم آگاهی کامل از اصول و مبانی روش تحقیق می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان