زنانگی زمین و تحلیل ابعاد کهن الگویی آن در قرآن کریم (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمین، یکی از کلیدی ترین اجرام طبیعی در قرآن کریم است که نقش های مختلفی را نیز به خود گرفته است. مروری بر تاریخ مذهبی این عنصر کیهانی در میان اقوام مختلف جهان، نشان از اهمیت جنسی آن در باورهای کهن مردمان ازجمله منطقه بین النهرین و سرزمین اقوام سامی دارد که همگی نیز در قالب مادینگی تجلی یافته اند. در همین زمینه، این پژوهش بر آن است که زمین را در این بافت تاریخی-مذهبی بررسی کند و تجلیات زنانه آن را در قرآن کریم براساس رویکرد نقد کهن الگویی بررسی کند. سؤالات اصلی این پژوهش عبارت اند از: دیرینه بن مایه اسطوره ای زنانگی زمین در باورهای فرهنگی اقوام سامی چگونه است؟ آیا می توان این گونه بن مایه ها را در لابه لای آیات قرآن کریم نیز پی جویی کرد؟ در این صورت مهم ترین نمودها و تجلیات آن کدامند؟ واکاوی این گونه تجلیات در فهم پیام هدایت قرآن چه تأثیری دارند؟ مدعای نوشتار آن است که قرآن کریم با رویکردی ایجابی به زنانگی زمین، از مزایای کهن الگویی آن بهره برده و با کارکردی تعلیمی از آن، علاوه بر اصلاح خودآگاه، ایجاد تعادل در ناخودآگاه آدمیان را نیز مدنظر داشته است. برهمین اساس از منظر قرآن کریم درک این زنانگی، پلی است برای تعالی به سمت الله و آغاز شکوفایی.