سید مهدی ساداتی نژاد

سید مهدی ساداتی نژاد

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۱ مورد.
۱.

واکنش جریان روشنفکری ایران در برابر لیبرالیسم از دهه چهل تا انقلاب اسلامی (با تاکید بر آل احمد، بازرگان، شریعتی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی تابستان ۱۳۸۸ شماره ۱۷

کلید واژه ها: لیبرالیسم شریعتی بازرگان روشنفکری آل احمد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹۵ تعداد دانلود : ۱۲۰۴
این مقاله واکنش جریان روشنفکری ایران از دهه چهل تا انقلاب اسلامی در برابر اندیشه لیبرالیستی را بررسی می کند. تفکر لیبرالیسم به عنوان یک اندیشه مدرن وقتی وارد ایران گردید از دو جهت بر روشنفکران اثر گذارد. از یک سو بخشی از روشنفکران ایرانی تسلیم اندیشه لیبرالیستی گردیدند و از آن تقلید نمودند که به این گروه غرب گرا گفته می شود و از سوی دیگر بخشی از جریان روشنفکری در دفاع از هویت ملی و دینی جامعه ایرانی اقدام به بازسازی اندیشه دینی و جلوگیری از تضعیف باورهای هویتی و اندیشه ای جامعه نمودند که در این مقاله با تاکید بر افکار و اندیشه های سه شخصیت تاثیر گذار و مطرح ایرانی یعنی جلال آل احمد به عنوان یک روشنفکر منتقد و مهندس بازرگان و دکتر شریعتی بعنوان دو روشنفکر دینی، واکنش جریان روشنفکری در برابر لیبرالیسم مورد مطالعه قرار گرفته است.
۲.

مقایسه تطبیقی مراحل صعود و نزول عرفانی در اندیشه افلوطین و سهروردی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال دهم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳۶

کلید واژه ها: افلوطین هبوط سهروردی صعود عرفانی نزول عرفانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم پساارسطویی افلوطین و نوافلاطونیان (3 و 4 ب.م)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی فلسفه اشراق
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فلسفه‌ تصوف و عرفان
تعداد بازدید : ۲۲۰۹ تعداد دانلود : ۹۹۹
مسئله هبوط انسان از عالم علیا به عالم سفلی و آرزوی بشر برای بازگشت به عالمی که در عهد ازلی بدان تعلق داشته است، از اساسی ترین مباحث فلسفی عرفانی در آثار بسیاری از فیلسوفان الهی است. با مطالعه آثار فلسفی عرفانی ملاحظه می گردد که برداشت های گوناگونی در سیر مراحل نزول و سقوط، متناسب با اندیشه و نوع برداشت آنان مورد اشاره قرار گرفته است.جهت آشنائی با تمایز ها و تفاوت های این موضوع عرفانی در دو حوزه جغرافیائی شرق و غرب، دو شخصیت به نام و مطرح عرفانی یعنی افلوطین به عنوان پدر عرفان غربی، و شیخ شهاب الدین سهروردی بنیان گذار مکتب اشراقی در شرق مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته اند. علی رغم تشابه های اندیشه ای در مراحل سیر و سلوک، مهم ترین تمایز را می توان در استناد عرفان افلوطین بر انگاره های عقلی و عدم ابتنا بر دین دانست و در مقابل عرفان سهروردی را عرفانی مبتنی بر دین و متأثر از آموزه های وحیانی قلمداد نمود.
۵.

واکاوی مفهوم سنت از دید متفکران ایرانی: بررسی اندیشه های داریوش شایگان و سیدحسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 393 - 410

کلید واژه ها: سنت سید حسین نصر داریوش شایگان عادت واره مدرنیته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۰ تعداد دانلود : ۴۶۷
در این نوشتار درصدد بررسی تطبیقی مفهوم سنت در اندیشه متفکران ایرانی با تکیه بر اندیشه های داریوش شایگان و سید حسین نصر براساس نظریه کنش بوردیو خواهیم بود. براساس این استدلال اندیشه ها براساس عادت واره شکل می گیرد و تغییر و تحول در عادت واره، تحولات فکری را در پی دارد. براساس این نظریه سنت را به مثابه یک عادت واره به کار می بریم که برساخته و برسازنده است. ازاین رو تفاوت دیدگاه های این دو اندیشمند هم عصر در مورد سنت و نیز تحولات فکری شایگان را بر این اساس توضیح خواهیم داد و درصدد پاسخ به این پرسش خواهیم بود که منطق شکل گیری مفهوم سنت در اندیشه های این دو متفکر و نیز شباهت ها و تفاوت های این مفهوم چگونه بوده است؟ بنابراین به تفکیک دیدگاه های آنان در دو حوزه سنت، مدرنیته و انسان شناسی خواهیم پرداخت.
۶.

