سعید طاووسی مسرور

سعید طاووسی مسرور

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۳۱ مورد.
۱.

مردم نگاری آیین های عزاداری ماه محرم در شرایط همه گیری کرونا (سال 1399ش، 1442ق)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال هشتم بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۹ 115-149
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۰
آیین های عزاداری محرم، از مهمترین راه کارهای هویت بخش فرهنگ شیعیان بشمار می آید. این آیین با انعطافی قابل توجه و در طول زمان، به خوبی خود را با آداب و رسومِ اقوام و جوامع مختلف وفق داده است. در این میان، رویدادهای مختلف زمان و مکان، مانعی در مسیر برگزاری این آیین نشده است. برگزاری این آیین موجب خلاقیت و ابتکار جماعت عزادار شده است. همه گیری ویروس کرونا که از ماه های پایانی سال 1398ش، مهمان ناخوانده بشریت شد، اقتضائات خاصی را نیز به همراه داشت. سرایت سریع این بیماری در انسان، دلالتی ویژه جهت اعمال تغییرات در برگزاری آیین عزاداری در سال 1399ش ایجاد کرد. لذا شیوه های مختلفی در چگونگی برگزاری هیات های عزاداری در دهه اول ماه محرم از سوی متولیان و عزاداران اتخاذ شد. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با رویکرد کیفی و روش مردم نگارانه و با بهره گیری از ابزار مشاهده، مشارکت، مشاهده مشارکتی، ثبت تصویر و بررسی اسنادی، سیر تغییرات برگزاری مراسم عزاداری را بررسی کند. در نهایت این شیوه ها را می توان ذیل راهبردهای تغییر، تحدید و تعلیق صورت بندی کرد.
۲.

گونه شناسی آثار امامیه در حوزه مهدویت تا قرن پنجم هجری قمری (بر اساس سنجه های موضوع، مذهب و دوره زمانی)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه کلام تطبیقی شیعه سال ۴ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷ 39 - 96

کلید واژه ها: مهدویت نگاری امامیه واقفه غیبت ملاحم و فتن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۷۶
تتبع در جوانب مختلف مهدویت به منزله تکمیل قطعاتی است که تصویر جامع تری از این مسئله و زوایای مختلف آن در اختیار مهدویت پژوهان قرار می دهد که راهگشای حل مسائل مرتبط با مهدویت است. یکی از جوانب این بحث، بازشناسی آثار مهدوی متقدم است. در این پژوهش آنچه بر نگارش های مهدوی امامیه موردبررسی قرار گرفته است گونه شناسی جامعی در سه محور موضوع تألیفات، مذهب نگارندگان و زمان نگارش اثر در سه مقطع عصرحضور ، غیبت صغری و غیبت کبری تا قرن پنجم است. بر این اساس در مقاله حاضر به کلیه آثار روایی، کلامی، تفسیری، تاریخی و فرق که مؤلفان آن ها امامی بوده اند، اشاره شده است. در کنار آثاری که صراحتاً و به طور خاص درباره مهدویت نوشته شده اند، انواع گونه های آثاری که به طور ضمنی به مهدویت پرداخته اند، نیز شناسایی شده اند. این آثار عبارت اند از: کتب ملاحم، کتب الاوصیاء، کتبی درباره اثنی عشر، کتب عدد الائمه، کتب درباره نواب اربعه و برخی کتب با عنوان الامامه و نیز یک کتاب معجزه نگاری و یک کتاب فرقه شناسی. نتایج این پژوهش پیشتازی کمّی و کیفی آثار امامیه قطعیه (اثنی عشریه) نسبت به فرق منشعب شده از امامیه در انواع گونه های مهدویت نگاری و نیز عدم اتکای آثار مهدوی امامیه قطعیه به آثار واقفه را نشان می دهد. علاوه بر این، در دروه آغاز غیبت کبری تا قرن پنجم، درحالی که از واقفیان و آثار آن ها چیزی باقی نمانده است؛ آثار امامیه بیش از دو برابر شده است
۳.

ترجمه و نقد مقاله: صالح نبی و علی بن ابی طالب در منابع شیعی: مطالعه ای مقایسه ای خالد سنداوی گروه مطالعات چند رشته ای کالچ آکادمیک مکس استرن، عِمِق ییزراعیل، اسرائیل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۲۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴۷ 121 - 143

کلید واژه ها: صالح پیامبر ناقه صالح علی بن ابی طالب امام ولایت وصیت اوصیاء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۳۹
در این مقاله به مقایسه صالح پیامبر و ناقه اش با علی بن ابی طالب در پرتو منابع شیعیان از جمله قصص الانبیاء، احادیث، فقه و تفاسیر قرآن خواهیم پرداخت. در روایت شیعیان از فاصله زمانی زیاد و ترتیب رخ داد تاریخی بین آن دو چشم پوشی شده است، به دلیل تمایل راویان به بهبود وضعیت سابق علی و مزین کردن شخصیت او به پرهیزکاری، به عنوان فرد دارای بسیاری از صفات صالح پیامبر به تصویر کشیده شده است. بنابراین علی به گونه ای ترسیم می شود که در بسیاری از خصوصیات صالح پیامبر سهیم بوده و دقیقا همانند او از دودمانی مقدس می باشد. نویسندگان شیعه از ارتباط میان شخصیت آن دو استفاده کردند تا تردیدکنندگان را در به حق بودن امامت علی متقاعد کرده و نشان دهند که مرتبه ایشان کمتر از یک پیامبر نبوده و قدمت اعتقاد شیعی را به اثبات برسانند.
۴.

تقابل جریان های فکری جهان اسلام مبتنی بر گونه شناسی ردیههای کلامی الفهرست ندیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال چهاردهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 1 - 39

کلید واژه ها: ردّیه ردیه نگاری جریان های فکری جهان اسلام الفهرست محمد ندیم معتزله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۶
مناظرات و مباحث فکری، از مدارس نخبگانی گرفته تا سطح عرصه سیاسی، همواره بخش مهمی از جریان های فکری جامعه بوده است. بخشی از بازتاب این مباحث، از کتاب ها و رسائل هر دوره درخور درک و دریافت است. ردیه نویسی، گونه ای نوشتار است که مضمون اصلی آن اثباتِ بطلان عقیده یا مدعایی ویژه است. مسئله این پژوهش بررسی ردیه های معرفی شده در فهرست ندیم است؛ ردیه هایی که بیشتر آنها از بین رفته اند؛ ولی تحلیل نام و گونه های آنها حامل اطلاعات ذی قیمتی، در تحلیل تقابل های جریان های فکری جامعه متقدم اسلامی تا سال 377ق/987م است. این پژوهش براساس تکنیک گونه شناسی، ردیه های کلامی را به سه بخش تقسیم کرده است: ردیه های گروه محور (بر ادیان، آیین های التقاطی، فرق و مذاهب)، ردیه های فردمحور (افراد یا آثار آنها) و ردیه های موضوع محور. حاصل پژوهش نشان می دهد معتزلیان پیشتاز ردیه نویسی بوده اند که بر سایرین و حتی در میان خود ردیه های بسیار نگاشته اند و پس از آن به فاصله بسیار، امامیه قرار دارد. در ردیه ها بر ادیان و آیین ها، بیشترین ردیه بر نصاری به نگارش درآمده است. در ردیه ها بر فرق و مذاهب، بر مجبره یا جبرگرایان بیش از همه نقد شده و این فرقه رد شده است. این امر نشان دهنده درگیری اندیشگانی جامعه اسلامی با مسئله جبر و اختیار است. در ردیه های فردمحور که بر فرد یا آثار افراد ردیه نگاشته شده است، ردیه ها بیش از همه متوجه معتزلیان و مناقشات کلامی میان آنهاست. بشربن معتمر و ابوعلی جبائی پرکارترین ردیه نگارانند. در ردیه های موضوع محور، به مسائلی همچون امامت، نبوت، معاد و قرآن بیشتر توجه شده است. بوم اصلی ردیه نویسان، بغداد است.
۵.

