تحلیل میزان تاب آوری اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مقدمه: وقوع مخاطرات طبیعی از جمله زلزله با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی کشور همواره منجر به آسیب های جدی مالی و تلفات انسانی گسترده ای گردیده است و در راستای کاهش اثرات آن، توجه به رویکرد تاب آوری مطرح شده است.هدف: هدف تحقیق حاضر تحلیل میزان تاب آوری اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل در برابر زلزله است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع مورد بررسی، از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق 36 روستای بالای 20 خانوار و بیشتر بخش مرکزی شهرستان اردبیل می باشند که براساس روش کوکران، 365 سرپرست تعیین و به شیوه تصادفی ساده به تعداد خانوارهای روستایی توزیع و تکمیل شد. روایی صوری پرسشنامه به وسیله 30 نفر از متخصصان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی کل به وسیله آلفای کرونباخ 9/0 برآورد گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستای بالای 20 خانوار بخش مرکزی شهرستان اردبیل می باشند.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که، از نظر تاب آوری بعد اجتماعی دارای وضعیت بهتری نسبت به بعد اقتصادی می باشد. همچنین سنجش تاب آوری اقتصادی نشان داد که معرف میزان درآمد حاصله برای جبران خسارت های وارده با مقدار90/3 بالاترین و معرف میزان رضایت از درآمد شخصی خود با مقدار24/2 کمترین میانگین را دارد. سنجش تاب آوری اجتماعی و فرهنگی نشان داد که معرف های میزان همبستگی بین مردم در صورت وقع زلزله، میزان رضایت مندی از دسترسی به پزشک به ترتیب با 31/17 و 70/15 بالاترین و معرف های رضایت مندی از بیمه کردن مساکن و میزان امید به آینده در صورت وقوع زلزله به ترتیب با 25/22- و 21/14- دارای میانگین کمتر از حد مطلوب آزمون می باشند. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت تاب آوری شاخص های اقتصادی روستاهای مورد مطالعه در برابر زلزله پایین تر از سطح متوسط قرار دارد و تفاوت معناداری در بین روستاها وجود دارد.Analysis of Economic and Social Resilience of Rural Communities against Earthquake Risk (Case Study: Villages in the Central District of Ardabil Township)
Introduction: Occurrence of natural hazards such as Earthquakes due to the Environmental and Geographical conditions of the country has always led to serious financial losses and widespread human losses, and in order to reduce its effects, attention has been paid to the resilience approach.Research Aim: The aim of this research is to analyze the Economic, Social and Cultural resilience of rural settlements in the central Disteict of Ardabil Township against Earthquakes.Methodology: The present study, with regard to the nature of the issue and the subject of the study, is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. The statistical population of the study is 36 villages with more than 20 households and most of the central part of Ardabil city. Based on Cochran's method, 365 heads were determined and distributed and completed to the number of rural households in a simple random manner. The face validity of the questionnaire was confirmed by 30 specialists and experts. The total reliability was estimated 0.9 by Cornbrash’s alpha.Studied Areas: The village has more than 20 families in the Central District of Ardabil Township.Results:The findings indicate that, the social dimension is in a better position than the economic dimension. Also, the economic resilience measure showed that the indicator "income amount to compensate for damages" with a value of 3.90 has the highest and the indicator "satisfaction with personal income" with a value of 2.24 has the lowest average. Social and cultural resilience showed that the indicators of "the degree of solidarity between people in the event of an earthquake", "the level of satisfaction with access to a doctor" with the highest 17.17 and 15.70, respectively, and the indicators of "satisfaction with "Housing insurance" and "Hope for the future in case of an earthquake" with -22.25 and -14.21, respectively, have a lower than the desired test average.Conclusion: Findings showed that the resilience of economic indicators of the studied villages against earthquakes is lower than the average level and there is a significant difference between the villages.