برساختگی فرهنگ و هویت ملی در عصر جهانی شدن

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۰ 8 - 28

کلید واژه ها: هویت ملی جهانی شدن جامعه شبکه ای فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۳۹۵
هویت ملی یکی از عالیترین سطوح هویتی برای هر فردی است که به لحاظ سلسله مراتبی برتر از سایر سطوح هویتی (هویت فردی و هویت اجتماعی) قرار گرفته وعواملی مانند تاریخ، فرهنگ، فضا، زمان، دین ...  در ساخته شدن آن نقش دارند. از میان منابع تشکیل دهنده هویت ملی، فرهنگ از مهمترین عوامل آن است به طوری که هنگامی فرد در مقابل سوال از چیستی هویت ملی خود قرار بگیرد، خود را متعلق به کشوری میداند که به آن تعلق فرهنگی دارد. اما در عصر جهانی شدن و با فشردگی فضا و زمان، شکلگیری فرهنگهای مجازی، توسعه و گسترش رسانه ها و ابزارهای اطلاعاتی بحث فرهنگ و هویت ملی وارد فاز جدیدی شده است. برخلاف گذشته، امروزه رسانهها و شبکههای اطلاعاتی و ارتباطی یکی از منابع اصلی شکلدهنده به فرهنگ و به تبع آن هویت ملی افراد شده اند. دیگر اهمیت فضا و زمان کمرنگ شده و به دنبال آن افراد تجربه های جدیدی از چندگانگی فرهنگی و هویتی را تجربه می کنند. در این نوشتار ما بر اساس مفهوم جامعه شبکهای مانوئل کاستلز و نیز مفهوم هویت چهل تکه داریوش شایگان بر این مفروض استدلال خواهیم نمود که: فرهنگ و هویت ملی در عصر کنونی یک برساخته فرهنگی اجتماعی است. اکنون هویت ملی  به مانند گذشته برترین شکل هویت فرد نیست و تنها یکی از منابع هویتی فرد در کنار دیگر منابع هویتی است که از فضای جهانی شده و جوامع اطلاعاتی کنونی تغذیه می کنند. در راستای مفرض خود بر اساس مفهوم "جامعه شبکه ای" مانوئل کاستلز و "هویت چهل تکه" داریوش شایگان بر این ایده استدلال خواهیم کرد که در جوامع شبکه ای شده کنونی با توجه به دسترسی آسان و آگاهی همگان از فرهنگ های مختلف، هویت افراد چهل تکه شده و دیگر هویت های یکدست و منسجم نداریم. هر اندازه که هویت و فرهنگ افراد متکثرتر شود، هویت ملی نیز به معنای متعارف آن دچار چالش شده و دیگر سخن از هویت ملی اصیل امری تاریخی است.
۷.

بررسی مقایسه ای مبانی معرفت شناختی در نظریة مردم سالاری دینی و نظریة دموکراسی مشورتی با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره) و یورگن هابرماس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۱)

کلید واژه ها: مردم سالاری دینی دموکراسی مشورتی نظریة شناخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۴۵۷
دو الگوی حکومتی مردم سالاری دینی (در قالب جمهوری اسلامی) و دموکراسی مشورتی، الگوهایی تازه مطرح شده در ساحت اندیشه و عمل سیاسی به شمار می روند؛ اگرچه ریشه ها و پیشینة آنها کهن است. بررسی مقایسه ای به عنوان رویکردی باسابقه در علوم اجتماعی هنگامی که میان دو نظریه به کار گرفته می شود، می تواند سبب گشوده شدن گره های نظری و ابهام های مفهومی آن نظریه ها و دست مایة بسط کمی و کیفی آنها به شیوه ای علمی باشد. مقالة حاضر کوشیده است با چنین نگاهی، بُعد معرفت شناختی دو نظریة یادشده را به عنوان یکی از ارکان شناخت یک تئوری، مورد بررسی قرار دهد. برای نیل به این مقصود، ابتدا جایگاه معرفت شناسی در یک نظریه بیان و سپس شرح مختصری از دو الگو بیان و سپس موارد افتراق و شباهت دو نظریه به اختصار مورد مقایسه قرار خواهد گرفت. مهم ترین نقطه عزیمت مقایسه که عموماً به افتراق میان دو نظریه از حیث معرفت شناختی می انجامد، توحیدمحوری در مردم سالاری دینی و اومانیسم در دموکراسی مشورتی است. لازم به ذکر می نماید از آنجاکه شاخص ترین افراد در این دو نظریه به ترتیب امام خمینی (ره) و یورگن هابرماس هستند، مقاله حاضر بر آراء ایشان تاکید نموده است.
۸.

بررسی کارکردهای هستی شناختی و معرفت شناختی گروه های تکفیری از منظر شرق شناسی ادوارد سعید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 49-70

کلید واژه ها: معرفت شناسی هستی شناسی تکفیری شرق شناسی ادوارد سعید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۳ تعداد دانلود : ۴۸۴
مطالعات نشان می دهد تحلیل مسلط دربارة دلایل شکل گیری جریان تکفیری در چارچوب واکنش به مدرنیسم و جهانی شدن پس از دهة 90 میلادی است. با وجود نکات قابل توجه در این رهیافت، به نظر می رسد توانایی کمی در پاسخگویی به سؤالاتی وجود دارد که از یک طرف به چرایی شکل گیری این گروه ها در یک دورة تاریخی خاص و متأخر و از سویی دیگر به نسبت این جریان ها در سطح هستی شناختی و معرفت شناختی با غرب به عنوان یک مفهوم ارتباط دارد.سوال اصلی این مقاله این است که کارکردهای هستی شناختی و معرفت شناختی گروه های تکفیری در جهان امروز چیست؟.فرضیة این مقاله این است که جریان های تکفیری در سطحی هستی شناختی و معرفت شناختی به عنوان یک دیگری هویت ساز برای مفهوم غرب و در چارچوب شرق شناسی جدید عمل می کند. درپایان مقاله با استفاده از شواهد و اسناد موجود دخالت آشکار امریکا در به وجود آوردن و حمایت از گروه های تکفیری نشان داده خواهد شد برخی از مجموعه این استنادات دیدگاه دیگری جهت تحلیل چرایی شکل گیری جریان های تکفیری دارند که در نقطه مقابل دیدگاه غالب است که به علل درونی توجه دارد.
۹.

ریشه یابی نظرگاه تئوریک شریعتی نسبت به مفهوم ولایت فقیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۵۸ 201-222

کلید واژه ها: دکتر شریعتی ولایت فقیه نظرگاه تئوریک روحانیت اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۹۰
آراء دکتر شریعتی درباره روحانیت و فقاهت در برهه های مختلف، صورت های گوناگونی یافته است. مسئله تحقیق حاضر، واکاوی بخشی از نظریات اندیشه سیاسی شریعتی است که نسبت میان روحانیت و سیاست را روشن می سازد. یافته های تحقیق با ابتنای بر روش توصیفی- تحلیلی و متن محور گویای آن است که شریعتی در پاره ای از آثار خود مواضعی آن چنان همسو با نیابت سیاسی اجتماعی روحانیون در عصر غیبت اتخاذ می کند که در بادی امر، پژوهش درباره اعتقاد یا عدم اعتقاد او به ولایت فقیه، به عنوان جایگاهی حقوقی در جامعه سیاسی شیعیان عصر غیبت را ضروری می نماید. در این راستا، ابتدا تصویری کلی از منظومه فکری شریعتی و مفصل های اثرپذیری وی از مکاتب و اندیشه های مختلف ارائه شده و سپس جایگاه سیاسی روحانیت و سیاست در قالب مفهوم ولایت فقیه در اندیشه وی تبیین گردیده است.
۱۰.