جایگاه صوفیان در دوره سلجوقیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۷ ۹۸-۷۹

کلید واژه ها: تصوف سلجوقیان صوفیان مقبولیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۰۴
صوفیان یکی از اقشار اجتماعی مسلمان در قرون میانه و مورد احترام طبقات جامعه اسلامی بودند. ترکان سلجوقی به ویژه سلاجقه بزرگ، پس از قدرت یابی، به منظور تثبیت قدرت خود، نیاز به مقبولیت سیاسی و اجتماعی داشتند. آنان دریافتند که یکی از راه های رسیدن به مقبولیت، تکریم صوفیه و برخورداری از تبلیغات عمومی و دعای خیر آنان برای دوام سلطنت است. سلجوقیان اعتقاد داشتند ارتباط با صوفیان، یکی از مؤلفه های تأیید حکومتشان است. این ارتباط موجب گرایش جامعه به سلاطین و در نهایت موجب مقبولیت سیاسی و اجتماعی آنان خواهد شد. این پژوهش، جایگاه صوفیان در دوره سلاجقه بزرگ یا سلجوقیان ایران و فراز و فرود ارتباطات میان آنها را مورد مطالعه قرار می دهد. روش انجام این تحقیق توصیفی و تحلیلی است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سلجوقیان، با عنایت به اهمیت جایگاه صوفیان در جامعه، به برقراری روابط حسنه و تکریم آنان پرداختند تا از این طریق، به مقاصد خود یعنی کسب مقبولیت سیاسی و اجتماعی برسند. در این میان، برخی صوفیان به دلیل مخالفت با دستگاه حکومت سلجوقی، حاضر به ارتباط با سلاجقه نشدند.
۶.

بررسی کتاب حسین بن موسی (ع) زندگانی، شخصیت، آرامگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۱ اسفند ۱۴۰۰ شماره ۱۲ (پیاپی ۱۰۰) 1-25
تعداد بازدید : ۲۶۴ تعداد دانلود : ۱۵۷
نوشتار حاضر به بررسی کتاب حسین بن موسی (ع) زندگانی، شخصیّت، آرامگاه تألیف علی اخوان مهدوی پرداخته است. بررسی این کتاب به صورت انتقادی و با استناد به منابع گوناگون عرضه شده است. نویسنده کتاب از تحلیل مطالب کتب انساب و حدیث به خلاّقیت های مهمّی دست یافته است چنان که از خلال بررسی پیشینه پژوهش این نوشتار می توان سطح بالاتر این کتاب نسبت به آثار پیشین با موضوع پژوهش را دریافت؛ امّا با وجود این، نوشتار حاضر، نخست، این اثر را معرّفی و چهارچوب شکلی و محتوایی آن را توصیف و بررسی و سپس، هم در مورد شکل و هم در مورد محتوا اشکالات و پیشنهادهایی را ارائه کرده است. بررسی کتاب اخوان مهدوی نشان داد که اگر چه این کتاب مزایای متعدد دارد و بر آثار پسین نوشته شده در این موضوع، موثر بوده است اما کاستی هایی چون نبود پیشینه پژوهش و نقد منابع، استفاده اندک نویسنده از منابع حدیثی و رجالی و ضعیف بودن برخی استنادات نویسنده از اعتبار کتاب کاسته است.
۷.

مسئله حج امام عبدالوهاب رستمی پیشوای اباضیه مغرب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: میقات حج دوره ۲۹ بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۵) 133 - 141

کلید واژه ها: عبدالوهاب بن عبدالرحمان رستمی رس‍ت‍م‍ی‍ان اباضیه ربیع بن حبیب حج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۴
اِباضیه، مذهبی منسوب به عبدالل ه بن اباض تمیمی، و عمان و مناطقی از مغرب اسلامی از مراکز تاریخی آن است. در مذهب اباضیه، حج یکی از واجبات عینی شرع و از ارکان اسلام است؛ ازاین رو اباضیه مغرب نیز به آن اهتمام داشته اند. در این نوشتار، برای اثبات این ادعا، شواهدی مستند از حیات امام عبدالوهاب بن عبدالرحمان رستمی (م.211)، پیشوای سیاسی  مذهبی اباضیه مغرب، ارائه شده که نشان می دهد وی در دو مقطع هشتمین و آخرین دهه از قرن سوم هجری در صدد انجام فریضه حج بوده است. اگرچه این نظر هم مطرح شده که احتمالاً او از تأکید دوباره بر حج، غرض سیاسی داشته، اما در هر حال استفتای وی از ربیع بن حبیب، امام اباضیه در عمان، و مراجعه به مشایخ اباضی مغرب، نشان می دهد که حج مسئله بسیار مهمی در بین اباضیه مغرب بوده که ترک آن صرفاً در حالت اضطرار قابل توجیه است.
۸.

