هاله حسین پور

ارزیابی و کمی سازی کیفیت زندگی شهری یکی از پیش نیازهای مهم و کلیدی در برنامه ریزی و توسعه شهری است. هدف اصلی مطالعه حاضر ارائه یک استراتژی مبتنی بر سیستم تصمیم گیری چند معیاره مکانی برای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در منطقه 2 تهران می باشد. برای این منظور، از 8 زیرمعیار محیطی و 6 زیرمعیار زیرساختی استفاده شد. وزن معیارها و زیرمعیارها موثر بر اساس نظر کارشناسان با استفاده از روش بهترین-بدترین محاسبه شد. سپس از روش میانگین وزنی مرتب شده برای تولید نقشه های کیفیت زندگی شهری در سناریوهای ذهنی مختلف استفاده شد. در نهایت، توزیع مکانی جمعیت در کلاس های مختلف کیفیت زندگی شهری ارزیابی شد. از بین معیارهای زیرساختی و محیطی به ترتیب معیارهای تراکم جمعیت و آلودگی هوا دارای بیشترین تأثیر در کیفیت زندگی شهری بودند. نقشه های کیفیت زندگی شهری در سناریوهای مختلف نشان داد که با افزایش درجه خوش بینی مساحت طبقات با کیفیت زندگی شهری بالا و خیلی بالا افزایش و با کاهش مقدار درجه خوش بینی مساحت طبقات با کیفیت زندگی شهری بالا و خیلی بالا کاهش می یابد. نتایج این مطالعه نشان داد که درصد بالایی از جمعیت در محیط شهری در شرایط کیفیت زندگی شهری پایین ساکن هستند که بیانگر ضرورت ارزیابی وضع موجود کیفیت زندگی شهری و برنامه ریزی برای بهبود وضع وجود می باشد

وقوع رشد شهری و پیامدهایش بسیار گسترده است، در این راستا، با مروری بر مفاهیم نظری، مولفه های موثر بر رشد شهری تدوین شد، تا به عنوان چارچوب مناسب برای بررسی عوامل موثر بر رشد شهر بجنورد مورد استفاده قرار گیرد. سپس به کمکGIS و توابع مربوطه لایه های قابل سنجش به صورت کمی ارزش گذاری شد. که می توان ازمهمترین این عوامل، تراکم جمعیت، تراکم راهها و ... اشاره داشت. در ادامه از میان روش های مختلف، با توجه به اینکه روش F’ANP به دلیل استفاده از قابلیت های تحلیل عاملی در تبدیل موضوع به ابعاد مشخص و معین کردن رابطه بین ابعاد و شاخص ها، کلیه قابلیت های روش تحلیل عاملی را حفظ می نماید. نتایج بررسی نشان داد که تمایل به خانه های تک خانواری و زمین بزرگ مقیاس، تراکم راهها، تراکم خالص جمعیت و ... به ترتیب مهمترین عوامل موثر در رشد شهر بجنورد بوده اند.