ارزیابی ترجمه بنگالی شاهنامه فردوسی از منیرالدّین یوسف (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شاهنامه فردوسی یکی از بزرگ ترین حماسه های جهان است که در سرزمین ایران، حدود هزار سال پیش به زبان فارسی سروده شده و همچنان یکی از بزرگ ترین متن های حماسی دنیا به شمار می رود. تعداد کمی از آثار ادبی جهان به اندازه شاهکاری چون شاهنامه فردوسی، مورد توجه مردم جهان قرار گرفته اند. این شاهکار عظیم تا کنون به بیش از سی و پنج زبان جهان ترجمه شده است. منیرالدّین یوسف (1919-1987م.)، مصنّف ادبیات جدید بنگالی و مترجم مشهور بنگلادش، متن کامل شاهنامه را در شش جلد، به زبان بنگالی ترجمه کرده است. نکته قابل توجه این که یوسف، بسیار مراقب بوده تا وزن شعری شاهنامه اصلی را در ترجمه خود حفظ کند؛ یعنی این یک نثر معمولی نیست، بلکه وزن شعر آزاد در ترجمه هر سطر از این حماسه عظیم وجود دارد. یوسف حتی توضیحات مربوط به اسامی شخصیت ها را به درستی ترجمه کرده است. شخصیت های معروفی مانند رستم و سهراب نیز در ترجمه او به خوبی مورد توجه قرار گرفته اند. با خواندن این متن ترجمه شده شاهنامه، به نظر می رسد که ما شعر یک شاعر حماسی بنگالی را می خوانیم. گرچه شاهنامه فردوسی به زبان های گوناگون جهان ترجمه شده، اما کار منیرالدّین یوسف نمونه بارز یکی از بهترین ترجمه های شاهنامه فردسی در جهان شمرده می شود. هدف از این نوشتار، معرّفی منیرالدّین یوسف، ادیب و مترجم بنگالی، و بررسی عملکرد او در ترجمه شاهنامه فردوسی است.Evaluation of the Bengali translation of Ferdowsi's Shahnameh by Monir al-Din Yusuf
Few world literatures can be proud of a masterpiece like Ferdowsi's Shahnameh. This masterpiece in epic poetry has been translated into more than thirty-five languages in the world so far. Monir al-DinYusuf, the most prominent author and translator of modern Bengali literature, translated the entire Shahnameh into Bengali in six volumes. He translated the epic completely but was very careful to retain the poetical weight of the original work. This means it is not an ordinary prose translation. He maintained the rhythm of ‘free verse’ in every line of this great epic. Yusuf translated the descriptions of the characters as accurately as the original. Renowned personalities like Rostam and Sohrab were described the same as the Persian epic. So, it seems as if one was reading an epic by a Bengali poet. Although Ferdowsi's Shahnameh has been translated into many languages of the world, but its Bengali translation by Munir al-Din Yusuf can be considered as one of the best versions. The purpose of this research is to introduce this version and the translator’s literary skills according to Persian-speaking scholars.