واکاوی آرای تمدنی سید قطب و نوع مواجهه ی وی با مدنیت غرب

نویسنده:
منبع: اندیشه سیاسی در اسلام پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۵ 7 - 27

کلید واژه ها: سید قطب تمدن زن عدالت اجتماعی جنگ آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶۷ تعداد دانلود : ۲۱۹
سید قطب یکی از مؤثرترین اندیشمندان معاصر جهان اسلام و از مهم ترین نمایندگان مکتب فکری بازگشت به اسلام اصیل است. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی، مهم ترین نظریات تمدنی سید و نوع مواجهه او با مدنیت غرب را بررسی کرده و به این پرسش پاسخ داده است که مباحث تمدنی سید قطب، حول چه محورهایی هستند. یافته های تحقیق نشان می دهد، کلیدواژگان سید در تصویرسازی از تمدن، در نظامی زنجیروار قابل تفسیر هستند؛ چنانکه «زن» به عنوان عامل حیاتی در بالندگی بشر، با حضور در یک بستر اجتماعی درست می تواند از حقوق خود منتفع شود و در قامت عنصری تعیین کننده برای تحقق آرامش جامعه، متضمن شمه ای از «عدالت اجتماعی» مورد تأکید اسلام نیز باشد، اما مقاومت سرسختانه زورمندان و زیاده خواهان جهان در برابر استقرار عدالت، گریز از جنگ مشروع را برای طرفداران حاکمیت الهی ناممکن کرده و تقابل همه جانبه مسلمانان با حکومت هایی را که تجسمی از جاهلیت مدرن هستند اجتناب ناپذیر و ضروری کرده است؛ چنانکه سید قطب، «آمریکا» یعنی مظهر مدنیت نوین غرب را مصداقی از همین حاکمیت های فزون طلب و ویرانگر می داند. همچنین با اتخاذ رویکردی مقاوم در برابر آن، بر ضرورت مرزبندی مسلمانان با ارزش های غربی و مقابله ایشان با تمدن برتری جویانه و غیراخلاقی آمریکایی تأکید دارد و هر مسلمانی را به مبارزه با عموم حکومت های غیرالهی برای برقراری حاکمیت مشروع اسلامی مکلف می داند.
۹.

نسبت سنجی میان زمان نگارش و موضوعات ردیه نگاری های شیعیان (تا نیمه اول قرن پنجم هجری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۶ (پیاپی ۱۱۱) 39 - 68

کلید واژه ها: ردیه نگاری فرق شیعه منازعات کلامی معتزله غلات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۹ تعداد دانلود : ۲۲۷
اگرچه عموم ردیه نویسی های متقدم ازمیان رفته اند، بررسی نام های این نگاشته ها مسیر جدیدی در اختیار محقق قرار می دهد تا به کشف و خوانش تاریخ فکری و جریان شناسی جامعه اسلامی بپردازد. جریان هایی که برخی تا به امروز نیز تعیین کننده بنیان های اعتقادی مذاهب اسلامی اند و لذا شناخت آن ها از زوایای مختلف حائز اهمیت است. این پژوهش متکی بر منابع مکتوب و متمرکز بر ردیه نگاری کلامی فرق شیعی بر اساس فهارس متقدم یعنی رجال نجاشی، طوسی و فهرست ندیم است. کمیت سنجی اطلاعات ردیه ها، سنخ شناسی سه گانه برون دینی، برون مذهبی و درون مذهبی و فراوانی سنجی آن ها از ابزار کارآمد این تحقیق اند که می توان به کمک آن ها نوع منازعات حاکم بر جامعه اسلامی را سنجید. حاصل امر نشان می دهد که اکثر ردیه نگاران امامی اند و ردیه نگاری در حوزه برون دینی چندان مدنظر متکلمان نبوده است. در ردیه های برون مذهبی بیش از همه معتزلیان محل نقد و رد بوده اند و در ردیه های درون مذهبی، جریان غلات و با درصدی اختلاف، واقفی ها و جریان های مختلف امامی. تولید ردیه در قرن سوم در همه سنخ ها بیش از سایر قرون است که نشان دهنده بستر سیاسی اجتماعی مستعد در مناظرات فکری میان فرقه ها و شکل گیری ادبیات انتقادی بین آن هاست. در قرن چهارم علی رغم کاهش ردیه نگاری، ردیه های برون مذهبی تغییری نکرده است و ردیه بر معتزلیان بیشتر نیز شده است. این نشان می دهد که افول دوران طلایی معتزله، بازتاب افکار و عقاید آن ها را تا مدت ها بعد در جامعه اسلامی کم نکرد و متکلمین عقل گرای امامی همچنان به رد و نقد آرا آن ها مشغول بوده اند. موضوع امامت در محوریت این ردیه ها قرار گرفته است.
۱۰.

