جایگاه عرف در حقوق شهروندی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
فقها و حقوقدانان نقش و اعتباری خاص برای «عرف» قائل بوده و برای آن تعابیر و جایگاه ویژه ای مد نظر قرار می دهند. بی تردید عرف ها، سنت ها و رسوم به تدریج به ارزش های اجتماعی تبدیل شده و یا موجب شکل گیری آنها می گردند. با تحول در متغیرهای عرف مانند شرایط زیستی انسان ها، پیشرفت سطح زندگی، تحولات فرهنگی و اندیشه های جدید و ... میزان اثرگذاری آن بر موضوعات مختلف همچون حقوق شهروندی افزایش می یابد. این مقاله سعی نموده است نقش مکمل «عرف» به عنوان یکی از منابع تأثیرگذار بر قواعد حقوقی جامعه و ارتباط آن با «حقوق شهروندی» را مورد بررسی قرار دهد. عرف از یک سو می تواند نقشی ایجابی در شکل گیری حقوق شهروندی ایفا نموده و در مواردی که قوانین نمی توانند تمام حوایج مردم را پیش بینی نمایند به یاری آمده و به تکمیل، رفع اجمال و تفسیر آن می پردازد و گاه قانون گذار با اندک تغییر و تصرف بر عرف لباس قانونی می پوشاند. از سویی دیگر نیز می تواند مانعی برای تحقق آن یا نقش سلبی داشته باشد؛ در اینگونه موارد قانون با ورود خود عرف را نسخ کرده و آن را مطرود می نماید. به عبارت دیگر تازمانی که لزوم توجه به حقوق شهروندی به هنجار مسلط مردم تبدیل نشود، ساز و کارهای حقوقی راه دشواری را برای رهیافت از آن پیش رو خواهند داشت.The Place of Custom in Citizenship Rights
Jurists and legal experts allocate a special role and value to custom and use particular interpretatons to explain its place. Undoubtedly, customs, traditions and norms have gradually turned into social values or paved the ground for their formation. Transformation of the variables related to conventions and customs like life conditions of human beings, development and progress, cultural changes, the emergence of new ideas and the like leads to an increase of its impact on various issues like citizenship rights. The current study seeks to investigate the complementary role of conventions and customs as one of the influential sources of legal codes of society and its relationship with citizenship rights. Conventions and customs, on the one hand, can play a positive role in the formation of citizenship rights and in those cases that law cannot predict all the needs of human beings serve as a vehicle to complement and cover up the deficiencies through providing new interpretations. Sometimes the legislator changes the conventions into a law by a number of modifications. On the other hand, it can also be an obstacle or play a negative role; in such cases, the law steps in and nullifies the convention and rejects it. In other words, as long as the necessity of paying attention to citizenship rights does not turn into a dominant norm, legal mechanisms will face a difficult path ahead.
تبلیغات
