آموزش شناختی رفتاری

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه بر تغییر رفتار مادرانه و دلبستگی ناایمن کودک بود. روش: روش این پژوهش شبه آزمایشی بود و در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و گواه استفاده شد. جامعه پژوهش شامل مادران ساکن شهر اصفهان بود که دارای یک فرزند حداقل 1 ساله و حد اکثر 5 ساله با سبک دلبستگی ناایمن بودند. نمونه شامل 40 زوج مادر- کودک بود که به صورت تصادفی به گروه های آزمایشی و گواه گماشته شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل دو پرسشنامه کیو- ست دلبستگی (آ.کیو.اس) و مقیاس درجه بندی رفتار مادرانه بود. پیش آزمون جهت سنجش رفتار مادرانه و میزان امنیت دلبستگی کودک برای هر دو گروه آزمایش و گواه اجرا شد. سپس 12 جلسه هفتگی آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه برای مادران گروه آزمایش برگزار گردید. یک هفته پس از پایان جلسات، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که پس از آموزش شناختی رفتاری، بین نمرات ابعاد اصلی رفتار مادرانه و نمره دلبستگی ایمن گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود دارد و میزان رفتار مادرانه و امنیت دلبستگی کودک در گروه آزمایش افزایش داشته است. نتیجه گیری: آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه بر بهبود رفتار مادرانه و افزایش نمره دلبستگی ایمن کودکان موثر بود.

زمینه و هدف: پژوهش های چند دهه اخیر بر روی اثرات روابط مبتنی بر دلبستگی و نحوه تربیت مراقبان کودک و اثرات آن نشان داده اند که سبک تربیت والدین و کیفیت رابطه ای والد و کودک در شکل گیری اضطراب کودک نقش معنی داری دارد، هدف از اجرای این پژوهش، بررسی میزان اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری رابطه مادر و کودک بر کاهش علایم وسواس جبری در کودکان است. مواد و روش ها: در یک مطالعه کارآزمایی بالینی 30 نفر از مادران کودکان 12-6 سال که کودکان آن ها بر اساس معیارهای DSM_IV_TR (Diagnostic and statistical manual of mental disorders) تشخیص اختلال وسواس جبری داشتند، با استفاده از نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آموزش شناختی- رفتاری رابطه مادر و کودک و شاهد قرار گرفتند. مادران گروه مداخله، بدون حضور کودکان در 12 جلسه 2 ساعته آموزش شناختی رفتاری شرکت کردند. به منظور جمع آوری داده ها مقیاس سنجش وسواس Yale-Brown به عنوان پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری اجرا شد و داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: گروه مداخله و شاهد در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تفاوت معنی داری را نشان داد که بیانگر کاهش افکار و اعمال وسواسی جبری در حیطه های زمان، تداخل، ناراحتی، مقاومت و کنترل در گروه مداخله بود. نتیجه گیری: آموزش شناختی- رفتاری رابطه مادر و کودک در تمام حیطه ها بر کاهش وسواس کودکان مؤثر بوده است.

این تحقیق با هدف بررسی اثر بخشی آموزش گروهی شناختی رفتاری برمعیارهای ارتباطی غیر واقعی و صمیمیت زناشویی زنان انجام گرفته است. روش این پژوهش نیمه آزمایشی و از طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و جایگزینی تصادفی استفاده شد. جامعه پژوهش را تمامی زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره خانواده بهزیستی شهرستان هرسین تشکیل دادند که پس از اعلام عمومی برگزاری دوره 30 نفر از افراد واجد شرایط انتخاب شدند که 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر دیگر درگروه کنترل به شیوه تصادفی ساده جایگزین شدند و از هردو گروه پیش آزمون (مقیاس صمیمیت واکر وتامپسون و پرسشنامه معیارهای ارتباطی ویژه بوکام و همکاران) به عمل آمد و گروه آزمایش در معرض 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش گروهی شناختی رفتاری قرار گرفت و سپس با آزمون های مذکور پس آزمون به عمل آمد. یافته ها حاکی از تفاوت معنادار میانگین دو گروه (آزمایش و کنترل) در پس آزمون و تاثیرآموزش شناختی رفتاری در کاهش معیارهای ارتباطی غیر واقعی و هم چنین افزایش صمیمیت زناشویی زنان بود. نتایج نشان داد که کاهش معیارهای ارتباطی غیر واقعی از طریق آموزش مؤلفه های رویکرد شناختی رفتاری موجب افزایش صمیمیت زناشویی زنان می شود.

اهداف اصلاح سوگیری شناختی رایانه ای اخیراً اصلاح ارزیابی های خاطرات مزاحم را وعده داده است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه سه روش درمانی غیرحضوری اصلاح سوگیری شناختی استاندارد، اصلاح سوگیری شناختی مبتنی بر خودزایی، و آموزش شناختی رفتاری است. مواد و روش ها این پژوهش بر اساس طرح تحقیق ازجمله طرح های نیمه آزمایشی با سه گروه آزمایشی و ارزیابی به صورت پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری دوماهه است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه هرمزگان بود که در سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ مشغول تحصیل بودند. بر اساس ملاک های شمول و خروج شرکت کنندگان، ۵۱ نفر به شیوه هدفمند، برای مرحله نهایی پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه اصلاح سوگیری شناختی استاندارد، خودزایی و آموزش شناختی رفتاری گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه سناریوهای مبهم برای افسردگی، درجه بندی دیداری خلق، افسردگی بک-۲، مقیاس تجدیدنظرشده نگرش های ناکارآمد، مقیاس عاطفه مثبت و منفی و آزمون سوگیری حافظه بود. برای تجزیه وتحلیل آماری داده ها از میانگین، انحراف استاندارد، تحلیل کوواریانس چندمتغیری، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون های تعقیبی استفاده شد که با نرم افزار 19-SPSS تجزیه وتحلیل شد. یافته ها نتایج نشان داد هر سه مداخله مؤثر بوده اند (0/01> P )، اما در متغیرهای خلقی (علائم افسردگی (0/079)، خلق (0/054)، عاطفه مثبت (0/416)، عاطفه منفی (0/158)) سه گروه تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتند. در متغیرهای شناختی (سوگیری تفسیری (0/0001)، حافظه مثبت (0/0001) و منفی (0/006)) تفاوت بین سه گروه معنادار بود؛ به استثنای متغیر نگرش های ناکارامد که تفاوت به دست آمده معنی دار نبود (0/228). نتیجه گیری در مجموع، نتایج پژوهش نشان داد روش های اصلاح سوگیری شناختی مبتنی بر تصویرسازی مثبت و خودزایی با دستورالعمل های جدید و چهار هفته ای، روش های مؤثری درکاهش علائم افسردگی، بهبود سوگیری تفسیری، نگرش ناکارآمد و حافظه است.

این تحقیق با هدف بررسی اثربخشی فنون درمان شناختی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و عزت نفس در دانش آموزان 11 تا 12 ساله ناحیه 1 شهر ری شده است. هدف تحقیق، کاربردی و روش گردآوری داده ها به صورت نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل 30 نفر از دانش آموزان پایه هفتم ناحیه 1 شهر ری که در سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل هستند، بوده است. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ (1965) با ضریب پایایی 84/0 و پرسشنامه ترس از ارزیابی منفی واتسون و فرند (1969) با ضریب پایایی 82/0 و هچنین برگزاری دوره آموزشی شناختی رفتاری بر اساس نظریه شناختی رفتاری بک (1967) به مدت 9 جلسه 5/1 ساعته برای گروه آزمایش بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که آموزش شناختی رفتاری بر کاهش ترس از ارزیابی منفی و افزایش عزت نفس در دانش آموزان 11 تا 12 ساله ناحیه 1 شهر ری تاثیر داشته است؛ بطوریکه مجذور اتا برای ترس از ارزیابی منفی 5/67 درصد و برای عزت نفس 5/41 درصد بوده است.

در آموزش رویکرد شناختی- رفتاری فرض مهم این است که با تغییر طرز تفکر افراد میتوان نظام باور آنان را تغییر داد که خود به تغییر رفتار منجر خواهد شد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش رویکرد شناختی- رفتاری و پذیرش خود بر دانش آموزان می باشد. پژوهش حاضر به صورت کتابخانه ای تدوین شده و جهت تدوین از کتاب ها و مقالات منتشر شده در این راستا استفاده شده است. درمان شناختی رفتاری یا به اختصار سی.بی.تی (CBT)، یک روش روان درمانی کوتاه مدت است که روان درمانگران از آن برای آموزش افراد استفاده می کنند و احساسات و رفتارهای آنها را از طریق تغییر الگوهای فکری و باورهای شان، تغییر می دهند. در حقیقت اساس رفتار درمانی شناختی این است که نوع تفکر و الگوهای فکری و شناخت ما از محیط اطراف و خودمان و البته تفسیر شخصی ما از اتفاقات زندگی، باعث بروز رفتارها و احساسات ما می شود و به طور کلی ما هرطور که فکر کنیم، همان طور هم احساس می کنیم و رفتار های ما متناسب با همان افکار و احساسات شکل می گیرند.

