رضا توکلی مقدم

مدیریت موجودی توسط فروشنده (VMI) به عنوان یکی از موفق ترین روش ها در زمینه ی بهبود، یکپارچگی و ساده سازی زنجیره ی تأمین شناخته شده است. با توجه به این که در مطالعات پیشین تأثیر ارزش زمانی پول در مدل های تحلیلی VMI بررسی نشده است، ازاین رو در این مقاله مدل های زنجیره ی تأمین دو سطحی شامل یک تولیدکننده و چند خرده فروش تحت برنامه ی VMI با درنظرگرفتن ارزش زمانی پول و بدون توجه به آن توسعه داده شد. با استفاده از آزمون فرض آماری استنباط شد که خطای ناشی از درنظرنگرفتن ارزش زمانی پول در مسئله ی تحت بررسی قابل توجه است. این امر نشان دهنده ی اهمیت توجه به ارزش زمانی پول در تعیین سیاست های بهینه ی بازپرسازی تحت سیستم VMI است. درنهایت اثر پارامترهای مختلف بر خطای مذکور بررسی شد.

تخصیص اجزاء مازاد شامل انتخاب اجزاء و سطوح افزونگی برای بیشینه نمودن قابلیت اطمینان تحت محدودیتهای مختلف سیستم است. در اکثر طراحیها، به دلیل وجود توابع هدف چندگانه متضاد، محاسبه قابلیت اطمینان دشوار میباشد. در مدل ارائه شده در این مقاله سه هدف شامل بیشینه سازی قابلیت اطمینان،کمینهسازی حجم و کمینهسازی هزینه مد نظر قرار میگیرد که برای حل آن، یک الگوریتم تلفیقی چندهدفه جدید بر پایه الگوریتمهای رقابتی و ژنتیک برای اولین بار در حل مسائل بهینه سازی قابلیت اطمینان چند هدفه با استفاده از تخصیص عضو مازاد پیشنهاد میشود. علاوه بر این از روش رویه شناسی رویه سطح 1( برای تنظیم عملگرهای الگوریتم پیشنهادی استفاده میشود. الگوریتم پیشنهادی در مقایسه با RSM( پاسخ 3از کارایی بالاتری برخوردار است. PAES 2و NSGA-II دو الگوریتم

در این پژوهش، مدل ریاضی مسئله مسیریابی وسایل نقلیه برای پشتیبانی از یگان های نظامی، ارائه و حل می شود. برای ارائه این مدل، ابتدا معیارهای مختلف از پیشینه پژوهش مسائل مسیریابی وسایل نقلیه در حوزه نظامی، جنگ و بحران بررسی خواهد شد؛ سپس معیارهایی که برای پشتیبانی از یگان های نظامی مورد مطالعه مهم هستند، معرفی و مدل ریاضی مسئله بر پایه این معیارها ارائه می شود. از ویژگی های برجسته پژوهش جاری نسبت به پژوهش های مشابه، ملاحظه هم زمان پنج معیار مؤثر در پشتیبانی از یگان های این سازمان است که شامل «پنجره زمانی تحویل کالا به یگان ها، قابلیت برداشت و تحویل کالا در مسیر حمل ونقل جاده ای، ناهمگن بودن ناوگان وسایل نقلیه جاده ای، ضرورت ارسال کالا از چندین قرارگاه پشتیبانی و ضرورت حمل چند نوع کالا» است. ازآنجاکه این مسئله جزو مسائل بهینه سازی در خانواده مسائل NP-hard محسوب می شود، برای حل مدل از الگوریتم های GA، PSO و SA استفاده شد. به منظور اعتبارسنجی نیز نتایج این الگوریتم ها با نتایج حل دقیق با نرم افزار گمز مقایسه شدند که با مقایسه جواب ها و زمان حل، عملکرد مناسب الگوریتم ژنتیک پیشنهادی نشان داده شد؛ همچنین با تحلیل حساسیت پارامتر هزینه حمل ونقل و پارامتر تقاضای یگان ها میزان تأثیر آن ها در جواب نهایی بررسی شد.

