مهدی علیپور حافظی

مهدی علیپور حافظی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه علامه طباطبایی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۷۲ مورد.
۲۱.

نگاشت شبکه همکاری علمی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه های دیجیتالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه دیجیتالی تولیدات علمی علم سنجی شبکه همکاری علمی شبکه هم تألیفی تحلیل شبکه های اجتماعی مصورسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 137 تعداد دانلود : 585
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر مصورسازی و تحلیل شبکه هم تألیفی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه های دیجیتالی در ایران است. روش شناسی: این پژوهش به روش علم سنجی و با استفاده از شاخص های خرد و کلان تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش تعداد 554 مدرک علمی تولیدشده توسط پژوهشگران نهادهای ایرانی با موضوع کتابخانه های دیجیتالیدر قالب کتاب ، مقاله مجله های فارسی و انگلیسی، مقاله همایش های داخلی و خارجی و پایان نامه دوره های کارشناسی ارشد و دکتری داخل کشور تا پایان سال 1392 (2013) است. داده های گردآوری شده به وسیله نرم افزارهای اکسل، اس.پی.اس.اس، نودایکس. ال، یو.سی.آی.نت و وی.اُ.اس.ویوور تجزیه وتحلیل شد. همچنین از ابزارهای وبگاه های اوپن هیت مپ و گوگل ترندز نیز بهره برده شد. یافته ها: یافته ها حاکی از رشد صعودی تولیدات علمی، بالا بودن میزان همکاری های درون سازمانی و پایین بودن سهم مشارکت های بین المللی است. نهادهای پژوهشی استان تهران بیشترین سهم از تولیدات علمی و هم تألیفی ها را داشته اند. ماحصل بررسی شاخص های تولید و مرکزیّت شبکه همکاری نهادهای پژوهشی از نقش کلیدی و مؤثر دانشگاه های آزاد واحد علوم وتحقیقات تهران، تهران، آزاد واحد همدان، الزهرا و آزاد واحد تهران شمال در حوزه کتابخانه های دیجیتالی ایران حکایت داشت. همچنین، بررسی شاخص های کلان نیز نمایان ساخت که این شبکه هم تألیفی مستقل از مقیاس بوده و با وجود انسجام پایین، ویژگی های پدیده جهان کوچک را دارد. نتیجه گیری: در کل می توان نتیجه گرفت، تمایل پژوهشگران نهادها برای تشکیل خوشه ها و اجتماعات پژوهشی رو به افزایش است، ولی همچنان ارتباطات ضعیف میان گروه ها از موانع توسعه علمی، یادگیری بیشتر و نوآوری در حوزه کتابخانه های دیجیتالی ایران است.
۲۲.

امانت الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیکی ایران: چالش ها و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتالی امانت الکترونیکی امانت بین کتابخانه ای الکترونیکی محتوای الکترونیکی ناشران الکترونیک نشر الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 204 تعداد دانلود : 539
امروزه منابع دیجیتالی فارسی حجم ناچیزی از منابع را در کتابخانه های دیجیتالی تشکیل می دهند. این موضوع نشان از وجود مشکلاتی در این زمینه دارد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مسائل امانت الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی از دیدگاه ناشران الکترونیکی ایران تعیین شد. در این راستا، در پژوهش حاضر از رویکرد کمی با روش پیمایشی-تحلیلی استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را 21 ناشر الکترونیکی تشکیل می دهند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه پژوهشگر ساخته ای استفاده شد که مبتنی بر یافته های پژوهش در پیشینه پژوهش است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از فرمول های لازم برای کسب درصد، میانگین و سایر موارد با استفاده از قابلیت های نرم افزار اکسِل ماکروسافت استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد امانت الکترونیکی نیازمند ابزارها، روش ها و مدل های کسب و کار متعددی است. ناشران الکترونیکی کشور در زمینه تولید محتوای الکترونیکی همچنان نوپا هستند و تولیدات الکترونیکی معدودی دارند. همچنین ناشران، آثار الکترونیکی خود را در اکثر موارد با استفاده از لوح فشرده و با فرمت هایی مانند پی.دی.اف. منتشر می کنند. با وجود این، در صورت آگاه سازی، در اکثر موارد (حدود 90 درصد) موافق بهره گیری از آثار الکترونیکی در سرویس امانت الکترونیکی، به شرط مراعات کپی رایت هستند. در این راستا ناشران به جهت ضعف در سرمایه گذاری و توانایی محدود در بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی نیازمند واسطه هایی هستند که سود آنها را تضمین و فرآیند امانت الکترونیکی را مدیریت نمایند.
۲۳.

