حمید ماجدی

حمید ماجدی

مدرک تحصیلی: استاد گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۱۳۵ مورد.
۲۱.

بررسی نقش اقتصاد ایران بر الگو مسکن معاصر شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد مسکن الگوی کیفی مسکن تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۶
مسکن به عنوان یکی از عناصر حیاتی زیست انسان و تأمین کننده نیازهای مختلف او در مقیاس ملّی و بین المللی مورد توجّه است. همچنین مسکن اصلی ترین بخش اقتصاد یک کشور است، چرا که از طریق آن وضعیت اقتصادی یک کشور نمود پیدا می کند. در این راستا هدف پژوهش حاضر دستیابی به مهم ترین مسائل اقتصادی در جهت سیر تحولات کیفی مسکن در شهر تهران طی سال های 1395-1399می باشد و فرضیه مطرح در نیل به این هدف این است که مهم ترین مساله اقتصادی در مسکن شهر تهران طی سال های 1395-1399 مساله درآمد اقشار مردمی و سرمایه گذاری در بخش مسکن است. حال پژوهش حاضر با استفاده ازروش تحقیق توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه ای دریافت که در شهر تهران طی سال های 1395 تا 1399 که اقتصاد کشور دچار بحران بود، دولتمردان و برنامه ریزان به دنبال سرمایه گذاری بر بخش مسکن بودند. طی این سال ها با توجه به کاهش و رکود وضعیت درآمد و اقتصاد مردم، خانه ها به فضاهایی با متراژ بسیار پایین بدل شد و همین امر موجب ثبات و رکود در حوزه مسکن شد. به طوریکه در حوزه مسکن نرخ رشد اقتصادی با کاهش بی سابقه ای روبرو شده است. لذا در یک جمع بندی کلی می توان اذعان نمود که رشد اقتصادی یک شهر با میزان درآمد مردم آن شهر و وضعیت کالبد معمارانه یک ساختمان دارای ارتباطی دوسویه است. زیرا در معماری امروز اقتصاد نقش پیش برنده و کاهنده دارد، اقتصاد به عنوان یک کنشگر در معماری بنا، در زیبایی آن، در ابعاد معنایی در ابعاد اجتماعی، در ابعاد سرمایه ملی و ... تاثیر می گذارد.
۲۳.

رتبه بندی شاخص های کمّی و کیفی مسکن با کاربست فن دیمتل فازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسکن اجتماعی شاخص های مسکن مسکن اقشار کم درآمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵ تعداد دانلود : ۳۳۰
تبیین موضوع: تامین مسکن شهری مناسب به ویژه برای اقشار کم درآمد، از مهمترین مسایل و چالش های پیش روی کشورهای جهان است. تقریباً همه کشورها در این زمینه با معضلات جدی مواجه هستند. از این رو توجه به شاخص های مسکن و ارتقاء آنها می تواند برنامه ریزی و تصمیم گیری در این بخش را تسهیل نماید. هدف این پژوهش، رتبه بندی شاخص های مسکن اقشار کم درآمد است. روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای گردآوری داده ها از نظرات خبرگان این رشته که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، استفاده شد. پس از شناسایی شاخص های موثر بر شکل گیری مسکن از دل پیشینه تحقیق، برای تحلیل وضعیت روابط میان این شاخص ها از فن دیمتل فازی بهره گیری شد. یافته ها: در این پژوهش با استفاده از فن دیمتل فازی به رتبه بندی شاخص های موثر بر شکل گیری مسکن، پرداخته شد؛ دو مبحث مهم که از دست آوردهای این روش آماری است، یکی اثر گذارترین شاخص، در مقابل اثر پذیرترین شاخص که بر اساس تحلیل ستون D-R و دیگری درجه اهمیت شاخص که از نتیجه تحلیل ستون D+R بدست می آید. نتایج: نتایج نشان می دهد که در طراحی مجتمع های مسکونی با تراکم بالا، توجه به تامین امنیت، حفظ حریم خصوصی، طراحی فضاهایی جهت تعاملات اجتماعی ساکنین، ایجاد زمینه مشارکت کاربران، در طرحها در درجه اول اهمیت رتبه بندی شاخص ها، از نظر خبرگان قرار دارد؛ لذا استفاده از دستاوردها در برنامه ریزی مسکن کم درآمدها، می تواند به بهبود کیفیت مسکن کنونی، منجر شود.
۲۴.

