شواهد تاریخی تأثیرپذیری صورتگرایانه حافظ از ابن عربی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حافظ از جمله شاعران صورتگرای ایرانی است که باوجود وابسته نبودن به طریقت عرفانی خاصّی، هنرمندانه از مضامین و مفاهیم عرفانی در اشعارش بهره جسته است. مکتب ابن عربی نیز از حدود قرن هفتم، مکتب مسلّط بر عرفان ایرانی بوده و فضای فرهنگی جامعه را از عناصر و موضوعات عرفان نظری پر کرده است. در این مقاله برآنیم تا با استفاده از شواهد تاریخی اثبات کنیم که حافظ با مفاهیم مکتب ابن عربی آشنا بوده و به گونه ای صورتگرایانه آنها را در اشعارش به کار برده است. حلقه اتّصال حافظ با مکتب ابن عربی را می توان با غور در زندگی و آثار اشخاصی چون امین الدّین بلیّانی، خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، اوحدی مراغه ای، میرسیّدشریف جرجانی، رکن الدّین شیرازی، فخرالدّین عراقی، ابن فارض و برخی دیگر از ادیبان و عارفان وحدت وجودی و حتّی تحرّکات فرهنگی سلسله هایی نظیر آل جلایر به دست آورد. روش این پژوهش به صورت کتابخانه ای و بدین گونه است که با ارائه مدارک متنی و تاریخی ابتدا تأثیرپذیری اشخاص مذکور از مکتب ابن عربی را روشن می سازیم و سپس با تبیین تاریخی ارتباط میان آنها و حافظ، فرضیه خود را اثبات می کنیم.The Influences of Ibne Arabi on Hafez
Hafez is one of the Iranian formalist poets not being limited to a particular method of mysticism. However, he has used mystical themes in his poems artistically and has been under the influence of the school of Ibn Arabi whose ideas have been dominant in Iran since the middle of the 7th century. In this article by using historical and textual evidence, we intend to prove Hafez was familiar with the concepts of Ibn Arabi's school. The circle of Hafez's connection with Ibn Arabi's school can be found in the lives and works of individuals like Amin Baliani, Khaju Kermani, Salman Savoji, Ohadi Maraghei, Mirseyyedsharif Jorjani, Rokneddin Shirazi, Fakhreddin Eraghi, Ibn Farez and some other scholars and mystics and even somebody like Ale Jalayer. This idea can be supported by providing historical and textual evidence of the influence of Ibn Arabi's school on these individuals and then explaining the relationship between them and Hafez respectively.
تبلیغات