تحلیل مفهومی الگوی دیجی کوال بر اساس چارچوب نظری پنج -اس

کلید واژه ها: مدل دیجی کوال چارچوب نظری پنج - اس کتابخانه های دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 317 تعداد دانلود : 325
هدف: هدف پژوهش حاضر، تطابق مدل ارزیابی دیجی کوال با چارچوب نظری پنج- اس در مفاهیم کتابخانه ی دیجیتالی است. روش: پژوهش از نوع کاربردی و به روش تحلیل محتوای کیفی به ارزیابی مدل دیجی کوال و چارچوب نظری پنج- اس پرداخته است. داده ها با تفسیر ذهنی محتوایی داده های متنی، از طریق فرآیندهای طبقه بندی نظام مند گرد آوری شده است. روایی پژوهش از نوع منطقی است که بیشتر بر مبنای قضاوت شخصی پایه گذاری شده است. پایایی پژوهش از نوع اعتبار پذیری و مشورت با متخصصین حوزه کتابخانه دیجیتالی است که به واقعی بودن توصیفات و یافته های پژوهش و اعتبار آنها اشاره دارد. یافته ها: یافته های به دست آمده از پژوهش حاکی از آن است که در الگوی دیجی کوال فرآیند بررسی محتوا (اطلاعات)؛ و فرآیند جامعه (کاربر) کتابخانه دیجیتالی، عمدتا منوط به پیش نیازهای دو جزء مهم در محیط کتابخانه دیجیتالی محیط فنی و تعامل کاربر/ سیستم است. در نتیجه، از آنجایی که هر مدل ارزیابی، مجموعه ای از مقیاس ها و روش های گردآوری داده ها را دارد؛ عامل و متغیر جوامع (کنشگران) در ابعاد مفاهیم موثر پنج- اس در کتابخانه ی دیجیتالی اعم از قابلیت دسترس پذیری، ارتباط شیء دیجیتالی؛ قابلیت ایجاد، اثر بخشی، قابلیت توسعه پذیری، قابلیت استفاده مجدد، قابلیت اطمینان خدمات وجود دارد و با مدل دیجی کوال قابل ارزیابی است. در ابعاد مفاهیم موثر پنج- اس در کتابخانه ی دیجیتالی اعم از قابلیت دسترس پذیری، ارتباط شیء دیجیتالی؛ قابلیت ایجاد، اثر بخشی، قابلیت توسعه پذیری، قابلیت استفاده مجدد
۲۴.

شناسایی عوامل راهبردی مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی در دانشگاه های علوم پزشکی ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: عوامل راهبردی کتابخانه دیجیتالی یکپارچه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مدل تحلیل عاملی تأییدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 525 تعداد دانلود : 873
مقدمه: یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی یکی از راهکارهای تحقق برنامه یکپارچه سازی فرآیندهای کاری در نقشه جامع علمی نظام سلامت است که بسیار مورد تأکید وزارت بهداشت می باشد. هدف این پژوهش شناسایی عوامل راهبردی مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی و تعیین میزان تأثیرگذاری آنها می باشد. روش کار: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی پیمایشی است. نخست، با مرور پیشینه پژوهش عوامل راهبردی شناسایی و با نظرسنجی از 15 نفر از متخصصان کتابخانه های دیجیتالی که با روش گلوله برفی تعیین شدند، عوامل ارزیابی، تکمیل و با روش تاپسیس فازی رتبه بندی شدند. در نهایت، با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته میزان تأثیرگذاری عوامل با نظر مدیران کتابخانه های علوم پزشکی تعیین شدند. مدل اندازه گیری عوامل راهبردی با روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم افزار آموس ترسیم شد. یافته ها: تعیین ضریب تأثیرگذاری عوامل راهبردی بر یکپارچه سازی، توسط مسئولان کتابخانه ها با رتبه های اعلام شده به وسیله خبرگان پانل دلفی یکسان نمی باشند، اما همبستگی مثبت، با ضریب 6/0، بین آنها مشاهده می شود. از دید خبرگان شاخص تمرکز بر برنامه ریزی با وزن نرمالایز شده 150/0 بالاترین رتبه و از دیدگاه مسئولان کتابخانه ها شاخص سیاست های سازمان مادر با بار عاملی 97/0 تأثیرگذارترین شاخص می باشد. نتیجه گیری: عوامل راهبردی بر فرآیند یکپارچه سازی کتابخانه های دیحیتالی تأثیرگذارند. این عوامل عبارتند از: سیاست ها، راهبردها، الزامات، برنامه ریزی، اهداف و چشم اندازهای وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی کشور.
۲۵.

شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور با روش تاپسیس فازی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: کتابخانه دیجیتال یکپارچه دانشگاه های علوم پزشکی کشور روش تاپسیس فازی عوامل مؤثر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 545 تعداد دانلود : 246
مقدمه: برای دستیابی به «نظام سلامت مطلوب» در جامعه، دستیابی یکپارچه به سیستم های اطلاعاتی در مراحل مختلف تصمیم گیری، امری ضروری است. کتابخانه دیجیتال یکپارچه از به هم متصل شدن کتابخانه های دیجیتالی پراکنده و ارائه خدمات تحت یک شبکه واحد ایجاد می شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی در دانشگاه های علوم پزشکی کشور بوده است. روش کار: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت از نوع پژوهش های کتابخانه ای و دلفی است. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای، مجموعه عوامل مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی شناسایی شدند. سپس با نظر اعضا هم اندیشی خبرگان، بررسی و نهایی شدند. اعضای هم اندیشی به تعداد 15 نفر، با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند و با استفاده از نرم افزار تاپسیس فازی وزن عوامل تعیین شد. یافته ها: عوامل مؤثر بر یکپارچه سازی کتابخانه های دیجیتالی به ترتیب تأثیرگذاری عبارتند از: عوامل راهبردی، فنی، دیجیتالی، سازمانی و انسانی. هر کدام از این عوامل شامل مجموعه ای از زیرعامل ها می باشند که اهمیت هر کدام از آن ها نیز به ترتیب اثرگذاری مشخص شده است. نتیجه گیری: عوامل مؤثر در اکثر موارد همان عواملی هستند که در یکپارچه سازی سیستم های اطلاعاتی و کتابخانه های دیجیتالی شناسایی شده اند. اما بر اساس نظرات ابراز شده از سوی هم اندیشی خبرگان در خصوص عوامل مؤثر بر یکپارچه سازی، مجموعه عوامل راهبردی در اولویت اول هستند.
۲۶.

مدیران در ایجاد کتابخانه دیجیتالی به دنبال چه اهدافی هستند؟(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر تهران سازمان های دولتی کتابخانه های دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 481 تعداد دانلود : 137
پژوهش حاضر با هدف شناسایی دلایل ایجاد کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی از دیدگاه مدیران انجام شد. روش مورد استفاده در پژوهش حاضر نظریه زمینه ای (گراندد تئوری) است. با توجه به شیوه های مختلف در اجرای نظریه زمینه ای، در پژوهش حاضر از روش نظام مند سه مرحله ای استفاده شد. داده های این پژوهش از طریق مطالعه اسناد کتابخانه ای و انجام مصاحبه با 11 نفر از مدیران کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی گردآوری گردید. داده های حاصل از پژوهش پس از کدگذاری در قالب مدل پارادایم شکل یافته و بر اساس همان مدل نیز دسته بندی شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که رفع نیازهای اطلاعاتی کاربران و جلب رضایت آن ها، بهره گیری از قابلیت های خاص فناوری کتابخانه دیجیتالی، دسترس پذیری آسان به منابع، و ارتقاء بهره وری در سازمان از جمله دلایل مهم در ایجاد کتابخانه های دیجیتالی در سازمان های دولتی شهر تهران هستند. نتایج پژوهش طبق مدل پارادایم نشان داد که شرایط مداخله گر در ایجاد کتابخانه های دیجیتالی نظام آموزشی و پژوهشی، مسائل اقتصادی، و محدودیت های سازمانی است. همچنین، شرایط زمینه ای در پژوهش حاضر سازوکار فرهنگ سازی در سازمان ها به شمار می آید. در نتیجه، پیامدها شامل رفع نیاز اطلاعاتی کاربران، رضایت کاربران، جذب مخاطب، رقابت با جست وجوگران و پایگاه های اطلاعاتی بزرگ اینترنتی، اقتصاد اطلاعات، رشد و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، و تعالی سازمانی هستند.
۲۷.

مهارت های فنی کتابداران دیجیتال کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران

کلید واژه ها: مهارت مهارت های فنی مهارت های کتابداران کتابداران دیجیتال مهارت های فنی کتابداران دیجیتال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 836 تعداد دانلود : 915
هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی مهارت های فنی کتابداران دیجیتال کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بود. در این پژوهش از رویکرد کمی با روش پیمایشی، توصیفی استفاده شد. جامعه آماری آن 108 نفر از کتابداران دیجیتال کتابخانه های مرکزی 14 دانشگاه دولتی شهر تهران بود که از بین بیش از 200 نفر از کتابداران شناسائی و به روش سرشماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ی پژوهشگر ساخته بود. روایی ابزار، صوری و محتوایی، براساس نظرات متخصصان کتابخانه های دیجیتالی و پایایی آن با آلفای کرونباخ 883/0 مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف و آزمون t تک نمونه و t گروه های مستقل انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان داد بیشترین میانگین ها در سخت افزار، مهارت کار با انواع پرینترها (44/3)، در نرم افزار، عامل مهارت در تبدیل فرمت فایل ها (89/3)، در اینترنت و شبکه، عامل توانایی در بهره گیری از اینترانت (91/3)، در مجموعه سازی، عامل توانایی در نحوه دانلود منابع و استفاده از دانلود منیجر (77/3)، در پردازش اطلاعات دیجیتالی، عامل بهره گیری از نظام های رده بندی (48/3)، در خدمات دیجیتالی، عامل توانائی در ارائه خدمات بازیابی تعاملی (80/3) و در حفاظت و نگهداری، عامل توانائی در انجام پشتیبان گیری (21/3) است. نتایج پژوهش نشان داد درهیچ یک از دانشگاه های موردبررسی مهارت های فنی کتابداران دیجیتال دانشگاه های دولتی شهر تهران، در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.
۲۸.

