توجّه به قرینه های همسان در تصحیح اشعار عربی خاقانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بخشی از دیوان خاقانی را اشعار عربی وی به خود اختصاص داده؛ این بخش به سبب فقدان تصحیح موفّق همچنان آشفته و غامض است. از مطالعه نسخه های خطّی و چاپی دیوان خاقانی بدین نتیجه می رسیم که ناسخان و مصحّحان در ضبط و گزینش مصاریع، عبارات و واژگان به قرینه های همسانِ آن که اغلب به شیوه های مختلفی در بیتی یا ابیاتی و یا در دیگر آثار شاعر تکرار و نمود یافته است؛ توجّه و عنایتی نداشته و از این روی ضبط های نامعتبر و گزینش های غلط را در تصحیحات خود وارد کرده اند. مراد از قرینه های همسان هرگونه قرینه ای است که بتواند ذهن ما را به سوی قرینه دیگر سوق بدهد. این قرینه از ساختار های یکسان نحوی و صرفی گرفته تا صناعات ادبی نظیر: ترصیع، موازنه، انواع جناس، طباق، مراعات النّظیر و لفّ و نشر و... قابل تعمیم است. پژوهش حاضر با عنایت به این قرینه ها، ابیاتی را که دقیق نقل نشده اند، نقد و بررسی می کند و صورت صحیح آنها را نشان می دهد.The Use of Contextual factors in the Critical Revision of Khaqani's Arabic Poetry
A section of the complete works of Khaqani contains his Arabic poems. This section is still disorderly and obscure. Studying the manuscripts and published copies of Khaqnani's complete works reveals that the scribes and those involved in the emendation have not paid attention to the identical contextual factors in determining the precise spelling of words, hemistiches, phrases and words which are recurrent in various ways in the other hemistiches, or they are repeated and manifested in the other works of the poet. Therefore, they have interpolated corrupt records and wrong choices into the text in their emendation. The identical contexts are any indications that can lead our minds towards other coherent contextual indications. These indicators comprise similar syntactic and semantic structures, figures of speech and thought such as interlaced rhymes, equilibrium, puns and plays on words, antithesis, parallelism, folding and unfolding, etc. The present research critically examines and analyzes some verses relying on these identical contexts and revealing their correct forms.
تبلیغات
