بازشناسی الگوهای جنگ روانی در نبردهای پیامبر اسلام (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

گزارش ها درباره حرکت های جهادی به انگیزه حفاظت از دعوت و گسترش اسلام، از بخش های برجسته تاریخ اسلام هنگام سکونت پیامبر در مدینه میان گروه های قبیله ای شبه جزیره عربستان بود. جنگ ها و برخوردهای فراوانی میان مسلمانان و گروه های گوناگون مشرکان نزدیک به سیزده سال اقامت پیامبر در مدینه رخ داد؛ هنگامی که او در پی گسترش اسلام بود. نوپا بودن اسلام از سویی، شمار اندک مسلمانان از سوی دیگر و اوضاع دشوار جنگ ها و برخوردها، در این میان مهم می نمود. اینکه پیامبر و مسلمانان برای چیرگی بر این مشکلات و توانایی بر اداره جنگ ها از چه شیوه ها و شگردهای روانی بهره می بردند، محور اصلی این نوشتار است. بنابر چشم انداز کلی این جنگ ها و کام یابی های مسلمانان در بیشتر این درگیری ها، پیامبر اسلام همچون فرمانده ای مجرَب افزون بر بهره گیری از الگوهای جنگی، فنون گوناگون جنگ روانی را به کار می گرفت و با احیای فضای روحی و روانی نیروهای خودی، در ذهن دشمن سخت تأثیر می گذارد و توان مندی و اقتدارش به جبهه دشمن می باوراند تا بتواند ضبط و مهارَش کند.