مقدمه و هدف : هدف از پژوهش حاضر مطالعه اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه دو شهر شیراز بود. روش شناسی پژوهش : طرح پژوهش تجربی از نوع پیش آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه دو شهر شیراز خواهد بود. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مرحله انتخاب شد، به این نحو که از میان دبیرستان های آن ناحیه یک مدرسه انتخاب و از آن مدرسه به طور تصادفی دو کلاس تعیین و به طور تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (۳۰ نفر) جایگزین شدند. این افراد از طریق توزیع پرسشنامه تاب آوری تحصیلی ساموئلز و پرسشنامه سنجش سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر مورد سنجش قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها جهت بررسی متغیرها و فرضیه های پژوهش از شاخص های آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و شاخص های آمار استنباطی نظیر آزمون تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافته ها : بین تاب آوری تحصیلی گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد و همچنین بین سلامت روان گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری تحصیلی تاثیر مثبت معنادار دارد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس گویای آن است که آموزش شناختی رفتاری بر سلامت روان دانش آموزان موثر است.

زمینه و هدف: اختلال طیف اوتیسم یکی از اختلال های شایع عصبی تحولی است که تشخیص آن در فرزند، روی کیفیت زندگی والدین به ویژه مادر تأثیر منفی بسیاری دارد. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر آموزش شناختی رفتاری با مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حرمت خود مادران دارای کودک با اختلال طیف اوتیسم انجام شد. روش: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون شامل دو گروه آزمایش و یک گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 36 مادر دارای کودک با اختلال طیف اوتیسم شهر رشت در سال 1399 بودند که برحسب شرایط ورود و خروج انتخاب شدند که در یکی از سه گروه مداخله شناختی رفتاری، مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد، و گواه جایدهی شدند. در ابتدا پرسشنامه حرمت خود (سورنسن، 2005) به عنوان پیش آزمون روی هر سه گروه اجرا شد. گروه آزمایش یکم، آموزش شناختی رفتاری را در ده جلسه 90 دقیقه ای و گروه آزمایش دوم، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را در هشت جلسه 60 دقیقه ای دریافت کردند، در حالی که گروه گواه، مداخله ای را دریافت نکردند. سپس از هر سه گروه پس آزمون به عمل آمد و پس از سه ماه، پیگیری انجام شد. داده ها به شیوه تحلیل کواریانس تک متغیری و آزمون تی وابسته تحلیل شد. یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که اثربخشی مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد بر حرمت خود، (1/318) واحد تفاوت نسبت به گروه آموزش شناختی رفتاری دارد و نتایج آزمون تی وابسته نشان داد در گروه آموزش شناختی رفتاری (491/0 P= 713/0- =(11)t) و مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد (067/0 P= 028/2 =(11)t) تفاوت معناداری بین دو مرحله پس آزمون و پیگیری بر حرمت خود مشاهده نشد (0/05p< ). نتیجه گیری: بر اساس این یافته ها می توان بیان کرد که هر دو روش آموزش شناختی رفتاری و مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد حرمت خود مادران دارای کودک با اختلال طیف اوتیسم را افزایش داد. استلزامات نتایج به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری زنان خانه دار شهر کرج بود. پژوهش حاضر، از جمله طرح های نیمه آزمایشی، به صورت پیش آزمون پس آزمون بود که جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه زنان خانه دار مراجعه کننده به مرکز روانشناختی رازی بودند که تعداد آن ها برابر با 400 نفر بود و تعیین حجم نمونه به صورت تصادفی انتخاب و از بین آن ها 30 زن خانه دار گزینش شدند و در هر دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم گردید ، ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق سه پرسشنامه استاندارد تاب آوری (CD-RISC) (2003) و آموزش شناختی رفتاری استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده، به دو روش توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار SPSS21 انجام شد. در این پژوهش، از آمار توصیفی برای محاسبه میانگین و و از آمار استنباطی به منظور بررسی فرضیه ها استفاده گردید. قبل از آزمودن فرضیه ها، مفروض نرمال بودن توزیع داده ها از طریق آزمون کولموگروف اسمیرنف انجام گرفت. سپس مفروضه تجانس واریانس ها از طریق آزمون لوین در تمام متغیرهای دو گروه بررسی گردید. برای تجزیه و تحلیل داده های آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج حاکی از تأثیر آموزش شناخت درمانی بر تاب آوری (F=15.30 و P<0.05) می باشد. نتایج نشان داد که آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری زنان خانه دار شهر کرج اثربخش است.

مقدمه: کاهش انگیزه درونی، یکی از مشکلات شایع در آموزش وپرورش است و در دانش آموزان رو به افزایش می باشد و باعث افت جدی در عملکرد تحصیلی آنان می شود. هدف تحقیق، افزایش انگیزه درونی براساس آموزش اثربخشی شناختی رفتاری بود. روش: آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دبیرستان شاهد شهرستان کردکوی و نمونه شامل؛ 42 نفر از دانش آموزانی بود که انگیزه درونی آنها از انگیزه بیرونی کم تر بود که به طورتصادفی در دو گروه آزمایش (22 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش، 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش دید. برای سنجش انگیزه دانش آموزان از پرسشنامه انگیزه تحصیلی(AMS) استفاده شد و داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندگانه (Manova) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج: اثربخشی آموزش شناختی رفتاری برافزایش انگیزه درونی 66% است و بین میانگین نمرات انگیزه درونی و گروه آزمایش در پس آزمون و پیش آزمون تفاوت معناداری وجود داشت. بحث: آموزش شناختی رفتاری با اصلاح تفکر دانش آموزان و آموزش روش صحیح مهارت های تحصیلی بر افزایش انگیزه درونی مؤثر بوده است

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری، خودکارآمدی و خود ارزشمند سازی زنان خانه دار شهر کرج بود. پژوهش حاضر، ازجمله طرح های نیمه آزمایشی، به صورت پیش آزمون پس آزمون بود که جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه زنان خانه دار مراجعه کننده به مرکز روان شناختی رازی بودند که تعداد آن ها برابر با 400 نفر بود و تعیین حجم نمونه به صورت تصادفی انتخاب و از بین آن ها 30 زن خانه دار گزینش شدند و در هر دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم گردید، ابزار گردآوری داده ها در این تحقیق سه پرسشنامه استاندارد تاب آوری (CD-RISC) (2003)، خودکارآمدی عمومی شرر و همکاران (1982)، پرسشنامه استاندارد وابستگی های ارزش خود کراکر و همکاران 2003 و آموزش شناختی رفتاری استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده، به دو روش توصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار SPSS-21 انجام شد. در این پژوهش، از آمار توصیفی برای محاسبه میانگین و از آمار استنباطی به منظور بررسی فرضیه ها استفاده گردید. نتایج حاکی از تأثیر آموزش شناخت درمانی بر تاب آوری (F=15.30 و P<0.05) و خودکارآمدی (F=21.20 و P<0.05) و خودارزشمندسازی (F=12.45 و P<0.05) می باشد. نتایج نشان داد که آموزش شناختی رفتاری بر تاب آوری، خودکارآمدی و خود ارزشمندی زنان خانه دار شهر کرج اثربخش است؛ که با توجه به شدت اثر، آموزش شناختی رفتاری بر خودکارآمدی زنان خانه دار تأثیر بیشتری دارد.

مقدمه: استرس تحصیلی و کیفیت خواب از پیامدهای اضطراب اجتماعی است، بنابراین هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی میزان تاثیر آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و تنظیم هیجان بر استرس دوره تحصیلی و کیفیت خواب دانشجویان دارای اختلال اضطراب اجتماعی است. روش ها: . روش این پژوهش نیمه آزمایشی، پیش آزمون- پس آزمون و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در تابستان و پاییز سال 1399- 1398 بود که با استفاده از نمونه گیری هدفمند، ابتدا 60 دانشجوی دارای نمره بالا در اختلال اضطراب اجتماعی و عدم تحمل بلاتکلفی شناسایی شدند و سپس بعد از انجام مصاحبه تشخیصی، و بر اساس ملاک های ورود، به روش هدفمند انتخاب شدند و سپس به طور تصادفی در سه گروه (هر گروه 20 نفر) آموزش شناختی رفتاری متمرکز بر عدم تحمل بلاتکلفی، آموزش تنظیم هیجان (هر کدام 10 جلسه گروهی) و کنترل قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه های اضطراب فراگیر، اجتماعی، کیفیت خواب و استرس دانشجویی بود. تجزیه و تحلیل داده ها با اس تفاده از ن رم اف زار SPSS نسخه 25 و ب ه روش تحلیل کواریانس انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد در هر دو گروه مداخله، نمرات استرس تحصیلی و کیفیت پایین خواب در دوره پس آزمون نسبت به پیش آزمون کاهش یافته است (001/0P<). نتیجه گیری: نتایج حاکی از اثربخشی هر دو آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر عدم تحمل بلاتکلیفی و تنظیم هیجان بر کاهش استرس تحصیلی و کیفیت خواب بود، بنابراین به مشاوران و متخصصان تعلیم و تربیت توصیه می شود که برای کاهش استرس و بهبود کیفیت خواب دانشجویان مضطرب از آموزش های شناختی رفتاری و تنظیم هیجان استفاده کنند.