واکاوی مفهوم انسان شناسانۀ وطن در شاهنامه (براساس تحلیل ساختارهای مکان) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پناهگاه یکی از کهن الگوهای بنیادین بشر است که در وطن تجسد می یابد؛ کالبدی برای ظهور جهان بینی و ساختار اجتماعی مردمانی که ویژگی های مشترک فرهنگی، سیاسی، زبانی و تاریخی دارند. انسان شناسان دو مؤلفه برای تعریف وطن ارائه کرده اند: اصالت مرز و آنچه درون مرزها دیده می شود. با توجه به این مسئله، زمین، حکومت و دشمن مؤلفه هایی هستند که هرکدام سهمی در خلق این مفهوم دارند و با توجه به الگوی هر دوران تاریخی، اهمیت بیشتر یا کمتری می یابند. در شاهنامه، ایران و ایرانشهر وطنی هستند که همه روایات در ارتباط با این دو شکل می گیرد، اما آمیختگی مکان های واقعی و فراواقعی، حکومت های اسطوره ای و تاریخی و دشمنان گوناگون در شاهنامه، تشخیص وطن را دشوار می کند. مکان مهم ترین و بدیهی ترین مؤلفه برای تعریف مفهوم وطن است؛ بنابراین در این پژوهش برای دست یافتن به تعریف وطن، مکان های شاهنامه تقسیم بندی، توصیف و تحلیل شده اند. مکان های فراواقعی، انعکاس ذهنیت ایرانیان درباره سکونتگاه و شاه آرمانی است و مکان های واقعی ساختارهای حکومتی و اجتماعی را به تصویر می کشد. بررسی مکان های واقعی و فراواقعی، این حقیقت را آشکار می کند که وطن در شاهنامه، مفهومی ذهنی، جمعی و شامل حوزه ای تمدنی است؛ یعنی مجموعه ای از شهرها و مردمان که با یکدیگر ارتباط دارند و یک حکومت مرکزی قدرتمند آن ها را اداره و از آسیب دشمن حفظ می کند.Analysis of the Anthropological Concept of "Homeland" in Shahnameh (Based on Analysis of Place Structures)
"Shelter" is one of the basic human archetypes that is embodied in the "homeland"; A body for the emergence of the worldview and social structure of people with common cultural, political, linguistic, and historical characteristics. Anthropologists have proposed two components to the definition of "homeland": the originality of the border and what is seen within the borders. According to this issue, land, government, and enemy are components that each have a share in creating this concept and according to the paradigm of each historical period, it becomes more or less important. In Shahnameh, "Iran" or "Iranshahr" is the homeland in which all narrations are formed; But the fusion of real and surreal places, mythical and historical governments, and various enemies in Shahnameh makes it difficult to identify the homeland. "Place" is the most important and obvious component for defining the concept of homeland, so in this study, in order to obtain the definition of "homeland", the "places" of Shahnameh are divided, described, and analyzed. "Surreal places" are a reflection of the Iranian mentality about the settlement and the ideal king, and "real places" depict governmental and social structures. The study of real places and surreal places reveals the fact that "homeland" in Shahnameh is a mental, collective concept and includes a sphere of civilization; it is a collection of cities and people that are interconnected and managed by a powerful central government and protected from enemy damage.