برآورد حجم زباله تولید شده ناشی از فعالیت گردشگری و ارائه طرح مدیریتی آن در حاشیه جاده پارک ملی گلستان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

در سال های اخیر با افزایش دسترسی به مناطق بکر و تغییر شیوه ی زندگی مردم، تعداد بازدیدکنندگان مناطق طبیعی نیز افزایش یافته است. متعاقب آن اثرات منفی وارده بر مناطق تفرجی با افزایش روبرو بوده است. یکی از بارزترین این اثرات منفی بجا مانده از تفرج بازدیدکنندگان زباله است. پارک ملی گلستان به عنوان یکی از برجسته ترین منابع گردشگری کشور با تقاضای زیاد برای استفاده تفرجی و در نهایت ریخت و پاش زباله مواجه است. هم اکنون سطل های زباله ی ناکافی و در مکان نامناسب قرار گرفته و در مجموع کارایی کافی را ندارند و بنابراین زباله در طول کل حاشیه جاده در درون پارک دیده می شود. هدف این پژوهش بررسی نقش مدیریت بهتر زباله در کاهش هزینه های جمع آوری زباله در طول جاده پارک ملی گلستان است. برای این منظور در پی بررسی اولیه میدانی از منطقه در شهریور ماه 1391، با توجه به شرایط بیشترین پخش زباله و حداکثر فاصله آن ها از جاده اصلی، در فاصله ی حداکثر 200 متری در دو سمت جاده گلستان 200 واحد نمونه برداری در مکان هایی به صورت تصادفی به مساحت یک مترمربع درون پارک و در فواصل مختلفی از جاده در طول مسیر جاده پارک در نظر گرفته شد. هر یک از نقاط تصویربرداری شد و میانگین ارتفاع زباله در آنها اندازه گیری شد. در نهایت تجزیه و تحلیل 1000 عدد تصویر نشان از وجود حجمی برابر 140000 مترمکعب زباله در پارک داشت. هزینه جمع آوری این حجم زباله موجود توسط نیروی انسانی با معادلات ریاضی محاسبه گردید و نشان داد که هزینه ی جمع آوری همین حجم موجود از روی زمین – حتی اگر توسط بازدیدکنندگان جدید به آن اضافه نشود- بیش از هزینه ی نصب سطل های جدید و جمع آوری زباله از آنها است. بر این اساس می توان نتیجه گرفت با اجرای بهتر مدیریت زباله و اضافه کردن سطل های جدید در مکان های پیشنهادی، می توان کاهش هزینه کردهای جمع آوری زباله را کاهش داد.