ترسیم نقشه دانش حوزه کتابخانه های دیجیتالی در ایران: تحلیل هم رخدادی واژگان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتابخانه های دیجیتالی هم رخدادی واژگان علم سنجی نقشه علمی متن کاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 637 تعداد دانلود : 270
پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشه دانش تولیدات علمی ایران در حوزه کتابخانه های دیجیتالی انجام شد. رویکرد این پژوهش علم سنجی است، و از تحلیل هم رخدادی واژگان و شاخص های تحلیل شبکه های اجتماعی استفاده شد. تعداد 554 مدرک علمی شامل کتاب، مقاله تألیفی، مقاله همایش های داخلی و خارجی، و پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری داخل ایران در تمامی رشته های علمی که تا پایان سال 1392 به موضوع کتابخانه های دیجیتالی پرداخته بودند، مطالعه شد. از سیاهه موضوعی برای گردآوری داده ها و از نرم افزارهای گفی و وی.اُ.اِس.ویوور جهت مصورسازی و تحلیل شبکه های موضوعی استفاده شد. زمینه های تحقیق و توسعه در کتابخانه های دیجیتالی به 10 حوزه و 59 زیرحوزه دسته بندی شدند. گروه های موضوعی «ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی؛ محتوا و مجموعه های دیجیتال؛ معماری، سیستم ها، ابزارها و فناوری ها و ...» حوزه های پربسامد و زیرحوزه های موضوعی «ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی؛ فراداده؛ حفاظت و امنیت محتوا و ...» موضوعات مرکزی و هسته در شبکه موضوعی را شکل دادند؛ و زیرحوزه های موضوعی «استانداردهای نشر الکترونیکی؛ استفاده از تاکسونومی ها برای ایجاد دسترسی سازمان یافته به مخازن دیجیتالی متنوع؛ سیستم های حفاظت دیجیتالی؛ اشتراک دانش؛ و ...» جزو خلاءهای پژوهشی مطالعات کتابخانه های دیجیتالی در ایران هستند. نتایج پژوهش گویای این است که پژوهش های اندکی از منظر فنی و کاربردی به آن پرداخته اند. نتایج نشان دادند که ساختار هم رخدادی حوزه ها با طی حدود دو دهه از مطالعات این حوزه در ایران نسبت به پژوهش های بین المللی از بلوغ کافی برخوردار نبوده و همبستگی مفاهیم درون خوشه ها اندک و نامتوازن است.
۲۹.

ارزیابی تطبیقی کارایی ساختار فراداده نظام های شناسگر دیجیتالی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارایی فراداده ارزیابی تطبیقی نظام شناسگر دیجیتالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 827 تعداد دانلود : 222
در سال های اخیر، به دلیل مشکلاتی که «یو.آر.ال.» به عنوان شناسگر در محیط دیجیتال در حوزه های ثبات و یکتایی با آنها مواجه شد، توجه به نظام های شناسگر دیجیتالی به عنوان یک راه حل پایدار شناسایی اشیاء اطلاعاتی در محیط های دیجیتالی در حال افزایش است. تنوع زیاد موجودیت های دیجیتال موجب شده است تا نظام های شناسگر دیجیتالی، به منظور افزایش سطح دقت و تفکیک پذیری شناسایی این موجودیت ها در حوزه خود، به سمت ایجاد ساختارهای مدل داده عملیاتی یا به بیان دقیق تر ساختارهای فراداده ای مبتنی بر مدل های مفهومی روی آورند. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر ارزیابی کارایی ساختارهای فراداده نظام های شناسگر دیجیتالی است. به منظور دستیابی به این هدف، بر مبنای روش ارزیابی روشنگرانه، فرآیندی شامل دو گام طراحی و اجرا شد. در گام اول اقدام به طراحی چارچوب پایه ارزیابی کارایی ساختار فراداده به روش دلفی شد. چارچوب پایه ارزیابی استخراج شده در این گام شامل 10 شاخص کارایی تشکیل دهنده چارچوب ازجمله: سطح تفکیک پذیری شناسایی انواع اشیاء، وجود انواع فراداده توصیفی، راهبری و ساختاری، استفاده از دیکشنری داده، سطح بالای استاندارسازی و ثبات فراداده، تعامل فراداده، تعادل بین دقت و سادگی فراداده و لزوم شناسایی موجودیت های پیوندی در فراداده (ایجاد شبکه های پیوندی) است. درگام دوم، با استناد به چارچوب پایه طراحی شده، اقدام به ارزیابی تطبیقی 6 نظام شناسگر دیجیتال مطرح در سطح جهان به روش «تاپسیس» شد. نتایج این ارزیابی نشان داد که نظام «دی.اُ.آی.» از بیشترین کارایی در ساختار فراداده خود برخوردار است، نظام های «یو.سی.آی.» و «آ.ر.ک» به ترتیب کارایی نسبتاً کمی در این مؤلفه دارند و نظام های «هندل»، «یو.آر.ان.» و «پی.یو.آر.ال.» به علت عدم توجه به ساختارهای فراداده، هیچ انطباقی با چارچوب پایه کارایی این مؤلفه ندارند. در تحلیل این نتایج نیز مشخص شد که از مهمترین دلایل کارایی بالای نظام «دی.اُ.آی.» در مقایسه با دو نظام دیگر، توجه آن به شاخص های فراداده ساختاری در شکل کلی و ایجاد شبکه های پیوندی ارجاعات و منابع موجودیت های شناسایی شده در شکل خاص است. نتایج این پژوهش می تواند توسط کاربران و مجریان این نظام ها و همچنین پژوهشگران این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.
۳۰.

