منظر شهری شفابخش؛ تحلیلی بر انگاره ها و شاخص ها در خیابان شهری؛ مطالعه موردی: بلوار پاکنژاد، محله شهرک غرب تهران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
امروزه تأثیرات محیط به عنوان یکی از مهم ترین عوامل سلامتی روان و الگوهای رفتاری انسان و همچنین تأثیر طبیعت و فضای سبز بر کاهش استرس و فشارهای روانی روزمره و ارتقای سلامت روان به اثبات رسیده است. پژوهشگران بر این باورند که طبیعت و فضای سبز می تواند بر کاهش استرس و فشارهای روانی روزمره و ارتقای سلامت روان مؤثر بوده و با توانایی مقابله با اضطراب، سلامت روان را ارتقا بخشد. هدف اصلی این پژوهش به کارگیری مؤلفه های شفابخشی در طراحی مناظر و محیط های شهری و مجهز کردن این مناظر به کیفیت های شفابخش و ارائه راهکارهای مناسب در جهت ایجاد مناظر شهری شفابخش است. با توجه به بازه زمانی کنونی و وجود بحران های اجتماعی و وضعیت اقتصادی نابسامان جامعه و صدمات روحی ناشی از آن، انجام این پژوهش دارای ضرورت زمانی است. این پژوهش که به منظور تحلیل انگاره ها و شاخص های مربوطه در بلوار پاکنژاد تهران انجام شده است، به لحاظ هدف و قلمروی موضوعی در حوزه پژوهش های کاربردی قرار دارد. ازنظر روش انجام پژوهش توصیفی- تحلیلی و تحلیل محتوا از نوع ترکیبی با گرایش به روش کیفی است. ابتدا با مطالعات کتابخانه ای برخی از شاخص های مهم استخراج و سپس با استفاده از ابزارهای تحقیق، مطالعات میدانی نظیر نقشه برداری رفتاری انجام شد. سپس با استفاده از مؤلفه های شفابخشی استخراج شده از مطالعه منابع مرتبط، پرسش نامه ای تنظیم شد. برای بررسی روایی، پرسش نامه به طور تصادفی در اختیار کاربران قرار گرفت. پاسخ ها با نرم افزار تحلیل آماری SPSS، تحلیل و خروجی داده ها به صورت نمودار و جداول فراوانی ارائه شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که شاخص های شفابخشی تأثیرگذار در طراحی مناظر شهری شامل مواردی نظیر حضور آب، تعامل با طبیعت، تحریک حواس، آرامش محیطی، حس امنیت در فضا، رنگ ها، بوهای مطبوع و آواهای دلنشین هستند. درنهایت با تحلیل انگاره ها و شاخص های شفابخشی تأثیرگذار که برای طراحی یک منظر شهری شفابخش حیاتی محسوب می شوند، اقدامات راهبردی و راهکارهای مناسب ارائه شد.A healing urban landscape; An analysis of the images and indicators in the city street; Case study: Paknejad Boulevard, Shahrak-e-Gharb neighborhood of Tehran
Today, the impact of the environment as one of the most important factors in mental health and human behavioral patterns, as well as the influence of nature and green spaces on reducing daily psychological stress and enhancing mental health, has been proven. Researchers believe that nature and green spaces can effectively reduce daily psychological stress and enhance mental health by helping to cope with anxiety. The main goal of this research is to incorporate healing components into landscape design and urban environments, equipping these landscapes with healing qualities and providing appropriate solutions to create healing urban landscapes. Given the current time frame and the existence of social crises, economic instability in society, and the resulting psychological damage, conducting this research is timely. This research, conducted to analyze concepts and indicators in Paknejad Boulevard in Tehran, is situated within the scope of applied research in terms of objectives and subject matter. In terms of research methodology, it is a descriptive-analytical study with a content analysis approach, leaning towards qualitative methods. "Initially, some key indicators were extracted through library studies, and then field studies such as behavioral mapping were conducted using research tools. Subsequently, a questionnaire was designed based on the healing components extracted from relevant sources. To assess validity, the questionnaire was randomly distributed to users. The responses were analyzed using the statistical analysis software SPSS, and the data outputs were presented in the form of charts and frequency tables. The results of this research indicate that influential healing indicators in urban landscape design include elements such as the presence of water, interaction with nature, sensory stimulation, environmental tranquility, a sense of security in space, colors, pleasant scents, and soothing sounds. Ultimately, strategic actions and appropriate solutions were proposed by analyzing influential healing principles and indicators essential for designing a healing urban landscape.
Urban landscape , healing , indicators of healing landscape , environmental psychology ,