بررسی تأثیر فرم هندسی چلیپا بر میزان بار سرمایشی خانه های سنتی یزد (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

الگوی فضایی چلیپا یکی از الگوهای فضایی غالب در معماری ایرانی و به خصوص در معماری مناطق کویری در یزد می باشد که در طول زمان تغییر و تحولات بسیاری را در درون خود داشته است. این الگوهای فضایی که حاصل تجربه های عقل تاریخی بوده در گذر زمان آزمون و خطاهای بسیاری را در درون خود پذیرفته است و به عنوان یکی از الگوهای پایدار در معماری ایرانی به حساب می آید. این الگوی فضایی واجد قابلیت های بسیاری هم از منظر کارکردی و عملکردی و هم از منظر اقلیمی و زیست محیطی در درون خود بوده است. بررسی الگوی چلیپا در خانه های سنتی یزد نشان می دهد این الگوی فضایی یکی از عناصر فضایی مهم در خانه های سنتی یزد به خصوص در جبهه تابستان نشین می باشد. البته توجه به این مسئله مهم است که این الگو دارای چه قابلیت هایی می باشد که در طول تاریخ معماری، پایدار مانده است. این مقاله در نظر دارد قابلیت اقلیمی این الگو را با انتخاب نمونه های آماری از این خانه ها و با بررسی رفتار حرارتی در این فضاها (در جبهه تابستان نشین)، تأثیر این الگوی فضایی خاص را بر میزان بار سرمایش در این فضاها تعیین نماید. این مقاله با انجام آنالیزهایی بر روی فضاها به این مهم می رسد که استفاده از فضای چلیپا علاوه بر قابلیت های رفتاری و کارکردی از منظر اقلیمی نیز بر فضای مستطیل شکل در جبهه تابستان نشین برتری دارد.