به منظور کنترل هزینه ها در یک شبکه حمل و نقل زمینی که میزان کالای انتقالی بین شهرها از میزان ظرفیت یک کامیون کمتر است، باید علاوه بر تعیین محل صحیح هاب ها، بار چند شهر با یکدیگر تجمیع شود و پس از تعیین مسیر حرکت کالاها، به هاب مناسب اختصاص یابد. در این مقاله، حالت خاصی از مسئله مکان یابی مسیریابی هاب زمینی مطرح می شود که مناسب با وضعیت ایران است؛ به طوری که شهرها در محدوده نامتراکم و وسیع واقع شده اند. یک مدل برنامه ریزی ریاضی عدد صحیح مختلط به منظور نگاشت مسئله ارائه شده است. با توجه به پیچیدگی محاسباتی حل بهینه مدل، روش حل دو مرحله ای، تلفیقی از الگوریتم های ژنتیک و شبیه سازی تبرید طراحی شده است. نتایج مقایسات عددی روش حل پیشنهاد شده با یک روش بهینه یاب، نشان از دقت و سرعت روش حل ارائه شده دارد. در نهایت یک مورد واقعی از ایران با 31 مرکز استان حل شده تا عملکرد مناسب روش حل پیشنهاد شده در این پژوهش نشان داده شود.

در اقتصاد رقابتی کنونی، مدیریت زنجیره تامین امری مهم تلقی می گردد. در سال های اخیر به دلیل کمبود منابع جهت پاسخگویی به تقاضای فزاینده غذا، توجه محققان به زنجیره تأمین مواد غذایی افزایش یافته است. از آنجاییکه ماهی یکی از اقلام مطلوب در سبد غذایی خانوار است، توسعه آبزی پروری و بازیافت محصولات برگشتی در لجستیک معکوس به حفظ منابع آبی و توسعه پایدار کمک قابل ملاحظه ای می نماید. از این رو نهادهای دولتی و همچنین ذینفعان صنعت آبزی پروری علاقه مند به لجستیک معکوس هستند. مطالعه حاضر بر روی بهینه سازی یک زنجیره تامین حلقه بسته ماهی متمرکز شده است. بدین منظور، در ابتدا یک مدل ریاضی دو هدفه ارائه شده است که علاوه بر به حداقل رساندن هزینه ها، به حداکثر رساندن پاسخگویی به تقاضای مشتریان در شرایط عدم قطعیت را نیز درنظر می گیرد. چندین الگوریتم فراابتکاری چند هدفه شناخته شده و یک الگوریتم فراابتکاری تلفیقی پیشنهادی برای یافتن راه حل های پارتو بکار گرفته شده اند و راه حل ها از نظر معیارهای عملکرد مقایسه گردیده اند. همچنین روش اپسیلون-محدودیت و تجزیه و تحلیل حساسیت جهت اعتبارسنجی الگوریتم ها و ارزیابی کارایی مدل بکارگرفته شده اند. سرانجام، از الگوریتم ویکور برای انتخاب روش حل برتر استفاده شده است. به منظور نشان دادن قابلیت مدل پیشنهادی، یک مطالعه موردی شامل زنجیره تامین حلقه بسته ماهی قزل آلا در شمال ایران بررسی گردیده است. نتایج حاصل از بررسی مسائل نشان می دهند که مدل توسعه یافته می تواند جهت صرفه جویی در هزینه ها و بالابردن سطح رضایت مشتریان موثر باشد.

هدف: ارائه یک مدل برنامه ریزی ریاضی که تابع هدف آن کمینه سازی هزینه وسایل نقلیه و بیشینه سازی میزان رضایت رانندگان وسایط نقلیه را از طریق بهینه سازی زمان سرویس دهی در حالت عدم قطعیت زمان های عبوری است.     روش شناسی پژوهش: با توجه به دنیای واقعی، میزان درآمد توزیع کنندگان رابطه مستقیمی با میزان کالای تحویلی به مشتریان دارد به همین دلیل، شرکت های توزیع در تلاش هستند علاوه بر کاهش هزینه حمل ونقل با افزایش میزان کالای قابل توزیع برای رانندگان رضایت آن ها را بیشینه نمایند. در این مقاله، با توجه به آن که زمان توزیع کالا توسط توزیع کنندگان با توجه به شرایط جوی، ترافیک و خرابی وسیله نقلیه و غیره به صورت غیرقطعی است، زمان های عبور وسایط نقلیه از مسیرها به صورت احتمالی در نظر گرفته می شود. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که کیفیت جواب های حاصل از الگوریتم تکامل تفاضلی با توجه به زمان حل محاسباتی مناسب است. اصالت/ارزش افزوده علمی: توازن در میزان حمل کالا و توزیع کالا با توجه به زمان عبوری غیرقطعی سود توزیع کنندگان را افزایش و منجر به افزایش رضایت آن ها می شود.

یکی از چالش های بزرگ سازمان در اجرای استراتژی ها به وسیله کارت امتیازی متوازن این است که شاخص های موجود در اهداف استراتژیک نقشه استراتژی، با تأخیر زمانی ارتباط علت و معلولی را به وجود می آورد و با افزودن عامل زمان، اهداف استراتژیک در زمان های مختلف با هم ارتباط خواهند داشت. به همین دلیل، نیاز به ترسیم نقشه استراتژی پویا برای تعیین روابط علت و معلولی در خلال زمان ضروری است. در این مقاله، پس از تقسیم اهداف استراتژیک به مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، از روش فازی دیمتل برای ترسیم روابط علت و معلولی اهداف استراتژیک، با درنظرگرفتن تأخیر زمانی حاصل از شاخص های کلیدی عملکرد پسرو در قالب نقشه استراتژی پویا استفاده می شود. با این کار، روابط کلاسیک موجود در مناظر چهارگانه کارت امتیازی متوازن به روابط علت و معلولی شبکه ای و پویا ارتقا می یابد و ارتباط میان اهداف استراتژیک سازمان در خلال زمان مشخص می شود. با تعریف برنامه های بهبود اهداف استراتژیک تأثیرگذار حاصل از شاخص های کلیدی عملکرد پیشرو، پیشرفت در اهداف استراتژیک تأثیرپذیر از شاخص های کلیدی عملکرد پسرو حاصل می شود.

لزوم ارزیابی و توجه به شبکه همکاران دفاعی به عنوان یکی از اهداف راهبردی دکترین دفاعی کشور به ویژه در ابعاد فنی، کمی، کیفی و رشد و توسعه فنّاوری های دفاعی در سال های اخیر به واسطه سیاست های انقباضی دولت به منظور مدیریت بهینه منابع و هزینه ها و کاهش بهای تمام شده محصولات از اهمیت بالایی برخوردار شده است. استفاده از مفهوم قابلیت ارتجاعی به عنوان یکی از مفاهیم جدید در مدیریت زنجیره تأمین و ارزیابی قابلیت ها و عملکرد تأمین کنندگان و از سویی فشار و درخواست مشتریان، جامعه و مبادی بالادستی در خصوص رعایت مسائل زیست محیطی باعث شده است سازمان ها به بررسی اقدامات لازم جهت به کارگیری مدیریت زنجیره ی تأمین سبز، به منظور بهبود عملکرد زیست محیطی و اقتصادی بپردازند. موضوع انتخاب و ارزیابی تأمین کنندگان در شبکه تأمین دفاعی، اولاً مستلزم شناسایی معیارها و شاخص ها و نیز طراحی مدل مناسبی است که قابلیت ارتجاعی شبکه تأمین سبز را همزمان با معیارها و قابلیت های فنی و مدیریتی تأمین کنندگان در نظر بگیرد و ثانیاً نیازمند به کارگیری ابزار مناسبی برای این تصمیم گیری است. پیش ازاین، روش هایی مانند نظریه فازی و نظریه سیستم های خاکستری برای مواجهه با عدم قطعیت معیارها، ایجاد شده و مورداستفاده قرار گرفته است. مدل ارزیابی پیشنهادشده در این پژوهش، جهت ارزیابی شبکه تأمین یکی از صنایع دفاعی کشور ارائه و پیاده سازی شده است که هدف از آن، به کارگیری توأمان معیار های کمّی و کیفی، امکان بی بعدسازی معیار های مبتنی بر هدف در کنار معیارهایی از نوع سود و هزینه، استفاده از نظرات خبرگان در تخصیص اوزان به معیارها و شاخص ها با استفاده از اعداد خاکستری، توسعه و بهبود روش تحلیل رابطه ای خاکستری و معماری مجدد شبکه تأمین است.

