ناصر جدیدی

ناصر جدیدی

مدرک تحصیلی: استادیار، گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۶ مورد.
۱.

بررسی اوضاع اجتماعی، سیاسی کرمان از برآمدن تا برافتادن نادرشاه(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: کرمان اجتماعی تاریخ سیاسی نادرشاه افشار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 637 تعداد دانلود : 826
بی تردید، ظهور فاتحی به نام نادر شاه افشار در اواسط قرن دوازدهم هجری، برای ایران لازم بوده است.اوضاع آشفته کشور بگونه ای بود که روسیه و عثمانی شمال غرب و غرب کشور را با همدیگر تقسیم کرده و مناطق مرکزی ایران نیز در چنگ افغان های غلزایی بود. در چنین شرایطی نادر ظهور می کند و تمام انتظاراتی را که یک فرد ایرانی می تواند داشته باشد، برآورده می کند. ایجاد آرامش و امنیت و سرکوب مدعیان داخلی، رساندن کشور به مرزهای طبیعی و سیاسی اواخر دوره صفویه و حتی فراتر از انتظار، فتح هندوستان، ولی چه سود که نادر شرری بود و در هوا افسرد. اما اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی کرمان در دوره نادرشاه چگونه بوده است؟ نادر در ایام پادشاهی خود دوبار به کرمان سفر کرد، سفر اول، قبل از حمله وی به قندهار انجام گرفت و چنان مردم کرمان را برای مهیا کردن تجهیزات و آماده کردن راه عبورش به قندهار تحت فشار قرار داد که در منابع محلی و عمومی کمتر به آن پرداخته شده است. نمونه هایی از این فشارها دستور ساختن زنجیر برای عبور لشکر نادر از رودهیرمند بود که مردم کرمان باید این تجهیزات را اگر چارپایی نداشتند برروی دوش خود تاهیرمند حمل می کردند.تمام امکانات مورد نیاز و مهمتر از همه، پول که به عنوان مالیات از کرمانیان وصول شد. سفردوم، آخرین سفر نادر، قبل از مرگ وی بود. نادر که در اواخر عمر به شدت از لحاظ جسمی و روانی، عذاب می کشید و این خود آزاری را تبدیل به مردم آزاری کرده بود، به فجایع هولناکی در کرمان دست زد که متاسفانه مورخان درباری مثل میرزامهدی خان استرآبادی یا محمدکاظم مروی هیچ اشاره ای به آنها نمی کنند. ساختن مناره از جمجمه های قربانیان، قتل فجیع نایب الحکومه و کلانتر شهر به بهانه های واهی وسپس بریدن مالیات دور از انصاف برای کرمانیان. کار به جایی رسید که بعضی از مردم کرمان برای ادای مالیات تعیین شده مجبور به فروش دختران و پسران خود به سربازان تاتار اردوی نادر و بازرگانان ترکمان شدند.
۲.

نقش و جایگاه اقتصادی ساتراپ نشین های غربی ایران در شاهنشاهی هخامنشی (از 550 تا 330 پ. م)

کلید واژه ها: اقتصاد هخامنشیان ساتراپی ساتراپ نشین های غربی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی اقتصادی
تعداد بازدید : 90 تعداد دانلود : 681
در این پژوهش سعی شده با نگاهی تحلیلی به ساتراپ نشین های غربی هخامنشی، آگاهی هایی را درباره نقش و اهمیت اقتصادی این ساتراپ نشین ها در شاهنشاهی هخامنشی به دست دهد. وضعیت اقتصادی، بازرگانی و تجاری ایران در شاهنشاهی هخامنشی از دیر باز مورد مطالعه پژوهشگران تاریخ اقتصادی و تاریخ ایران باستان بوده، امّا در خصوص نقش و جایگاه اقتصادی ساتراپ نشین های غربی ایران در شاهنشاهی هخامنشی، کمتر سخن گفته شده است. یافته های پژوهش حاضر که بر اساس واکاوی منابع تاریخی، داده های باستان شناسانه و گزارش های پژوهندگان باستانی انجام گرفته و متکی بر اسناد و منابع موجود و تحقیقات روشمند تاریخی است، به روشنی نشان می دهد که ساتراپ نشین های غربی، به لحاظ اقتصادی، در مرکز ثقل مبادلات بین المللی آن عصر قرار داشته و از اهمیت و جایگاه بالایی در نظام اقتصادی هخامنشیان برخوردار بوده اند.
۳.