بازشناسی مسند ربیع بن حبیب؛ از متون حدیثی اباضیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹شماره ۱۳ 129 - 146

کلید واژه ها: ربیع بن حبیب ازدی مسند ربیع بن حبیب ابویعقوب یوسف بن ابراهیم و رجلانی خوارج اباضیه پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
   کتاب ربیع بن حبیب مهم ترین کتاب حدیثی مذهب اباضیه است که برخی از باب های گوناگون فقهی، اعتقادی و تفسیری را در بر دارد. هدف این مقاله، شناخت و بررسی مسند ربیع بن حبیب بوده که بسیار کم به آن پرداخته شده است. احتمال جعلی بودن آن یکی از مسائل مهم درباره این مسند می باشد که بیشتر از سوی برخی معاصران اهل تسنن مانند محمدناصرالدین البانی و خالد بن عبدالرحمن بن زکی مصری مطرح شده است. روش ما در این مقاله، در کنار مرور اسانید و محتوای کتاب، بررسی منابع پیشین، پسین و تحقیقات جدید به زبان های مختلف بوده که درباره این مسند انجام شده است؛ به علاوه به معرفی مؤلف و بررسی حیات علمی وی نیز پرداخته می شود. یافته ها نشان می دهد که مسند ربیع بن حبیب مهم ترین متن حدیثی اباضیه بوده و اثبات جعلی و بی اساس بودن آن دشوار است. این کتاب به احتمال فراوان تدوین شاگرد یکی از شاگردان ربیع بوده و به دست وی گردآوری نشده است.    
۱۱.

بررسی و نقد دیدگاه مادلونگ در خصوص مواضع سیاسی - اجتماعی امام حسین (ع) در دایره المعارف ایرانیکا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام در آیینه پژوهش سال هفدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۴۸) 83-101

کلید واژه ها: امام حسین (ع) مواضع سیاسی اجتماعی امام حسین (ع) صلح امام حسن (ع) ویلفرد مادلونگ دایره المعارف ایرانیکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۴۱۲
ویلفرد مادلونگ یکی از برجسته ترین خاورشناسانِ شیعه پژوه معاصر است که آثارش در همسنجی با سایر شیعه پژوهان غربی از امتیازهای علمی و روشی بسیاری برخوردار است. اولین مقاله مدخل «حسین بن علی علیه السلام» در دایره المعارف ایرانیکا در مورد حیات و اهمیت امام حسین علیه السلام در شیعه، توسط وی نگاشته شده است. در این پژوهه با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و نقد مقاله مادلونگ پرداخته شده است. برایند بررسی و نقدِ گزارشِ وی، خصوصاً در مورد شیوه استفاده از منابع در روایتِ رخدادهای پیرامون صلح و تدفین امام مجتبی علیه السلام و برخی از مواضع حضرت اباعبدالله علیه السلام است. مادلونگ در مقاله خود، صرفاً به نقل مبتنی بر منابع بسنده نکرده و در بسیاری از موارد، برداشت ها و تحلیل های شخصی خود را نیز ارائه کرده است.
۱۴.

روابط عاطفی حضرت زینب(س) و امام حسین (ع) با تاکید بر واقعه عاشورا

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۴

کلید واژه ها: حضرت زینب (س) امام حسین (ع) روابط عاطفی عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۵ تعداد دانلود : ۵۴۳
یکی از مسائلی که کمتر به آن توجه شده روابط عاطفی معصومان (ع) با اعضای خانواده و بستگان درجه اول و روابط عاطفی متقابل آنان با معصوم (ع) است. ازاین رو در این مقاله روابط عاطفی حضرت زینب (س)با امام حسین علیهما السلام در طول حیات حضرت زینب (س) بررسی شده اما تاکید مقاله بر واقعه عاشورا است. در این جستار با توجه به رعایت سیر تاریخی از ولادت حضرت زینب (س) تا اتمام واقعه عاشورا و وقایع پس از آن، حوادث به ترتیب توالی پیرفت ها مورد توجه بوده و روابط عاطفی از لابه-لای گزارش های تاریخی و روایی استخراج شده است . نتایج تحقیق نشان می دهد که این روابط عاطفی مبتنی برعقلانیت بوده و صرف احساس زنانه نبوده بلکه بروز عواطف در مواردی دارای جنبه های عقیدتی و سیاسی نیز بوده است.
۱۵.

تصویر امام حسن عسکری (ع) در آثار غربیان

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۷ 45 - 64

کلید واژه ها: الیاش امام حسن عسکری براشر دونالدسون سامرا هالم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۹ تعداد دانلود : ۴۲۰
شیعه پژوهان غربی از قرن بیستم به این سو آثار بسیاری درباره امامان شیعه: منتشر کرده اند. در بیشتر این آثار تصویری ناقص و نادرست از امامان ارائه شده است. این نقص، در آثار مربوط به امام حسن عسکری(ع) مشهودتر است زیرا مسلمانان به ویژه محققان شیعی نیز کمتر درباره آن امام پژوهش کرده اند. سوال اصلی پژوهش این است که شیعه پژوهان غربی چه تصویری از امام یازدهم(ع) ارائه کرده اند؟ این پژوهش با بررسی متون تخصصی و دانشنامه های منتشر شده در غرب، نشان داده است که غربیان کمتر از دیگر امامان شیعی به امام حسن عسکری توجه کرده اند و تنها سه مقاله درباره ایشان و یک اثر درباره تفسیر منتسب به ایشان منتشر کرده اند و در همین چند اثر نیز تصویری ناقص و حتی مخدوش و تحریف شده از امام یازدهم(ع) ارائه کرده اند.
۱۷.

تحلیل و نقد تاریخی گزارش امین الاسلام طبرسی از غزوة خیبر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال پنجم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۹

کلید واژه ها: سیره نویسی سیرة نبوی غزوة خیبر امین الاسلام طبرسی اعلام الوری باعلام الهدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۱۳۸۱ تعداد دانلود : ۸۲۰
این پژوهش به بررسی چگونگی گزارش طبرسی به عنوان یک سیره نویس شیعه از غزوة خیبر از طریق نقد تاریخی گزارش وی در تطبیق با دیگر منابع سنی و شیعی پرداخته است. برای این بررسی، اجزای گزارش طبرسی با دیگر منابع سنی و شیعی تطبیق شده و با استفاده از این روش، ضمن مشخص کردن منابع طبرسی و نقاط قوت و ضعف گزارش وی، تأثیرات تفاوت نگاه سیره نویسان شیعی و سنی و یا تفاوت منابع آنان برنحوه نقل وقایع این غزوه نشان داده شده است. برآمد این بررسی نشان می دهد که هرچند طبرسی مانند دیگر سیره نویسان شیعی به ناچار در تدوین کتاب خود از منابع اهل تسنن بسیار بهره برده، اما نگاه او به سیرة نبوی و غزوات پیامبر (ص) شیعی است چنان که می توان گزارش وی از غزوة خیبر را تحلیل شیعی گزارش منابع اهل تسنن دانست؛ به این شکل که اولاً با دید انتقادی از منابع اهل تسنن استفاده کرده و مطالب خود را از بین نوشته-های مختلف آنان گزینش کرده و ثانیاً عصاره آثار و متون شیعی پیش از خود را در متن آورده است.
۱۸.

