پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی متغیرهای استرس تحصیلی، کیفیت خواب و اهمال کاری تحصیلی در رابطه علّی اعتیاد به شبکه های اجتماعی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی انجام شده است. این پژوهش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان دبیرستان های ارومیه شامل 204 دانش آموز دختر و 156 دانش آموز پسر بودند که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی تورل و سورنکو (2012)، پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راث بلوم (1984)، پرسش نامه استرس تحصیلی سان، دون، هو، خو (2011)، پرسش نامه کیفیت خواب پیتزبورگ (1989) و برای پیشرفت تحصیلی از معدل ترم قبل استفاده شد. داده ها به کمک همبستگی پیرسون و تحلیل معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که اعتیاد به شبکه های اجتماعی از طریق ایجاد اهمال کاری تحصیلی، کاهش کیفیت خواب و افزایش استرس تحصیلی، بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اثر غیر مستقیم و منفی دارد. اعتیاد به شبکه های اجتماعی، با ایجاد تعلل ورزی زیاد، موجب افزایش اهمال کاری در دانش آموزان می شود؛ همچنین سپری کردن زمان طولانی در این شبکه ها، موجب کاهش کیفیت خواب می شود که هر دوی این عوامل به نوبه خود باعث ایجاد استرس تحصیلی می شود و موجبات افت تحصیلی را فراهم کند.
