بررسی اثرگذاری سیاست استفاده مجدد از ابنیه تاریخی بر بازآفرینی بافت تاریخی شهر کاشان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

تغییر ساختمان های موجود برای کاربری های جدید پدیده ای نو نیست. برای مثال در دوره رنسانس، ساختمان های قدیمی برای کاربری های جدید تغییر پیدا می کردند و یا در دوره انقلاب فرانسه (اواخر قرن 18 میلادی) ساختمان های مذهبی پس از مصادره برای کارکردهای صنعتی و نظامی مورد استفاده قرار می گرفتند. اگرچه در بسیاری از موارد این مداخلات بدون توجه به حفاظت میراث تاریخی بوده اما انگیزه اقتصادی محرکی برای تغییر کاربری ابنیه بوده است. به علاوه در طول چند دهه اخیر در اروپای غربی نیز استفاده مجدد و بهبود منایع موجود به عنوان مرکز اقدامات بازآفرینی مدنظر قرارگرفته است. این موج جدید، حس ارتباط و تعامل بین اقدامات بازآفرینی و مرمتی را ایجاد کرده و نقش ابنیه و ساختار تاریخی در بسیاری از پروژه های بازآفرینی را به طور فزاینده مهم ساخته است. در ایران نیز به تأسی از کشورهای توسعه یافته، سیاست تغییر کاربری طی چند دهه اخیر رشد فزاینده ای داشته است به ویژه در کاشان طی سال های اخیر این سیاست به وفور یافت می شود. هدف از این پژوهش سنجش اثرات تغییر کاربری بناها به اقامتگاه های سنتی بر بازآفرینی کالبدی است که در آن 5 معیار جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شده است. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی- میدانی است که پس از مطالعه منابع کتابخانه ای و گردآوری مبانی نظری پشتیبان، با استفاده از ابزارهای پرسشنامه، مصاحبه عمیق و مشاهده میدانی، داده ها جمع آوری شده و تجزیه و تحلیل آن ها انجام گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که به طور کلی تغییر کاربری ابنیه تاریخی بر بازآفرینی کالبدی بافت تاریخی شهر کاشان اثر مثبت گذارده است. افزایش مرمت ابنیه تاریخی، افزایش نوسازی و بهسازی بافت، بهبود سیما و منظر محدوده تاریخی کاشان و کاهش آلودگی های محیطی و توجه به ارزش های تاریخی و فرهنگی و کوشش برای حفاظت بیشتر از آن ها از جمله اثرات مثبت ایجاد اقامتگاه های سنتی بر بافت پیرامونی خود هستند.