بومی سازی علوم انسانی و ضرورت بازبینی مبانی انسان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال اول بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ 5 - 36

کلید واژه ها: علوم انسانی بومی سازی انسان شناسی اومانیسم لیبرالیسم و اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۲۶۰
در سال های اخیر، بحث بومی سازی علوم انسانی در محافل و مجامع علمی و دانشگاهی ما بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله، با تأمل در مبانی انسان شناسی، به موضوع بومی سازی علوم انسانی پرداخته است و از آنجا که بومی سازی علوم انسانی بدون بازتعریف انسان شناسی و مبانی آن امری ناممکن خواهد بود در این مقاله کوشیده شده است که این موضوع، به عنوان درآمدی بر بحث بومی سازی علوم انسانی، مورد کنکاش قرار گیرد. از نظر نگارنده، علوم انسانی موجود که غالباً محتوای آن، در برخی از رشته ها، تقلیدشده از سنت دانشگاهی غرب است بر پایه هایی از انسان شناسی استوار گردیده است که با عنوان اومانیسم شناخته می شود و با تحولات به وجود آمده در غربِ بعد از رنسانس سازگار و با ساختارهای جامعه دینی ما ناسازگار است. بنابراین، بحث از بومی سازی علوم انسانی در ایران، بدون بازنگری در مبانی انسان شناسی غربی و عدول از آن امکان پذیر نخواهد بود زیرا، بر اساس اندیشه اومانیستی، انسان موجودی است که تعریف آن، از لحاظ زیستی، بیشتر با اندیشه داروین و، از لحاظ سیاسی اجتماعی، با اندیشه های هابز و، از لحاظ اقتصادی، با اندیشه های لیبرالیستی و مارکسیستی سازگار است. لذا، این مقاله بحث انسان شناسی اسلامی را، که محور بومی سازی علوم انسانی است، مورد تأکید قرار داده و ابعاد گوناگون آن را، بر اساس برداشت اسلامی، تبیین نموده است.
۱۱.

شرق شناسی وارونه در اندیشه حسن حنفی

نویسنده: مترجم:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال هشتم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲

کلید واژه ها: شرق شناسی شرق شناسی وارونه غرب شناسی حسن حنفی صادق جلال العظم ادوارد سعید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۵۰۸
شرق شناسی وارونه در روشن ترین شکل خود در گفتمان حسن حنفی، ظهور و بروز پیدا کرد. صادق جلال العظم، اصطلاح «شرق شناسی وارونه» را واکنش اندیشمندان شرق و به ویژه جهان عرب، می خواند. در واقع، نگرش آن ها با آثار شرق شناسانی شروع شد که با نگاهی اغراق آمیز به غرب می نگریستند و بر این باور بودند که غرب مرجعیت تمدنی است و از طریق معیارها، چارچوب ها و مفاهیم آن باید به تمدن های دیگر توجه کرد. شرق شناسی وارونه به ویژه در دهه 1980 فعال بود؛ این جریان تحت تأثیر و مورد حمایت مکانسیم های ارائه شده از سوی کتاب «شرق شناسی» ادوارد سعید، بود. تأثیر اصلی شرق شناسان در ایجاد گسست هستی شناختی میان شرق و غرب است، که صادق العظم آن را «شرق شناسی وارونه» می خواند. مقوله هستی شناختی (آنتولوژی) در پروژه حسن حنفی موسوم به «غرب شناسی- استغراب» پدید آمده، که درجه حداکثری نسبت به شرق شناسی وارونه محسوب می شود. در پروژه وی، بسیاری از مسلماتی که شرق شناسان با محوریت غرب به واکاوی آن پرداخته اند، وجود دارد؛ اما آن را به شکل وارونه در راستای پی ریزی و تحکیم مرکزیت شرق و تقدم و برتری تمدنی آن، استفاده می کنند. حنفی، دلایل خود را پیرامون تمایز هویت عربی- اسلامی و ترجیح آن نسبت به هویت غربی، ارزیابی می کند و معتقد است که هویت غربی در یک فرآیند گریزانه تاریخی شکل گرفته است و هویت و ساختار آن در حال تغییر است؛ در حالی که هویت عربی- اسلامی دارای مرکزیتی مشخص است، ثابت با طبیعتی ماهوی است.
۱۲.

