ساختار زبانی و موسیقاییِ ردیف در دیوان خاقانی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ردیف، به عنوان عنصری کمال بخش، همواره مورد توجّه سخنوران سخن سنج بوده است و از جهات ضرب آهنگ موسیقایی و بلاغی، شعر را شنیدنی تر و گوش نوازتر می کند؛ البتّه مشروط بر آن که از نظر معانی، ارتباط تام با بافت سخن داشته و شعر، بدان نیازمند باشد. خاقانی، علاقه فراوانی به استفاده از ردیف در اشعارش دارد پیش از او، کمتر کسی را می شناسیم که به این وسعت، به عنصر ردیف و گونه های مختلف زبانی آن روی آورده باشد. ردیف های شعر خاقانی، غالباً بر اساس مفهوم کلّی شعر انتخاب شده اند و بدین سان، هماهنگی بین لفظ و معنا، برقرار شده است. ردیف بیشتر اشعار او، با بافت و محتوای شعر، از لحاظ معنایی، تناسب دارد و گویای حال و هوای احساسی آن است. اغلب اشعار دیوان خاقانی، مردّف هستند که اکثر این ردیف ها، در قالب های مختلف شعری، از نوع فعلی هستند، هر چند انواع دیگر کلمه: اسم، حرف، ضمیر، صفت، قید، جمله و شبه جمله نیز در ردیف های اشعار مشاهده می شود. ردیف های او در یک شعر، گاه هم معنی نیستند و از لحاظ دستوری نیز، ساختار همانند و همسو ندارند. ردیف هر بیت او، با اجزای دیگر بیت، تشکیل دهنده آرایه ادبی است که جز جنبه بلاغی آن، موسیقی زاست و می تواند برانگیزاننده احساس درونی خواننده باشد.A Linguistic Study of Whole Word Rhyming in the Works of Khaghani
Whole word rhyming or "Radeef has always attracted meticulous rhetoricians as a perfect element in poetry; it makes poetry more pleasing to the ear by adding to its eloquence and rhythm provided that it is perfectly in line with the semantic structure of the work and that the work needs it in fact.
Khaghani is expressly fond of using whole word rhyming schemes in his poetry; few before him are known to have drawn so extensively upon the element of radeef and its various linguistic types.
The radeefs in Khaghani's works have usually been selected by the poet based on the general meaning of the work; thus, there is a harmony between the speech and meaning. The radeefs of most of his works are semantically congruous with his poems' texture and contents and represent their emotional atmosphere. Most of his verses have whole word rhymes the larger part of which consists of verbs in various poetic frameworks, although other parts of speech, such as nouns, postpositions, pronouns, adjectives, adverbs, sentences and semi-sentences are also found as radeef in his Diwan. His radeefs in a single work are sometimes not synonymous, nor do they have similar grammatical structures. The radeef in each verse, along with other elements in the verse, constitutes the literary "array" which, in addition to its rhetorical function, is musical and rouses deeper feelings.
تبلیغات