نقش مؤلفه های کالبدی در حس مکان مجموعه های مسکونی: مقایسه دو مجموعه مسکونی کوی استادان و شهرک نیوساید اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مؤلفه های کالبدی حس مکان مجموعه مسکونی کوی استادان شهرک نیوساید اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۵۸۱
مکان پدیده ایست که انسان در طول زندگی خود به آن معنا بخشیده و وابسته می شود. جایگاه عوامل کالبدی به واسطه گریزناپذیر بودن امر کالبد در معماری سبب شکل گیری پایگاه وجودی در افراد می گردد. هدف از این مطالعه تأثیر مؤلفه های کالبدی بر دو مجموعه مسکونی کوی استادان و شهرک نیوساید اهواز و مشخص کردن تأثیر سهم هریک از این مؤلفه ها بر القای حس مکان توسط مخاطبین است. این تحقیق با روش ترکیبی کیفی در کمی، ابتدا به جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای با تکنیک اسنادی پرداخته و سپس از تکنیک دلفی برای صحت سنجی مؤلفه های استخراج شده از متون بهره گرفته است. مؤلفه ها در پرسشنامه با طیف لیکرت بین ساکنین توزیع شده است. نتایج با نرم افزار SPSS و با استفاده از آماره های مختلف تحلیل استفاده شده است. نتایج حاکی از این است که در مجموعه مسکونی کوی استادان بیشترین سهم مربوط به مؤلفه های تنوع، نورپردازی، با مقدار(000/1)، حضور نیمکت ها با مقدار (946/0) و کمترین سهم مربوط به سهولت دسترسی با مقدار (383/0) است. در واقع در ایجاد حس تعلق، عامل نورپردازی دارای تأثیر بسزایی است. تنوع فضایی در این مجموعه مسکونی و وجود نیمکت ها موجب افزایش زمان حضور در فضا شده است و همین امر موجب افزایش دل بستگی و ایجاد حس مکان می شود. در مجموعه مسکونی نیوساید بیشترین همبستگی بین متغیر فضای سبز با دیگر متغیرهاست و بیشترین به صورت موردی بین خوانایی و تنوع با مقدار (955/0) و سپس فضای سبز با معنادهی (921/0) و کمترین بین نما و کف سازی با مقدار (104/0) است. در مجموعه مسکونی نیوساید، تنوع فضایی را به وسیله مکان عرضه می کند و میزان خوانایی آن موجب ایجاد فهم یا درک مکان می شود. همچنین فضای سبز، امکان حضور پذیری و استفاده از فضا را افزایش داده است.
۲۵.

باززنده سازی هویت در محله ی امام زاده یحیی با تأکید بر مفهوم ارزش های فرهنگی هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: باززنده سازی ارزش های فرهنگی-هنری حفظ هویت محله ی امام زاده یحیی تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۶۸
امروزه با رشد روز افزون شهرنشینی، مشکلات گوناگون بیش از هر زمان دیگری دامن گیر شهرها شده است. یکی از این موارد که هم علت و هم معلول بسیاری از معضلات شهری است، وجود بافت کهن در دل شهرهای امروزین است. بافت تاریخی شهرها، بخش جدا شده از دیگر بخشهای یک شهر محسوب نمی شود و در چارچوب برنامه راهبردی توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تمام شهر نقش ویژه ای دارند. این بافت ها و بناهای با ارزش تاریخی میراث گرانبهایی هستند که حفاظت از آنها نه تنها به ارزش های تاریخی و تمدن بشریت بلکه به غرور ملی، فرهنگ و افتخارات هر کشور هویت می بخشد. آنچه در حال حاضر حائز اهمیت است، حفاظت و بازگرداندن روح دوباره ی زندگی(باززنده سازی) و استفاده حداکثری از توان های بالقوه این مناطق است. در رابطه با باززنده سازی این گونه فضاها مسئله هویت و ارزش های فرهنگی هنری موجود در محله ها می بایست مورد توجه قرارگیرد. بدین منظور بافت تاریخی منطقه ی 12تهران، بخش فراموش شده ی عودلاجان، محله ی امام زاده یحیی انتخاب شده است. هدف از این مقاله تبیین نقش ارزش های فرهنگی هنری در نمای ساختمان های نوساز و تاریخی با تأکید بر باززنده سازی هویت می باشد و به عنوان نمونه محله ی امام زاده یحیی انتخاب شده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. نتایج به دست آمده از تحلیل ارزشهای پنج مورد از خانه های تاریخی آن محله و تطبیق با نمای خانه های نوساز آن راسته و پرسشگری از ساکنین، این است که ارزش ها می تواند به عنوان الگویی در حفظ هویت یک محله به کار رود و باعث ارتقای کیفیت زندگی ساکنین بافت تاریخی نیز شود. از سویی با تشویق مالکین محلی به باززنده سازی برای ایجاد هویت بصری پرداخت با این رویکرد که تکرار گذشته، هویت عینی ایجاد نمی کند. ایده گرفتن از آن با کمک از دنیای مدرن و تلفیق آن با دنیای سنتی، مهم می باشد.
۲۶.

تبیین نقش، جایگاه و تاثیرپذیری برنامه ریزی معماری در سیستم برنامه ریزی کالبدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی معماری برنامه ریز کالبدی نظریه های برنامه ریزی آنتروپی و نگاتروپی در برنامه ریزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۳۶
مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده در حیطه برنامه ریزی معماری و مفاهیم مرتبط با آن در حوزه برنامه ریزی کالبدی و نظریه های برنامه ریزی می باشد. دانسته است که محصول و فرآورده معماری حاصل اندرکنش متغییرهایی چند لایه و متعدد است که یا جزئی از بخش تحلیل شامل مطالعات پایه و برنامه ریزی معماری و یا متعلق به ترکیب در فرآیند طراحی شامل ایده پردازی و فرم دهی به محصول می گردند.لذا بازشناسی و تدقیق مفاهیم مرتبط با برنامه ریزی معماری در شناسایی فرآیند طراحی ضروری بوده و از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله سعی در بازشناسی برنامه ریزی معماری وتبیین نقش و جایگاه و تاثیر پذیری آن از طریق بررسی پیوند ها و ارتباط با برنامه ریزی کالبدی ,که خود تشکیل دهنده کلیتی سیستماتیک است, خواهد بود. در این خصوص , جهت رفع ابهام در مفاهیم به تدقیق تعاریف برنامه ریزی پرداخته شده و ضمن توجه به مفاهیم آنتروپی و نگاتروپی در برنامه ریزی , در قدم بعدی با سیر تحول تاریخی نظریه های برنامه ریزی و بررسی تطبیقی گونه های برنامه ریزی پیگیری گردیده و در نهایت با تبیین فرآیند برنامه ریزی کالبدی , جایگاه برنامه ریزی معماری و نیز انواع آن و ویژگی های هر یک معین می گردد. هدف از انجام پژوهش , بررسی برنامه گرا بودن محصول و فرآورده معماری است که از طریق شناسایی برنامه ریزی معماری به عنوان خرد ترین مقیاس سیستم برنامه ریزی کالبدی میسر و اثبات می گردد.
۲۷.

روش شناسی تبارشناسانه تیپومورفولوژی شهری باهدف استخراج الگو برای تهیه ضوابط فرم محور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ضوابط فرم محور تیپومورفولوژی فرم شهری ریخت شناسی توسعه میان افزا الگوی بافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۶
هدف اصلی این نوشتار، نحوه استخراج الگو های ریخت شناسانه ای است که سالیان متمادی جواب خود را در پیوند با یکدیگر و با کل شهر پس داده اند و مادامیکه هویت شهر را شکل داده اند، غریب افتاده اند. از این رو توسعه های میان افزا و پروژه های مداخله در بافت های تاریخی، نیازمند اصولی هستند که نه بر اساس ضوابط مجرد که برخاسته از ویژگی های فرم مآبانه و مکان محور باشد. تحقیق مذبور به دنبال کاربست چهارچوبی است تبارشناسانه، که بتواند مسئله استخراج الگو ها و گونه های فرم شهری به صورت طبقه بندی شده و سیستمی را پوشش دهد. ساختار سه ردیفه پژوهش در ابتدا شامل یک نقشه تبارشناسانه از بافت تاریخی بر اساس نقشه های دارالسلطنه و دارالخلافه ناصری تا پیش از اقدامات مدرنیستی بوده و مرحله دوم بررسی الگوهای ساخت در یاخته های معماری با استفاده از تیپومورفولوژی ارتباط میان فضاهای ساخته شده و فضای باز است. در آخر نیز الگوی ارتباطی فضاهای باز در سلسله مراتب مراکز گذر گاهی برداشت شده است که در نتیجه ریخت های شهری در ابعاد و مقیاس های مختلف با استفاده از طبقه بندی داده های تحلیلیِ برآمده از مطالعه ای تبارشناسانه در مورد گونه های فرم شهری، قابل تجزیه و کالبد شکافی شده و آماده استخراج اصول فرم محور بر اساس مشخصه های هویت کالبدی و محلی می شود.
۲۸.

ارزیابی و تبیین مدل طراحی شهری پایدار با رویکرد تراکم مبنا در بافت شهری (نمونه موردی :منطقه 2تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییرات اقلیمی ریخت شناسی شهری الگوی پایداری فرم کالبدی تراکم ساختمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۵
در سالهای اخیر مسائل مربوط به تغییرات اقلیمی و انرژی، بیشترین اهمیت را در مطالعات شهری به خود اختصاص داده اند .در موضوع بهینه سازی کارایی انرژی در شهر، ساختمانها اصلیترین کانون هستند و از میان انرژیهای مصرفی نیز، انرژی تابشی خورشیدی از یک طرف و تقاضای انرژی از طرف دیگر مهمترین موارد در کارایی انرژی در شهر هستند که همراه با دیگر پارامترهای اقلیمی، اصلی ترین تاثیرات را بر کیفیت محیط های زندگی دارند. هدف اصلی پژوهش حاضر، استخراج چارچوب بهینه و نیز ساختار متغیر های تثبیت شده در نوع نگرش ساختاری به مفهوم طراحی شهری در ریخت شناسی شهری است که از این طریق بتوان فرا الگوی پایداری را در بستر فرم کالبدی شهر به عنوان یک مدل تبیین نمود. پژوهش حاضر از لحاظ ساختار، توصیفی _تحلیل محتوایی است که شیوه گردآوری دادهها بصورت اسنادی، برداشت میدانی، داده سازی، مدلسازی و شبیه سازی با استفاده از نرم افزارهای تحلیل انرژی با رویکرد تحلیلی خرد اقلیم شهری نظیر انوی مت است. به همین جهت 4 ریخت گونه در بافت منطقه 2 تهران مورد ارزیابی قرار گرفت که یافته های تحقیق نشان دهنده اختلاف حالت بهینه و وضعیت موجود پارامترهای ارزیابی شده بوده و میزان اختلاف و تاثیر تراکم افزوده شده در هر ریختگونه محدوده موثر را بر اساس شاخصهای پایه را تبیین می کند که گونه ساختمانی بلندمرتبه دارای بیشترین تغییرات مثبت در شرایط پیشنهادی میباشد و به ترتیب گونه های فشرده مقادیری کمتر را دارا هستند.
۲۹.

تاثیر مؤلفه های کالبدی –عملکردی بر امنیت عرصه های همگانی(مورد مطالعه: محله دوهزار بندرعباس)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت عرصه همگانی مولفه کالبدی- عملکردی شهربندرعباس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۰ تعداد دانلود : ۱۰۸
در حوزه شهرسازی، پژوهش های زیادی با هدف تأثیر امنیت در فضاها و عرصه های شهری شکل گرفته است؛ که بیشتر این پژوهش ها اذعان داشته اند ارتقاء مؤلفه های کالبدی–عملکردی منجر به ارتقاء امنیت می شود. عوامل گوناگون در سطوح مختلف جامعه موجب به وجود آمدن رفتارهای مجرمانه و نامتعارف در عرصه های شهری می شود که ازجمله مهم ترین آن ها عوامل کالبدی–عملکردی است. یک کالبد می تواند با شهروندان خود از طریق ویژگی های کالبدی ارتباط برقرار کند. اگرساختارکالبدی-عملکردی فضاهای (عرصه های) همگانی مناسب باشد، مردم در این فضاها از امنیت بیشتری برخوردار خواهندبود. این پژوهش، با هدف شناسایی مؤلفه ها و شاخص های کالبدی-عملکردی تأثیرگذار در امنیت و تبیین سطح امنیت، به بررسی این عوامل در عرصه های همگانی محله دو هزار شهر بندرعباس می پردازد. ابزار کلی مورداستفاده برای گردآوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه «محقق ساخته» است که بر اساس طیف لیکرت طراحی شده است. جامعه آماری پژوهش (۱۸۵۹۵) نفر از ساکنین محله دو هزار (کوی ملت) بندرعباس است؛ که از طریق فرمول کوکران (۳۷۶) نفر به عنوان حجم نمونه محاسبه شد و پرسش نامه هم از روش «نمونه گیری تصادفی» در اختیار آن ها قرار داده شد. روایی محتوای پرسش نامه محقق ساخته توسط متخصصان و خبرگان مربوطه مورد تائید قرار گرفت و پایایی گویه های پرسش نامه های نهایی، از طریق روش تعیین ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. از آزمون آماری و اسمیرنف برای تشخیص نرمال بودن توزیع داده های پژوهش و آزمون های رگرسیون خطی، تحلیل مسیر و همبستگی پیرسون برای تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است. خلاصه نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مؤلفه های کالبدی-عملکردی (شبکه حرکت و دسترسی، آسایش محیطی و مقیاس و فرم فضا) و امنیت شهری رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد؛ و از میان عوامل فوق، مؤلفه شبکه حرکت و دسترسی با ضریب (۰٫۲۸) بیشترین تأثیر را در افزایش امنیت دارد.
۳۰.

سنجش نوآوری منطقه ای، نمونه موردی منطقه شهری شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیچش سه جانبه پیچش چهارجانبه پیچش پنج جانبه تولید ناخالص داخلی سبز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۶۸
بیان مسأله: عدم شناسایی مناطق نوآور در ایران موجب گردیده تا مناطق مستعد نتوانند در مسیر رشد و توسعه منطبق با ظرفیت های خود قرار گیرند وبدنبال آن بسترهای لازم در این زمینه توسط تصمیم گیران نیز فراهم نگردیده است، از طرفی دیگر روشها و مدلهای سنجش نوآوری مناطق برای شناسایی مناطق دارای پتانسیل نوآوری توسط سازمانها و نهادهای ذیربط تعریف نشده است لذا تاکنون این سنجش نیز بصورت الگوی واحد و مشخص برای شناسایی مناطق کشور در بعد برنامه ریزی فضایی از منظر نوآوری صورت نپذیرفته است هدف: ارایه الگوی سنجش مناطق نوآور در سطح کشور با الهام از نظریات و تجربیات سیستم نوآوری منطقه ای روش: به روش اسنادی مبانی نظری و تجربی مطرح در این حوزه جمع آوری و تهیه شد. سپس با شاخصهای تهیه و تدوین شده مبتنی بر نظریات تحقیق سعی شد تا بر مبنای آنها بتوان بر اساس یک چارچوب نظری متناسب با شرایط و ویژگی های محیط مورد مطالعه به بررسی و تحلیل نمونه موردی پرداخت لذا برای مطالعه نمونه موردی، جمع آوری داده ها در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست منطقه شهری شیراز بمنظور درج در شاخصها و مدلهای ذیربط صورت پذیرفت یافته ها: دو شاخص سنجش اقتصادی و ترکیبی منطبق بر نظریات و تجربیات تحقیق، تدوین و مورد استفاده واقع شد و ضمن تعیین رتبه استان از حیث نوآوری منطقه ای در مقایسه با استانهای همطراز، نتایج دو شاخص مذکور با یکدیگر مقایسه گردیدند نتیجه گیری: با بررسی و تحلیل نظریات وتجربیات تحقیق وانجام مدل های تحقیق بر روی نمونه موردی تحقیق مشخص شد بهتر است با الهام از مدل پیچش پنج جانبه همراه با شاخصهای اقتصادی برای تعیین رتبه مناطق از حیث نوآوری، از شاخصهای اجتماعی و زیست محیطی نیز بصورت ترکیبی استفاده نمود تا نتایج ملموس تری بدست آید.
۳۱.

تحلیل نقش رویکردهای شهری در پاسخ به تغییرات اقلیم با تاکید بر شهرسازی بیوفیلیک، مورد پژوهی: شهر تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تغییرات اقلیمی رویکردهای شهری شهرسازی بیوفیلیک قابلیت های بیوفیلیکی وقوع سیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۷۶۳
بیان مسئله: در قرن حاضر تغییر اقلیم به یکی از مهمترین چالش های جهانی تبدیل شده است که عمدتا ناشی از فعالیت های انسانی و همچنین عدم توجه به عواقب زیست محیطی آن می باشد. پیامدهای منفی تغییرات اقلیمی در سطوح مختلف محلی تا بین المللی باعث شده است تا در سال های اخیر اقدامات متعددی در پاسخ به این تغییرات در قالب کاهش یا انطباق اقلیمی صورت گیرد. در این راستا، برخی از رویکردهای شهری با بهره مندی از اصول خود به این چالش ها پاسخ داده اند که شهرسازی بیوفیلیک یکی از این رویکردها می باشد. شهر بیوفیلیک با بهره مندی از عارضه های طبیعی ضمن ارتقای کیفیت محیط زیست شهری می تواند در پاسخ به چالش های حاصل از تغییرات اقلیمی موثر واقع گردد. هدف: تحقیق حاضر به بررسی ماهیت تغییرات اقلیم و مرور رویکردهای شهر فشرده، شهرسازی آبی، شهر کربن خنثی، شهر انرژی تجدیدپذیر و شهرسازی بیوفیلیک می بپردازد و قابلیت های بیوفیلیکی شهر تنکابن (به عنوان نمونه موردی) را در پاسخ به تغییرات اقلیمی مورد سنجش قرار می دهد. روش: این تحقیق دارایروشی توصیفی و تحلیلی مبتنی بر مطالعات اسنادی، مشاهدات و پیمایش می باشد. برای تحلیل نیز از تکنیک متاسوات استفاده می شود. یافته ها: در میان یازده قابلیت بیوفیلیکی پاسخگو به تغییرات اقلیم در شهر تنکابن دو قابلیت "حفاظت از فضای سبز و جنگل های شهری" و "برنامه های سبزسازی شهری" بیشترین تاثیر را در پاسخ به تغییرات اقلیمی به ویژه وقوع سیل دارند. همچنین اولویت دادن به توسعه زیست محیطی در طرح های توسعه شهری در نواحی ساحلی همچون تنکابن می تواند بسترهای لازم جهت غلبه بر چالش های اقلیمی را فراهم سازد. نتیجه گیری:  بهره مندی از قابلیت های رویکرد شهر بیوفیلیک می تواند در جهت مقابله با تغییرات اقلیمی در شهرهای ساحلی شمال ایران نظیر تنکابن، موثر باشد. قابلیت های بیوفیلیکی این شهرها به ویژه جنگل ها و فضای سبز شهری، نقش مهمی در کاهش پدیده گرمایش و بروز سیل دارند.
۳۲.

مدل یابی تاثیر کیفیت فضای بینابینی محیط مسکونی بر شکل گیری مکان پایدار (مطالعه موردی: مجتمع مسکونی وحدت بتن شهر جدید صدرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت محیط مسکونی مکان مسکونی پایدار عملکردی تجربی زیبایی شناختی عوامل زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۴
مطالعه کیفیت محیط های مسکونی ماهیتی پیچیده و چند بعدی دارد. هدف این مطالعه تاثیر کیفیت محیط بر مکان مسکونی پایدار برای کمک به شکل گیری مطلوب محیط های مسکونی است. برای رسیدن به این هدف، پرسش اصلی این است که، چه رابطه ای میان مولفه های کیفیت محیط و مکان پایدار در محیط های مسکونی وجود دارد؟ برای پاسخ به پرسش های تحقیق «مدل مفهومی ارتقاء کیفیت محیط» بر اساس مولفه هایی چون مشخصات فردی ساکنان، قابلیت فضاهای بینابینی و کیفیت طراحی و مولفه های عملکردی، تجربی زیبایی شناختی و زیست محیطی مکان پایدار تدوین شد. روش تحقیق همبستگی است و گرداوری داده ها با پرسشنامه پیمایشی انجام شده است. مطالعه موردی در مجتمع مسکونی وحدت بتن شهر جدید صدرا با نمونه گیری تصادفی آماری و پرسش از 215 نفر از ساکنان بوده است. برای تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی، تحلیل مسیر و AHP فازی استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که بین مولفه های مدل مفهومی ارتقاء کیفیت رابطه همبستگی مثبت و معنادار وجود دارد. بیشترین همبستگی بین مکان پایدار با مولفه تجربی زیبایی شناختی در سطح معناداری 880/0 و کمترین همبستگی میان ویژگی های فردی ساکنان با مولفه های زیست محیطی در سطح 312/0 برقرار است. همچنین کیفیت محیط بر مکان پایدار اثر مستقیم دارد و مولفه های کیفیت محیط شامل قابلیت فضاهای بینابینی، کیفیت طراحی معماری و مشخصات فردی ساکنان با نقش میانجی کیفیت بر مکان پایدار اثر غیرمستقیم دارند. همچنین کیفیت محیط مسکونی بر مولفه های مکان پایدار شامل عملکردی، تجربی-زیبایی شناختی و زیست محیطی با نقش میانجی مکان پایدار اثر غیر مستقیم دارد. رتبه بندی مولفه های موثر بر کیفیت محیط نیز نشان داد که قابلیت فضاهای بینابینی بیشترین اهمیت را در کیفیت بخشی به محیط مسکونی دارد.
۳۳.

تبیین اصول فضاهای شهری فرهنگ محور با رویکرد احیای شهری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: احیای شهری فرهنگ محور فضای شهری فرهنگ تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹ تعداد دانلود : ۲۶
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه بسیاری از فضاهای شهری به دلیل ناکارآمدی و رکود حیات شهری با کاهش جذابیت مواجهند؛ لذا به نظر می رسد فرآیند احیای فضاهای شهری فرهنگ محور، قادر است تا چالش های موجود را برطرف نموده و تا حدودی منجر به کاهش خطراتِ یکسانی فضاهای شهری شود. اینپژوهشسعیداردبابررسیاندیشه هاینظری،اصولدخیل درموفقیتفراینداحیای فضاهای شهری فرهنگ محور رااستخراجوتحلیلکند. روش پژوهش: روشتحقیقبر حسبهدف توسعه ای- کاربردیوازحیثگردآوریداده هاتوصیفی-تحلیلی است. اینپژوهشبااستفادهازروشتحلیلمحتوایکیفی،مصاحبه عمیقبه عنوانابزارگردآوریداده ها،روشنمونه گیریهدفمند و برآورد اثر براساس مدل خطی تعمیم یافتهانجامشدهاست. یافته ها و نتایج پژوهش: دست آوردهایپژوهشنشانمی دهدکه فرآیند احیای شهری با تمرکز بر فرهنگ،سعیداردتاازطریقپنجمؤلفه اصلی «ارتقاء هویت مدنی»، «پایداری توسعه»، «برندسازی شهری(ارتقاء رقابت پذیری)»، «غنی سازی سرمایه» و «آفرینش مکان»،فضاهای شهریرابرایرویارویی با پدیده جهانی سازی و رسیدن به وضعیتی پایدار آمادهکند. براساس یافته ها،اینامرازطریقپایبندیبهاصولهفت گانه: «توسعه گردشگری و رویدادمداری»، «شکوفایی فرهنگی»، «ارتقاء دارایی های شهری»، «تصویر ذهنی و خلق مزیت متمایز مکانی»، «کیفیت محیط شهری»، «جامعه مدنی»، «ساختار اقتصادی بهینه» ممکن می شود
۳۴.

تبیین چارچوب مولفه های پایداری شهری بر اساس مدل مفهومی شهر تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم شهر تعالی توسعه پایدار بهره وری آرمانشهر پایدار برنامه ریزی راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۲
اهداف: «شهر تعالی» با هدف رشد شهروندان، شهر و توسعه پایدار معرفی شده است. پرسش آن است که شهر و شهروند چگونه می توانند در یک رابطه دوطرفه، موجب تعالی یکدیگر شوند. هدف این پژوهش آن است تا به تبیین مؤلفه های شهر تعالی در سه بعد پایداری زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی از منظر قرآن کریم بپردازد. روش ها: روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی، بر اساس رویکرد برنامه ریزی راهبردی به شهر و شهروندان است. چارچوب مفهومی به نظریه معماری سرآمد وابسته است و در آن با رویکرد تفسیری، محتوای قرآن کریم در تفاسیر معتبر مورد کدگذاری قرار می گیرد. سپس نسبت به طبقه بندی و مقوله بندی متون انتخابی توسط نرم افزار ATLAS.ti اقدام شده است. یافته ها: در مجموع از میان گزاره های مرتبط با موضوع پژوهش، 315 کد استخراج گردید که در 53 مؤلفه و 18مقوله دسته بندی شدند و در نهایت در سه بعد جهان بینی، گرایش و اعمال و رفتار، مدل نهایی منتج شده، در سه بعد پایداری زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی ارائه گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش سه بعد اساسی مانند 1- جهان بینی الهی شهروندان، 2- رایش به سمت کمال در انسان ها، و 3- اعمال و رفتار شهروندان در چارچوب قوانین الهی مورد تأکید بوده و انتظار می رود که این نگرش منجر به «تعالی»، و توسعه پایدار شهری و دست یابی به آرمانشهر پایدار شود. در مدل نظری توضیح داده شده، شهروندان نقشی کلیدی در ایجاد «شهر تعالی» بر عهده دارند.
۳۵.

تبیین اخلاق زیست محیطی شهروندان در تعالی محیط زیست: ارائه مدل مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اخلاق زیست محیطی شهروندان تعالی محیط زیست مدل مفهومی ATLAS.ti

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۱۷۲
امروزه بحران زیست محیطی شهرها، ناشی از نگرش مادی بشر به نظام محیط زیست و به تبع آن اخلاق نادرست شهروندان در مواجهه با آن است.  این در حالی است که در جهان بینی توحیدی، عالم هستی، یک واحد یکپارچه است که تمامی موجودات آن در مسیر رشد و تعالی، در حال حرکت و هدایت هستند؛ به طوری که نمی توان هدفی جز معاد و بازگشت به سوی خداوند برای آن تصور نمود. در این جهان بینی، شهروندان نه تنها مسئولیت بهره برداری عادلانه و امانتدارانه از عناصر محیط زیست را دارند، بلکه مسئولیت حفظ، ارتقاء و سیر تعالی تمامی عناصر محیط زیست به سوی کمال مخصوص خود و هدف خلقتشان را نیز دارند. هدف این پژوهش تبیین نقش اخلاق زیست محیطی شهروندان در تعالی محیط زیست بر اساس آموزه های قرآنی با بهره گیری از تفسیر المیزان است. در این راستا به منظور تحلیل گزاره های اخلاقی قرآن کریم، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده گردید. در این پژوهش، کدگذاری، طبقه بندی و مقوله بندی متون انتخابی، توسط نرم افزار ATLAS.ti صورت گرفت. در مجموع از میان گزاره های اخلاقی مرتبط با موضوع پژوهش، 590  کد استخراج گردید که پس از حذف کدهای مشابه به 106 کد تقلیل یافت. کدهای باقی مانده در 23 مؤلفه و 7 مقوله دسته بندی شدند و در نهایت در سه بعد جهان بینی، گرایش و اعمال و رفتار، مدل نهایی منتج شده از نتایج تحلیل محتوای کیفی ارائه گردید. مدل ارائه شده، تعالی اخلاق زیست محیطی شهروندان بر مبنای تفسیرالمیزان است که در آن سه بعد جهان بینی الهی شهروندان، گرایش به سمت کمال و اعمال و رفتار زیست محیطی شهروندان در چارچوب قوانین الهی مورد تأکید بوده و انتظار می رود که این نگرش منجر به تعالی محیط زیست شود.
۳۶.