تأمّلی بر بنیادهای کلامی اندیشه ی سیاسی شیعه با تاکید بر آراء شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۱ ۲۷-۴۴

کلید واژه ها: کلام سیاسی شیخ مفید سید مرتضی علم الهدی غیبت اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۲۷۹
مسأله ی این پژوهش، تأکید بر «کلام» و اصول عقائد به عنوان مبنا و شالوده اندیشه سیاسی شیعه است. مطابق این نظر، مفاهیم کلامی ای چون نبوت، امامت، غیبت و ولایت فقها، چارچوبی هستی شناسانه و معرفت شناسانه را به وجود می آورند که دلالت های سیاسی- اجتماعی مخصوص به خود را اقتضا می کند. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و متن محور است و با رجوع به مفاهیم پایه در متون کلامی شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی به عنوان دو چهره ی محوری علم کلام شیعی، به استنباط اندیشه سیاسی آنان و مبانی اندیشه سیاسی شیعه می پردازد. مهمترین یافته های این پژوهش تبیین شاخصه های اساسی اندیشه سیاسی مبتنی بر کلام شیعه است که رئوس آن عبارتست از پیوند و درهم تنیدگی جوهری و ساختاری دیانت و سیاست، محوریت «تکلیف» در اندیشه و کنش سیاسی، نگاه به سیاست به عنوان بستری برای استقرار دیانت، به همین دلیل در کلام سیاسی شیعه بر لزوم وجود صفاتی چون علم و عصمت برای متولیان امر حکومت، تأکید شده است.
۱۳.

«از پروتستانتیسم مسیحی تا پروتستانتیسم اسلامی» تأملی نقادانه بر برداشت های روشنفکرانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ 1143 - 1166

کلید واژه ها: اصلاح دینی ایضاح زبانی بازی زبانی پروتستانتیسم جان کالون مارتین لوتر ویتگنشتاین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۳۵۹
هنگامی که روشنفکران ایران برای نخستین بار در دوره مشروطه مفهوم پروتستانتیسم را از بازی زبانی الهیات مسیحی وارد بازی زبانی ایرانیان کردند، چون مهره ای عجیب به نظر می رسید که نه کسی قواعد بازی با آن را می دانست و نه آگاه بود که بناست بر صفحه شطرنج اصلاح دینی در کجا قرار گیرد. به دیگر سخن، جنبش دین پیرایی در زادگاه خود در متن اروپا و در کاربرد خود در زندگی روزمره انسان مسیحی واجد معنا می شد. حال آنکه در بستر تاریخیِ ایران همچون مفهومی انتزاعی و جعبه ای رمزآلود وارد شد که هر کس می توانست هر موجودی را درون آن تصور کند. جنبشی که لوتر و کالون سردمداران پروتستانتیسم آغاز کردند، در بستر تحولات اروپای قرون پانزدهم و شانزدهم ریشه دارد، حال آنکه به درستی روشن نیست، لوتریانیسم و کالوینیسم آلمان و سوئیس چه نسبتی با اصلاح دینی در ایران دارد. پژوهش حاضر با رویکردی ویتگنشتاینی و با روشی توصیفی- تاریخی در پی ایضاح زبانیِ مفهوم پروتستانتیسم است تا بر اغتشاش معنای آن در رابطه با اندیشه اصلاح دینی در ایران پرتوی بیفکند. بدین منظور در گام نخست، معنای پروتستانتیسم در بازی زبانی غرب و در الهیات مسیحی در بستری تاریخی بررسی خواهد شد. در این زمینه به ویژه تأکید بر نسبت میان پروتستانتیسم با عقل گرایی، اومانیسم و آزادی خواهد بود. در گام بعدی، تلاش خواهد شد با نگاهی تطبیقی، برداشت های برخی روشنفکران ایرانی از معنای پروتستانتیسم اسلامی مطرح و به نمونه هایی از لغزش های زبانی و سوء فهم ها در این باره اشاره شود.
۱۴.

