مادر و کودک

"در ایـن پژوهش، اثربخـشی درمانگری شناختی ـ رفتاری بر نشانه هـای وسـواس ـ بی اختیاری مادر و اضطراب کودک بررسی شد. 217 مـادر دانش آموزان دبستانی، پرسشنامه های وسواس ـ بی اختیاری مادزلی (رچمن و هاجسـون، 1980)، وسـواس ـ بی اختیـاری نیلی پور (نیلی پـور، 1379) و مقیاس سلامت کودک اُنتاریو (بویل و دیگران، 1993) را تکمیل کردند. براساس بالاترین نمره ها در دو فهرست وسواس ـ بی اختیاری و مصاحبه تشخیصی DSM-IV (1994)، 32 مـادر به طور تصادفی در دو گـروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. گروه آزمایشی در 8 جلسه 90 دقیـقه ای در معرض درمانگری شناختی ـ رفتاری قرار گرفت. نتایـج تحلیل کوواریانس چند متغیری کاهش معناداری را در نمره های وسواس مادران گروه آزمایشی در پس آزمون، نشان دادند. به رغم آنکه وسواس مـادران با اضطراب کودکـان همبستگی داشـت، درمان مادران، سطـح اضطراب کودکان را بهبود بخشید. پیگیری، پس از یک ماه حاکی از عدم تغییر نمره های وسواس ـ بی اختیاری مادران و اضطراب کودک بود. "

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه بر تغییر رفتار مادرانه و دلبستگی ناایمن کودک بود. روش: روش این پژوهش شبه آزمایشی بود و در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه آزمایش و گواه استفاده شد. جامعه پژوهش شامل مادران ساکن شهر اصفهان بود که دارای یک فرزند حداقل 1 ساله و حد اکثر 5 ساله با سبک دلبستگی ناایمن بودند. نمونه شامل 40 زوج مادر- کودک بود که به صورت تصادفی به گروه های آزمایشی و گواه گماشته شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل دو پرسشنامه کیو- ست دلبستگی (آ.کیو.اس) و مقیاس درجه بندی رفتار مادرانه بود. پیش آزمون جهت سنجش رفتار مادرانه و میزان امنیت دلبستگی کودک برای هر دو گروه آزمایش و گواه اجرا شد. سپس 12 جلسه هفتگی آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه برای مادران گروه آزمایش برگزار گردید. یک هفته پس از پایان جلسات، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که پس از آموزش شناختی رفتاری، بین نمرات ابعاد اصلی رفتار مادرانه و نمره دلبستگی ایمن گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود دارد و میزان رفتار مادرانه و امنیت دلبستگی کودک در گروه آزمایش افزایش داشته است. نتیجه گیری: آموزش شناختی رفتاری رفتار مادرانه بر بهبود رفتار مادرانه و افزایش نمره دلبستگی ایمن کودکان موثر بود.

زمینه و هدف: پرخاشگری یکی از عمده ترین مشکلات رفتاری در کودکان است که بیشتر نتیجه خانواده های سازمان نایافته، ساختار ناسالم، و نحوه ارتباط نامطلوب والدین با کودک است؛ بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان اثربخشی آموزش بازی های حرکتی موزون مادر-کودک بر کاهش پرخاشگری کلامی و غیرکلامی کودکان 3 تا 5 سال انجام شد. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری شامل دختران و پسران 3 تا 5 سال حاضر در مهدکودک دانشگاه شهید بهشتی در سال 1396 بود. پس از غربالگری با مقیاس پرخاشگری واحدی و همکاران (1387)، 18 دختر و پسر به همراه مادران شان به شیوه در دسترس انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی، جایدهی شدند. کودکان و مادران گروه آزمایشی به مدت 10 جلسه تحت آموزش بازی های حرکتی موزون مادر-کودک قرار گرفتند ، اما گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس اندازه های مکرر تحلیل شد. یافته ها: یافته ها تفاوت معناداری را بین عملکرد دو گروه آزمایش و گواه در پرخاشگری کلی (68/6= F ، 02/0= P )، پرخاشگری کلامی-تهاجمی (59/16= F ، 001/0= P )، پرخاشگری جسمانی-تهاجمی (16/14= F ، 002/0= P ) و پرخاشگری رابطه ای (36/22= F ، 000 /0= P ) در مرحله پس آزمون و پس از دو ماه پیگیری نشان داد . نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش می توان گفت که کودکان با استفاده از بازی های حرکتی موزون، نحوه رویارویی با محرک ها را آموخته و آن را به محیط اطراف خود و به خصوص در ارتباط با همسالان تعمیم دادند و در نتیجه پرخاشگری کلامی و غیرکلامی در آنها کاهش یافت؛ بنابراین این شیوه می تواند به عنوان یک شیوه تکمیلی در کنار درمان های اصلی این اختلال به کار رود.

وظیفه تربیتی فرزندان از لحاظ اولویت (کیفیت تاثیر) و الویت بر عهده مادران است.در تمام نظریه های رشد، مادر به عنوان فرد تاثیر گذار بر کودک نامبرده شده است. بر این اساس، در پژوهش حاضر به سوالاتی از قبیل اینکه در روانشناسی کیفیت تاثیر مادر بر فرزند چگونه بحث شده است؟قرآن و روایات تا چه اندازه نقش مادر را بر فرزند تببین نموده است و مشترکات و مفترقات اسلام و علم روانشناسی در رابطه با این موضوع چیست،پاسخ داده میشود لذا این نوشتار، در ابتدا نظر دانشمندان علوم تربیتی و روانشناسی را در ارتباط با تأثیر مادر در تربیت فرزند تبیین کرده و سپس به بررسی دیدگاه اسلام در این زمینه، می پردازد. اهم نتایج پژوهش این است . که روانشناسانی مثل بالبی به تأثیر نقش مادر به بعد از تولد نوزاد اهمیت داده اند درحالی که اسلام، آغاز تربیت را از زمان ازدواج و انتخاب همسر دانسته و تربیت را در زمان قبل از ازدواج و بارداری و پس از تولد فرزند به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می دهد ر در هر دو نگرش ویژگیهای مادر در تکوین شخصیت فردی و اجتماعی کودک سهم بسزایی دارد. در دیدگاه اسلامی، این مولفه نیز می تواند فطرت انسان را تغییر دهد. پدر نیز علاوه بر نقش تربیتی خود، به عنوان عاملی اثرگذار بر سلامت روحی مادر و به تبع آن بر تربیت صحیح فرزندان مطرح می شود