تحلیل یکپارچه تاب آوری کالبدی محدوده تاریخی بازارچه حسن آباد اصفهان در برابر زلزله (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بافت های واجد ارزش تاریخی همواره چالش بزرگی در سیستم مدیریت شهری محسوب می شوند. به عنوان مثال، در بحث افزایش ایمنی، این بافت ها یا تحت مداخلات بزرگ مقیاس قرار گرفته و یا به عنوان محدوده ای دست نخورده، در طرح های بالادست به حال خود رها می شوند؛ چراکه ایمن سازی آن ها به شیوه های معمول همچون تعریض معابر به جهت تسهیل امدادرسانی و یا ساخت وسازهای جدید با بهره گیری از مصالح مقاوم به قیمت نابودی یکپارچگی، مرفولوژی و درنهایت اصالت بافت تاریخی تمام خواهد شد. پژوهش حاضر پس از بررسی ماهیت تاب آوری، ابعاد آن، تشریح تاب آوری کالبدی و عوامل مؤثر بر آن، به دنبال این است که میزان تاب آوری کالبدی این محدوده تاریخی را باز بررسی کند. چالش تطبیق اصول تاب آوری با این محدوده ها از جایی آغاز می شود که مبدأ شکل گیری بافت های تاریخی به پیش از تدوین این اصول بازمی گردد. با مطالعه اسنادی و تحلیل کیفی، تاب آوری کالبدی محدوده تاریخی بازارچه حسن آباد اصفهان با در نظر گرفتن شاخص های ویژه این دست بافت ها، همچون مصالح و فنون ساخت مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس مطالعات در جدول سوات تحلیل و پس ازآن در قالب نقشه تحلیل یکپارچه تاب آوری کالبدی پیاده سازی شد. مشخص شد این محدوده از حیث «سطح اشغال ابنیه»، «تراکم ساختمانی» و «فضای باز شهری» بیشترین آسیب پذیری را داشته و در ابعادی همچون «نوع و عمر ابنیه» به شرط رسیدگی و عدم فرسودگی کالبدی، وضعیتی قابل قبول دارد. افزون بر این، ماحصل دیگر پژوهش حاکی از آن است که اصول معاصر تاب آوری لرزه ای، به دلیل خدشه به اصالت و مرفولوژی بافت های واجد ارزش تاریخی، قابلیت اجرای مستقیم بر این محدوده ها را ندارند. اما می توان با در نظرگیری متغیرهایی همچون کیفیت مصالح و ایستایی سازه و همچنین به روزرسانی برخی اصول همچون تأمین چند فضای باز کوچک تر به جای یک فضای باز اضطراری بزرگ، به ایمنی نسبی و درعین حال حفظ حداکثری اصالت این محدوده ها دست یافت و در پایان به منظور ارتقای تاب آوری کالبدی بافت تاریخی با حفظ حداکثری اصالت پیشنهاد هایی در سه حوزه مرمت شهری، مرمت معماری و مدیریت شهری ارائه شده است.Integrated Analysis of Physical Resilience in the Historical Area of Hasan Abad Bazaar in Isfahan against Earthquakes
Preserving historical fabric has always been a major challenge in urban management systems. For example, in terms of increasing safety, these fabrics are either subjected to large-scale interventions or left untouched as a separate area in higher-level plans. This is because their safety measures, such as widening roads for emergency access or constructing new buildings using durable materials at the expense of the integrity, morphology, and ultimately the authenticity of the historical fabric, are not conventional.
This study aims to reevaluate the physical resilience of this historical area after examining the nature and dimensions of resilience, describing its physical resilience and influential factors. The challenge of aligning resilience principles with these fabrics begins with understanding their formation prior to the development of these principles. By studying documents and conducting qualitative analysis, the physical resilience of the historical area of Hasht Behesht Bazaar in Isfahan was evaluated considering specific indicators for these types of fabrics such as materials and construction techniques. Subsequently, studies were analyzed using SWOT analysis and implemented in a comprehensive analysis map for physical resilience. It has been determined that this area is most vulnerable in terms of "building occupancy level," "building density," and "urban open space." In dimensions such as "type and age of buildings," it has an acceptable condition, provided that the physical condition is addressed and structural deterioration is avoided. Furthermore, another result of the research indicates that contemporary seismic resilience principles cannot be directly implemented in these areas due to their impact on the authenticity and morphology of valuable historical fabrics. However, relative safety and maximum preservation of authenticity can be achieved by considering variables such as material quality, structural stability, and updating some principles, such as providing multiple smaller open spaces instead of one large emergency space. Finally, in order to enhance the physical resilience of historical fabrics while preserving maximum authenticity, recommendations have been made in three areas: urban conservation, architectural conservation, and urban management.
physical resilience , historical fabric , earthquake , Hasan Abad Bazaar,