پایش محیطی ویترین های نمایش آثار موجود در موزه ها به منظور بررسی تاثیر ویژگی های فنی ویترین ها بر کیفیت هوای محیط داخل آنها (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مشخصات فنی همچون مواد و مصالح مورد استفاده در ساخت ویترین های نمایش و ابعاد و اندازه آنها ضمن آنکه اهمیت زیادی به لحاظ کیفیت نمایش و معرفی آثار و همچنین جذب مخاطب دارند، می توانند کیفیت هوای داخل ویترین و شرایط حفاظت و نگهداری آثار موجود در آن را نیز تحت تأثیر قرار دهند. این مقاله درصدد است با استفاده از نتایج سنجش و پایش های محیطی لازم، تأثیر مشخصات فنی ویترین های موزه ای در 6 موزه در شهرهای تهران، برلین و بمبئی را بر روی کیفیت هوای درون آنها به لحاظ ترکیب شیمیایی و پتانسیل خورندگی بررسی نماید. طی طرح تحقیقاتی مربوطه، ضمن بررسی مواد و مصالح به کاررفته در ویترین ها، سرعت تبادل هوا با روش ردیابی گاز دی اکسید کربن، غلظت گازهای آلاینده داخلی و خارجی (گازهای ناشی از مواد و مصالح ویترین) با نمونه گیری غیرفعال، با استفاده از تیوب های پالمس و آنالیز نمونه ها با روش های کروماتوگرافی IC، HPLC و اسپکتروفتومتری ماورای بنفش انجام شد. همچنین، پتانسیل خورندگی فضای داخل ویترین ها با بررسی کوپن های فلزی مس، نقره و سرب، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مطالعات نشان می دهند که استفاده از برخی مواد مصنوعی یا طبیعی در ساخت ویترین های نمایش حتی با انتشار کم گازهای اسیدی اسید استیک و اسید فرمیک، و فرمالدیید هم می تواند در ویترین های کاملاً بسته با سرعت تبادل هوای پایین در طول زمان، موجب افزایش غلظت آلاینده ها و آسیب به آثار شود. از سوی دیگر، ابعاد ویترین نیز ارتباط عکس با غلظت آلاینده های گازی دارند؛ به این ترتیب که در شرایط مشابه، ویترین های با ابعاد بزرگ تر، غلظت کمتری از آلاینده ها را نشان می دهند. لذا انتخاب مواد، سرعت تبادل هوای مناسب ویترین و همچنین شرایط ریزاقلیم مجموعاً با هم، نقش مهمی در کیفیت شرایط محیطی داخل ویترین دارند که به تبع آن، کیفیت حفاظت و نگهداری از آثار به نمایش درآمده را نیز تحت تأثیر قرار می دهند.