موانع و چالش های توسعه فروشگاه های برخط کتاب در ایران: دیدگاه مدیران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تجارت الکترونیکی صنعت نشر توزیع کتاب فروش اینترنتی کتاب فروشگاه برخط

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 397 تعداد دانلود : 749
هدف:شناسایی موانع و چالش هایی که بر توسعه فروشگاه های برخط کتاب در ایران تأثیرگذار هستند. روش شناسی:از رویکرد کیفی و روش ""مایلز و هابرمن"" در تحلیل داده های کیفی استفاده شد. با شش نفر از مدیران بزرگ ترین فروشگاه های برخط کتاب در ایران مصاحبه شد، مصاحبه ها پس از پیاده سازی در نرم افزار مَکس کیودا تجزیه و تحلیل و کدگذاری و در  زمینه های موضوعی گسترده تر دسته بندی گردید. یافته ها:موانع و چالش های توسعه فروشگاه های برخط کتاب در ایران در چهار گروه دسته بندی می شود. این چهار دسته عبارت اند از: زیرساخت های شبکه ای، مسائل فرهنگی، مسائل عام صنعت نشر در ایران، و مسائلی که خاص فروشگاه هاست. نتیجه گیری:مسائل زیرساختی و فرهنگی دو رکن اساسی در زمینه توسعه کتاب فروشی های برخط هستند.
۳۱.

ارزیابی کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی در دانشگاه های دولتی شهر تهران

کلید واژه ها: کاربردپذیری کتابخانه دیجیتالی دانشگاه های دولتی تهران (شهر)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 985 تعداد دانلود : 637
پژوهش حاضر با هدف کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران، دانشگاه های شریف، امیرکبیر و تهران،انجام شد. این پژوهش، پیمایشی از نوع ارزیابی بود و برای بررسی وضعیت معیارهای کاربردپذیری کتابخانه های دیجیتالی دانشگاه های دولتی شهر تهران شامل معیارهای کاوش، راهبری، چارچوب فرم ها، وضوح و قابلیت مرور، بهینه سازی، راهنما، کاربرد پنجره ها و سرعت و خطا در جامعه مورد پژوهش از یک پرسشنامه شامل 36 سوال استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل 124800 نفر از دانشجویان مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری سه دانشگاه دولتی شهر تهران به ترتیب تهران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی شریف  بود که از بین آنها 387 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS و آزمون های t مستقل و ANOVA استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که از نظر معیارهای کاربردپذیری، کتابخانه های دیجیتالی مربوط به این سه دانشگاه در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار دارند و به طور کلی بین وضعیت کتابخانه های دیجیتالی در معیارهای کاربردپذیری تفاوت معنی داری وجود ندارد. نتیجه حاصل از بررسی نشان می دهد که توجه به کاربردپذیری در طراحی کتابخانه دیجیتالی باعث ایجاد میل و رغبت بیش تر در کاربر برای مراجعه مکرر به این نوع کتابخانه می شود و موجبات تحقق اهداف سازمان مادر را فراهم می آورد.
۳۲.

بررسی میزان همخوانی میان برچسب های مقالات حوزه کتابداری در پایگاه رده بندی مردمی سایت یولایک و توصیفگرهای اختصاص یافته به همان مقالات در پایگاه لیستا

کلید واژه ها: فولکسونومی ها برچسب گذاری رده بندی مردمی توصیفگرها واژگان کنترل شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 642 تعداد دانلود : 242
چکیده: هدف : هدف از این پژوهش تعیین میزان همخوانی میان برچسب های اختصاص یافته به مقالات کتابداری در پایگاه رده بندی مردمی سایت یولایک و توصیفگرهای اختصاص یافته به همان مقالات در پایگاه لیستا می باشد. روش شناسی: جامعه پژوهش حاضر شامل 300 مقاله در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی می باشد که از میان مقالات مشترک از لحاظ اطلاعات کتابشناختی ( عنوان، نام نویسنده، نام نشریه، سال انتشار و ... ) در میان پایگاه رده بندی مردمی سایت یولایک و پایگاه لیستا در فاصله زمانی ابتدای سال 2010 تا 15 نوامبر سال 2011 به صورت تصادفی انتخاب شده است . این تحقیق به روش پیمایشی – توصیفی و با استفاده از داده های گردآوری شده بر مبنای روش مشاهده انجام گرفته است. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آمار توصیفی و به کمک نرم افزار آماری اکسل انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که کمتر از 2 ٪ درصد از برچسب های اختصاص یافته به مقالات منتخب حوزه کتابداری و اطلاع رسانی در پایگاه رده بندی مردمی سایت یولایک با آنچه که به عنوان توصیفگر به همان مقالات در پایگاه لیستا اختصاص داده شده است همخوانی دارند. نتیجه گیری: این نتایج در کل نشان دهنده آن است که برچسب های مورد استفاده کاربران برای بازیابی و رده بندی مفاهیم در محیط وب با آنچه که متخصصان برای رده بندی و بازیابی همان مفاهیم به کار می برند تفاوت و فاصله زیادی دارد. د
۳۳.

امانت کتاب الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی: مرور نظام مند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کتاب الکترونیکی کتابخانه دیجیتالی مرور نظام مند امانت الکترونیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 155
هدف مطالعه حاضر مرور نظام مند پژوهش های حوزه امانت کتاب الکترونیکی در کتابخانه های دیجیتالی در راستای شناسایی وضعیت پژوهش ها در این زمینه، شکاف پژوهشی موجود و وضعیت روش های پژوهش آنها است. در این راستا از روش نظام مند برای مطالعه استفاده شد. برای انجام مطالعه با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی در چند مرحله در نهایت 36 منبع پژوهشی اعم از مقاله پژوهشی نشریات و کنفرانس ها، پایان نامه ها و گزارش های پژوهشی و فنی شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفتند. در نتیجه مطالعه صورت گرفته مشخص شد که پژوهش ها در زمینه امانت الکترونیکی هنوز در دوران بلوغ خود قرار دارند و در آینده شاهد شکوفایی بیشتر این حوزه خواهیم بود. همچنین مشخص شد که موضوع های امانت کتاب الکترونیکی، مدل های کسب و کار و وضعیت قوانین حوزه امانت الکترونیکی از جمله حوزه هایی هستند که نیاز به پژوهش های بیشتر در مورد آنها وجود دارد. علاوه بر این ها همچنین مشخص شد که بیشتر پژوهش ها در این زمینه با رویکرد کمی و با استفاده از روش پژوهش پیمایشی انجام می گیرند.
۳۴.

مطالعه گرایش موضوعی پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی در دانشگاه های دولتی ایران

کلید واژه ها: موضوع های پژوهش علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی ایران پایگاه اطلاعاتی سایمگو پایان نامه ها مقاله ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 804 تعداد دانلود : 689
هدف: هدف مقاله حاضر شناسایی وضعیت پژوهش های علم اطلاعات و دانش شناسی ازنظر موضوع، سال انتشار و شکاف موضوعی در دانشگاه های دولتی ایران بود. روش شناسی: برای وصول به هدف مذکور از روش پژوهش پیمایش توصیفی و تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر شامل 1120 عنوان گزارش پژوهش (پایان نامه ها و مقاله های) موجود در 13 دانشگاه دولتی ایران بین سال های 1383-1392 بود که 749 عنوان از این پژوهش ها مربوط به پایان امه های کارشناسی ارشد و دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی و 371 عنوان از آن ها مربوط به مقاله های منتشرشده توسط محققان علم اطلاعات و دانش شناسی ایران در پایگاه اطلاعاتی سایمگو بود. طبقه بندی موضوعی پژوهش ها با استفاده از 7 رده اصلی و 18 رده فرعی بر مبنای نظام طبقه بندی لیستا (LISTA) انجام شده و برای گردآوری اطلاعات نیز از سیاهه وارسی پژوهشگر ساخته استفاده شده است. در انتها داده های طبقه بندی شده مورد تحلیل قرارگرفته و با استفاده از نمودارها و جداول توصیف شده اند. یافته ها: یافته ها نشان دادند که موضوعات فناوری اطلاعات، کتابداری، بازیابی اطلاعات، کتاب سنجی، مدیریت اطلاعات، منابع اطلاعاتی چاپی و الکترونیکی و فهرست نویسی و رده بندی بیشترین محورهای موضوعی هستند که در پایان نامه ها و مقالات محققان علم اطلاعات و دانش شناسی موردمطالعه قرار گرفته اند. نتیجه گیری: در پایان نامه ها و مقالات علم اطلاعات و دانش شناسی ایران به موضوعاتی مانند منابع اطلاعاتی، هستی شناسی، وب معنایی، جستجو معنایی، دولت الکترونیکی، مدیریت منابع اطلاعات، نوآوری دانش، اشتراک دانش، سازمان دهی دانش، شبکه، خدمات اطلاعاتی و کتابخانه های دیجیتال کمتر پرداخته شده است.
۳۵.

مدل ممیزی دانش برای مراکز علمی ایران

کلید واژه ها: مدل ممیزی دانش ممیزی دانش مراکز علمی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 656 تعداد دانلود : 659
هدف: ممیزی دانش نخستین قدمی است که برای انجام فعالیت مدیریت دانش برداشته می شود و می تواند نیازهای مدیریت دانش، نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای سازمان را شناسایی کند. هدف مقاله حاضر معرفی مدل های ممیزی دانش و پیشنهاد مدل مناسب ممیزی دانش برای مراکز علمی ایران است. روش: روش پژوهش مورد استفاده در گام های نخست پژوهش، روش مطالعه کتابخانه ای و در گام بعدی روش مطالعه تحلیل و مدل سازی برای پیشنهاد مدل مناسب ممیزی دانش در مراکز علمی ایران است. یافته ها: مدل های متعددی برای ممیزی دانشی سازمان ها مورد استفاده قرار گیرند. از جمله مهم ترین مدل های موجود می توان به مدل های ممیزی دانش هیلتون، آلبرث، پرز سولترو و دیگران، وو و لی، و گاناسان و دورای دومینیک اشاره کرد. نتیجه گیری: مدلی 6 مرحله ای به شرح زیر می تواند برای ممیزی دانش سازمان های علمی ایران مورد استفاده قرار گیرد. ابتدا تیم ممیزی دانش تشکیل می شود. 1) سپسعناصر استراتژیک و ساختاری شناسایی می شود، و با استفاده از پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده وضعیت دانشی سازمان ارزیابی می گردد و 2) سپس نیازهای دانشی، 3) جریان های دانشی، و 4) موجودی دانشی به دست می آید و 5) اطلاعات به دست آمده در قالب نقشه دانشی ارائه می شود. 6) نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای مراکز علمی شناسایی می شود و برای رفع آنها پیشنهادهایی به تیم ممیزی دانش ارائه می شود.
۳۶.

یکپارچه سازی معنایی منابع اطلاعاتی در کتابخانه های دیجیتالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران کتابخانه دیجیتالی یکپارچه سازی معنایی تعامل معنایی مبادله داده

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی فهرست نویسی منابع اطلاعاتی الکترونیکی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات سازماندهی اطلاعات
تعداد بازدید : 926 تعداد دانلود : 758
هدف: شناسایی وضعیت محتوای فراداده های کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر یکپارچه سازی معنایی و ارائة پیشنهادهایی برای بهبود روابط معنایی در فراداده های آنها. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی انجام شده است. جامعة پژوهش را تمامی کتابخانه های دیجیتالی فعال در کشور تشکیل می دهد (32 کتابخانه) که در نهایت 26 کتابخانه با پژوهش حاضر همکاری کردند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامة پژوهشگر ساخته و برای کسب روایی از نظر متخصصان بهره گرفته شد. یافته ها: کتابخانه های دیجیتالی ایران تأکید اصلی خود را بر منابع اطلاعاتی متنی قرار داده اند و سایر منابع مانند منابع چندرسانه ای و غیرمتنی همچنان در چرخة ارائه اطلاعات به کاربران قرار ندارند. کتابخانه های دیجیتالی از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. فیلدهای اساسی مورد نیاز در یکپارچه سازی معنایی مانند کلیدواژه های نمایه، شابک، شابم، و دی.اُ.آی. در تکمیل فیلدهای فراداده مورد توجه کتابخانه ها نیستند. از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایت بخشی را شاهد نیستیم. به عنوان نمونه، فیلدهای پدیدآورندگان، ناشران، و کلیدواژه های نمایه ای مستند نمی شوند. نتیجه گیری: کتابخانه های دیجیتالی ایران از نظر ارائه خدمات یکپارچه معنایی در وضعیت مناسبی قرار ندارند، بر این اساس به تقویت محورهای معنایی در فیلدهای فراداده ای نیاز دارند.
۳۷.

یکپارچه سازی معنایی در کتابخانه های دیجیتالی در ایران: مدل مفهومی پیشنهادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران کتابخانه های دیجیتالی یکپارچه سازی معنایی مبادله داده ها تعامل معنایی مدل مفهومی پیشنهادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات انتقال و تبادل اطلاعات
تعداد بازدید : 813 تعداد دانلود : 131
هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه مدل مفهومی پیشنهادی یکپارچه سازی معنایی کتابخانه های دیجیتالی در ایران است. پژوهش حاضر در سه گام مستقل به اجرا درآمده است. در گام نخست از روش سندی برای شناسایی منابع مرتبط، تولید پرسشنامه پژوهشگر ساخته و پاسخ به پرسش اساسی اول پژوهش حاضر استفاده شده است. جامعه پژوهش را تمامی منابع اطلاعاتی مرتبط در دسترس تشکیل داده و از فنون تحلیل محتوا برای تحلیل منابع استفاده شده است. در گام دوم از پیمایش تحلیلی برای بررسی وضعیت موجود کتابخانه های دیجیتالی استفاده شده است. جامعه پژوهش را تمامی کتابخانه های دیجیتالی فعال به تعداد 32 کتابخانه تشکیل می دهد که از این تعداد 26 کتابخانه در پژوهش حاضر مشارکت داشته اند. ابزار گردآوری اطلاعات نیز در این بخش از پژوهش پرسشنامه پژوهشگر ساخته است. در گام سوم پژوهش نیز از روش تحلیل سیستم استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در یکپارچه سازی معنایی نیاز به عناصری مانند زیرساخت فناورانه، نظام های کدگذاری و شناساگر، استانداردهای فراداده، مسائل قانونی، سازمانی و پایگاه های دانشی معنایی و سیستم های سازماندهی دانش است. همچنین روش استفاده از مترجم ها و برقراری روابط معنایی می توانند در یکپارچه سازی معنایی مورد استفاده قرار گیرند. از نظر ابزارهای مهم مورد نیاز در یکپارچه سازی معنایی نیز ابزارهایی مانند هستی نگاری ها، سیستم های سازماندهی دانش، پایگاه دانشی، مترجم ها، و زبان های توصیفی و تحلیلی می توانند مورد استفاده قرار گیرند. همچنین یافته های دیگر پژوهش در ارتباط با پرسش اساسی دوم پژوهش حاضر نشان داد که کتابخانه های دیجیتالی مورد مطالعه از نظر پوشش منابع دیجیتالی و تکمیل فیلدهای فراداده در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. همچنین از نظر مستندسازی محتوای فیلدهای فراداده نیز وضعیت چندان رضایت بخشی را شاهد نیستیم. بنابراین برای ایجاد قابلیت یکپارچه سازی معنایی نیازمند تقویت تمامی نقاط ضعف شناسایی شده در این پژوهش هستیم. در نهایت مدل مفهومی پیشنهادی این پژوهش در سه لایه داده، استنتاج ماشینی و برنامه کاربردی پیشنهاد شده است.
۳۸.

بررسی میزان استفاده نرم افزارهای کتابخانه دیجیتالی ایران از ویژگی های نظام های خبره در بازیابی اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت های ارتباطی کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد تعامل بین فردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی انواع منابع الکترونیکی پایگاه های اطلاعاتی
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه های الکترونیکی کتابخانه های دیجیتالی
  3. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی اطلاعات (به طور عام) سواد اطلاعاتی
  4. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 490
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مهارت های ارتباطی کتابداران و شناسایی عوامل موثر بر آن انجام شده است. روش شناسی: روش این پژوهش پیمایشی و از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، همه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. یافته ها: مهمترین عوامل موثر بر تعامل بین فردی از دیدگاه کتابداران ابتدا عوامل سازمانی و پس از آن عوامل محیطی، فردی و فرهنگی است. همچنین بین متغیرهای ""میزان تحصیلات"" و ""تجربه"" کتابداران با میزان برخورداری آنان از مهارت های ارتباطی رابطه معناداری وجود ندارد. افزون بر آن، وضعیت برخورداری کتابداران از مهارت های ارتباطی در حوزه های تحصیلی چهارگانه دانشگاه (علوم انسانی و اجتماعی، علوم پایه، فنی و مهندسی، و کشاورزی)، در یک سطح بوده و تفاوت معناداری در این رابطه مشاهده نشد. در پایان توصیه هایی برای توسعه مهارت های ارتباط بین فردی در میان جامعه کتابداران داده شده است.
۳۹.

ارائه مدل مفهومی ارتقاء خدمات درگاه بیمارستان های خصوصی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلید واژه ها: درگاه بیمارستانی بیمارستان های خصوصی تحلیل شکاف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 905 تعداد دانلود : 283
مقدمه: درگاه های بیمارستانی نخستین و مهم ترین محل برای ارائه اطلاعات و خدمات به مخاطبان و برقراری ارتباط با آنها است. بر این اساس و با توجه به اهمیت درگاه های بیمارستانی مقاله حاضر درصدد ارائه مدل مفهومی برای درگاه های بیمارستان های خصوصی مستقر در شهر تهران می باشد. روش کار: از روش پژوهش پیمایشی ارزیابانه و مدل سازی مفهومی استفاده شده است. جامعه پژوهش حاضر را تمامی درگاه های بیمارستان های خصوصی مستقر در شهر تهران و ده درگاه برتر بیمارستانی جهانی تشکیل داده است که در اسفندماه 1392 (زمان گردآوری اطلاعات) فعال بوده اند. برای گردآوری اطلاعات از سیاهه وارسی با 14 معیار و 77 مؤلفه با ارزش وزنی معیارها و مؤلفه ها استفاده شده است. پژوهشگر با استفاده از ابزار مذکور اقدام به مشاهده هدفمند کرده است. داده های گردآوری شده با استفاده از جداول و نمودارها توصیف شد و با استفاده از آزمون تی مستقل مورد آزمون آماری قرار گرفت. یافته ها: ازنظر معیارهای موردمطالعه در این پژوهش درگاه های بیمارستانی داخلی در اکثر موارد در وضعیت نامطلوب و ضعیف قرار دارند و تنها در معیارهای اطلاعات تماس و طراحی صفحات در وضعیت مطلوب و نسبتاً مطلوب قرار دارند. در مقابل درگاه های مطرح جهانی در اکثر معیارهای موردمطالعه در این پژوهش در وضعیت مناسبی قرار دارند و تنها در معیار روزآمدسازی صفحات در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. نتیجه گیری: یافته ها حاکی از این است که درگاه های بیمارستانی داخلی باید تلاش گسترده و برنامه ریزی دقیقی در جهت ارتقاء کیفیت درگاه های خود داشته باشند تا بتوانند شکاف موجود میان خود و درگاه های مطرح جهانی را مرتفع نمایند. بهره گیری از مدل پیشنهادی این پژوهش در این زمینه می تواند بسیار راهگشا باشد. با توجه به وضعیت درگاه های بیمارستان های داخلی و تحلیل شکاف صورت گرفته اقدام به ارائه مدلی پیشنهادی مبتنی بر دو سطح و چهار لایه شده است.
۴۰.

مدل موضوعی برای پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پایان نامه ها کتابداری و اطلاع رسانی مدل موضوعی پایگاه اطلاعاتی لیستا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری پژوهش های کتابداری،روش پژوهش در کتابداری
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری موضوعات خاص و کتابخانه ها و کتابداری
تعداد بازدید : 221 تعداد دانلود : 311
هدف: تهیه الگوی موضوعی پایان نامه های کتابداری و اطلاع رسانی در ایران با هدف کمک به دانشجویان فعلی و آتی در انتخاب موضوع و جلوگیری از پژوهش های تکراری. روش/ رویکرد پژوهش: کتابخانه ای و دلفی. ابتدا با مطالعه مدل های پژوهش های پیشین و موضوع های موجود در پایگاه اطلاعاتی لیستا و کسب نظر متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی، 6 رده اصلی معین شد. سپس، برای تعیین موضوع های فرعی از سرعنوان های موضوعی فارسی، سرعنوان های موضوعی کنگره، اصطلاحنامه های فرهنگی یونسکو و اصفا و نما، و طرح های رده بندی های دیویی و کنگره استفاده شد. یافته ها: مدل پیشنهادی شامل 6 رده اصلی (کتابداری، کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی، مدیریت اطلاعات، ذخیره و بازیابی اطلاعات، فهرست نویسی و رده بندی، و روش های کمّی و کیفی اندازه گیری اطلاعات) و 70 رده فرعی است. نتیجه گیری: برای جلوگیری از انجام پژوهش تکراری، لازم است پژوهشگران و دانشجویان به این نقشه توجه کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان