نویسندگان: لیلا نجفیان رضوی

کلید واژه ها: سادات حسنی عباسیان موسم حج همگرایی واگرایی

حوزه های تخصصی:
شماره صفحات: ۵۹-۷۶
دریافت مقاله   تعداد دانلود  :  ۶۰۹

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۷

چکیده

مناسک حج در آیین اسلام، فرصتی بی بدیل برای تزکیه نفس انسان ها، مایه ایجاد وحدت در امت اسلامی و اثرات سازنده بی شمار دیگر است. این فریضه دینی که پیامبر اسلام 6 و ائمه : بر انجام آن تأکیدی ویژه داشتند، در زمانی کوتاه پس از درگذشت رسول خدا 6 به ابزاری برای جهت دهی به اهداف سیاسی حاکمیت و نیز مخالفان آن تبدیل شد. تناقض رویکرد عامه مسلمانان به حج، با آن چه هدف طبقه حاکم و گروه های رقیب آن از حج گزاری در دوره های مختلف تاریخ اسلام بوده، برای پژوهشگران حوزه تاریخ، مسئله ای تأمل برانگیز است. با توجه به خیزش حسنیان و عباسیان برای کسب قدرت از اواخر خلافت امویان و امکان بهره وری آنها از موسم حج در جهت پیشبرد اهدافشان، پژوهش حاضر بر آن است که به روش توصیفی تحلیلی، به این پرسش اساسی پاسخ دهد که شیوه های بهره گیری عباسیان و حسنیان، از اواخر دوره اموی تا پایان اولین دوره قیام های سادات حسنی، از موسم حج چگونه بوده است؟ فرضیه مقاله آن است که در اواخر دوره مروانی، موسم حج فرصتی برای دیدار، تجدید پیمان و برنامه ریزی علیه حاکمیت (عرصه همگرایی دو طیف اقتدارطلب) بود؛ اما پس از روی کار آمدن عباسیان، به ابزاری برای کنترل فعالیت های سیاسی سادات حسنی از سوی حاکمیت و اغتنام فرصتی برای رازگشایی سیاست انحرافی عباسیان و حتی تمایل به حذف آنان از سوی هواداران حسنیان (واگرایی دو طیف رقیب) بدل شد.

تبلیغات