بازتاب معراج مسیح در غزلیات صائب تبریزی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سیمای مسیح در غزلیات صائب، جلوه ویژه ای دارد؛ به گونه ای که می توان با انسجام ابیات او در این زمینه، تصویر نسبتاً جامعی از زندگی این پیامبر آسمانی ارائه کرد و آزاداندیشی دینی صائب و شعر فارسی را به مخاطب نشان داد. از آنجا که بررسی تمام جوانب این موضوع فراتر از گنجایی یک مقاله است؛ کوشیده ایم تا با محوریت معراج مسیح که بیش از دیگر بخش های زندگی آن حضرت، مورد توجّه صائب قرار گرفته است؛ فلسفه توجّه به این موضوع و تأثیر آن بر جنبه های محتوایی شعر او، موضوعی است که در پژوهش های ادبی کم تر مورد توجّه قرار گرفته است. بررسی تحلیلی - توصیفی این موضوع در شعر صائب نشان می دهد که او در طرح موضوع معراج مسیح، به تلفیق مطالب قرآن، انجیل، کتب قصص و سنّت های ادبی پرداخته و در قالب سه زوج عیسی و فلک چهارم، عیسی و خورشید و عیسی و سوزن؛ از تمام جزئیات این واقعه برای بیان اندیشه های اخلاقی، عرفانی، اجتماعی، دینی، تعلیمی و غنایی خود بهره گرفته است و این تلمیح، دست مایه مضمون سازی و خیال پردازی قرارگرفته و در جذب مخاطبان شعر او تأثیرگذار شده است. نگاه صائب به معراج مسیح به دور از هرگونه تعصبی، تلفیقی آزاداندیشانه از اسلام و مسیحیت را در بر می گیرد و بدون تردید، معرّفی این نگاه می تواند در تقریب مذاهب و توجّه افزون تر اذهان جهانیان به شعر و ادب فارسی تأثیر بسیار داشته باشد.The Ascension of Jesus in the Lyric Poetry of Sā’ib Tabrīzī
The image of Jesus in the lyric poems of Sā’ib Tabrīzī is especially outstanding so that we can present a fairly comprehensive reflection of this heavenly prophet by collecting couplets in this regard. Since the study of all aspects of this subject is beyond the scope of a single article, it is attempted to focus particularly on the ascension of Jesus in the poems of Sā’ib in order to analyze the philosophy behind the subject as well as its impact on the conceptual trends in his poetry. The descriptive analysis of the study shows that Sā’ib has integrated the Qur’ānīc and biblical texts as well as story books and literary traditions; and has made use of all details on this event to represent his ethical, mystical, social, theological, didactic, and lyric thoughts in the form of three pairs named Jesus-the fourth heaven, Jesus-the sun, and Jesus-the needle. This allusion has been used as a device in creating his themes and fantasies being effective in attracting more audience to his poems.
تبلیغات