علل گزینش محل کتیبه ی بیستون از سوی داریوش بزرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هخامنشیان داریوش بیستون بغستان شاهراه میان رودان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران باستان هخامنشی فرهنگی
تعداد بازدید : 709 تعداد دانلود : 742
پس از آن که حکومت هخامنشی به دستان داریوش سپرده شد، مدعیان حکومت در گوشه و کنار مرزهای هخامنشی سربه شورش نهاده و داریوش را با مشکلات عدیده ای روبرو ساختند. دو سال اول حکومت داریوش به برقراری نظم و امنیت و دفع آشوب در سراسر مرزها گذشت. پس از پیروزی های ۵۲۱-۵۲۲ ق.م. داریوش تصمیم گرفت شرح جلوس خود برتخت سلطنت و فتوحات خود را ثبت کند. او به این منظور صخره بیستون را بر گزید. دشت کرمانشاه در پای این صخره در فاصله کمی از جاده بزرگی قرار دارد که از طریق فلاتی٬ بابل را به اکباتان متصل می کند. در پژوهش حاضر دلایل انتخاب این مکان برای نگارش کتیبه بیستون مورد بررسی قرار گرفته و مسائل مختلفی از جمله موقعیت جغرافیایی منطقه، وجود شاهراه ارتباطی اکباتان–بابل، اهمیت مذهبی کوه بیستون، خط و زبان بکار رفته در کتیبه و وقایع تاریخی 521-522ق.م. کنکاش شده و براساس داده های بدست آمده این نتیجه بدست آمد که موقعیت ارتباطی، جغرافیایی، مذهبی و علاوه بر آن شرایط تاریخی و سیاسی که داریوش در آن قرار داشت او را به انتخاب این مکان برای نگارش کتیبه بیستون واداشت. این تحقیق از نظر هدف جز تحقیقات نظری می باشد و به لحاظ ماهیت و روش کار در ردیف تحقیقات تاریخی قرار می گیرد که به شیوه توصیفی-تحلیلی به نگارش در آمده است.
۴.

تاثیرات میتراییسم بر مسیحیت و پیامدهای اجتماعی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهر آیین میترا مسیحیت عیسی تأثیرات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 915 تعداد دانلود : 115
مقارن شدن گسترش و نفوذ مهرپرستی با ظهور مسیحیت در اروپا موجب نزاع بین آنها گردید و در نهایت، مسیحیت توانست بر میتراپرستی فایق آمده و بسیاری از شعایر آن را به خود گیرد. بر این اساس باید ریشه های مسیحیت را در جهان بینی میتراییسم جستجو کرد. هدف از این پژوهش، بررسی روند تأثیرپذیری مسیحیت از میتراپرستی و شباهت شعایر و باورهای آنها است. پرسش اصلی در این پژوهش: «پیامد های اجتماعی جامعه مسیحی که به واسطه تأثیرپذیری مسیحیت از میتراییسم چگونه است و به چه شکل توانست خودنمایی کند؟» و فرضیه مطروحه: «شباهت هایی که آشکارا نشان از میتراپرستی بر مسیحیت می باشد، تأثیر منطقی مسیحیت از آیین میتراییسم دارد.» می باشد. این پژوهش بر اساس هدف از نوع تحقیقات بنیادی و بر اساس ماهیت و روش از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. چگونگی گردآوری اطلاعات در این پژوهش به روش اسنادی (کتابخانه ای) است که بر اساس آن کلیه منابع و شواهد تاریخی مورد مطالعه و فیش برداری قرار خواهند گرفت. نتایج حاصل بدست آمده، اقتباس شعایر میتراییسم ازجمله حربه های روحانیون مسیحی در جذب سنّت ها و باورهای میترایی و تبدیل آنها به شاخصه های ایمانی آیین مسیحیت بود. این تأثیرات در بسیاری از مبانی مسیحیت همچون غسل تعمید و شام آخر، به وضوح قابل مشاهده است.
۵.