پس از وقوع بلایای طبیعی، با توجه به محدودیت منابع، کوتاه بودن زمان موثر برای نجات و نیز بزرگی تقاضا در مقابل منابع موجود، مدیریت اثربخش عملیات امداد نقش به سزایی در افزایش تعداد نجات یافتگان دارد. با توجه به اهمیت موضوع مذکور، هدف این پژوهش بهینه سازی تخصیص موثر نیروهای امدادی به مناطق آسیب دیده پس از وقوع بلایای طبیعی است. به این منظور، یک مدل برنامه ریزی مختلط عدد صحیح چند دوره ای توسعه داده شده است. مدل پیشنهادی از نسبت پوشش موثر تقاضا به عنوان شاخص رضایت مناطق از تخصیص منصفانه منابع استفاده کرده و به بیشینه سازی کمترین میزان رضایت در میان همه مناطق می پردازد. با توجه به افت شانس نجات افراد حادثه دیده با گذر زمان، اثربخشی عملیات در دوره های زمانی تخصیص دیده شده است. همچنین جهت لحاظ نمودن هماهنگ سازی و استفاده موثر از منابع، امکان انتقال نیروها بین مناطق مختلف و نیز ترخیص نیروها در نظر گرفته شده است. تحقیق پیش رو از رویکرد بهینه سازی استوار بازه ای برای پرداختن به عدم قطعیت تقاضا و زمان سفر میان مناطق مختلف بهره گرفته است. مدل توسعه داده شده با الهام از نتایج سناریوی شناور زلزله در منطقه شش تهران اجرا و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحلیل انجامی با شناسایی آسیب پذیرترین نواحی مشخص می کند که تربیت و آموزش پیشرفته هرچه بیشتر نیروهای محلی در این نواحی و یا مناطق همسایه که می توانند در کمترین زمان به محل تقاضا اعزام شوند، می تواند در موفقیت عملیات کل منطقه نقش قابل توجهی ایفا کند. مدل پیشنهادی نه تنها برای برنامه ریزی در فاز پاسخ، بلکه می تواند در فاز پیشگیری و آمادگی بلایای طبیعی، به مدیران برای شبیه سازی اثربخشی سناریو های مختلف ظرفیت نیروهای امدادگر و همچنین در صورت نیاز، اولویت بندی مناطق مختلف برای اجرای پروژه های کاهش آسیب پذیری یاری رساند .

هدف: به دلیل ابهام در موانعِ پیاده سازی قراردادهای دوطرفه، هدف این پژوهش بررسی، شناسایی و اولویت بندی موانع اجرایی برای پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین در دو زمینه تولید و توزیع است. روش: در این پژوهش پس از شناسایی موانع پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین، ابتدا با استفاده از روش بهترین بدترین فازی، به هر یک از معیارهای شناسایی شده وزنی اختصاص یافت. در مرحله بَعد با استفاده از وزن های تعیین شده از روش تصمیم گیری واسپاس فازی، پنج شرکت آماده و بزرگ خودروساز کشور برای پیاده سازی قراردادهای دوطرفه، رتبه بندی شد. یافته ها: در انتهای این پژوهش، موانع پیاده سازی قراردادهای دوطرفه در زنجیره تأمین در 10 معیار بررسی و شناسایی شد که به ترتیب اهمیت عبارت اند از: عدم آموزش کارکنان با وزن 64/57 درصد، فقدان انگیزه و مشارکت کارکنان با وزن 8/48 درصد، عدم تمایل به تغییر با وزن 3/81 درصد، فقدان مشارکت اجتماعی با وزن 09/63 درصد، دانش و مهارت مدیران با وزن 18/63 درصد، فقدان درک مزایای حاصله 60/22 درصد، ترس از شکست با وزن50/61 درصد، شفاف نبودن اهداف سازمان با وزن 36/32 درصد، فقدان همکاری و یکپارچگی با وزن 73/20 درصد، بی ثباتی سیاسی با وزن 30/22 درصد. نتیجه گیری: در این پژوهش، عوامل و معیارهای تأثیرگذار در قراردادهای دوطرفه و همچنین اولویت بندی و درجه اهمیت آن در شرکت های خودروساز، در محیط فازی شناسایی و تحلیل شد. در نهایت نتایج آن با مدل های دیگر روش های تصمیم گیری نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و نشان داده شد که نتایج تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. این نتیجه نشان می دهد که شرکت های باتجربه و به روزتر، همواره در رتبه های اول قرار می گیرند و همواره آمادگی آنها برای پیاده سازی هر گونه قرارداد در زنجیره تأمین بیشتر است.