در این مقاله، ارتباط متقارن میان اقتصاد زیرزمینی و مالیاتها در ایران، با استفاده از تحلیلهای همانباشتگی و مدل تصحیح خطا مورد مطالعه قرار میگیرد. بر اساس نتایج بهدست آمده، اقتصاد زیرزمینی به شیوهای متقارن نسبت به افزایش و کاهش مالیاتهای مستقیم واکنش نشان میدهد؛ اما چنین نتیجهای درباره مالیاتهای غیرمستقیم صادق نیست. وجود واکنش متقــارن اقتصـاد زیرزمینی به تغییرات مالیاتهای مستقیم، به این معنی است که بنگاهها در ایران سرعت مشابهی را در فرار از مالیاتهای مستقیم هنگام افزایش آنها و ورود به اقتصاد رسمی هنگام کاهش این مالیتها از خود نشان میدهند