واکاوی فضای سیاسی اجتماعی ایران در دوران زندگی استاد شهید مرتضی مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۳ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 23 - 45

کلید واژه ها: فضای سیاسی اجتماعی ایران شهید مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۱
نقش برجسته و تاثیر گذار استاد شهید مرتضی مطهری در آشنائی نسل جوان با اسلام ناب و مبارزه با انحرافات فکری و نهادینه سازی افکار اسلامی در مسیر انقلاب شکوهمند اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)، نیاز به شناخت این شخصیت و دوران حیات علمی  و مسائلی را که وی در دهه چهل و پنجاه با آن روبرو بوده است، بیشتر آشکار می نماید. بر اساس روش شناسی اسکینر برای شناخت یک شخصیت باید به بسترها و زمینه های شکل گیری شخصیت وی توجه نمود، شش مشخصه بارز این دوره که به مثابه بستر تاثیر گذار و شکل دهنده به شخصیت شهید مطهری قابل مطالعه می باشد عبارتند از فضای استبدادی دوره پهلوی، فعال شدن جریان های مارکسیستی، فعال شدن جریان های لیبرالیستی ناسیونالیستی، فعال شدن جریان های روشنفکری دینی، تحولات درون حوزوی و شروع نهضت امام خمینی. کنکاش در زندگی سیاسی و علمی استاد مطهری بیانگر آن است که ایشان هم از این موضوعات تاثیر پذیرفته و هم در مواجهه با آنها واکنش ایجابی در نظریه پردازی و تحول آفرینی داشته و در چنین فضایی، فعالیت علمی سیاسی و مبارزاتی خود را دنبال نموده است. لذا مسیری که این مقاله می پوید تسهیل کننده مولفه های شناخت این متفکر نواندیش حوزوی و مقطعی است که او در آن زیست نموده است.  
۱۵.

اسلام و جهانی شدن ،ترابط یا تباین بررسی دینی پدیده جهانی شدن بر اساس رهیافت گفتمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۸ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ 371 - 392

کلید واژه ها: اسلام ترابط تباین جهانی شدن دال گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۳۴۸
    واژه جهانی شدن در دو دهه اخیر یکی از پرکاربردترین واژه های عرصه سیاستگذاری اقتصادی،فرهنگی و سیاسی داخلی و بین المللی کشورها و نیز موضوع بحث های دانشگاهی و ژورنالیستی بوده است. به رغم کاربرد گسترده واژه جهانی شدن در ادبیات سیاسی جهان معاصر، هنوز معنا و مفهوم آن مناقشه آمیز است و بسته به اینکه از چه زاویه و با چه نگرشی به آن نگریسته شود، معنا و مفهوم متفاوت پیدا خواهد کردکه ظهور واژه های مختلفی همچون «جهانی شدن»، «جهانی سازی»، «جهان گرایی»، «غربی شدن» و «آمریکایی» شدن در بسیاری از جوامع از جمله ایران بیانگر این امر است. در مورد ماهیت جهانی شدن رویکردهای متفاوتی وجود دارد. جهانی شدن به عنوان یک پروسه و جهانی شدن به عنوان پروژه دو نگرش رایج و متفاوت نسبت به این پدیده است. در این پژوهش با استفاده از مدل تحلیل گفتمانلاکلا و موفه دیدگاه اسلام نسبت به جهانی شدن بررسی می شود. براساس بررسی های دینی می توان به این مطلب اذعان کرد که در اسلام نیز به مانند گفتمان های دیگر، برداشت هایی وجود دارد که با جهانی شدن همساز است و حتی راه آینده را بر آن توصیه می کند. اگرچه جهانی شدن در برداشت اسلامی با پدیده جهانی شدن کنونی، هم در تعریف و هم در اهداف و روش ها، تفاوت های بنیادی دارد، می توان گفت جهانی شدن از دیدگاه اسلام دیدگاهی پروسه ای است و آن را از پیش تعیین شده نمی داند.این مقاله درصدد است با تأملی بر آیات قرآن و روایات رابطه اسلام با این مفهوم را تبیین کند.
۱۶.

شهروندی دین پایه؛ الگوی انسجام هویتی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۱۹ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۷۴) 61 - 82
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
یکی از ویژگی ها و مسایل جوامع بشری تنوعات هویتی و نحوه سیاست گذاری و مدیریت آنها جهت دستیابی به انسجام هویتی است که تلاش های صورت گرفته در این مورد توسط نظام های سیاسی در قالب الگوهایی چون یکسان سازی و تکثرگرایی نمود یافته است. ایران نیز با این پدیده مواجه بوده و یکی از مسایل امروزه آن ضرورت ارایه الگویی بومی و مطلوب در این زمینه است. این مقاله در پی پاسخ به چیستی چنین الگویی است. به نظر می رسد با عنایت به نیازهای جدید خرده هویت ها از یک طرف و سابقه دین و مذهب در ایران از طرف دیگر، الگوی شهروندی دین پایه بهترین نمونه است که انسجام ملی و هویتی را در کشور ما تأمین خواهد کرد؛ این مقاله می کوشد با استفاده از روش طراحی سیستمی چگونگی عملیاتی شدن این مدل بومی را نشان دهد.
۱۷.

چالش ها و فرصت های فیس بوک در بازتاب جهانی انقلاب اسلامی با تأکید بر سرمایه اجتماعی پاتنام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ 23 - 39

کلید واژه ها: بازتاب جهانی انقلاب اسلامی سرمایه اجتماعی پاتنام شبکه های اجتماعی فیس بوک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۴ تعداد دانلود : ۳۱۳
امروزه شبکه های اجتماعی نقشی اساسی در مطالعات جامعه شناختی، روان شناختی اجتماعی، جامعه شناسی زبان، علوم اطلاعات و هزاران موضوع دیگر دارند و از خانواده تا سطح تحلیل ملت ها نقش تعیین کننده ای در حل مسائل، اداره کردن تشکیلات و میزان موفقیت اهداف ایفا می کنند. شبکه اجتماعی فیس بوک به سامانه مجازی مبدل شده است که بیش از 900 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت پوشش خدمات خویش قرار داده است.انقلاب اسلامی ایران به عنوان انقلابی جهانشمول برای بازتاب خویش باید از این امکان نوین استفاده کند. هدف این پژوهش آن است که با شناخت قابلیت های فیس بوک و چالش هایی که می تواند ایجاد کندبا استفاده از نظریه سرمایه اجتماعی پاتنام این شبکه اجتماعی را در بحث بازتاب های جهانی انقلاب اسلامی ایران یک فرصت در نظر بگیرد و با مشخص ساختن امکانات و توانمندی های آن در شکل دهی به سرمایه اجتماعی مخاطبانش با روش توصیفی -تحلیلی با ارائه راهکارهایی شرایط بازتاب جهانی انقلاب اسلامی ایران را با استفاده از این شبکه فراهم آورد تا این شبکه اجتماعی نتایجی کاربردی برای نظام جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
۱۸.

بررسی نقش اینترپل در ارتقای صلح و امنیت بین المللی

نویسنده:
منبع: صلح پژوهی اسلامی سال دوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۵ 9-36

کلید واژه ها: اینترپل صلح امنیت بین المللی جرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۱
امروزه جرایم نیز مانند هر پدیده اجتماعی متحول گردیده و از مفهوم سنتی و محصور در یک قالب یک کشور به مفهوم مدرن در عین حال پیچیده و فراتر از مرزهای سرزمینی کشورها تغییر شکل یافته است. برقراری صلح و امنیت بین المللی نیز یکی از کهن ترین آرمان های بشر بوده است. همچنان که صلح و امنیت مفهوم ثابتی نداشته و مفهوم آن با گذشت زمان دچار تغییر و تحول شده است. تا قبل از تحولات اخیر در روابط بین الملل، صلح به معنای رعایت اصول حق حاکمیت، برابری حقوق، رعایت مصونیت کشورها و نمایندگان آنان، احترام به تمامیت ارضی کشورها، عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر و حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات تلقی می شد. لکن جهانی شدن سبب تغییر مفهوم صلح و امنیت بین المللی شده است. در این دوره ماهیت تهدیدات تغییریافته و به حوزه های دیگر از جمله فقر، تروریسم، قاچاق، جرایم سازمان یافته، شیوع بیماری های مسری و نقض حقوق بشر تسری یافته است. به همین دلیل برای پیشگیری جدی با جرایم فراملی، همکاری به هنگام و اساسی بین کشورها ضروری است و در این میان همکاری های بین المللی با رویکرد پلیسی از اهمیتی ویژه برخوردار است. این امر مکانسیم هایی برای انجام اقدامات فوری، هماهنگ و تخصصی میان پلیس کشورها را طلب می کند. سازمان ملل متحد به عنوان بزرگترین سازمان بین المللی و با عضویت کشورهای متعدد سهم مهمی در هنجارسازی، ایجاد قواعد بین المللی و گفتمان سازی جهت مبارزه با جرایم جهانی را دارا می باشد و در عین حال پلیس جنایی بین المللی (اینترپل) شاخص ترین نهاد بین المللی در حوزه همکاری های بین المللی پلیسی می باشد، این سازمان با برخورداری از ظرفیت های بی بدلیل و تخصصی خود نقش جدی در مبارزه با جرایم در سطح بین المللی و نهایت ارتقاء امنیت بین المللی و صلح ایفاء می نماید. از اینرو در این پژوهش تلاش گردیده، با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و پویش های اینترنتی به این سؤال پاسخ داده شود که اینترپل در ارتقای صلح و امنیت بین المللی دارای چه نقشی می باشد؟
۱۹.

الگوی عقلانیت اسلامی انقلابی، راهکاری برای نیل به تمدن نوین اسلامی (مطالعه موردی جشنواره مردمی فیلم عمار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی دوره ۵ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹) 337 - 372

کلید واژه ها: جشنواره مردمی فیلم عمار عقلانیت اسلامی انقلابی نهادهای انقلاب اسلامی تمدن نوین اسلامی بروکراسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۳۱
انقلاب اسلامی ایران با تحول در بنیادهای نظم سیاسی جامعه، نهادهای تازه ای را در ساخت و توزیع قدرت پس از انقلاب ایجاد کرد. گرچه نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی نتوانست به طور کامل ماهیت و ساختار بروکراسی به جای مانده از نظام پهلوی را دگرگون سازد. وجه اشتراک نهادهای انقلاب اسلامی علی رغم تمایز کارکردی آن ها، بازتولید در زمان ها و عرصه های متفاوت بر اساس نیازها و تهدیدات پیشرو، بسط جغرافیایی و محیطی، تضاد آشکار با ساختارهای بوروکراتیک دولتی نشان می دهد که این نهادها برگرفته از نظام عقلانیت اسلامی مبتنی بر آموزه های انقلاب اسلامی است که در تعارض با عقلانیت سکولار می باشد. در این مقاله با بهره گیری از مولفه ها، کارکردها و سازوکارهای جشنواره مردمی فیلم عمار، به عنوان آلترناتیو و جایگزین در برابر نهاد مدرن سینما به ارائه ی الگوی عقلانیت اسلامی انقلابی می پردازیم و سعی در پاسخ به این سؤال داریم که نظام عقلانیت اسلامی انقلابی چه ویژگی هایی دارد و نقش آن در راستای تمدن سازی نوین اسلامی چیست؟ فرض ما در مقاله این است که نهادهای برآمده از انقلاب اسلامی تنها در صورتی کارآمد، پیشرو، اصیل و مبتنی بر جهت گیری انقلابی هستند که مبتنی بر شاخصه های نظام عقلانیت اسلامی و انقلابی باشند و در سازمان، کارکرد و اقدامات خود آن را در نظر بگیرند. براین اساس، نظام عقلانیت اسلامی انقلابی مهم ترین نرم افزار و سخت افزار دولت سازی در تمدن نوین اسلامی دانسته می شود.                  
۲۰.

استعمارستیزی؛ دغدغه مشترک گفتمان های سیاسی ایران در دوره پیشا انقلاب (1332- 57)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 65-92

کلید واژه ها: استعمارستیزی گفتمان های ایرانی گفتمان ملی گرایی گفتمان مارکسیستی گفتمان اسلامی گفتمان بازگشت به خویشتن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹ تعداد دانلود : ۱۱۳
این مقاله درصد است وضعیت استعمارستیزی و مخالفت با دخالت و نفوذ بیگانگان و قدرت های خارجی در فاصله زمانی کودتای 28 مرداد 1332 تا پیروزی انقلاب اسلامی 1357 در فضای سیاسی و گفتمانی ایران را بررسی نماید؛ اینکه استعمارستیزی در این بازه زمانی به چه صورت بوده و آیا اساساً اقبالی نسبت به این امر وجود داشته است؟ به عبارت دیگر آیا استعمارستیزی مقوله ای است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مورد عنایت گروهها و گفتمان های سیاسی قرار داشته و یا آنکه نشانه گفتمانی مزبور در این دوره غایب بوده و صرفاً برساخته منازعات سیاسی پس از انقلاب اسلامی می باشد؟ این مقاله ، با بررسی گفتمان های سیاسی مهم این دوره به ارزیابی نسبت آنان با مفهوم استعمارستیزی می پردازد

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان