مطالعه و شناخت آرایه های تزئینات معماری ابنیه مسکونی شهر تاریخی ماسوله (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با نگاهی به معماری سنتی ایرانی می توان جایگاه ویژه آرایه های تزئیناتی که تجلی گاهی از اعتقادات، آداب ورسوم های هر جامعه بوده اند را در غالب آرایه های تزئیناتی ابنیه مسکونی مشاهده کرد. شهر ماسوله در شهرستان فومن قرار دارد، این شهر تاریخی در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسیده است. حدود سده هشتم هجری (قرن 14 میلادی) مردمانی از نقاط مختلف سرزمین گسترده ایران به همراه مردمان کهنه ماسوله که در 6 کیلومتری شمال غرب این شهر واقع است، به نقطه ای که هم اکنون به عنوان شهر ماسوله شناخته شده، کوچ کردند. ماسوله دارای آرایه های تزئیناتی بسیار غنی است که در توالی قرون متمادی شکل گرفته است. این پژوهش، سعی بر آن دارد تا آرایه های تزئینی ابنیه مسکونی ماسوله را موردبررسی و تحلیل قرار دهد. هدف پژوهش، شناسایی، طبقه بندی نقوش و مضامین اصلی آرایه های تزئینات معماری ابنیه ماسوله و پاسخ گویی به سؤالاتی است نظیر: تزئینات معماری ابنیه مسکونی ماسوله به لحاظ نقوش و آرایه های تزئیناتی شامل چندین گونه است؟ چه عواملی در شکل گیری آرایه های تزئینات معماری ابنیه مسکونی ماسوله مؤثر بوده اند؟ پژوهش حاضر، بر مبنای بررسی های میدانی، مطالعات کتابخانه ای و همچنین با بهره گیری از روش های توصیفی - تحلیل صورت پذیرفته است. یافته های پژوهش نشان دهنده آن است، تزئینات ابنیه مسکونی ماسوله در سطوح؛ درب، طاق، پنجره، نرده، پوشش زنگ و کنتور برق، کتیبه چشم نظر تزئینات گیاهی و آینه کاری دسته بندی می شوند. همچنین نتایج نشان دهنده آن است که عمده ترین عوامل مؤثر در شکل گیری تزئینات ابنیه مسکونی ماسوله به جهت ایجاد و افزایش امنیت (درب)، کاهش فشارهای سازه ای در برابر باد و زلزله (طاق)، رفع نیازهای نورگیری فضایی (پنجره)، افزایش ایمنی، ایجاد فضاهای سبز و فضاهای اشتغال فصلی (نرده)، رفع نیازهای کاربران در جهت تسهیل و افزایش رفاه کاربران در دوران معاصر و حذف سیمای نامطلوب تجهیزات الکترونیکی (پوشش زنگ و کنتور)، برگرفته شده از اعتقادات دینی و فرهنگی (کتیبه های چشم نظر) برگرفته شده از علاقه مندی مردم به گل و گیاهان و تأثیرپذیری از جغرافیای استان گیلان (تزئینات گیاهی) و برگرفته شده از اعتقادات دینی و آیینی مردم ماسوله بوده است.Studying and understanding the architectural ornamentations of residential buildings in the historical city of Masouleh
A study of traditional Iranian architecture reveals the special significance of decorative elements that reflect the beliefs, customs, and traditions of each society within the decorative elements of residential buildings. The city of Masouleh, located in Fouman County, is a historical city listed in the national heritage registry for its cultural and natural significance. Around the 8th century AH (14th century CE), people from various regions of Iran migrated to the area known today as Masouleh, along with the ancient residents of Masouleh located 6 kilometers northwest of the city. Masouleh features a rich array of decorative elements that have evolved over successive centuries. This research aims to analyze and study the decorative elements of Masouleh's residential buildings. The research objectives include identifying and classifying the patterns and main themes of the architectural decorations in Masouleh's buildings and addressing questions such as: how many types of architectural decorations, in terms of patterns and decorative elements, exist in Masouleh's residential buildings? What factors have influenced the formation of these decorative elements in Masouleh's residential architecture? The present research, based on field surveys, library studies, and utilizing descriptive-analytical methods, indicates that the decorations on residential buildings in Masouleh are categorized into elements such as doors, domes, windows, railings, bell covers, and electrical meter boxes, as well as floral and mirror motifs. The results also show that the main factors influencing the formation of decorations on residential buildings in Masouleh are for enhancing security (doors), reducing structural pressures against wind and earthquake (domes), meeting spatial lighting needs (windows), increasing safety, creating green spaces and seasonal employment spaces (railings), meeting user needs for facilitating and enhancing user well-being in contemporary times, and eliminating the undesirable appearance of electronic equipment (bell covers and electrical meter boxes) derived from religious and cultural beliefs (floral motifs) stemming from people's interest in flowers and plants and being influenced by the geography of Gilan Province (floral decorations), as well as rooted in the religious and ritual beliefs of the people of Masouleh.
Traditional architecture , ornamentations , residential buildings , historical city of Masouleh ,
تبلیغات
