فیض الله بوشاسب

حکومت هخامنشیان حکومتی بود که از حدود سال 700 قبل از میلاد در جنوب غربی ایران تأسیس شد. حکومت هخامنشیان بعد از مادها دومین حکومت ایرانی بود که تشکیل شد. اما امپراتور هخامنشیان فراتر از مرزهای ایران رفت و حدود سه چهارم جهان را تسخیر کرد. حکومت هخامنشیان حکومت قبیله ای بود که بر اساس ویژگی ها، خصلت ها و اصالت های طوایف پارسی تأسیس شد. حسب هایی که حدود 370 سال باعث دوام حکومت آنها شد. ابن خلدون با استفاده از این ویژگی، نظریه عصبیت را در بوجود آمدن حکومت ها مطرح کرد. در این تحقیق با استفاده از نظریه عصبیت ابن خلدون، به چگونگی تشکیل، دوام استحکام جامعه و زوال حکومت هخامنشیان با توجه به عصبیت هخامنشیان پرداخته شده است.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی روابط سیاسی میان ایران و چین در عهد تیموریان است. این مقاله با نگاهی کوتاه به تاریخچه روابط ایران و چین از عهد باستان تا عصرمغولان آغاز شده ، سپس با شرح و بررسی این روابط در زمان تیمور و جانشینانش ادامه پیدا می کند. برای تحقق اهداف این پژوهش نمونه ها و اطلاعات مورد نیاز از منابع کتابخانه ای استخراج گردیده و به روش توصیفی و تحلیلی بررسی شده اند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد برغم تیرگی روابط سیاسی میان طرفین در زمان تیمور و تهدید به حمله و تصرف چین از سوی وی، در دوره شاهرخ تیموری، این روابط بسیار حسنه و دوستانه گردید. هرچند در زمان جانشینان شاهرخ روابط بازرگانی و فرهنگی با چین همچنان پابرجا بود، اما به دلیل منازعات جانشینی و فقدان ثبات سیاسی و تغییر مستمر حاکمان درایران، همچنین ایجاد برخی تغییرات و محدودیت ها درمسیرهای تجاری و بازرگانی بین دو کشور، روابط میان طرفین به حداقل مقدار ممکن رسید.

ایرانیان اولین قومی بودند که یک حکومتِ قانونمند را به وجود آوردند. در بین روایاتی که از ایران باستان ذکر شده نخستین بشر و نخستین شاه ایران کیومرث بوده است و از آن عهد تا کنون انتخاب شاه از چالش های جدی در تاریخ ایران محسوب می شده لذا رسیدن به پادشاهی مستلزم کسب مشروعیت بوده مشروعیت به افراد کمک می کرده که بر اورنگ شاهی بنشینند سبب پایداری سیاسی و ماندگاری شاه می شده، امّا اگر از بین می رفت نتیجه آن دگرگونی سیاسی و از دست رفتن تخت پادشاهی بوده است. دوره مغول و فرمانروایی ایلخانان از دوره های بحرانی و پر تناقض مشروعیت سازی در تاریخ ایران است. تکیه بر سنت های قبیله ای و قومی فاتحان، رویکرد به اندیشه های ایرانی و نظریه اسلامی حکومت، چالش های درونی حکومت ایلخانان را تشدید ساخت و در این دوره پر تلاطم بحران های پر دامنه ای را پدیدار کرد. پرسش اساسی مشروعیت این است که بایدو خان حق ایلخانی خویش را از کجا و بر اساس کدام موازین و ضابطه ها کسب کرده بود؟ و جامعه ی ایرانی و مغولی با چه ملاک هایی، تکلیف فرمانبری خود را توجیه می کردند؟ از این روی این مقاله پس از مقدمه به چگونگی تشکیل حکومت ایلخانان، رقابت بر سر ایلخانی، حکومت بایدو و نبرد بایدو با غازان می پردازد.