علیرضا خوشگویان فرد

این مقاله می کوشد کارآمدی روش کیو را برای شناسایی ذهنیت ها نسبت به موضوعی خاص در قالب یک مطالعه واقعی بیان کند. به این ترتیب، فرایند اجرای تحقیقی با روش کیو با استفاده از مسیر طی شده در این مطالعه شرح داده خواهد شد؛ بنابراین، خواننده با اصطلاحات مربوط به این روش و چگونگی اجرای تحقیق کیو آشنا خواهد شد. در این مطالعه، 20 بانوی ورزشکار مشارکت داشتند و در نهایت، دو ذهنیت نسبت به حجاب در میان آنها به دست آمد. برای توصیف این دو ذهنیت از 36 جمله کمک گرفته شده است که نگاه های مختلف را نسبت به حجاب از دیدگاه بانوان ورزشکار نشان می دهند.

فیلم های داستانی نمونه های شبیه سازی شده دنیای واقعی هستند که توانسته اند به عنوان ژانر محبوب شناخته شوند. این قالب برنامه سازی به دلیل سازوکار همذات پنداری، الگوها، ارزش ها، هنجارها، نقش ها و دیدگاه های مخاطبان را در حوزه های مختلف تحت تأثیر قرار می دهد و به عنوان محملی برای اثرگذاری بر مخاطب و تزریق مفاهیم و درون مایه های ارزشی و اخلاقی در نظر گرفته می شود. بخشی عظیمی از محبوبیت فیلم های داستانی از روایت های آنها کسب می شود؛ روایت ها به برنامه سازان کمک می کنند از روش القای مستقیم پیام به مخاطب فاصله بگیرند و ضمن جلوگیری از دلزدگی مخاطب، رسانه را در رساندن به اهداف کلان خود یاری رسانند. به همین دلیل نحوه شکل گیری، عناصر سازنده و مفاهیم صریح و ضمنی روایت ها باید مورد تحلیل علمی قرار گیرد. رویکرد روایت شناسی به عنوان نوعی روش تحقیق کیفی این امکان را برای پژوهشگر فراهم می سازد که واقعیت های نهفته در متن را استخراج کند و تفسیری کلی از متن ارائه دهد. برای این منظور در این مقاله، فیلم داستانی نقطه کور به دلیل ویژگی های ساختاری و محتوایی تحلیل شده است؛ علاوه بر معرفی ساختار سازنده فیلم (الگوی ژرار ژنت)، معانی صریح و ضمنی (الگوی بارت) که در روایت فیلم گنجانده شده، استخراج گردیده است.

پژوهش حاضر، به بررسی نحوه تفسیر و رمزگشایی سریال «کلاه پهلوی» در بین زنان پرداخته است. برای این منظور، ابتدا پنج گروه از زنان شهر تهران، به روش غیراحتمالی و هدفمند، به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و سپس، با استفاده از روش مصاحبه گروهی متمرکز، خوانش های آنان از این مجموعه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت هایی در واکنش مخاطبان به این سریال وجود دارد و آنان دریافت کنندگان منفعل پیام های موجود در سریال نیستند. زنان بسته به ویژگی ها و شرایط زندگی خود به منابع اطلاعاتی و گفتمانی گوناگونی دسترسی دارند و به نحو متفاوتی با پیام های تلویزیونی مواجه می شوند؛ چنانکه برخی از شرکت کنندگان، گفتمان سنت گرایی را پیام مرجح سریال دانسته اند و در چارچوب آن به بحث و گفتگو پرداخته اند و تعدادی نیز بر اساس تجارب خود، بعضی از مؤلفه های هر دو گفتمان سنت گرایی و تجددگرایی را پذیرفته اند و برخی را مورد چالش و انتقاد قرار داده اند.تجددگرایی، خوانش مرجح، رمزگذاری، سنت گرایی، گروه متمرکز، گفتمان

بی پاسخی چالشی اجتناب ناپذیر در برابر مطالعات بزرگ مقیاس است و می تواند از یک سو موجب اتلاف هزینه، زمان و نیروی انسانی درگیر در گردآوری داده ها شود و از سوی دیگر، مطالعه را از رسیدن به اهدافش به ویژه توزیع نمرات باز دارد. از این رو، روش های جایگزینی برای برآورد پاسخ پرسش های بی پاسخ ابداع شده اند تا امکان استنباط از یک مجموعه داده کامل شده را فراهم آورند. این مقاله از طریق شبیه سازی روی یک مجموعه داده واقعی بر اساس یک الگوی طرح آزمایش چندمتغیره، دقت سه مدل جایگزینی را شامل لُجیت های تراکمی، پاسخ مدرج و پرسش پاسخ تبیینی مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته ها نشان می دهند که تحت بی پاسخی تصادفی، جایگزینی های هر سه مدل در حدی مطلوب قرار دارند هر چند جایگزینی های مدل پرسش پاسخ تبیینی همواره دقیق تر از دو مدل دیگر است. اگر بی پاسخی غیرتصادفی باشد، تنها در نرخ بی پاسخی 5 درصد به نتایج مطلوبی برای مدل پرسش پاسخ تبیینی دست خواهیم یافت و دقت دو مدل دیگر قابل پذیرش نیست. همچنین، یافته ها حاکی از آن هستند که جایگزینی پرسش های دارای بی پاسخی و محاسبه نمره کل فرد از ترکیب پاسخ های جایگزین شده و پاسخ های واقعی کم خطاتر از جایگزینی مستقیم نمره کل او است.

بی پاسخی پرسش چالشی جدی پیش روی اندازه گیری ها در مطالعات بزرگ مقیاس است، مطالعاتی که نقشی اساسی در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری مربوط به آموزش و فرهنگ ایفا می کنند. به دلیل ایجاد سوگیری و خطا در برآورد پارامترهای توزیع نمره ها و شاخص های روان سنجی، چالش بی پاسخی هم بر فرایند ساخت وسیله اندازه گیری و هم بر استفاده از آن اثر می گذارد. از این رو، هدف این مقاله تأثیر نرخ های مختلف بی پاسخی پرسش را بر تعدادی از این شاخص ها و پارامترها تحت سازوکارهای کاملاً تصادفی و غیرتصادفی با استفاده از یک مجموعه داده واقعی شبیه سازی می کند. یافته ها نشان می دهند که بی پاسخی کاملاً تصادفی کمتر از 5 درصد قابل چشم پوشی است مشروط بر آنکه افراد بی پاسخ متفاوت از افراد دارای پاسخ نباشند. در مقابل، اگر بی پاسخی با هر نرخی غیرتصادفی باشد، شاخص های روان سنجی (آلفای کرونباخ، ضریب پایایی دو نیمه کردن، ضریب روایی) و پارامترهای توزیع نمره ها (میانگین، انحراف معیار و چارک های نمره ها) می توانند دارای سوگیری و نادقیق باشند. همچنین، بی پاسخی غیرتصادفی می تواند به فاصله های اطمینان عریض و نتایج گمراه کننده ای منجر شود. از این رو، شواهد حاصل از این مطالعه شبیه سازی از حذف افراد بی پاسخ برای رفع مشکل بی پاسخی حمایت نمی کند.