اهمیت و آسیب شناسی تاریخ و تاریخ نگاری از منظر امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سوم بهار ۱۳۹۱ شماره ۶

کلید واژه ها: امام خمینی تاریخ نگاری علم تاریخ منابع تاریخی ت‍اری‍خ ن‍گ‍اران آسیب شناسی تاریخ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی امام خمینی
تعداد بازدید : ۲۶۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۶
مقاله حاضر پس از اشاره اجمالی به اهمیت و فواید تاریخ، به بررسی تفصیلی آسیب شناسی تاریخ و تاریخ نگاری از دیدگاه امام خمینی می پردازد. این مقاله آسیب شناسی تاریخ نگاری در محورهایی چون عدم بی طرفی مورخ، تحریف تاریخ، بی دقتی در ثبت وقایع، تاریخ نگاری بدون نقد و تحلیل، عدم توجه به توده مردم در تدوین تاریخ و نبود نگاه قرآنی در تحلیل های تاریخی را از منظر و بیان امام خمینی به بحث می گذارد.
۱۹.

ضرب آیات قرآن کریم بر سکه های اسلامی عصر اموی و واکنش مسلمانان به آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۰ (پیاپی ۹۳)

کلید واژه ها: سکه های عربی - اسلامی مس آیات قرآن مسکوکات عبدالملک بن مروان دراهم مکروهه(سمیریه) تعریف دیوان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی خلفای مسلمان اموی فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سکه شناسی
تعداد بازدید : ۴۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۶۰۱
با وجود آنکه بدون طهارت شرعی نباید آیات قرآن کریم را لمس کرد، آیات قرآن بر سکه های اسلامی در عصر عبدالملک بن مروان (حک:65 -86 هـ) ضرب شد و این اقدام واکنش هایی را در میان برخی قرّاء، فقها و علمای دین برانگیخت.مسأله این پژوهش آن است که حکومت اموی چگونه و با استفاده از چه شیوه هایی این واکنش ها را به انفعال کشاند واین سکه ها چرا و چگونه در بین مسلمانان رایج شد؛ به گونه ای که از آن زمان ضرب آیات قرآن به ویژه سوره مبارکه اخلاص و آیه سی وسوم سوره مبارکه توبه در بیشتر سکه های اسلامی رایج گشت.با جست وجو در منابع و بهره گیری از تحلیل تاریخی، روشن شد که شدت عمل عبدالملک بن مروان و دیگر خلفای مروانی در کنار کار تبلیغی، دو عامل اصلی مؤثر در تثبیت رواج این سکه ها بوده است.
۲۰.

جابربن یزید جعفی و بررسی اتهام غلوّ درباره وی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال دوم بهار ۱۳۹۰ شماره ۷

کلید واژه ها: مهدویت کوفه غالیان غلو رجعت جابر جعفی امام محمدباقر علیه السلام امام جعفرصادق علیه السلام شیعه ی امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۷۷
«ابومحمد جابربن یزید جعفی کوفی» (متوفی 128 ﻫ.ق)، از اصحاب نامدار امام محمدباقر و امام صادقعلیهما السلام است. او از بزرگ ترین علمای شیعه ی امامیه بود و به رجعت اعتقاد داشت. به دلیل توجه جابر به بطون آیات و احادیث، که در برخی روایات و اقوال منقول از او نیز تصریح شده است، غالیان او را از پیشکسوتانِ خویش معرفی کرده اند. سوءاستفاده ی غالیان از نام و شخصیت وی باعث شده است برخی جابر جعفی را شبه غالی بدانند و او را از غالیانِ نیمه افراطی محسوب کنند. عده ای نیز او را به صراحت غالی معرفی کرده اند. حال آنکه با بررسی علل جرح وی نزد برخی رجالیانِ متقدمِ شیعه و با استناد به روایات وارده در مدح وی و اقوال فرقه نگاران متقدمِ شیعه در ردّ تهمت غلوّ از او، و نیز دقت در نوع روایات وی و توجه به امور باطنی در آنها که مستعد سوءاستفاده ی غلات است، می توان جابر جعفی را از اتهام غلوّ مبرّا دانست.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان