بررسی نقش ظرفیت سازی اجتماعی بر میزان مشارکت روستاییان در فعالیت های عمرانی. مطالعه موردی: شهرستان بناب (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مشارکت بدون شک عامل اساسی در فرآیند دست یابی به توسعه همه جانبه است؛ اما تمرکز به شیوه های مدیریتی سنتی سبب گردیده تا به اهمیت ظرفیت ها و توانمندی های اجتماعی ساکنان روستاها در زمینه ی مدیریت توسعه روستاییی توجه جدی نشده و این کار ضمن اینکه موفقیت برنامه ها را با چالش های جدی مواجه ساخته است، در عین حال مانع از شکل-گیری زمینه های لازم برای استفاده از قابلیت ها و توانایی های روستائیان به عنوان ذینفعان اصلی برنامه های توسعه گردد. لذا با توجه به اهمیت موضوع مشارکت و ضرورت استفاده از ظرفیت های موجود در بطن جامعه ی روستایی، پژوهش حاضر به دنبال بررسی نقش ظرفیت سازی اجتماعی بر میزان مشارکت روستائیان شهرستان بناب در فعالیت های عمرانی بوده که با استفاده از تحلیل های آماری و مدل تاپسیس صورت گرفته است؛ بنابراین نوع تحقیق کاربردی بوده و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه ی آماری این پژوهش 49901 نفر ساکن در 29 روستای شهرستان بناب بوده که با استفاده از فرمول کوکران از این تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و داده های مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه در بین آنان به دست آمده است. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظر اساتید دانشگاه محقق اردبیلی و کارشناسان اجرایی به دست آمده و ضریب پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از فرمول کوکران 92/0 محاسبه شده است. نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که در بین همه ی متغیرهای هشت گانه ظرفیت سازی اجتماعی که در این پژوهش در قالب هشت فرضیه مورد بررسی قرار گرفته اند، با میزان مشارکت روستائیان در فعالیت های عمرانی رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد (000/0). همچنین تحلیل داده ها در آزمون رگرسیونی چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای مربوط به ظرفیت سازی اجتماعی توانایی تبیین 304/0 Adj. R2= در زمینه میزان مشارکت روستائیان در فعالیت های عمرانی را دارند. در نهایت نتایج حاصل از پیاده سازی مدل تاپسیس بیانگر آن است که 62/29 درصد از کل روستاهای شهرستان بناب به لحاظ میزان برخورداری از متغیرهای ظرفیت سازی اجتماعی در وضعیت بسیار مناسب، 22/22 درصد روستاها در وضعیت مناسب، 11/11 درصد روستا در وضعیت نیمه مناسب قرار گرفته اند و مابقی روستاها (03/37 درصد) نیز در وضعیت نامناسب و بسیار نامناسب قرار دارند.