جاهلیت: مفهومی مجهول با مصداق زمانیِ نامشخص
آرشیو
چکیده
«جاهلیت» تداعی گر تصویر واضحی از بت پرستی، نزاع های قبیله ای و خشونت است که معمولاً به عنوان کنایه ای از بازنمایی عرب قبل اسلام به عنوان جامعه ای بی نظم و وحشی (بربر) است. اگرچه مشابه با همین تصور، پیچیدگی های بسیاری از تصویرسازی این دوران در ادبیات کلاسیک عرب نیز وجود دارد؛ از این رو در مقاله حاضر تلاش می شود که خوانشی دقیق تر از روایت هایی از «جاهلیت» صورت گیرد. بررسی تغییراتِ معنایی این واژه در کتاب های لغت و تفاسیر قرآن بین قرن های سوم تا هفتم هجری نشان می دهد که تنها بعد از قرن چهارم ق./ دهم م. بود که واژه «جاهلیت» تقریباً مترادف با دوران پیش از اسلام شد. همچنین این مقاله تلاش می کند تا از طریق نوشته های عربی قرن سوم هجری به بررسی این موضوع بپردازد که چرا و چگونه برخی گفتمان ها خاطرات نسبتاً مثبتی از دوران پیش از اسلام را بیان می کند.Al-Jāhiliyya: Uncertain Times of Uncertain Meanings
“Al-Jāhiliyya” evokes vivid images of idol worship, tribalist antagonisms, and violence commonly assumed to be emblematic of the Muslim representation of pre-Islamic Arabia as a “barbaric” anarchical society. Such associations, however, overlook manifold complexities of the era’s portrayal in classical Arabic literature, and this paper calls for a more nuanced reading of classical narratives of al-Jāhiliyya. Exploration of the word’s semantic shifts evidenced in Arabic lexicography and Qurʾānic exegesis between the third/ninth and seventh/ thirteenth centuries reveals that only after the fourth/tenth century did the now common Jāhiliyya stereotypes become virtually synonymous with pre-Islam. Via a survey of third/ninth century Arabic writings, this paper also explores how and why certain discourses articulated rather positive memories of pre-Islamic times.
تبلیغات
