بررسی باستان شناسانه سیلاب ها به عنوان عاملی برای جابه جایی داده های فرهنگی (مطالعه موردی: محوطه نجف آباد آران و بیدگل) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مزرعه نجف آباد در هفت کیلومتری شمال شهرستان آران وبیدگل و در حاشیه غربی دشت کویر و جنوب دریاچه نمک قرار گرفته است. در این مزرعه، محوطه ای به ابعاد ۸۰۰ متر طول (شرقی غربی) و 594 متر عرض )شمالی جنوبی( از سوی شهرداری مرکزی آران وبیدگل برای انتقال کارگاه های مشاغل مزاحم شهری خریداری شده است. براساس نظر کارشناسان اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی این شهرستان، این قطعه خریداری شده، مشکوک به محوطه تاریخی بود. بدین سبب برای حل این مشکل و رفع اختلاف میان اداره میراث فرهنگی و شهرداری آران وبیدگل، انجام پروژه گمانه زنی باستان شناسی ضروری بود. پرسش اصلی کاوشگران آن بود که حجم گسترده داده های سطحی می تواند گواه وجود یک محوطه تاریخی در این محدوده باشد؟ بدین منظور این گمانه زنی با هدف روشن ساختن ماهیت محوطه و گاه نگاری احتمالی آن آغاز شد. بر این اساس، پس از بررسی کل دشت و بررسی پیمایشی محوطه، با درنظرگرفتن احتمالات گوناگون، یازده گمانه حفر شد. پس از اتمام پروژه گمانه زنی روشن شد هیچ کدام از گمانه ها دربردارنده سازه معماری یا لایه فرهنگی نیستند، اما در همه آن ها لایه های خاکرفت و آبرفت بخش اصلی لایه بندی گمانه ها را در برمی گیردنتیجه نهایی آنکه به احتمال فراوان، حجم وسیع داده های باستان شناسی سطحی در این محوطه، در اثر سیلاب های سالیان متمادی از مناطق بالادست به این دشت منتقل شده است.