تحلیلی جامعه شناختی بر خرافه گرایی دینی در عصر مرشد شاهان صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ صفویه خرافات تشیع مرشدشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 196 تعداد دانلود : 995
صفویان پس از دوره فترت در ایران دولتی متمرکز تشکیل دادند و با تقویت هویت ملی ایرانیان و استفاده از عنصر هویت بخش دین، تحولاتی اساسی در ساختار حکومت و جامعه ایجاد کردند. رسمی کردن مذهب تشیع امامیه، مهم ترین اقدام حکومت صفویه در شروع کار بود که موجب تحول اساسی در ارزش ها و هنجارهای جامعه ایران شد. درنتیجه، بسیاری از ارزش ها جنبه دینی و مذهبی پیدا کردند و همراه این تحولات، برخی باورهای نادرست نیز رواج یافت. ساختار جهان بینانه حکومت صفویه با توجه به جنبه های دینی آن، تا جایی در زمینه خرافه گرایی پیش رفت که موجب ایجاد سستی در مبانی تشیع شد. نزدیکی فرهنگی ایران امروز با دوره صفویه، موجب ماندگاری و پایائی بسیاری از آداب و رسوم، اعتقادات و سنت ها شده است؛ درنتیجه باید ریشه برخی خرافه های موجود را در دوره صفویه جستجو کرد که به دلایل مختلف تا امروز ادامه پیدا کرده است. با توجه به تاریخی بودن موضوع، این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای استقرایی، به صورت کیفی و به شیوه تاریخی - تطبیقی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان دادند نفوذ باورهای خرافی میان نخبگان و دربار، موجب شیوع خرافات در سطح جامعه شده است. در کنار این عوامل، برداشت سطحی از دین و توجیه اعتقادات خرافی به وسیله باورهای دینی، ضمنِ گسترش خرافات، زمینه سقوط حکومت صفویه را فراهم کرد.
۷.

پارقلیطا و رسالت جهانی او در انجیل یوحنا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انجیل مسیح پیامبر اکرم (ص) رسالت جهانی پارقلیط

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی ادیان دیگر
تعداد بازدید : 319 تعداد دانلود : 61
مسلمانان معتقدند که در کتب ادیان مختلف، اشاراتی مبنی بر ظهور پیامبراکرم(ص) و رسالت جهانی وی شده است. گوشه ای از این اشارات در عهدین، با وجود تحریف فراوان در اعصار مختلف، باقی مانده است. برای نمونه، در انجیل یوحنا، که بحث محوری آن رسالت جهانی پارقلیطا است، به جاودانگی دین و آیین او اشاره دارد. پارقلیطی، به اعتقاد مسلمانان برخلاف توصیه مسیح در اعصار مختلف مورد بی مهری قرار گرفته است؛ گروه های مختلف مسیحی، همواره سعی در تحریف داشته و هریک سعی نموده اند به نحوی آن را برخلاف واقعیت های موجود توجیه نموده، تفسیری متفاوت با شواهد و قرائنی که حاکی از رسالت جهانی پارقلیط است ارائه نمایند. بدین ترتیب، این سؤال مطرح می شود که استدلال مسلمانان در برابر منکران انعکاس رسالت جهانی پیامبراکرم(ص) در انجیل یوحنا چیست؟ در باب های 14 و 16 انجیل، از واژه ای به نام «پارقلیطا» با رسالتی جهانی سخن رفته است. محققان مسلمان معتقدند شواهد مطمئن و موثقی وجود دارد که مراد از این واژه، همان «احمد»ی است که قرآن با قاطعیت تمام از ابدیت و جهان شمول بودن تعالیم وی سخن ها می گوید.
۸.

ﺗﺄثیر جریان فکری عبدالله بن مسعود و شاگردانش بر حوادث قرن اول قمری در کوفه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کوفه قاعدین خلفا س‍ق‍ی‍ف‍ه ب‍ن‍ی س‍اع‍ده عبداالله بن مسعود

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات مکاتب، رویکردها و روش ها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : 840 تعداد دانلود : 351
پس از ارتحال پیامبر اکرم(ص) و به وجود آمدن کشمکش میان مسلمانان، گروهی با گردانندگان سقیفه هم پیمان شدند و گروهی نیز در مقابل آنان قرار گرفتند و خلافت و امامت را حق الهی حضرت علی(ع) دانستند. دراین بین گروهی از صحابه پیامبر(ص)، همچون عبدالله بن مسعود، بی طرفی و سکوت اختیار کردند و کم کم با سیاست های خلفا همداستان شدند و این گونه زمینه های لازم برای رشد و تولد گروه قاعدین فراهم شد. عبدالله بن مسعود در سال 21ق و به دستور خلیفه دوم و سِمت معلم قرآن رهسپار کوفه شد. حال سعی این مقاله برآن است تا با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع اصلی کتابخانه ای، بازتاب جریان فکری عبدالله بن مسعود و شاگردانش را بر حوادث قرن اول قمری در کوفه واکاوی کند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که خط فکری عبدالله بن مسعود و شاگردانش در کوفه، ایجاد گروهی به نام قاعدین را باعث شد. این گروه در اختلاف ها و کشمکش های سیاسی و نظامی دوران حکومت امیرالمومنین(ع)، با دستاویز بی طرفی و دوری از فتنه، در ورطه «بی تفاوتی» افتادند. آنان از صحنه های سیاسی و اجتماعی غایب شدند و در جنگ های سه گا نه ای که برای امام علی(ع) پیش آمد، به بهانه های گوناگون خود را کنار کشیدند و در تضعیف حکومت آن حضرت نقش بسزایی داشتند.
۹.

عوامل مؤثر بر توسعه ی اقتصاد شهری اصفهان در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصفهان تاریخ اسلام اقتصاد شهری عصر صفوی شاه عباس توسعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 398 تعداد دانلود : 751
اصفهان، شهری با سابقه کهن در مرکزفلات ایران، هزار سال تجربه شهرنشینی به شیوه اسلامی- ایرانی را پشت سرگذاشته و در این گذر طعم ویژه سه دوره برجسته( آل بویه، سلجوقیان، صفویه) را آزموده است ؛ که اوج آن در دوره صفویه رغم خورد. یکی از نمادهای بالندگی شهرنشینی در این دوره توسعه «اقتصاد شهری» اصفهان بود که عوامل گوناگونی در تحقق آن نقش داشتند. دراین پژوهش نقش شاخص های «جمعیت»،« زیرساخت های حمل و نقل» و«مکان یابی» که از مؤلفه های علم «اقتصاد شهری» به شمار می روند، مورد بررسی قرار می گیرند. در این راستا، این سوال مطرح می شود که این شاخص ها تحت تأثیر چه عواملی شکل گرفتند و چه نقشی در توسعه سازمان «اقتصاد شهری» اصفهان در این دوره داشتند. پژوهش حاضر تحقیقی تاریخی است که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که عواملی نظیر «تراکم جمعیت»، « توسعه زیر ساخت های حمل ونقل» و «مکان یابی مناسب عناصر شهر» تأثیر بسزایی در توسعه «اقتصاد شهری»اصفهان دوره صفوی داشته اند.
۱۰.

نقش اصلاحات نظامی خشایارشاه بر عملکرد نظامی ارتش هخامنشی(486-465 ق.م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هخامنشیان خشایارشا ارتش نیروهای جنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 485 تعداد دانلود : 508
تحول ساختار و شیوه های جنگی ارتش هخامنشی در زمان خشایارشاه موجد عملکرد نظامی متفاوت ایشان در جنگ با دولت شهرهای یونان شد. این امر پرسش از شاخصه های نظامی تأثیرگذار ارتش هخامنشی را با اهمیت ساخته است. با عطف نظر بدین مهم است که مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی شاخصه های تمایز بخش در ارتش دوره خشایارشا را مورد بررسی قرار می دهد. چند ملیتی شدن ارتش، در اختیار گرفتن ابزارها و ادوات جدید و در نهایت تقویت نیروی دریایی برای تداوم کشورگشایی ها از مهم ترین این شاخصه های تمایزبخش در ارتش دوره خشایارشاه بود که تأثیراتی چند بر عملکرد نظامی هخامنشیان نهاد. در این میان همسان نبودن شیوههای جنگی ارتش چندملیتی خشایارشاه عاملی بود که باعث ناکارآمدی سپاه هخامنشی در جنگ با یونانی ها گردید.
۱۱.

سیاست های اقتصادی حکومت پهلوی دوم در زمینه صنعت با تأکید بر روابط ایران و آلمان از 1340تا1357ش/1961تا1978م(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران اقتصاد آلمان صنعت پهلوی دوم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم روابط خارجی
تعداد بازدید : 540 تعداد دانلود : 793
محمدرضاشاه پهلوی پس از پادشاه شدن تلاش کرد که ایران را به کشورهای اروپایی نزدیک کند. افزایش چشمگیر بهای نفت برگ برنده حکومت بود تا به سوی آرمان های پیش بینی شده حرکت کند؛ به این ترتیب، بسیاری از صنایع به کشور وارد شدند. پس از جنگ جهانی دوم، آلمان نیاز داشت محصولات صنعتی خود را بفروشد و مواد اولیه وارد کند و ایران می توانست از تأمین کنندگان مهم منابع اقتصادی آلمان باشد؛ با این رویکرد، رفت وآمدهای سیاسی و اقتصادی نمایندگان این کشور به ایران افزایش یافت. کنار این صنایع، در ایران مدارس فنی آلمانی برای انتقال دانش فنی آغاز به کار کردند. در پژوهش حاضر، سیاست های اقتصادی حکومت پهلوی دوم در زمینه صنعت با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به اسناد، مدارک آرشیوی، کتاب ها و مطبوعات بررسی می شوند. همچنین هدف پژوهش حاضر، بررسی سیاست های اقتصادی این دوره است که به ورود صنایع مختلف به ایران منجر شدند و به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که سیاست های اقتصادی حکومت پهلوی دوم در زمینه صنعت، به ویژه با استفاده از صنایع آلمانی، چه تحول کمی و کیفی در راستای نوسازی صنایع ایران ایجاد کرد؟. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا اجمالی سیاست های اقتصادی پهلوی دوم را واکاوی و سپس روابط با کشورهای دیگر را در زمینه صنعت و قراردادها و انگیزه های این فعالیت ها را بررسی می کنیم.
۱۲.

اوضاع فرهنگی عصر امام محمد باقر (ع)

کلید واژه ها: امام باقر(ع) اوضاع فرهنگی بنی امیه شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 188 تعداد دانلود : 34
امام باقر (ع) پس از پدرش امام سجاد (ع) بین سالهای (114-95هجری) امامت شیعیان را به عهده داشتند. اوضاع سیاسی جامعه به گونه ای بود که امام سیاست تقیه را اتخاذ کردند و مبارزه فرهنگی و علمی را به اقدامات سیاسی ترجیح دادند. به لحاظ فرهنگی جامعه ای که امام با آن مواجه بود درگیر جریانات فکری متناقض و فرقه های متفاوتی همچون خوارج, موجئه, معتزله و از طرفی رسوخ و نشر اسرائیلیات بوده است. این عوامل موجب شد امام مواضع مدبرانه و صحیحی در برابر این جریانات فکری اتخاذ کند و پاسخگوی سوالات و شبهات مردم باشد. این مقاله پس از معرفی مختصر زندگی نامه امام باقر (ع) به دنبال پاسخ به این سوال است که جامعه آنروز به لحاظ فرهنگی در چه اوضاعی بوده است؟ و به برخی راهکارهای امام باقر(ع) دراعتلای فرهنگی جامعه می پردازد.
۱۳.

نقدی بر نظریه ادعای الوهیت شاه اسماعیل اول صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادعای الوهیت خطایی نامه شاه اسماعیل اول صفوی صفویان صوفیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 369 تعداد دانلود : 78
شاه اسماعیل اول صفوی با شخصیتی پیچیده و جذاب، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. تمجید فوق العاده از وی از سوی هوادارانش در دوره صفویه، موجب شده است که سخنان نادرستی درباره او و عقایدش گفته شود. یکی از مهم ترین مطالبی که به وی نسبت داده شده این است که وی ادعای الوهیت داشت. این موضوع را برخی از پژوهشگران غربی مطرح کرده اند و عده ای از محققان ایرانی نیز دنباله آن را گرفته اند. در این مقاله، با ارائه مستنداتی، نظریه ادعای الوهیت به توسط شاه اسماعیل نقد و بررسی شده است. صفوی پژوهان غربی به سبب ناآگاهی از اوضاع فرهنگی و اجتماعی ایران عصر صفوی، چنین نسبت ناروایی به شاه اسماعیل داده اند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی نشان می دهد که نظر معتقدان به ادعای الوهیت به توسط شاه اسماعیل اول صفوی، با گزارش های تاریخی همخوان نیست.
۱۴.

بررسی تاریخی نقش اجتماعی سیاسی ابوسعید ابوالخیر در خراسان عصر غزنوی و سلجوقی در متون ادبی عرفانی، با تأکید برکتاب اسرار التوحید(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: ابوسعید ابوالخیر اسرار التوحید تصوف خراسان غزنویان سلجوقیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 619
ابوسعید ابوالخیر (357 440ق)، از جمله مشایخ متصوفه مکتب خراسان است که به دلیل نقش نمایی در عرصه های عرفان عملی از یک سو، و حضور گسترده در عرصه های تربیتی و اجتماعی از دیگر سو، توجه متون ادبی و عرفانی را معطوف به بیان کرامات خود ساخته است. بدون شک، نقش وی در خلال رخدادهای قرون چهارم و پنجم هجری قمری، در ایجاد همگرایی جامعه با تصوف بی بدیل و منحصر به فرد است؛ اما به نظر می رسد، برخی متون ادبی و عرفانی چون اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابوسعید که به قلم یکی از نوادگان او به نام محمدبن منور (وفات پس از570ق) و درباره زندگی و اقوال و احوال شیخ به نگارش درآمده، در ذکر ارتباط شیخ با سران حکومت غزنوی و سلجوقی، راه اغراق پیموده اند. مقاله حاضر، نقش اجتماعی و سیاسی ابوسعید در خراسان عهد غزنوی و سلجوقی را از طریق مقایسه مطالب مندرج در اسرار التوحید با منابع تاریخی هم عصر او بررسی کرده است.
۱۵.

روابط بازرگانی دولت صفویه با عثمانی از دوره شاه صفی تا سقوط صفویان (1039تا1135ق/1629تا1722م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صفویه عثمانی بازرگانی ابریشم شاه صفی شاه سلطان حسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 601 تعداد دانلود : 703
روابط بازرگانی صفویه با عثمانی در سیاست های این دو دولت پس از معاهده ذهاب تا سقوط صفویان نقش تعیین کننده ای ایفا کرد. قدمت این روابط بسیار بیشتر از آن بود که با ملاحظه های ایدئولوژیک و دشمنی های مقطعی به اساس آن خدشه وارد شود. بااین همه در روزگار حاکمیت صفویان و باتوجه به دشمنی های دولت های ایران و عثمانی، روابط بازرگانی که تابع وضعیت سیاسی بود، با چالش جدی روبه رو شد. هر دو دولت تلاش کردند از امتیازات بازرگانی خود در حکم اهرم فشار استفاده کنند. ازطرف دیگر، کاهش اقتدار دو دولت و ورود غربی ان در معادلات خلیج فارس و شرق مدیترانه، علاوه بر کاهش تعیین کنندگی سیاسی صفویه و عثمانی در منطقه، نقش و توان تجاری آنها را به طور جدی کاهش داد. در این مقاله تلاش خواهد شد به شیوه توصیفی تحلیلی، جنبه های مختلف روابط بازرگانی این دو دولت و ﺗﺄثیر آن بر مناسبات سیاسی و نیز درهم آمیختگی سیاست و تجارت بررسی شود. هدف از انجام پژوهش حاضر واکاوی ﺗﺄثیر تجارت بر مناسبات ایران و عثمانی از دوره شاه صفی تا سقوط صفویان است.
۱۶.

نقش صنایع آلمانی در نوسازی صنایع ایران در دوره رضاشاه پهلوی

کلید واژه ها: ایران آلمان صنایع نوسازی رضا شاه پهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 399 تعداد دانلود : 360
آلمانی ها همزمان با سلطنت رضاشاه پهلوی در ایران تبدیل به یکی از قدرت های اقتصادی مهم شدند. آنها که به دنبال فروش محصولات خود و تهیه مواد خام برای کارخانه هایشان بودند، ایران را علی رغم نفوذ ابرقدرت های بزرگ جهان ، که مانع اصلی ورود آنها به حساب می آمدند، به عنوان بازار هدف انتخاب کردند. حکومت ایران هم که می خواست از نفوذ انگلیس و شوروی در خاک خود بکاهد و علاقمند به نوسازی صنایع سنتی خود بود،از این روابط استقبال کرد. ملی گرایی سیاسی و وجود اشتراکات نژادی میان هر دو کشور هم به این مسئله کمک می کرد. آلمانی ها تمایل به فروش محصولات مختلف خود، از جمله کارخانه های صنعتی داشتند که ایران هم از آن استقبال می کرد. به همین دلیل بود که تعداد فراوانی از کارخانه های سبک و سنگین آلمانی به ایران فروخته شد؛ صنایع مختلفی مثل : صنایع نساجی، فولاد، ارتباطات، صنایع غذایی و بسیاری دیگر از کارخانه های کوچک و بزرگ که در مالکیت دولت یا سرمایه گذاران بخش خصوصی بود. در کنار این صنایع مدارس فنی با تدریس مدرسین آلمانی در ایران شروع به کار کردند که وظیفه آموزش نیروهای فنی را برعهده داشتند و می توانستند در انتقال تکنولوژی مؤثر واقع شوند. این سبک از روابط سیاسی اقتصادی توسط ایران آن سال ها کمتر تجربه شده بود و بطور کلی می توانست در قالب روابط برد –برد میان دو کشور به اقتصاد و توسعه صنایع هر دو کشور کمک کند. در تحقیق حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و کتاب ها و مطبوعات دوره مورد پژوهش، به بررسی فعالیت صنایع آلمان در ایران عصر رضاشاه پهلوی پرداخته شده است. هدف این پژوهش بررسی ورود و استقرار صنایع سبک و سنگین آلمانی و تأثیر آن بر نوسازی صنعتی ایران در دوره پهلوی اول است. این تحقیق به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که ورود صنایع آلمانی به ایران در عصر رضاشاه پهلوی چه تحول کمی و کیفی در جهت نوسازی صنایع سنتی ایران ایجاد کرد. جهت یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا بطور کوتاه اوضاع ایران و آلمان پیش از برقراری این روابط تبررسی شده و پس از ورود به دوره مورد پژوهش ورود صنایع مختلف آلمانی به ایران، قراردادهای منعقد شده، انگیزه ها و موانع بین المللی این فعالیت ها مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۷.

دستگاه اطلاعاتی وجاسوسی ایران در گستره جغرافیای سیاسی اشکانیان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اشکانیان امپراتوری روم دستگاه جاسوسی اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 823
دولت اشکانی در بسیاری از جنبه های حکومتی و فرهنگی میراث دار دولت هخامنشی و سلوکی بود. از جمله این موارد دستگاه اطلاعاتی، خبرچینی و جاسوسی بود. با توجه به جنگ های متعدد و طولانی اشکانیان با سلوکیان و سپس رومیان و همینطور تمرکز دولت اشکانی بر درآمدهای گمرگی و تجاری، لزوم گسترش و پایش مداوم چنین دستگاهی بیش از پیش احساس می شد. اشکانیان گذشته از بهره مندی از تجارب پیشین در زمینه دستگاه جاسوسی، با گسترش سیستم اطلاعاتی، تلاش کردند با کنترل راه های تجاری و جلوگیری از تجارت مستقیم چین و روم، درآمدهای هنگفتی به خزانه خود سرازیر کنند. بخش عمده ای از این موفقیت، از طریق دستگاه اطلاعاتی و جاسوسی آنها حاصل می شد. این مقاله تلاش می کند با وجود کمبود فاحش منابع و آگاهی های تاریخی، در حد امکان برخی زوایای پنهان موضوع را مورد بررسی قرار دهد. بر اساس نتایج به دست آمده، اشکانیان از دستگاه جاسوسی خود در زمینه کنترل راه های تجاری، برتری نظامی در جنگ با رومیان، تداوم برتری تجاری و افزایش درآمدهای گمرگی بهره می بردند.
۱۸.

تجارت ساسانیان از خسرو اول تا پایان سلطنت خسروپرویز (۵۳۱-۶۲۸ م)

کلید واژه ها: ساسانیان خسرو اول خسروپرویز تجارت کالا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 47 تعداد دانلود : 553
شاهنشاهی ساسانی با سیاست تجاری بخش های وسیعی از دنیا ی  باستان را تحت تاثیر قرار داد. از سلطنت خسرو اوّل تا اواخر حکومت ساسانیان مهمترین دهه های رونق تجارت است ئاز تجارت به عنوان یک ابزار در مقابل دیگر قدرتها استفاده کردند. خسرو اوّل با تسلط بر مناطق تجاری در کنار دریایی سیاه و امتداد جاده ابریشم توانست در زمان پادشاهی خودش زمینه خوبی برای بازرگانان ایران برای دادوستد فراهم آورد. در زمان هرمز جهارم با وجود کشمکشهای داخلی توانست مناطق تجاری غرب امپراتوری را تحت کنترل قرار دهد. خسرو پرویز با بستن قرار داد صلح با امپراتوری بیزانس توانست سلطه تجاری در مناطق تجاری را حفظ کند. در این مقاله سعی بر آن است تا با تکیه بر عوامل تجاری و سیاست های امپراتوران ساسانی در زمان خسرو اوّل تا خسرو پرویز پرداخته شود.
۱۹.

ارتباط میان فریدون با ایزد آب در تمدن ایلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ائا آپسو گرز گاوسر فریدون ایلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 92
مانند بسیاری از اساطیر ایرانی، فریدون نیز این قابلیت را دارد که در متون ودایی پیگیری شود؛ اما پس از جست وجو در این متون، تفاوت هایی میان نقش های فریدون در متون ودایی و میانه ایرانی دیده می شود. تاریخ ایران بسیار کهن تر از استقرار آریایی ها در این فلات است؛ پس این امکان وجود دارد که ریشه هایی از این اساطیر را به صورت موجود در متون میانه، در تمدن های پیش از آریایی ایران نیز پیگیری کرد که تمدن ایلامی یکی از این تمدن هاست. عناصر فرهنگی و تمدنی ایلام باستان را همواره می توان در ارتباط تنگاتنگ با تمدن میان رودان دانست؛ ازاین رو در تمدن ایلام، ایزدان میان رودانی فراوانی وجود داشته اند که البته با کارکرد خاص خود، در ایلام پذیرفته می شدند. ائا/انکی (ایزد آب میان رودانی) از آن جمله است؛ البته باتوجه به استل اونتش نپیرشَ چنین به نظر می آید که در ایلام نقش های او به طور کامل به ایزد نپیرشَ نسبت داده شده است؛ اما به هر حال با آنکه نپیرشَ صورتی ایلامی از ائاست، برای شناخت بهتر نقش های ایزد آب ایلامی ناچار باید به اسطوره ائای میان رودانی مراجعه کرد. با بررسی در اسطوره ائا نکاتی دیده می شود که به نظر می آید ممکن است فریدون را صورت آریایی این اسطوره میان رودانی و سپس ایلامی دانست. این مقاله برآن است به روش کتابخانه ای و برپایه اسناد موجود، چگونگی ارتباط میان اسطوره فریدون و ایزد آب را در تمدن ایلام، باتوجه به ﭘیﺸیﻨه میان رودانی آن، بررسی کند.
۲۰.

تجزیه و تحلیل کارکرد سیاسی مساله حج در روابط ایران و عثمانی با تکیه بر سال های واپسین صفویان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ایران عثمانی صفویه حج مناسبات سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 271 تعداد دانلود : 652
در تاریخ دیپلماسی ایران با روی کار آمدن صفویان و شیعه شدن ایرانیان دوره ای پرتلاطم و توام با نبرد شدید با عثمانی آغاز گردید.یکی از مسائلی که همواره زمینه های دشمنی دو کشور را تشدید می نمود، مساله حج و نحوه برخورد ماموران عثمانی و سیاست های آنان در برابر حجاج ایرانی و شیعیان بود. زیرا هر دو دولت تلاش داشتند تا با تکیه بر مساله حج از این مراسم مذهبی جهت تسلط سیاسی خود در جهان اسلام استفاده نمایند. با وجود قرار گرفتن شهر مکه در قلمرو عثمانیان،آنها آگاهانه از این موضوع جهت برتری سیاسی خود در برابر ایران و همچنین اعمال فشار بر سیاست های هیات حاکمه بهره بردند. بهره برداری سیاسی از مساله حج درتاریخ روابط سیاسی ایران و عثمانی در طول دوره صفویه یکسان نبود،بلکه عثمانی ها از این این موضوع همچون ابزای جهت دیکته نمودن سیاست های خود بهره می بردند.با این حال به نظر می رسد شاهان صفویه با برگزاری باشکوه مراسم حج تلاش داشتند جایگاهی قابل قبول به عنوان سلطان حامی جهان تشیع برای خود ایجاد کنند. و از سوی دیگر عثمانی ها نیز با اختلال در این مراسم با هدف تضعیف قدرت معنوی و سیاسی حاکمان صفوی را دنبال می نمودند.روش پژوهش در مقاله حاضر با تکیه بر روش تاریخی و تحلیل منابع و مآخذ در این زمینه انجام می پذیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان