آموزش مهندسی

کیفیت زندگی تحصیلی، احساس رضایت کلی دانشجویان از کلیت زندگی دانشگاهی است که بر اساس نظریه تسری از بخشهای مختلف تأثیر می پذیرد. این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت زندگی تحصیلی دانشجویان بومی و غیر بومی رشته های فنی- مهندسی دانشگاههای صنعتی دولتی شهر تهران به روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان کارشناسی است که 214 نمونه به روش خوشه ای و تصادفی انتخاب و داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. برای تعیین روایی پرسشنامه از پرسشهای آزمون شده در پژوهشهای مشابه و آرای پنج متخصص استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از شاخص آلفای کرونباخ از طریق پیش آزمون 15 نمونه در حد 86/0 تأیید شده است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و آزمونهای آماری مورد نیاز استفاده شده است. کیفیت زندگی دانشجویان به طور معنی داری کمتر از حد متوسط و کیفیت زندگی دانشجویان غیربومی به طور معنی داری بالاتر از کیفیت زندگی دانشجویان بومی ارزیابی شده است. پایین بودن کیفیت زندگی دانشجویان، نشانه ای از ضعف سیاستهای آموزش عالی است. دانشجو یکی از ذی نفعان کلیدی نظام آموزش عالی است و پایین بودن کیفیت زندگی تحصیلی و عدم رضایت او می تواند نقطه آغازی بر انحراف از رسالت، آرمانها و راهبردهای توسعه آموزش عالی و یادگیری باشد. لازم است ابتکاراتی برای ارتقای کیفیت زندگی تحصیلی به مثابه یک معیار اساسی در تصمیم گیریهای آموزش عالی، توسعه داده شود.

این واقعیتی است که علم و دانش مهندسی در عصر حاضر هر 10 سال دوبرابر می شود. این تحول حاصل پیدایش و کاربرد فنّاوریهای نوین است که چرخه عمر تولید محصولات جدید را کاهش داده، قیمت آنها را پایین آورده و کاربری آنها را افزایش داده است. همچنین دانسته شده است که دانشجویان رشته مهندسی نمی توانند در یک دوره چهارساله به تمام دانش، تجربه و الزامات حرفه مهندسی آشنا شوند، حتی شالوده مهندسی در طی سالیان گذشته دچار تحول و دگرگونی شده است. دانش آموخته مهندسی دانشگاهها به این واقعیت رسیده است که تنها راه ایفای وظایف مهندسی و برخورد مسئولانه با حرفه مهندسی به آموزشهای مادام العمری نیاز دارد و مهمترین وظیفه دانشکده مهندسی چگونگی فرایند یاددهی به دانشجویان خود است. از طرف دیگر هنگامی که یک مهندس جوان به کار مشغول می شود از تفاوتهای بین دو محیط دانشگاهی و کاری خود شگفت زده می شود. برای آنکه در کار خود، که آن هم با تحولات زیادی روبه رو است، موفق شود نیاز به آموزه های مهمی علاوه بر آموخته های دوران تحصیل خود دارد. در این مقاله این آموزه ها مورد بررسی قرار گرفته است. برای آنکه مهندسان جوان بتوانند در آغاز ورود به شغل مهندسی و ادامه این راه موفقیتهای لازم را به دست آورند، توجه و به کار بستن این نکات ضروری است.

دانشجویان سرمایه های انسانی جامعه برای رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و صنعتی هستند. در این میان، نقش دانشگاه به عنوان محیط اصلی رشد و اعضای هیئت علمی برای ایجاد انگیزه و هدایت دانشجویان در طول مسیر سازندگی آنها غیر قابل انکار است. هدف از این مطالعه، بررسی نقش آموزش مهندسی و بهبود آن در وضعیت کیفی آموزش، تربیتی و تحصیلی دانشجویان است. بدین منظور، تعاریف پایه مطرح در این زمینه بررسی و ارائه شده اند. سپس، عوامل مهمی که در قالب آنها کیفیت فردی و علمی یک دانشجو شکل می گیرد و در زمینه ارتقاء کیفیت آموزش و تحصیل دانشجویان موثرند شناسایی و رتبه بندی شده اند. بدین منظور از ابزارهای مدیریت چندمعیاره (MCDM) استفاده شده است. همچنین شاخصی جهت کمی کردن نقش آموزش مهندسی در تربیت و تحصیل دانشجویان ارائه و برای تعدادی از دانشگاه های جامع و مهندسی در سطح کشور به عنوان مورد مطالعاتی پیاده سازی شده است. در ادامه، تاثیر عدم قطعیت های موجود در تعیین عوامل موثر در آموزش مهندسی با استفاده از یک روش بر پایه زنجیره مارکو (Marcov Chain) مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس، گستره محتمل برای تغییرات شاخص ارائه شده بمنظور ارزیابی کیفی آموزش مهندسی تعیین شد. نتایج این مطالعه حاکی از اهمیت قابل توجه عواملی همچون شرایط محیطی و امکانات زیرساختی، اندرکنش با استاد و شرایط شخصی/هدفمندی دانشجو در کیفیت آموزش مهندسی و لزوم توجه بیشتر به این گونه عوامل برای بهبود کیفی آموزش است.

این مقاله ضرورت آموزش اصول مدل سازی سه بعدی کامپیوتری به دانشجویان مهندسی را بررسی می نماید. به این منظور ابتدا کاربردهای مدل سازی سه بعدی کامپیوتری در فرایند طراحی مهندسی و تأثیر استفاده از آن در سرعت و سهولت کار طراحی بررسی شده است. به این منظور سه مرحله اصلی فرایند طراحی مهندسی یعنی "ایده پردازی"، "اصلاح" و "اجرا" به تفکیک بررسی شده، نتایج حاصله در قالب شش گزاره ارائه شده است. این گزاره ها حاکی از نقش محوری مدل سازی سه بعدی کامپیوتری در فرایند طراحی مهندسی است که بهره گیری از آن مستلزم فراگیری اصول علمی و کسب مهارت در زمینه کار با ابزارهای آن است. در بخش بعدی مقاله، 25 مورد از دروس مرتبط با مدل سازی سه بعدی در دانشگاه های برتر مهندسی دنیا ارائه شده است. نویسندگان در انتها با استناد به نتایج پژوهش، بر ضرورت تدوین برنامه ای جهت آموزش اصول مدل سازی سه بعدی کامپیوتری و ابزارهای آن به دانشجویان رشته های مختلف مهندسی و تحقیقات بیشتر در این زمینه تاکید نموده اند.

پیشرفت زیست شناسی شاخه های جدیدی مانند «مهندسی زیست پزشکی» و «زیست فناوری» را در عرصه مهندسی به وجود آورده است. توسعه شاخه های مذکور که همگی میان رشته ای هستند، در گرو فعالیتهای مهندسان شیمی آشنا با علم زیست شناسی است. لزوم فعالیت مهندسان شیمی در حوزه های مهندسی مرتبط با زیست شناسی؛ و اجتناب ناپذیربودن استفاده از ابزار زیست شناسی در مواجهه با چالشهای زیست محیطی، اقتصادی و صنعتیِ پیش روی مهندسان شیمی نشان می دهد که در عصر جدید، آشنایی با شیمی به تنهایی، پاسخگوی نیازهای مهندسان شیمی و صنعت نیست، و علم زیست شناسی باید در کنار علم شیمی به عنوان یکی از ارکان اصلی ساختار آموزش مهندسی شیمی مدرن در نظر گرفته شود. برخلاف کشورهای پیشرفته، که این مهم را در ساختار نظام آموزشی مهندسی شیمی اعمال می کنند و حتی عنوان این رشته را به «مهندسی شیمی و زیست شناسی» و نظایر آن تغییر داده اند، در ایران به جز تعداد محدودی، که در مقاطع تحصیلات تکمیلی در گرایش خاصی از حوزه مذکور تحصیل کرده اند، مهندسان شیمی از دانش زیست شناسی برای مواجهه با چالشهای جدید بی بهره اند. این پژوهش با هدف آگاهی رسانی درباره ضرورت گذار از «مهندسی شیمی» به «مهندسی شیمی و زیست شناسی»، که متخصصان آن مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی هستند، انجام شده و در این راستا به بررسیِ کلیات برنامه آموزشی رشته «مهندسی شیمی و زیست شناسی» و مباحث روز آن پرداخته و پیشنهاد می کند که با به روزرسانی برنامه درسی مهندسی شیمی، و یا تأسیس چنین رشته هایی، زمینه فعالیت در حوزه های جدید مهندسی و همچنین مواجهه هرچه مؤثرتر با چالشهای روز فراهم شود.

ببرخی ریاضی را شاهراه مهندسی و برخی دیگر دروازه بانی برای ورود افراد بااستعداد به مهندسی می دانند.  به گزارش پژوهشها و مشاهده های میدانی، افت تحصیلی و گاه انصراف دانشجویان از رشته مهندسی ریشه در درس ریاضی دارد. هدف پژوهش حاضر در گام اول، شناسایی مهم ترین درس پیش بینی کننده عملکرد تحصیلی دانشجویان مهندسی از بین دروس ریاضی (1)، ریاضی (2) معادلات دیفرانسیل و ریاضی مهندسی است. در گام دوم، شناسایی نقش باورهای معرفت شناسی ریاضی در پیش بینی مهم ترین درسی است که در گام اول شناسایی شده است. پژوهش حاضر از نظر روش توصیفی همبستگی بود. جامعه آماری تمامی دانشجویان کارشناسی دانشگاه صنعتی بیرجند بودند؛ دانشجویان در سال تحصیلی94 95 بالا تر از ترم شش تحصیلی بودند و رشته آنها برق، رایانه، صنایع و عمران بود. تعداد آنها 550 نفر برآورد شده است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای تعداد 225 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. تحلیل رگرسیون نشان داد دروس ریاضی 7/32 درصد از تغییرات معدل کل دانشجو را پیش بینی می کند و درس ریاضی (1) مهم ترین پیش بینی کننده است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد باور معرفت شناسی ریاضی، 1/8 درصد از تغییرات نمره دانشجویان را در درس ریاضی1 پیش بینی می کند. منبع دانش، سرعت کسب دانش و قابلیت ذاتی سه مؤلفه مهم برای پیش بینی موفقیت دانشجویان مهندسی در درس ریاضی (1) هستند. این یافته ها بحث و پیشنهادهایی برای افزایش کیفیت و احتمال موفقیت دانشجویان مهندسی در دروس ریاضی ارائه شده است.

در ادامه بخش پیشین که درباره هم پوشانی حوزه های زیست شناسی و مهندسی شیمی بحث و بررسی شد و از ضرورت تربیت مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی یا «مهندسان شیمی و زیست شناسی» سخن به میان رفت، در این نوشته به بررسی شرایط تحصیل، برنامه های آموزشی، دانشگاه های پیشرو، روند تولید علم، و موقعیت صنعتی رشته «مهندسی شیمی و زیست شناسی» پرداخته شده است. در این پژوهش از گرایش دانشکده های مهندسی شیمی آمریکا به رشته مذکور گفته شده است. همچنین، گزارشی درباره روند روبه رشد چاپ مقالات و همچنین تعداد همایش های مرتبط با این رشته (که نشان از کاربردی بودن «مهندسی شیمی و زیست شناسی» دارد) ارائه شده است. گفته شد که در کشورهای پیشرفته، توسعه حوزه های مهندسی مرتبط با زیست شناسی، و تمسک صنایع مختلف به زیست شناسی برای مواجهه با چالش های روز، موجب شده است که بازار کار به مهندس «شیمی و زیست شناسی» نیازمند باشد و سرمایه گذاری های کلانی در زمینه صنایع مرتبط با مهندسی «شیمی و زیست شناسی» صورت پذیرد. همچنین درخصوص بیگانه بودن مهندسان شیمی ایرانی، به جز عده اندکی، که در مقطع تحصیلات تکمیلی در گرایشهای مرتبط با زیست شناسی ادامه تحصیل می دهند، بحث شده است. این پژوهش پیشنهاد می کند که باتوجه به فراگیرشدن موج توسعه زیست شناسی و حوزه های مهندسی مرتبط با آن، و نیز باتوجه به چالش های زیست محیطی، صنعتی و اقتصادی؛ اصلاح نظام آموزش مهندسی شیمی و پرورش مهندسان شیمی آشنا با زیست شناسی در برنامه کاری مسئولان امر قرار گیرد.

کیفیت شرط بقای مراکز آموزشی مدرن و دریچهای بهسوی جهانی شدن آموزش عالی است. یکی از در دسترسترین روشها برای آگاهی از نقاط قوت و ضعف برنامههای آموزشی و ارتقای کیفیت آن، گذر موفقیت از فرایند ارزشیابی است؛ که با توجه بهملاکها و استاندارهای مورد قبول جهانی، تدوین شده است. امروزه، مراکز آموزش مهندسی پیشرو، برنامههای آموزشی خود را بهگونهای عرضه مینمایند که ضمن گذر موفقیت آمیز از فرایند ارزشیابی، دانشآموختگانی توانا، برای ورود به بازار کار مهندسی، در سطح ملی و بینالمللی، بهدست دهند. در چنین شرایطی است که ارتقای کیفیت برنامههای آموزشی، در اولویت قرارمیگیرد و توجه بهآن جزو شرح وظایف اصلی اعضای هیات علمی منظور می شود. میدان رقابت در سطح ملی و بینالمللی بهصورتی است که مراکزی که در ارتقای کیفیت آموزشهای ارایه شده، ناموفق باشند باید بهگونهای هزینه آنرا بپردازند. در این مقاله سازوکاری برای ارتقای کیفیت برنامههای آموزش مهندسی کشور، از طریق توسعه مهارتهای آموزشی اعضای هیات علمی ارایه شده و نتایجی که از بهکارگیری آن در چند دانشگاه کشور بهدست آمده، ارایه میشود. طرح جامع ارتقای مهارتهای حرفهای اساتید، دستیاران آموزشی و مسئولان آموزش، که در این مقاله بخشی از نتایج آن عرضه میشود، شامل طراحی واجرای پانزده کارگاه آموزشی، و یک دوره آموزشی یک هفته ای، طراحی درس تحصیلات تکمیلی «آموزش مهندسی» و نگارش کتاب درسی آن، میباشد.

اخلاق مهندسی از جمله موضوعاتی است که در سالهای اخیر توجه جامعه مهندسی را به خود معطوف کرده است. مهم ترین چالش در تربیت مهندس در کشور، پرورش ارزشهای انسانی و اخلاقی در دانشجویان مهندسی است. لذا با توجه به اهمیت آموزش اخلاق مهندسی، این مطالعه به بررسی مطالعات و مقالات مرتبط با موضوعات آموزش مهندسی، اخلاق مهندسی و آموزش اخلاق مهندسی که در یک بازه زمانی 20 ساله در مجلات ایران چاپ شده است، پرداخته است تا جایگاه اخلاق در آموزش مهندسی در ایران مشخص گردد. در این مطالعه مجلات فارسی زبان به صورت سیستماتیک بررسی شدند. هدف یافتن، طبقه بندی و تحلیل مقالاتی بود که از ابتدای سال 1375 تا پایان سال 1395 در خصوص آموزش مهندسی، اخلاق مهندسی و آموزش اخلاق مهندسی در این مجلات منتشر شده بودند. بر این اساس ابتدا فهرست مجلاتی که دارای مقاله در این زمینه ها بودند، تهیه شد. سپس به صفحه اختصاصی هر مجله و سایر پایگاههای اطلاعات معتبر نشریات مراجعه شد. در نهایت 46 مجله با 232 مقاله مرتبط با موضوع مورد بررسی یافت و انتخاب شدند. می توان نتیجه گیری نمود که جامعه مهندسی کشور به اهمیت اخلاق در رشته های مهندسی پی برده اند ولی متاسفانه در خصوص روش و کیفیت آموزش اخلاق مهندسی برای دانشجویان رشته مهندسی تحقیق و بررسی زیادی انجام نشده است. بنابراین می توان گفت که آموزش اخلاق در رشته های مهندسی مغفول واقع شده است و لازم است تا مطالعاتی در این خصوص انجام شده و راهکارهایی ارائه گردد.

تعیین دقیق سطح دانش زیست محیطی رشته های مهندسی بدلیل اهمیت آن در آینده شغلی آنها و درگیر شدن در فعالیت های مرتبط با محیط زیست حائز اهمیت است. در این پژوهش به ارزیابی سطح دانش زیست محیطی دانشجویان رشته های مهندسی در دانشگاه صنعتی سهند تبریز پرداخته شده است. در این رابطه پیمایش آماری از 360 نفر از دانشجویان دانشگاه با روش نمونه گیری طبقه ای از 3 دانشکده مهندسی دانشگاه در مقاطع کارشناسی و ارشد به تفکیک جنسیت بعمل آمد. ارزیابی با استفاده از یک پرسشنامه استاندارد انجام پذیرفته و داده های حاصله با استفاده از نرم افزار آماری Excel پردازش شد. نتایج نشان داد که 44.5% از دانشجویان فاقد سطح مطلوبی از دانش محیط زیست هستند. در این میان تنها 10 درصد دانشجویان مورد بررسی، عملکرد دانشگاه را در مورد بالابردن دانش زیست محیطی دانشجویان خوب اعلام کردند. 32.4 % از دانشجویان مورد بررسی اذعان داشتند که ارتقاء دانش زیست محیطی دانشجویان فوق العاده ضرورت دارد. مطابق نتایج، 17% از دانشجویان تمایل به گذراندن درس آشنایی با محیط زیست دارند. نتایج به دست آمده بر خلاف روند رشد تحصیلی دانشجویان نشان داد که با ارتقای مقطع تحصیلی دانشجویان، سطح دانش زیست محیطی دانشجویان چندان تغییری نمی کند که این می تواند هشداری برای مسئولین دانشگاه باشد تا در جهت بهبود عملکرد دانشگاه در زمینه افزایش آگاهی زیست محیطی دانشجویان که امروزه یکی از مسائل اساسی مورد بحث در دوران صنعتی می باشد گامی بردارند.

در طول سه دهه گذشته آموزش فنی و مهندسی در کشورهای درحال توسعه رشد زیادی داشته و تمرکز آموزش های مهندسی در این کشورها بر پایه تدریس مبانی فناوری های نوین بوده است. هدف از انجام این پژوهش تدوین چهارچوبی برای تبیین مؤلفه های آموزشی فناوری تولید الکترونیکی جهت آموزش مهندسان است. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق آمیخته و در سه مرحله صورت پذیرفته است. ابتدا از روش هفت مرحله ای فراترکیب باروسو و سندلوسکی جهت تدوین چهارچوب مفهومی اولیه تحقیق استفاده شده است. در مرحله دوم با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان دانشی چهارچوب تکمیلی تحقیق حاصل شده و در مرحله سوم به منظور اعتبار سنجی کمّی چهارچوب پیشنهادی از آزمون های مختلف آماری و روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. همچنین برای بررسی صحت و سقم فرضیات و آزمون چهارچوب پیشنهادی از مدل سازی معادلات ساختاری و از روش تحلیل مسیر در نرم افزار SmartPLS3  استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان دهنده برازندگی مناسب چهارچوب مفهومی پژوهش بود. بدین ترتیب الگوی نهایی تبیین مؤلفه های آموزشی فناوری تولید الکترونیکی برای آموزش مهندسان با دو مؤلفه اصلی آموزش های مدیریتی و آموزش های فناوری و با هشت زیرمؤلفه: سیستم مدیریت الکترونیکی، مدیریت زنجیره تأمین الکترونیکی، مدیریت ارتباط با مشتریان، فناوری های پیشرفته تولید، فناوری های نوین ارتباطی، فناوری نگهداری و تعمیرات الکترونیکی، فناوری عیب یابی الکترونیکی و فناوری داد و ستد الکترونیکی مورد تأیید نهایی قرار گرفت.

هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین مهارت های حرفه ای با نوآوری های برنامه های درسی اعضای هیأت علمی گروه های فنی مهندسی دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان بود. روش پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش اعضای هیأت علمی گروه های فنی - مهندسی دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشگاه اصفهان بودند. در انتخاب نمونه از روش نمونه گیری طبقه بندی متناسب با حجم استفاده شد و90 نفر (20 نفر از گروه فنی مهندسی دانشگاه اصفهان و70 نفر از گروه فنی مهندسی دانشگاه صنعتی اصفهان) برای نمونه انتخاب شدند. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه  استاندارد مهارت های حرفه ای و پرسش نامه محقق ساخته نوآوری برنامه های درسی گردآوری شد. یافته های تحقیق نشان داد بین مهارت های حرفه ای (طراحی آموزشی، فناوری آموزشی، روش تدریس و ارزشیابی تحصیلی) و نوآوری های برنامه های درسی استادان رابط ه وجود دارد

آموزش های مهندسی صنعتی از دیرباز یکی از ابزارهای انتقال تجربه مهندسی به دانشگاه و به کارگیری آن در بهبود کیفیت آموزش های مهندسی در دانشگاه مبتنی بر تجربیات صنعتی به شمار می رود. این مقاله به معرفی یک مدل یکپارچه تعامل دانشگاه نسل سوم و دانشگاه کارآفرین با صنعت پرداخته است. مدل پیشنهادی ارائه شده در این مقاله مشتمل بر بازدیدهای صنعتی، جلسات تخصصی، آموزش مهندسی صنعتی، تعریف مسئله پژوهش، خلق ایده و نوآوری است. ارکان این مدل شامل شبکه ای از استادان دانشگاه، دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی، دانش آموختگان، پژوهشگران پسادکتری، متخصصان صنعتی و دانشگاهی ایرانی/خارجی شاغل در داخل/خارج از کشور هستند. فعالیت های این مدل تا حدی در هم ادغام شده و هر فعالیت بر سایر فعالیت ها اثر گذاشته و از سایرین تأثیر می پذیرد. نتایج پیاده سازی این مدل به صورت یک مطالعه موردی در یک بازه زمانی سه ساله در یکی از صنایع بزرگ پالایش گاز ارائه و تحلیل شده است. یافته ها حاکی از یادگیری بهتر مفاهیم، تحول در سرفصل محتوای دوره آموزش صنعتی، ارتباط مؤثرتر میان متخصصان صنعت و دانشگاه، خلق ایده های نوآورانه بیشتر، و انتقال مؤثرتر تجربیات فراگیران صنعتی در پلتفرم یکپارچه آموزش مهندسی، پژوهش و نوآوری است.

هدف: این پژوهش در صدد مطالعه نقش هوش فرهنگی در تسهیم دانش و حمایت محیطی ادراک شده در بین دانشجویان دانشکده فنی- مهندسی دانشگاه ملایر می باشد. همچنین روابط بین متغیر هوش فرهنگی با متغیرهای جمعیت شناختی و نمره پیشرفت تحصیلی (معدل) مورد مطالعه قرار گرفته است. روش شناسی: روش مطالعه از نوع روش های توصیفی - همبستگی و طرح پژوهش از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشکده فنی- مهندسی دانشگاه ملایر به تعداد 810 نفر بوده و حجم نمونه پژوهش با استفاده از جدول مورگان تعداد 262 دانشجو تعیین گردید که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه استاندارد هوش فرهنگی آنگ و همکاران (2007) ، پرسشنامه تسهیم دانش(با اقتباس از مالاسی و آینین، 2015) و پرسشنامه محقق ساخته حمایت محیطی ادراک شده می باشد. یافته ها: نتایج تحلیل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار معادلات ساختاری لیزرل، نشان می دهد اثر مستقیم هوش فرهنگی بر تسهیم دانش(50/0) با آماره تی 31/3 در سطح معنی داری 001/0 مثبت و معنادار است. اثر مستقیم هوش فرهنگی بر حمایت محیطی ادراک شده (70/0) با آماره تی 41/5 در سطح معنی داری 001/0 مثبت و معنادار است. اثر مستقیم حمایت محیطی ادراک شده بر تسهیم دانش (62/0) با آماره تی 88/3 در سطح معنی داری 001/0 مثبت و معنادار است. اثر غیر مستقیم هوش فرهنگی بر تسهیم دانش با نقش میانجی حمایت محیطی ادراک شده (43/0) با آماره تی 56/2 در سطح معنی داری 05/0 مثبت و معنادار است. ه

در سال های اخیر، غیر متمرکز کردن آموزش عالی روند رو به رشدی داشته است و این ایده که هرکس، هرکجا و هر زمان باید امکان فراگیری داشته باشد؛ مورد توجه بیشتر قرار گرفته است. ظهور شبکه های جهانی ارتباطات، و فناوریهای قدرتمند کامپیوتری، مفهوم آموزش مهندسی از راه دور را نیز باز تعریف کرده است. در سالهای اخیر آموزش مهندسی در هر جا و هر زمان امکانپذیر گشته است ولی این امر در مورد همه زمینه های آموزش مهندسی، گسترش نیافته است. در کشور های پیشرفته، تعداد مراکزی که مدرک کارشناسی مهندسی را با آموزش برخط (الکترونیکی) انجام می دهند محدود می باشد. یکی از مهم ترین دلایل این امر ناتوانی آموزش برخط در اقناع برخی از ملاک های ارزشیابی برنامه های آموزش مهندسی است. در یک دهه اخیر در ایران آموزش برخط مهندسی، در همه مقاطع، گسترش زیادی یافته است. این در حالیست که هنوز گزارش های مستندی در باره کیفیت و بازده این آموزش ها منتشر نشده است. در این مقاله امکانپذیری آموزش برخط مهندسی مورد بررسی قرار گرفته است.

آزمایش کردن یکی از راه های آموختن اصول و نتایج کلی علم است که می تواند علاوه بر وادار کردن دانشجویان فنی به تفکر، بحث و نتیجه گیری، مهارت فنی و کاربردی را نیز به آنها بیاموزد. دروس آزمایشگاهی در آموزش عالی تلاشی است که زمینه لازم را برای فراگیری مهارت های ضروری و دانش مورد نیاز  برای دانشجویان فراهم می کند. این پژوهش با هدف شناخت و خلاصه سازی عوامل مهم از دیدگاه آینده شغلی دانشجویان در یادگیری  و آموزش دروس مهارتی در یکی از دروس آزمایشگاهی در دانشکده مهندسی عمران انجام شده است.  مطالعه حاضر از نظر هدف از تحقیقات کاربردی و از نظر گردآوری داده ها از نوع مطالعات پیمایشی و میدانی و از نظر روش تحقیق از نوع مطالعات اکتشافی بود. جامعه تحقیق کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی درس آزمایشگاه روسازی راه طی سال های تحصیلی 95 تا 97 بودند. تحلیل داده ها با کاربرد نرم افزارهای آماری پرکاربرد آماری نظیر SPSS و   Excel انجام شد. در بخش تحلیل توصیفی داده ها از شاخص پراکندگیضریب تغییرات، واریانس و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی از تحلیل عامل اکتشافی بر تعیین عوامل مهم استفاده شد. برای شناخت الگوی علتو معلولی بین متغیرها از الگویتحلیل عالی تأییدی بهره گرفته شد. نتایج نشان داد که داشتن دانش اولیه کارآفرینی و مهارت پیاده سازی آموخته ها در صنعت عامل اصلی در موفقیت آموزش های مهارتی و آزمایشگاهی در دروس مهندسی است.

 امروزه، در آموزش عالی کشور ما، بعد از یک دوره رشد کمّی موضوع ارتقای کیفیت آموزش به یک هدف و مطالبه عمومی به ویژه در آموزش مهندسی تبدیل شده است. در مسیر ارتقای کیفیت آموزش مهندسی عوامل مختلفی مؤثرند که یکی از مهم ترین آنها اعضای هیئت علمی است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی برای توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی به منظور ارتقای کیفیت در آموزش مهندسی انجام شده است. رویکرد پژوهش کیفی و اکتشافی بود که به روش تحلیل تفسیری انجام شد. برای این منظور محتوای مقالات و اسناد مکتوب موجود در قلمرو توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی طی ده سال گذشته تحلیل شد. ابتدا پیشینه موضوع و الگوهای ارائه شده توسط محققان در پایگاه های علمی داخلی و خارجی شناسایی و پس از انتخاب مرتبط ترین منابع، در خصوص تحلیل آنها و استخراج مفاهیم مرتبط اقدام شد. داده ها با استفاده از روش کدگذاری و در دو مرحله کدگذاری باز و محوری تحلیل شدند. پس از تحلیل اسناد پژوهشی شناسایی شده و استخراج مفاهیم مرتبط (تعداد 120 مفهوم از 25 سند)، الگوی توسعه حرفه ای اعضای هیئت علمی طراحی شد. در مرحله بعد، به منظور اطمینان از اعتبار یافته ها، الگوی طراحی شده به پنج نفر از صاحبنظران حوزه آموزش عالی و آموزش مهندسی عرضه شد و همچنین با آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته ای به منظور تکمیل الگو صورت گرفت. الگوی ارائه شده در این مقاله یک الگوی فرایندی و محتوایی است. بر مبنای این الگو، نقطه آغاز برنامه های توسعه هیئت علمی، مأموریت و اهداف دانشگاه است و برنامه های توسعه حرفه ای مبتنی بر نیازهای اعضای هیئت علمی طراحی می شود. همچنین راهبردهای مختلفی برای اجرای برنامه های توسعه حرفه ای ارائه شده است و برخورداری از سازوکار ارزشیابی و بازخورد از دیگر ویژگی های این الگوست که آن را از سایر الگوهای مشابه متمایز می سازد.

امروزه، مدیریت دانش بسیاری از معادلات دنیای سنتی را بر هم زده و فرایندهای مدیریت منابع انسانی را متحول کرده است. مدیریت دانش در کنار معرفی مشاغل جدید، سیطره و پتانسیل اشتغال پذیری را هم تغییر داده است. پیوند مدیریت دانش با موضوع اشتغال پذیری از آن نظر اهمیت دارد که اشتغال جوانان به ویژه تحصیل کردگان از جمله مهم ترین مسائل و دغدغه های جوامع امروز است. از این رو، این پژوهش به منظور مطالعه نقش مدیریت دانش فردی بر اشتغال پذیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های مهندسی طراحی و اجرا شده است. پژوهش حاضر از نظر هدف از نوع مطالعه کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری و تحلیل اطلاعات از نوع طرح های همبستگی چند متغیری است. جامعه آماری پژوهش دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) در رشته های فنی و مهندسی دانشگاه بوعلی سینا بودند. حجم نمونه پژوهش با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 281 نفر محاسبه و به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه های مدیریت دانش فردی و اشتغال پذیری بود. یافته های تحقیق نشان داد که بین مدیریت دانش فردی و اشتغال پذیری دانشجویان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج آزمون معادلات ساختاری نشان داد که متغیرهای مدیریت دانش فردی بر متغیرهای اشتغال پذیری تأثیر معنادار دارند. همچنین سایر نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین متغیرهای مدیریت دانش و اشتغال پذیری و متغیرهای سن، جنسیت و پیشرفت تحصیلی روابط معنادار وجود دارد.

رویکرد رایج آموزش مهندسی بر پایه تعریف اصول، مبانی، تشریح روابط ریاضی و عددی یک درس استوار است که به طور معمول در کتاب های درسی آن موضوع به خوبی تشریح شده است. مسئله های جدید حوزهٔ مهندسی فراتر از یک درس یا یک رشته است و دانش آموختگان معمولاً در گروه های متشکل از رشته ها و حوزه های مختلف به تجزیه و تحلیل و حل مسئله های چندرشته ای و چندبعدی می پردازند. برای آمادگی ورود به این عرصه ها نیاز است که فراگیران در زمان تحصیل با رویکرد یکپارچه آموزش همگام با پژوهش، تحلیل حساسیت، تفکر بین رشته ای، توجه به زنجیره ارزش فناوری آشنایی پیدا کنند. در رویکرد جدید، استاد حین تدریس مطالب کلاسیک، جایگاه درس را در منظومه زنجیرهٔ ارزش فناوری مشخص می نماید. در این مقاله، ابتدا اهمیت و نیاز به دیدگاه همگرا در آموزش مهندسی مطرح می شود. در ادامه، با تمرکز بر درس مهندسی مخزن رشته مهندسی نفت، زنجیره فناوری صنعت گاز معرفی شده و ارتباط مبحث مهندسی مخزن با حوزه های مهندسی شیمی، طراحی فرایند، پیوند مبحث های مهندسی مخزن با حوزه های یادشده با ذکر نمونه های واقعی تشریح می گردد. در مثال های ذکرشده، پس از طرح سؤالات پژوهشی، دانشجو با نتایج پژوهش های مرتبط با موضوع تدریس آشنا می شود و با مرور یک یا چند پژوهش کاربردی مرتبط با مبحث، روش تحقیق مهندسی را حین تدریس فرا می گیرد. مثال های ارائه شده مربوط به مهندسی مخزن و زنجیره ارزش از مخزن تا پالایشگاه می باشند. رویکرد آموزش مهندسی، هم راستا با پژوهش به فراگیر قدرت تفکر یکپارچه، شناخت ابعاد مختلف مسئله های جدید مهندسی مخزن و درک جامع تر از مسئله را به دست می دهد.

 امروزه فناوری های جدید، مجموعه های متنوعی از داده ها را در علوم مهندسی تولید می کنند. علم داده، ابزارهای لازم برای ذخیره سازی، تجزیه و تحلیل و مدیریت این مجموعه داده ها را ارائه کرده و سبب ایجاد تحولی جدی در توسعه علم و فناوری گردیده است. در آینده ای نزدیک تقریباً در همه حوزه ها، مشاغل سنتی به سرعت با مشاغل داده محور جایگزین می شوند. نبودن نیروی انسانی کارآمد و آموزش دیده مانعی جدی برای مدیریت داده های حجیم در سازمان ها، بنگاه ها و دستگاه های اجرایی است. در نتیجه، آموزش و به کارگیری علم داده در مقطع کارشناسی و تحصیلات تکمیلی در رشته های مهندسی و از جمله مهندسی شیمی اجتناب ناپذیر است. در این مقاله، به بررسی اهمیت ایجاد دروس مرتبط با علم داده، آموزش روش های ارزیابی داده های کلان و نقش این آموزش ها در توسعه مهندسی شیمی در دانشگاه و صنعت پرداخته می شود. برای این منظور، دروس علم داده در دانشگاه های برتر مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت پیشنهادهایی برای ایجاد دروس علوم داده در برنامه آموزشی مهندسی شیمی در ایران ارائه می شود. هم چنین سرفصل هایی به منظور نحوه ارائه این درس یا دروس پیشنهاد می گردد. ارائه این آموزش ها به مهندسین شیمی، می تواند آن ها را به منظور کسب فرصت های شغلی و نحوه مواجهه با داده های حجیم و کلان در صنایع شیمیایی یاری نماید.