جستاری تحلیلی در طیف سنجی و بررسی تطبیقی وجوه متفاوت برنامه ریزی معماری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معماری برنامه ریزی معماری طیف سنجی برنامه مقایسه تطبیقی برنامه ریزی مشارکت ذینفعان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۲۹۲
مقاله حاضر ارائه بخشی از مطالعات و پژوهش تفصلیلی انجام شده ناظر بر شناسایی وجوه مختلف و متفاوت برنامه ریزی معماری، سیر تحول آن در دوره پس از مدرن و نیز تحلیل ویژگی های هر وجه از برنامه ریزی معماری و انجام دسته بندی بر اساس ویژگی های احصاء شده در قالب طیف سنجی وجوه متفاوت برنامه ریزی و در نهایت مقایسه تطبیقی طیف های مختلف احصاء شده است. در این پژوهش مفهوم جدید طیف سنجی در ارتباط با برنامه ریزی معماری مورد شناسایی, تبیین و تدقیق قرارگرفته است و با ابزار مقایسه تطبیقی در خصوص طیف های مختلف برنامه نسبت برنامه ریزی بر اساس شاخص ها و معیار هایی مشخص با مقولاتی مانند تعریف برنامه ریزی , ارتباط ماهوی با معماری , شکل مدل برنامه ریزی , نحوه انجام برنامه ریزی , ارتباط با طراحی, آفرینش فرم و خلق فضا , محصول و نتیجه برنامه و نقش معمار در ارتباط با برنامه و فرایند طراحی در هریک از طیف های برنامه ریزی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. لذا هدف پژوهش بازشناسی و تحلیل وجوه مختلف برنامه ریزی معماری و ارائه دسته بندی جدیداز آنها براساس ویژگیهای مبتنی بر تحلیل های انجام گرفته در قالب طیف سنجی برنامه ریزی معماری می باشد که بر نقش برنامه ریزی معماری درفرآروند طراحی دلالت دارد. روش تحقیق مورد استفاده دراین مقاله , روش تحقیق کیفی با بهره گیری از ابزار تحلیل محتوا می باشد و روش جمع آوری اطلاعات و داده های پایه بر اساس روش کتابخانه ای بوده است.
۳۷.

بررسی عوامل مؤثر در رشد شهری با استفاده از مدل F’ANP (مطالعه موردی: شهر بجنورد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد شهری عوامل موثر بر رشد شهری مدلسازی رشد شهری مدل F rsquo ANP شهر بجنورد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۰۸
وقوع رشد شهری و پیامدهایش بسیار گسترده است، در این راستا، با مروری بر مفاهیم نظری، مولفه های موثر بر رشد شهری تدوین شد، تا به عنوان چارچوب مناسب برای بررسی عوامل موثر بر رشد شهر بجنورد مورد استفاده قرار گیرد. سپس به کمکGIS و توابع مربوطه لایه های قابل سنجش به صورت کمی ارزش گذاری شد. که می توان ازمهمترین این عوامل، تراکم جمعیت، تراکم راهها و ... اشاره داشت. در ادامه از میان روش های مختلف، با توجه به اینکه روش F’ANP به دلیل استفاده از قابلیت های تحلیل عاملی در تبدیل موضوع به ابعاد مشخص و معین کردن رابطه بین ابعاد و شاخص ها، کلیه قابلیت های روش تحلیل عاملی را حفظ می نماید. نتایج بررسی نشان داد که تمایل به خانه های تک خانواری و زمین بزرگ مقیاس، تراکم راهها، تراکم خالص جمعیت و ... به ترتیب مهمترین عوامل موثر در رشد شهر بجنورد بوده اند.
۳۸.

شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی موثر بر بازآفرینی بافت های ناکارآمد با رویکرد آینده پژوهی مطالعه موردی: منطقه 12 کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشران های کلیدی بازآفرینی محلات فرسوده منطقه 12 کلانشهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۰۹
ازآنجایی که محلات قدیمی نشانه هویت فرهنگی و تاریخی شهرها محسوب می شوند تخریب و نابودی آنها تیشه ای بر ریشه هویت ساکنان است، ضرورت رسیدگی به این بافتها و بازآفرینی آنها احساس می شود. البته موضوع محلات فرسوده و ناکارآمد شهری و بازآفرینی این محلات موضوعی پیچیده و چندبعدی است لذا بایستی هرگونه مسائل و موضوعات درارتباط با بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری به صورت نگاه چند بعدی و ترکیبی از عوامل مختلف مورد سنجش و ارزیابی قرا گیرد. بدین منظور در این پژوهش سعی گردیده است که به صورت سیستمی و نظام مند پیشران های کلیدی موثر بر بازآفرینی محلات فرسوده منطقه 12 کلانشهر تهران شناسایی و تحلیل شوند. در این پژوهش ابتدا با تکنیک پویش محیطی و دلفی، 40 عامل اولیه در شش حوزه مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، حقووقی و قانونی، مدیریتی و کالبدی استخراج شده و سپس با استفاده از روش دلفی مدیران، ماتریس اثرات متقاطع مولفه ها تشکیل گردیده است. در مرحله بعدی از طریق نرم افزار میک مک نسبت به تحلیل ماتریس اقدام شده است. نتایج حاصل از پراکندگی متغیر ها در محور تاثیرگذاری و تاثیر پذیری عوامل در نرم افزار میک مک، حاکی از ناپایداری سیستم در بازآفرینی محدوده مورد مطالعه است و بر همین اساس پنج دسته متغیر مورد شناسایی قرار گرفت. در نهایت با توجه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل، ده عامل اصلی به عنوان پیشران های کلیدی در آینده بازآفرینی منطقه مورد شناسایی قرار گرفتند. از بین پیشران های مورد بررسی نیز، متغیر های بخش اجتماعی-فرهنگی بیشترین تأثیر را بر بازآفرینی محلات منطقه مورد مطالعه و عوامل سیاسی کمترین درجه تأثیرگذاری را به خود اختصاص دادند.
۳۹.

تبیین ارتباط میان مورفولوژی شهری و جمعیت (مطالعه موردی: محلات مسکونی با تاکید بر نیمه شمالی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مورفولوژی رویکرد درونی-شناختی جمعیت محلات همبستگی پیرسون محلات تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۶۴
در سال 2018، حدود پنجاه و پنج درصد جمعیت جهان در مناطق شهری زندگی می کرده و پیش بینی می شد تا سال 2050، به شصت و هشت درصد افزایش یابد. افزایش روزافزون جمعیت شهرها، استفاده بهینه از محلات شهری جهت اسکان جمعیت را مورد تأکید قرار می دهد. مورفولوژی شهری از موضوعاتی است که با جمعیت پذیری محلات مرتبط است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص های مورفولوژی در مقیاس میانی و تبیین رابطه میان مورفولوژی محلات مسکونی و جمعیت ساکن در آنان است. در این مقاله ابتدا بر اساس رویکرد درونی– شناختی نظرات اندیشمندان حوزه مورفولوژی مورد بررسی قرار گرفته و معیارهای «تنوع کاربری»، «الگوی شبکه معابر»، «فشردگی»و «الگوی شبکه حمل و نقل عمومی» در 9 شاخص در مقیاس محلی شناسایی شد. سپس شاخص ها به روش چیدمان فضا و تحلیل شبکه به وسیله نرم افزارهای Depthmap10 و GIS در 12محله شهر تهران سنجش گردید. در گام بعدی، ابتدا نرمال بودن داده ها به روش آزمون«کولموگروف-اسمیرنوف» بررسی و  به روش همبستگی دوسویه پیرسون و به کمک نرم افزار SPSS16، همبستگی متغیرهای مورفولوژی با شاخص جمعیت محلات مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد شاخص هم پیوندی با شدت 724/0 دارای بیشترین همبستگی و دسترسی به حمل و نقل عمومی با شدت 578/0 دارای کمترین همبستگی با شاخص جمعیت می باشد. بررسی شدت همبستگی ها، فرصت اولویت بندی مناسب تر جهت مداخله در بافت موجود محلات با هدف اسکان جمعیت را فراهم می نماید. با نگاه کاربردی از نتایج حاصل می توان در زمینه معیارهای ارزش گذاری گزینه های طراحی محلات مسکونی، انتخاب شبکه معابر و سنجش کمی و کیفی طرح های آماده سازی در راستای اسکان جمعیت بیشتر و تدوین ضوابط طرح های تفصیلی استفاده نمود.
۴۰.

تحلیل زمینه ای برآسیب شناسی طرح های توسعه شهری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرح های توسعه شهری آسیب شناسی تئوری زمینه ای ایران.

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۷۶
نیم قرن تجربه تهیه طرح های توسعه شهری نشان می دهد به رغم جنبه های مفید و سازنده، این طرح ها همچنان نتوانسته اند پاسخی بی بدیل در خصوص مسائل و مشکلات روزافزون شهری ارائه نمایند. در این رهگذر مطالعات زیادی در خصوص آسیب شناسی طرح های توسعه در کشور صورت گرفته است بررسی مجدد آسیب ها بر اساس مطالعات صورت گرفته و شناخت روابط علت معلولی آن ها می تواند نقش موثری در تبیین مسائل و جمع بندی از قضایا داشته باشد. در این مقاله، بر اساس تئوری زمینه ای ابتدا اقدام به واکاوی محتوایی مقالات آسیب شناسی طرح های توسعه شهری از دهه 70 به بعد درکشور و سپس مصاحبه عمیق با صاحب نظران با استفاده از نرم افزار MAXQDA شده است. یافته های پژوهش نشان دهنده دو مقوله هسته ایی عدم تحقق و عدم کارائی در مطالعات است که در مقوله عدم تحقق 80 درصد مفاهیم استخراجی آن مربوط به عدم تحقق کالبدی و جمعیتی شهرها است که نشان از عدم تعریف سایر اهداف به شکل روشن در طرح ها می باشد و مقوله عدم کارائی34 مقوله محوری ثانویه در قالب 7مقوله محوری اولیه و 5 مقوله محوری اصلی تحلیل و جمع بندی گردید که مقوله اصلی نظام و مدیریت شهری در کشور با 34 درصد حجم مفاهیم و زمینه های کارآمدی و تحقق با 25 درصد مهم ترین عناصر ناکارآمدی طرح ها محسوب می گردد و این امر بیانگر آن است که محتوای طرح های توسعه شهری آن چنان که در محافل علمی مطرح می گردد عامل اصلی ناکارآمدی طرح ها محسوب نمی گردد. همچنین بر اساس تحلیل گراف روابط بین مقولات اولیه عوامل زمینه ای از جمله ابهام در منابع مالی، ضعف در قوانین و مقررات و مشارکت ذی نفعان به ترتیب مهم ترین مسائل در ناکارآمدی طرح ها محسوب می گردد. واژه های کلیدی : طرح های توسعه شهری، آسیب شناسی، تئوری زمینه ای، ایران.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان